Uitspraken

Bij besluit van 8 november 2013 heeft de Svb aan appellant medegedeeld dat hij een nabetaling zou krijgen over de maanden oktober 2011 tot en met februari 2012. Deze nabetaling vond plaats met een terugwerkende kracht van één jaar gerekend vanaf oktober 2012. Voor een verder terugwerkende kracht zag de Svb geen aanleiding. Over de maanden maart 2012 tot en met september 2013 heeft de Svb geen AOW-pensioen toegekend omdat appellant in die periode in detentie verbleef.

Het bezwaar tegen het besluit van 8 november 2013 is bij besluit van 31 maart 2014 (bestreden besluit) gegrond verklaard met betrekking tot de maand maart 2012. Over die maand is aan appellant alsnog een AOW-pensioen toegekend. Voor het overige is het besluit van 8 november 2013 gehandhaafd.

2. De rechtbank heeft het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard. Daartoe is overwogen dat de Svb de omstandigheden van appellant in redelijkheid niet als zodanig bijzonder heeft hoeven aanmerken dat de beleidsregels nopen tot het hanteren van een terugwerkende kracht van meer dan een jaar. De rechtbank heeft verder geoordeeld dat gedurende de periode waarin appellant lijfsdwang onderging in verband met het niet voldoen aan de verplichting tot betaling van een geldbedrag aan de Staat ter ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel, aan hem rechtens zijn vrijheid was ontnomen in de zin van artikel 8b, tweede lid, van de AOW.

3. In hoger beroep heeft appellant zich opnieuw gekeerd tegen de weigering van de Svb om het pensioen uit te betalen over de maanden maart 2011 tot en met september 2011. Voorts valt volgens appellant het ondergaan van lijfsdwang in een penitentiair psychiatrisch centrum (PPC) niet onder het begrip “rechtens zijn vrijheid ontnomen” in de zin van artikel 8b,

tweede lid, van de AOW. Het feit dat de lijfsdwang een maatregel is waarmee geen leedtoevoeging wordt beoogd maar voldoening aan een betalingsverplichting, en dat deze ten uitvoer is gelegd in een PPC, rechtvaardigt volgens appellant de conclusie dat geen sprake is van “normale” detentie. Voorts acht appellant van belang dat de AOW-pensioenvoorziening van toepassing is op alle ingezetenen, ongeacht de vraag of zij nog werken.

De Raad overweegt als volgt.

Ter zitting heeft de Svb zich op het standpunt gesteld dat appellant recht heeft op (de uitbetaling van het) AOW-pensioen over de maanden maart 2011 tot en met september 2011. Na de schorsing van het pensioen is er immers nooit een beslissing tot beëindiging aan appellant verzonden en appellant heeft gedurende deze maanden voldaan aan de voorwaarden voor het recht op pensioen. Dit standpunt van de Svb wordt gedeeld en geeft aanleiding tot vernietiging van de aangevallen uitspraak, voor zover deze betrekking heeft op de betreffende maanden.

Dat de AOW een pensioenverzekering is die geldt voor werkenden en niet werkenden, doet aan deze conclusie niet af. Blijkens de wetsgeschiedenis heeft de regering het ook ten aanzien van gedetineerde AOW-gerechtigden onwenselijk geacht, de uitbetaling van de uitkering voort te zetten terwijl gedurende die periode al door de Staat in hun levensonderhoud wordt voorzien (TK 2007-2008, 31 525, nr. 3, pag. 3).

Een uitzondering op de regel dat het recht op ouderdomspensioen eindigt indien de pensioengerechtigde rechtens zijn vrijheid is ontnomen gedurende ten minste een maand, geldt bij vrijheidsontneming op grond van de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz-gevallen) dan wel op grond van artikel 37, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht (Sr). Geoordeeld wordt dat de situatie van lijfsdwang om nakoming van een bij rechterlijk vonnis opgelegde betalingsverplichting af te dwingen op wezenlijke punten afwijkt van deze uitzonderingsgevallen, ook wanneer de lijfsdwang ten uitvoer wordt gelegd in een PPC. Waar opname op grond van de Bopz dan wel met toepassing van artikel 37 Sr in nader omschreven gevallen plaatsvindt op grond van het psychiatrische ziektebeeld van de betrokkene, wordt lijfsdwang met toepassing van artikel 577c Sv opgelegd omdat de betrokkene zijn financiële verplichtingen niet nakomt. Dat de lijfsdwang onder omstandigheden ten uitvoer wordt gelegd in een PPC, doet hieraan niet af. Er is dan ook geen aanleiding om de term “rechtens zijn vrijheid ontnomen” aldus te interpreteren, dat gevallen van lijfsdwang met toepassing van artikel 577c Sv hiervan dienen te worden uitgezonderd.

Gelet op wat hiervoor onder 4.1 tot en met 4.5 is overwogen, dient de aangevallen uitspraak te worden vernietigd voor zover deze betrekking heeft op (de uitbetaling van) het AOW-pensioen van appellant over de maanden maart 2011 tot en met september 2011. Met het oog op een finale beslechting van het geschil zal de Raad bepalen dat appellant over deze maanden recht heeft op AOW-pensioen, met inbegrip van de betaling daarvan. Voor het overige komt de aangevallen uitspraak voor bevestiging in aanmerking.