Uitspraken

Allereerst dienen, op grond van het vereiste van objectiviteit cijfers representatief te zijn. Individueel gehanteerde boekhoudkundige afschrijvingstermijnen voldoen daar, volgens Zebra en Enexis, niet aan. De korte afschrijvingstermijnen die zijn gehanteerd door Enexis en Zebra zijn daarom noodzakelijkerwijs subjectief.

De door ACM toegepaste methode voldoet volgens Zebra en Enexis ook niet aan de eis van redelijkheid. ACM hanteert de aanname dat Zebra en Enexis voor aanvang van de regulering de kortere afschrijvingstermijnen heeft verwerkt in de tarieven. ACM heeft hier geen onderzoek naar verricht. Zebra en Enexis hebben deze aanname weerlegd. In verweer hanteert ACM de aanname dat Enexis en Zebra in het verleden naast de tarieven ook op een andere wijze een vergoeding ontving voor hun diensten. Ook deze aanname is niet onderzocht en mist feitelijke onderbouwing, aldus appellanten.

Volgens Zebra en Enexis is evenmin voldaan aan de eis van vergelijkbaarheid. Een methode zonder gestandaardiseerde afschrijvingstermijnen is niet vergelijkbaar. Het is niet uitgesloten dat ACM in de toekomst alsnog tot maatstafconcurrentie overgaat en dat onderstreept het belang van de vergelijkbaarheid in de keuze van de waarderingsmethode. Bovendien heeft ACM bij de GAW van de landelijk netbeheerder GTS wel gekozen voor een gestandaardiseerde afschrijvingstermijn, die langer is dan de in de jaarrekening van GTS gehanteerde termijn. In die situatie heeft ACM zich daarvan niet laten weerhouden door het ontbreken van maatstafconcurrentie. ACM heeft de gebreken in de besluiten niet kunnen adresseren. Zebra en Enexis verzoeken het College finale geschilbeslechting te bewerkstelligen.

ACM stelt zich op het standpunt dat aan het vereiste van objectiviteit is voldaan; ACM heeft gegevens gebruikt uit de eigen boekhouding van Zebra en Enexis, die ten grondslag hebben gelegen aan de opgestelde jaarrekeningen en zijn gecontroleerd door een accountant.

Ook aan het vereiste voor redelijkheid is volgens ACM voldaan. Met de vastgestelde start-GAW worden Zebra en Enexis in staat gesteld om de investeringskosten in de jaren na 1 januari 2006 terug te verdienen voor zover die niet voorafgaand aan de start van de regulering ten laste van het resultaat zijn geboekt. ACM heeft in de bestreden besluiten niet gesteld dat Zebra en Enexis voor aanvang van de regulering de afschrijvingstermijnen zou hebben verwerkt in de tarieven. ACM heeft gesteld dat zij het aannemelijk acht dat in de jaren voorafgaand aan de regulering opbrengsten hebben gestaan tegenover de in de boekhouding opgevoerde afschrijvingskosten. ACM heeft het niet nodig geacht uitputtend onderzoek te doen naar de kosten en opbrengsten, aangezien de beschikbare jaarverslagen voldoende vertrouwen geven dat de aanname van ACM juist is. De afschrijvingskosten zijn voor de aanvang van de regulering ten laste van het resultaat gebracht. Ook al zou door de toenmalige ondernemingsstructuur, waardoor het gastransportnet voornamelijk werd gebruikt door aandeelhouders van appellanten dan wel bedrijfsintern, maken dat er geen direct verband is tussen tarieven en kosten, dit doet niet af aan de gerechtvaardigde aanname dat er een vergoeding voor deze kosten is verkregen. Zebra en Enexis zijn de meest gerede partij om te bewijzen dat deze aanname onjuist is. Zij zijn de partijen die beschikken over alle informatie ten aanzien van kosten en opbrengsten.

ACM weegt het uitgangspunt van vergelijkbaarheid niet even zwaar mee als de twee andere uitgangspunten. De prestaties van de netbeheerders op de EHD-netten zijn namelijk tot nu toe niet correct meetbaar gebleken en zijn daarmee niet vergelijkbaar. Bij de EHD-netten is daarom geen sprake van regulering via maatstafconcurrentie. Daarnaast is het ook onwenselijk om vergelijkbaarheid even zwaar mee te wegen omdat het afbreuk doet aan de mate waarin de gekozen methode voldoet aan het uitgangspunt van redelijkheid. De situatie van de EHD-netten is niet vergelijkbaar met de situatie van GTS. Bij de vaststelling van de GAW van GTS heeft ACM zwaar laten meewegen dat sprake was opgewekt vertrouwen, zowel bij GTS als bij de kapitaalverschaffers, waaronder de Staat.

Naar het oordeel van het College is dit onvoldoende overtuigend. Allereerst geldt dat via het EHD-net hoogcalorisch gas vanuit België wordt geïmporteerd, terwijl via het landelijk net laagcalorisch gas (uit Slochteren) wordt geleverd. In de hier van belang zijnde jaren was de gasapparatuur van de gebruikers in de regel slechts geschikt om één van beide kwaliteiten veilig te verbranden. Zonder nadere analyse, die door Zebra en Enexis niet is geleverd, kan het College niet aannemen dat de levering van hoogcalorisch gas en de levering van laagcalorisch gas zich in de hier van belang zijnde periode in het hier van belang zijnde geografische bereik binnen de grenzen van dezelfde markt voltrok. Dat er een disciplinerende werking is uitgegaan van de door GTS gehanteerde markttarieven op de EHD-tarieven, acht het College onder deze omstandigheden dan ook niet aannemelijk De destijds voor de gasleveringen via het landelijk net geldende markttarieven, hebben Zebra en Enexis ieder geval niet ervan weerhouden om te kiezen voor relatief korte afschrijvingstermijnen.