Uitspraken

“De rechtbank stelt vast dat verweerder de naheffingsaanslag en de verzuimboete wegens niet betalen heeft vernietigd. Eiser kan door het handhaven van het beroep tegen de uitspraak op bezwaar van 30 augustus 2013 niet in een betere positie komen te verkeren. Dit betekent dat het procesbelang in zoverre ontbreekt. De rechtbank zal het beroep niet-ontvankelijk verklaren voor zover het is gericht tegen de uitspraak op bezwaar van 30 augustus 2013.”

Geschilpunt 2: Is de aangifteboete terecht opgelegd?

“Eiser heeft ook beroep ingesteld tegen de uitspraak op bezwaar van 13 december 2013 inzake de [aangifteboete]. Verweerder stelt zich op het standpunt dat deze verzuimboete terecht is opgelegd, omdat eiser niet op de voorgeschreven wijze aangifte heeft gedaan. Eiser is het hiermee niet eens, omdat voor het jaar 2012 aan hem ten onrechte geen ontheffing is verleend van de wettelijke verplichting om elektronisch aangifte te doen. (…)

De rechtbank stelt vast dat eiser niet op de in de toepasselijke regelgeving (artikel 8, tweede lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) jo. artikel 20, tweede lid, van de Uitvoeringsregeling Algemene wet inzake rijksbelastingen) voorgeschreven wijze aangifte omzetbelasting heeft gedaan voor het jaar 2012. Dit vormt een verzuim, waarvoor verweerder een verzuimboete kan opleggen van € 61, zijnde 50% van het wettelijk maximum van € 123 (artikel 67b, eerste lid, van de AWR jo. paragraaf 22 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst).

Bij het opleggen van een verzuimboete is niet van belang of sprake is van opzet of schuld. Het enkele niet voldoen aan de verplichting is voldoende grond voor het opleggen van een verzuimboete. Bij afwezigheid van alle schuld of bij aanwezigheid van een pleitbaar standpunt wordt geen verzuimboete opgelegd. Hetgeen eiser heeft aangevoerd om te onderbouwen dat de verzuimboete ten onrechte is opgelegd, levert geen afwezigheid van alle schuld of pleitbaar standpunt op. Eiser heeft niet duidelijk kunnen maken waarom hij niet kan voldoen aan de verplichting om elektronisch aangifte te doen. Eiser wist ruim voordat hij aangifte moest doen, dat hij deze op elektronische wijze moest indienen en kon derhalve de nodige maatregelen nemen opdat dit binnen de gestelde termijn zou lukken. Eiser heeft kennelijk geen enkele actie ondernomen om elektronisch aangifte te kunnen doen.”

“Als ik namelijk op 11 augustus 2011 in kennis wordt gesteld van het feit dat ik vanaf 1 januari 2012 digitaal aangifte moet doen dan betekent dit dat ik reeds over datzelfde belastingjaar 2011 digitaal aangifte moet doen en die boodschap komt een beetje laat.”

Het Hof kan belanghebbende hierin niet volgen. Uit de stukken leidt het Hof af dat de inspecteur (ex art. 20, derde lid, van de AWR; tekst 2011) belanghebbende tot en met 2011 ontheffing heeft verleend van het voor de omzetbelasting digitaal doen van aangifte. Met ingang van 1 januari 2012 is de regelgeving met betrekking tot het digitaal doen van aangifte veranderd en de inspecteur heeft op 11 augustus 2011 belanghebbende medegedeeld dat belanghebbende met ingang van 1 januari 2012 langs elektronische weg voor de omzetbelasting aangifte moet doen.

Belanghebbende heeft geen, althans onvoldoende, feiten en omstandigheden gesteld op grond waarvan bij hem het gerechtvaardigde vertrouwen zou zijn gewekt dat hij ook vanaf 1 januari 2012 nog op papier aangifte voor de omzetbelasting kon doen. Maar ook indien het Hof veronderstellenderwijs ervan uit zou gaan dat bij belanghebbende in het verleden wel vertrouwen is gewekt dat hij in de toekomst op papier aangifte voor de omzetbelasting zou kunnen doen, dan is dat vertrouwen in ieder geval door de inspecteur tijdig opgezegd met de brief van 11 augustus 2011 en heeft belanghebbende onvoldoende feiten en omstandigheden gesteld om te kunnen concluderen dat de inspecteur daarbij niet adequaat rekening gehouden heeft met de gerechtvaardigde verwachtingen van belanghebbende.

Het beroep op het vertrouwensbeginsel faalt dan ook.

Geschilpunt 3: Is belanghebbendes bezwaarschrift betreffende het niet meer verlenen van ontheffing elektronisch aangifte omzetbelasting te doen (niet-)ontvankelijk of (on)gegrond?

Dan wel: is de (fiscale) bestuursrechter (on)bevoegd daarover te oordelen?

“Bij brief van 11 augustus 2011 heeft de Belastingdienst/Centrale administratie aan eiser meegedeeld dat met ingang van 1 januari 2012 geen ontheffing meer zal worden verleend van de verplichting om elektronisch aangifte te doen. Eiser heeft tegen deze brief bezwaar gemaakt. Bij brief van 29 augustus 2011 heeft de Belastingdienst/Amsterdam aan eiser meegedeeld dat tegen de brief van 11 augustus 2011 geen bezwaar mogelijk is en dat eiser desgewenst een klacht kan indienen bij de Staatssecretaris van Financiën, de Nationale Ombudsman, de Commissie voor de verzoekschriften en de burgerinitiatieven uit de Tweede Kamer der Staten-Generaal en de Commissie voor de verzoekschriften en de burgerinitiatieven uit de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Eiser heeft na ontvangst van deze brief opnieuw bezwaar gemaakt. Eiser heeft uiteindelijk kennis genomen van een brief van het Ministerie van Financiën, waarin het bezwaar niet-ontvankelijk wordt verklaard omdat tegen een ministeriële regeling geen bezwaar openstaat. (…)

Ingevolge artikel 26 van de AWR kan, in afwijking van artikel 8:1, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht, tegen een ingevolge de belastingwet genomen besluit slechts beroep bij de rechtbank worden ingesteld, indien het betreft:
a. een belastingaanslag, waaronder begrepen de in artikel 15 van de AWR voorgeschreven verrekening, of
b. een voor bezwaar vatbare beschikking, waarmee de voldoening of afdracht op aangifte, dan wel de inhouding door een inhoudingsplichtige van een bedrag als belasting wordt gelijkgesteld.

De AWR kent derhalve een gesloten systeem van rechtsbescherming.

Tegen overige besluiten of mededelingen staat noch op de voet van artikel 26 van de AWR noch op grond van enige andere wettelijke bepaling beroep bij de rechter in belastingzaken open. Indien en voor zover het beroep zich richt tegen de mededelingen over het vervallen van de ontheffing van het doen van elektronische aangiften, verklaart de rechtbank zich onbevoegd. Tegen dergelijke mededelingen kan uitsluitend een vordering bij de burgerlijke rechter worden ingesteld.”

Naar het oordeel van het Hof is belanghebbendes beroepschrift (door de rechtbank op 7 oktober 2013 ontvangen) mede gericht tegen voornoemde uitspaak op bezwaar (van 29 augustus 2011). Weliswaar is het beroep tegen deze uitspaak op bezwaar niet tijdig ingediend (art. 6:9 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb)), doch niet-ontvankelijkverklaring dient achterwege te blijven omdat redelijkerwijs niet kan worden geoordeeld dat belanghebbende in verzuim is geweest. In dit verband acht het Hof van belang dat de brief van de inspecteur van 29 augustus 2011 een foute rechtsmiddelverwijzing bevat. In ieder geval kan het belanghebbende niet euvel geduid worden dat hij de brief niet als een uitspaak op bezwaar heeft opgevat; laat staan dat hij diende te beseffen dat hij vóór 10 oktober 2011 in beroep kon komen tegen deze uitspaak op bezwaar. Uit de op 4 oktober 2011 - weliswaar nog binnen de beroepstermijn maar - onbevoegd gedane uitspaak op bezwaar van de Staatssecretaris (waarin belanghebbendes bezwaar overigens terecht niet-ontvankelijk wordt verklaard) hoefde belanghebbende ook niet af te leiden dat hij alsnog een beroepschrift tegen de uitspaak op bezwaar van 29 augustus 2011 kon indienen.

Gelet op dit een en ander, alsmede op alle overige gedingstukken, en in aanmerking genomen dat belanghebbende eerst bij de aanslag van 25 april 2013 geconfronteerd werd met de financiële gevolgen van zijn niet op de voorgeschreven wijze doen van aangifte (waarna belanghebbende vervolgens tijdig rechtsmiddelen heeft aangewend), acht het Hof belanghebbendes termijnoverschrijding verschoonbaar.

Belanghebbendes beroep bij de rechtbank tegen voornoemde uitspaak op bezwaar was dus ontvankelijk.

Geschilpunt 4: Kan het Hof de Staatssecretaris opdragen belanghebbende te ontheffen van de verplichting digitaal aangifte te doen?

Slotsom

De slotsom is dat het hoger beroep van belanghebbende gegrond is en dat de uitspraak van de rechtbank dient te worden vernietigd.