Uitspraken

Aan een bewindvoerder kan op grond van artikel 1:448 lid 2 Burgerlijk Wetboek ontslag worden verleend wegens gewichtige redenen of omdat hij niet meer voldoet aan de eisen om bewindvoerder te kunnen worden.

De kantonrechter heeft BBS ambtshalve, wegens gewichtige redenen, ontslagen als bewindvoerder in alle zaken die vallen onder het toezicht van de kantonrechter te Alkmaar, Hoorn en Den Helder. Gelet op de formulering van het verzoek van BBS in hoger beroep en hetgeen zij daarover ter zitting van 3 juni 2013 heeft verklaard, verstaat het hof het verzoek aldus dat BBS daarmee wil bewerkstelligen voortaan in nieuwe zaken weer als bewindvoerder te worden benoemd en werkzaam te zijn. Het gaat BBS om eerherstel. Het verzoek strekt er niet toe dat het hof BBS zal herstellen in haar functie van bewindvoerder in de zaken waarop de bestreden beschikking betrekking heeft. Bij gelegenheid van genoemde zitting heeft het hof met instemming van BBS daarom afgezien van de oproeping van de belanghebbenden in deze zaak, te weten de 106 rechthebbenden en hun opvolgend bewindvoerders.

BBS heeft acht grieven tegen de bestreden beschikking gericht die zich lenen voor gezamenlijke behandeling. BBS betoogt dat haar weliswaar enige verwijten kunnen worden gemaakt, maar dat er onvoldoende gewichtige redenen aanwezig zijn voor ontslag en dat BBS in ieder geval nog een laatste kans had behoren te krijgen om verbeteringen aan te brengen. Kort na de bestreden beschikking zou – op 6 december 2012 - de laatste audit worden verricht. BBS ziet niet in waarom het resultaat daarvan niet kon worden afgewacht en waarom BBS niet gehoord is op het voornemen tot ontslag.

BBS heeft de onvolkomenheden in de bewind dossiers verholpen. Zo bevatte elk dossier op 15 november 2012 een boedelbeschrijving en de relevante bankafschriften en had BBS geen achterstand met het doen van rekening en verantwoording. BBS heeft van haar wettelijk recht gebruik gemaakt om aan de Belastingdienst de uitstelregeling via haar Beconnummer te vragen. Van het feit dat BBS niet alle belastingaangiften tijdig heeft gedaan, hebben de betreffende cliënten dus geen hinder ondervonden. Hetzelfde geldt ten aanzien van de achterstand in de aanvraag van kwijtscheldingen in 2009; cliënten zijn daardoor niet benadeeld. BBS kreeg aanvankelijk alle zaken van de afdeling schuldhulpverlening van de gemeente Den Helder. Dat waren de moeilijkste gezinnen en het bewind in deze zaken vergde dan ook extra tijd.

Onjuist is het oordeel van de kantonrechter dat er talloze klachten zijn binnengekomen (en gegrond verklaard) en dat de kantonrechter BBS herhaaldelijk de kans heeft gegeven haar zaken op orde te brengen. Er is slechts één serieuze klacht met een gestelde schade van rond € 9.000,- gegrond verklaard, van welke uitspraak BBS hoger beroep heeft ingesteld. Alle overige klachten zijn ongegrond verklaard c.q. niet van betekenis.

Onredelijk is het oordeel van de kantonrechter dat voldoende is gebleken van het meer dan eens gedurende langere tijd niet (tijdig) betalen van rekeningen van cliënten waaronder verplichte verzekeringen, hetgeen er in een aantal gevallen toe heeft geleid dat cliënten zijn geroyeerd. BBS had voor ieder dossier een digitaal budgetplan. Zij deed er alles aan om royement te voorkomen, maar BBS kon geen geld voorschieten.

De kantonrechter heeft ten slotte ten onrechte overwogen dat BBS de derdengeldenrekening is blijven gebruiken ook nadat de ontheffing door De Nederlandse Bank (DNB) was ingetrokken. Met DNB had BBS afgesproken de rekening af te bouwen en op te heffen. Er was geen sprake van onaanvaardbare risico’s met het vermogen van cliënten en er is niet gefraudeerd, aldus BBS.

Het hof constateert dat de kantonrechter in zijn hoedanigheid van toezichthouder vanaf 7 mei 2007 met regelmaat gesprekken heeft gevoerd met BBS. Tevens heeft een bedrijfsbezoek plaatsgevonden en zijn brieven aan BBS gezonden. Bij de stukken bevinden zich verslagen van de gesprekken tussen een of meer kantonrechters en BBS van respectievelijk 7 mei 2007, 28 september 2007, 6 augustus 2008, 27 november 2008, 23 september 2010, 7 mei 2012 en 16 oktober 2012. Tevens bevat het dossier een verslag van een bedrijfsbezoek van twee kantonrechters op 23 maart 2009 en brieven van onder meer 1 december 2008 respectievelijk 19 januari 2009, 6 december 2010 en 27 januari 2011 van de kantonrechter c.q. de griffier aan BBS. Deze stukken bevestigen genoegzaam het beeld dat al vanaf het begin zorgen hebben bestaan over de wijze van bewindvoering door BBS, dat BBS daarop regelmatig door de kantonrechter is aangesproken en dat aan BBS ruimschoots de gelegenheid is gegeven de bewindvoering en het beheer van de dossiers te verbeteren.

Vooral sinds 2008 is de aandacht van de kantonrechter voor het functioneren van BBS toegenomen, volgens de bestreden beschikking na gebleken verzuim en klachten van de gemeente Den Helder en (familie van) rechthebbenden. Zo blijkt uit het gespreksverslag van 6 augustus 2008 dat in een groot aantal dossiers de belangrijkste stukken ontbraken, zoals een vermogensopgave en benodigde bankafschriften. BBS is toen drie maanden de tijd gegeven de dossiers op orde te brengen. Tot die tijd werd BBS niet benoemd in nieuwe dossiers. Deze cliëntenstop is verlengd, omdat de kantonrechter van de gemeente Den Helder de klacht had gekregen dat BBS een aanzienlijke achterstand had in het aanvragen van kwijtschelding en het doen van belastingaangiften. In een gesprek met BBS van 27 november 2008 zijn van de zijde van de kantonrechter voorwaarden en uitgangspunten kenbaar gemaakt voor benoeming van BBS in nieuwe zaken en zijn deze met BBS besproken. De inhoud van dat gesprek is door de kantonrechter bij brief van 1 december 2008 aan BBS bevestigd.

De kantonrechter heeft BBS tijdens het eerder genoemde gesprek van 6 augustus 2008 voorts erop gewezen dat zij haar cliënten geen geld mocht lenen en heeft BBS afgeraden een kredietinstelling op te richten, waartoe BBS het voornemen had geuit. Dit punt - en de zorgen die de kantonrechter daarover had - is opnieuw aan de orde gekomen tijdens het bedrijfsbezoek op 23 maart 2009; BBS had inmiddels met een daartoe verkregen ontheffing van DNB een derdengeldenrekening geopend waarop gelden van verscheidene rechthebbenden werden vermengd

Verdere punten van aandacht betroffen blijkens de gevoerde gesprekken en correspondentie het declareren van extra uren bij cliënten voor (niet ingewikkelde) belastingaangiftes, de onwenselijkheid (met het oog op belangenverstrengeling) van het gegeven dat BBS werd benoemd als meerderjarigenbewindvoerder in dossiers waarin mevrouw [x] van BBS al WSNP-bewindvoerder was en de vele rappellen van de griffier ter zake van het insturen van rekening en verantwoordingen door BBS.

Op 3 mei 2011 heeft DNB de aan BBS verleende ontheffing voor de derdengeldenrekening ingetrokken. Bij besluit van 5 augustus 2011 heeft DNB het bezwaar daartegen van BBS ongegrond verklaard. Het door BBS tegen dat besluit ingestelde beroep is door de rechtbank Rotterdam op 16 mei 2012 ongegrond verklaard.

Naar aanleiding van de jaarlijkse audit van de BPBI in 2011 heeft BBS met de BPBI afgesproken om de derdengeldenrekening na 31 december 2011 niet meer te gebruiken.