Uitspraken

Betrokkene ontving sinds 5 oktober 2010 bijstand naar de norm voor een alleenstaande ouder op grond van de Wet werk en bijstand (WWB).

Naar aanleiding van een anonieme melding dat betrokkene al ruim twee jaar niet meer op het door haar opgegeven adres woont, heeft appellant een onderzoek laten instellen naar de rechtmatigheid van de aan betrokkene verleende bijstand. In dat kader hebben twee medewerkers van het door appellant ingeschakelde private bedrijf [private bedrijf] ( [private bedrijf] ) dossieronderzoek gedaan, bij instanties informatie opgevraagd, tussen 14 en 25 april 2014 waarnemingen verricht, op 28 april 2014 een huisbezoek afgelegd en betrokkene op 2 mei 2014 verhoord. De bevindingen van het onderzoek zijn, vergezeld van een advies door een medewerker van [private bedrijf] , neergelegd in een rapport handhaving van 7 mei 2014.

Met ingang van 19 mei 2014 ontvangt betrokkene met haar partner weer bijstand naar de norm voor gehuwden.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen bestreden besluit 1 gegrond verklaard, dat besluit vernietigd, bepaald dat de uitspraak in de plaats treedt van het vernietigde bestreden besluit 1, besluit 1 herroepen voor zover het de intrekking over de periode van 23 november 2012 tot en met 22 februari 2014 betreft en appellant opgedragen een nieuw besluit te nemen ten aanzien van het terugvorderingsbedrag. De rechtbank heeft het beroep tegen bestreden besluit 2 niet-ontvankelijk verklaard, het beroep tegen bestreden besluit 3 gegrond verklaard, bestreden besluit 3 vernietigd en appellant opgedragen een nieuw besluit te nemen op het bezwaar tegen besluit 2 met in achtneming van wat in de uitspraak is overwogen.

3. Appellant heeft zich in hoger beroep tegen de aangevallen uitspraak gekeerd. Daartoe heeft appellant, samengevat, aangevoerd dat een toereikende grondslag bestaat voor de conclusie dat betrokkene vanaf 23 november 2012 niet op het opgegeven adres woont. Op 11 juni 2015 heeft appellant ter uitvoering van de aangevallen uitspraak een nieuw boetebesluit en een nader besluit ten aanzien van het terugvorderingsbedrag genomen.

4. Betrokkene heeft zich, samengevat, primair op het standpunt gesteld dat het onderzoek onrechtmatig is omdat appellant het onderzoek geheel heeft laten uitvoeren door [private bedrijf] . Appellant kan de verkregen onderzoeksgegevens daarom niet aan zijn besluitvorming ten grondslag leggen. Subsidiair stelt betrokkene dat geen sprake is van schending van de inlichtingenverplichting. De bijstand mocht daarom niet worden ingetrokken en teruggevorderd. Meer subsidiair stelt betrokkene dat, indien een boete moet worden opgelegd, bij de vaststelling daarvan uitgegaan moet worden van verminderde verwijtbaarheid.

5. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

De te beoordelen periode loopt van 23 november 2012 tot en met 18 mei 2014.

Primair is in geschil of de onderzoeksbevindingen waarop de bestreden besluitvorming berust als onrechtmatig verkregen bewijs moeten worden aangemerkt, waarvan het gebruik door appellant ontoelaatbaar moet worden geacht.

De medewerkers van [private bedrijf] hebben het onderzoek uitgevoerd, gegevens opgevraagd, waarnemingen verricht, een huisbezoek afgelegd en betrokkene verhoord. Zij hebben zich daarbij blijkens het rapport handhaving van 7 mei 2014 gepresenteerd als medewerkers handhaving. Dit zijn, gelet op wat in 5.2.1 en 5.2.2 is overwogen, onmiskenbaar werkzaamheden die vallen onder de kerntaken die binnen het publieke domein dienen te worden uitgevoerd en dus niet mogen worden uitbesteed aan een privaat bedrijf.

Appellant heeft betoogd dat de regie van het onderzoek steeds bij de klantmanager heeft gelegen. De klantmanager neemt de besluiten in de verschillende stadia van het onderzoek. Zo heeft de klantmanager naar aanleiding van de anonieme melding besloten dat een onderzoek naar de rechtmatigheid van de aan betrokkene verleende bijstand moest worden gedaan en daartoe de medewerkers van [private bedrijf] ingeschakeld. Deze medewerkers hebben een vooronderzoek verricht, waarna overleg met de klantmanager heeft plaatsgehad. Vervolgens hebben de medewerkers van [private bedrijf] het handhavingsonderzoek gedaan wat heeft geresulteerd in een rapport handhaving van 7 mei 2014. Deze gang van zaken, waarbij de rol van de klantmanager beperkt is gebleven tot het nemen van voortgangsbeslissingen, maar de medewerkers van [private bedrijf] de onderzoeksactiviteiten zelfstandig zonder begeleiding of verdere aansturing uitvoeren, is onvoldoende om te kunnen spreken van een daadwerkelijke regievoering. Daarvoor is nodig dat de wezenlijke kerntaken als bedoeld in 5.2.1 ten minste mede worden uitgevoerd door een medewerker van appellant zelf.

Gelet op 5.2.1 tot en met 5.4 heeft appellant de onderzoeksbevindingen verkregen in strijd met artikel 7, vierde lid, van de WWB. Dit wordt aangemerkt als onrechtmatig verkregen bewijs, waarvan gezegd moet worden dat het gebruik maken daarvan door appellant zozeer indruist tegen wat van een behoorlijk handelend bestuursorgaan mag worden verwacht, dat dit gebruik onder alle omstandigheden ontoelaatbaar wordt geacht.

Uit 5.5 volgt dat bestreden besluit 1 onvoldoende zorgvuldig is voorbereid en niet draagkrachtig is gemotiveerd. In dit geval kunnen de rechtsgevolgen van het te vernietigen besluit niet in stand worden gelaten en kan de Raad evenmin zelf in de zaak voorzien. Daartoe is van belang dat de gemachtigde van appellant ter zitting heeft verklaard dat appellant niet kan uitsluiten dat nader onderzoek voldoende rechtmatig bewijs kan opleveren om daarop de intrekking en terugvordering van de bijstand van betrokkene te baseren. De Raad ziet daarom aanleiding om met toepassing van artikel 8:51d van de Algemene wet bestuursrecht appellant op te dragen het geconstateerde gebrek te herstellen. Daarbij dient appellant tevens de consequenties van dit herstel te bezien voor bestreden besluit 3, alsmede de ter uitvoering van de aangevallen uitspraak genomen besluiten van 11 juni 2015.