Uitspraken

[appellant] was lid van de band The Cats en heeft (onder meer) in die hoedanigheid muziek gecomponeerd en teksten geschreven, waarop hij de auteursrechten bezat en bezit. [appellant] had, voor de uitgaverechten, een contractuele band met een uitgever, Anagon Music Publishers N.V., de rechtsvoorgangster van EMI (hierna: Anagon). Het verspreiden van de muziekwerken in het buitenland geschiedde via EMI (die daartoe subuitgevers in de betreffende landen inschakelde aan wie sublicenties werden verstrekt).

3.2

Zowel [appellant] als EMI waren in de relevante periode en zijn nog steeds lid van Buma/Stemra. Buma/Stemra int op collectieve wijze auteursrechtgelden voor zover die betrekking hebben op uitvoeringsrechten (Buma) en mechanische reproductierechten (Stemra). Buma/Stemra maakt ten aanzien van de uitbetaling van de geïnde gelden een verdeling tussen de diverse rechthebbenden volgens verdeelsleutels, die zijn vastgelegd in zogenaamde repartitiereglementen.

3.3

In 1969 hebben de leden van The Cats en Anagon samen het muziekuitgavefonds Sunshower Music (hierna: Sunshower Music) opgericht. Bij overeenkomst van 10 oktober 1969 zijn [appellant] en Sunshower het volgende overeengekomen:

“(…)

ANAGON zal een speciaal onderfonds in het leven roepen waarvan de naam zal luiden SUNSHOWER MUSIC.

In SUNSHOWER MUSIC zullen ingebracht worden a) alle originele werken geschreven door leden van The Cats, b) alle oorspronkelijke werken die ingebracht worden door toedoen van de heren J. Buys en J. van Ogtrop.

ANAGON zal zich belasten met de exploitatie en administratie van deze werken.

De hieruit voortvloeiende baten zullen na aftrek van de gebruikelijke 20% administratiekosten als volgt verdeeld worden:

50% ANAGON

50% SUNSHOWER MUSIC, (…)

(…)

ANAGON verplicht zich binnen 14 dagen na ontvangst van uit deze overeenkomst voortvloeiende revenuen het verschuldigde gedeelte aan SUNSHOWER MUSIC uit te keren.

(…)”

3.4

Per werk waarvan [appellant] over de auteursrechten beschikte is een muziekuitgave-overeenkomst afgesloten (hierna ook de uitgave-overeenkomst(en)). Artikel 7 van deze uitgave-overeenkomst luidt steeds als volgt:

“Bij eventuele overdracht door de uitgevers van het auteursrecht van genoemd(e) werk(en) naar het buitenland, zullen de auteurs 50 pct. van de netto opbrengst ontvangen.”

Artikel 11 bepaalt het volgende:

“De uitvoeringsrechten en mechanische reproduktierechten zullen worden verdeeld volgens de verdelingsschaal van de daarvoor aangewezen auteursrechten-organisatie, terwijl de auteurs door ondertekening van deze overeenkomst toestemming verlenen bij verkoop naar het buitenland 50 pct. van het totaal van ieder der genoemde rechten ter beschikking te stellen van beide uitgevers tezamen.”

3.5

[appellant] heeft in 1971 de muziek gecomponeerd en de tekst geschreven van het muziekwerk (in de zin van de Auteurswet) One way wind (hierna ook: het werk).

Bij uitgave-overeenkomst van 12 juli 1971 heeft [appellant] als componist en tekstdichter van het werk het uitgaverecht van dit werk overgedragen aan Sunshower Music.

Aan [appellant] komt, bij binnenlandse exploitatie, 2/3 van de opbrengsten toe, te weten 1/3 in zijn hoedanigheid van componist van de muziek en 1/3 in zijn hoedanigheid van tekstdichter.

3.6

Artikel 2 van het repartitiereglement van Stemra uit 1976 luidt voor zover thans van belang:

De verdelingsschalen, genoemd in de artikelen 5 en 6 van dit reglement gelden ongeacht de tussen de deelgerechtigden omtrent de verdeling gemaakte afspraken.

Het repartitiereglement van Buma en Stemra bevatte in 1971 een overeenkomstige tekst.

3.7

Bij brief van 7 maart 2005 heeft [appellant] aan EMI onder meer het volgende meegedeeld:

“(…) heb ik bij herhaling bij u en Buma/Stemra bezwaar gemaakt tegen het aan mij als componist/tekstdichter betaalde aandeel in geval van sub-uitgave van mijn werken in het buitenland.

Ik ben, zoals u weet, namelijk altijd van mening geweest, dat in geval van sub-uitgave in het buitenland aan EMI Music Publishing en de door EMI Music Publishing gecontracteerde buitenlandse sub-uitgever samen nooit meer dan 50% van het totaal van de uitvoeringsrechten en de mechanische rechten dient toe te komen. Met andere woorden: indien ik componist en tekstdichter van een bepaald werk ben, dient aan mij in geval van sub-uitgave in het buitenland steeds tenminste 50% van het totaal toe te komen.

Dit op grond van het bepaalde in de uitgave-overeenkomsten, zoals ik die met (de rechtsvoorganger van) EMI Music Publishing heb gesloten. Ik verwijs in dit verband naar m.n. de artikelen 7 en 11 van de uitgave-overeenkomst, bijvoorbeeld in verband met het werk “One way wind”.

(…)

Het mag duidelijk zijn, dat (…) EMI Music Publishing tegenover mij is tekortgeschoten in de nakoming van deze verplichting. Voor de door mij geleden schade is EMI Music Publishing vanzelfsprekend aansprakelijk.”

3.8

Bij brief van 1 juni 2005 heeft [appellant], na dit bij eerdere brief te hebben aangekondigd, aan EMI het volgende meegedeeld:

“(…) worden hierbij dan ook alle uitgave-contracten tussen mij en EMI Publishing (Holland) B.V. met betrekking tot de titels, zoals vermeld in de bijlage bij deze brief, met onmiddellijke ingang ontbonden.

Voor het overige worden alle rechten door mij voorbehouden.”

3.9

Buma Stemra kent een ontbindingsprocedure, aangeduid als PALM/NMUV; als deze gevolgd wordt is Buma Stemra gebonden aan de gevolgen van de ontbinding, tenzij EMI binnen 3 maanden het oordeel van de rechter inroept. Als dat gebeurt dient het uitgeversaandeel geblokkeerd te worden totdat uitspraak is gedaan. Deze procedure is in dit geval gevolgd.

3.10

Na langdurige onderhandelingen tussen partijen, heeft de (voormalige) advocaat van [appellant] bij brief van 24 december 2008 aan EMI onder meer het volgende meegedeeld:

“Ten overvloede en voor zover vereist, worden de overeenkomsten tussen partijen in verband met de uitgave van zijn muziekwerken hierbij nogmaals buitengerechtelijk ontbonden en wel op alle hiervoor genoemde gronden. Deze brief dient door uw cliënte dan ook te worden aangemerkt als een buitengerechtelijke verklaring-2 in het kader van de PALM/NMUV-ontbindingsprocedure.”

3.11

Sinds 24 december 2008 is het uitgeversdeel van de auteursrechtgelden geblokkeerd door Buma/Stemra. Vanaf 1 januari 2009 heeft EMI het uitgeversdeel voor de werken van [appellant] niet meer ontvangen.

3.12

In eerste aanleg vorderden beide partijen verklaringen voor recht; [appellant] vorderde voorts betalingen. De rechtbank heeft de vorderingen van EMI afgewezen en die van [appellant] (grotendeels) toegewezen. Zij heeft daartoe, kort weergegeven, overwogen dat de uitleg van [appellant] van de tussen partijen gesloten overeenkomst(en) aan de hand van de Haviltex-uitleg juist is, dat EMI wanprestatie onder die overeenkomst(en) heeft gepleegd en dat [appellant] daarom tot ontbinding kon overgaan. De uitgave-overeenkomst ter zake van het werk is per 24 december 2008 rechtsgeldig (gedeeltelijk) ontbonden. Na gedeeltelijke honorering van het beroep op verjaring heeft de rechtbank geoordeeld dat [appellant] recht heeft op 50% van de totale opbrengsten van het werk in het buitenland over de periode 7 maart 2000 tot en met 24 december 2008. De rechtbank heeft daarom, de berekening van [appellant] volgende, de subsidiaire vordering van [appellant] toegewezen tot een bedrag van € 397.545,32, met rente en kosten.

Op 17 april 2012 heeft EMI ingevolge het eindvonnis € 447.685,08 betaald.

3.13

Tegen de onder 3.12 bedoelde beslissing en de daaraan ten grondslag gelegde motivering komt [appellant] met vier grieven en EMI met zes grieven op. Beide partijen hebben hun eis in appel gewijzigd en vermeerderd. Nu over en weer tegen die eisvermeerdering geen bezwaar is gemaakt en deze wijzigingen ook niet in strijd met de goede procesorde zijn wordt recht gedaan op de aldus vermeerderde eis aan beide zijden.

uitleg

3.14

Grief 1 in het principaal appel van [appellant] en grief 1, 2 en 3 in het incidenteel appel van EMI zien op de uitleg van de uitgave-overeenkomst betreffende het werk. Zij lenen zich voor gezamenlijke behandeling. Het hof zal er, met partijen, in het navolgende voor de leesbaarheid vanuit gaan dat de overeenkomst tussen EMI (en niet Sunshower Music) en [appellant] is gesloten, nu partijen het er kennelijk over eens zijn dat dat hun verhouding materieel juist weergeeft.

3.14.1

In de kern komt het verschil van inzicht hierop neer dat [appellant] meent dat ingeval van subuitgave in het buitenland de betalingen aan de buitenlandse betrokkenen (vertaler/hertaler, arrangeur, de buitenlandse subuitgever) in zoverre ten laste van het uitgeversdeel komen, dat aan hem in elk geval 50% toekomt, terwijl EMI meent dat die betalingen geheel ten laste van het auteursdeel komen, zodat [appellant] nog 1/3 deel toekomt.

3.14.2

Inmiddels is, anders dan in eerste aanleg, ook het destijds geldende repartitiereglement van Buma in het geding gebracht; van dat van Stemra is niet (meer) in geschil dat dit een bepaling bevatte die overeenkwam met de hiervoor onder 3.6 geciteerde bepaling uit 1976 (zie 3.6). Het hof constateert dat tussen partijen in confesso is dat de repartitiereglementen van Buma Stemra ook voor hen gelden, hetgeen tot gevolg heeft dat Buma Stemra van de ontvangen auteursrechtgelden 1/3 deel uitkeert aan de uitgever, 1/3 aan de componist en 1/3 aan de tekstschrijver. Het geschil tussen partijen ziet op de wijze waarop zij onderling, als uitgever respectievelijk componist/tekstschrijver, deze gelden (al dan niet) moeten (her)verdelen.

Nu tussen partijen ook niet in geschil is dat het hen vrij stond andere, afwijkende afspraken te maken en elkaar daaraan te houden gaat het dus slechts om de vraag of de artikelen 7 en 11 van de muziekuitgave-overeenkomst ter zake van het werk als hiervoor geciteerd een dergelijke afwijkende afspraak inhouden.

ontbinding

Anders dan EMI stelt is de tekortkoming, daarin bestaande dat EMI jarenlang aan [appellant] niet de volledige, hem toekomende, inkomsten uit het buitenland heeft uitbetaald, een voldoende ernstige en kan deze daarmee de ontbinding rechtvaardigen; dat geldt ook als de daarmee gemoeide bedragen (relatief) gering blijken te zijn geweest. Naar huidig recht (dat hier kennelijk, volgens beide partijen, toepasselijk is) is immers het uitgangspunt dat elke tekortkoming de ontbinding rechtvaardigt. Ook naar oud recht zou overigens sprake zijn van wanprestatie die de ontbinding rechtvaardigt. Grief 5 van EMI faalt.

3.16

Nu partijen het er (in elk geval inmiddels) over eens zijn dat uitgegaan kan worden van de ontbinding per 1 juni 2005 kan het oordeel van de rechtbank dat pas per 24 december 2008 is ontbonden niet in stand blijven. Grief 3 van [appellant] slaagt.

verjaring

De rechtbank heeft geoordeeld dat de vorderingen van [appellant] (groten)deels zijn verjaard en heeft als onvoldoende onderbouwd verworpen de stelling van [appellant] dat in confraternele correspondentie was afgesproken dat EMI zich niet op verjaring zou beroepen. Hoewel [appellant] daartegen grieft (grief 1) brengt hij, wederom, niet -zoals zeker in appel van hem verwacht had mogen worden- de betreffende correspondentie in het geding, doch biedt hij dat slechts aan (naast een bewijsaanbod door getuigen), een en ander zonder nadere toelichting. Dat volstaat in dit stadium niet. De grief faalt.

Daarmee komt de subsidiair aangevoerde grief 2 van [appellant] aan de orde, die een beroep op art. 3:321 lid 1 sub f BW inhoudt. Anders dan [appellant] meent is het feit dat een andere artiest, [Y], wel 50% van de buitenlandse inkomsten verkreeg op basis van een qua strekking identiek contract met EMI, niet voldoende voor het oordeel dat EMI haar schuld voor [appellant] verborgen heeft gehouden. Bedoelde bepaling houdt een afwijking van de normale verjaringsregels in voor gevallen dat de schuldenaar de schuldeiser opzettelijk onkundig houdt van het bestaan van de schuld en dient, vanwege haar ratio, beperkt te worden uitgelegd. De enkele omstandigheid dat EMI de overeenkomst(en) met [appellant] anders interpreteerde dan [appellant] in combinatie met het uitbetalen aan [Y] van bedragen die stroken met de opvatting van [appellant] is niet als verborgen houden in de zin van art. 3:321 lid 1 f BW aan te merken. Die uitbetaling aan [Y] geschiedde immers, naar bij gebreke van enige aanwijzing in andere zin moet worden aangenomen, buiten enig verband met die aan [appellant]. Er is geen enkele stelling die, zo juist, ziet op bewustheid bij EMI (wegens de betalingen aan [Y] of anderszins) van de omstandigheid dat [appellant] recht had op meer dan zij hem vertelde; alles wijst erop dat EMI de overeenkomst anders uitlegde. De opzet die door dit artikellid vereist wordt, ontbreekt dus. Nu [appellant] op 7 maart 2005 EMI aansprakelijk heeft gesteld en de toepasselijke verjaringstermijn 5 jaar bedraagt heeft de rechtbank dus terecht geoordeeld dat eventuele vorderingen van voor 7 maart 2000 verjaard zijn. Grief 2 van [appellant] faalt.

berekening

Grief 4 van [appellant] en grief 4 van EMI zien op de berekening van de aan [appellant] nog toekomende bedragen. Anders dan in eerste aanleg heeft EMI inmiddels uitgebreid onderbouwd en toegelicht waarom de berekening van [appellant] onjuist is. Zij heeft daartoe een eigen berekening, vervaardigd door KPMG, overgelegd, die weer door [appellant] is betwist.

De te volgen methodiek is, in elk geval in grote lijnen, in confesso en houdt in dat wordt nagegaan hoeveel buitenlandse inkomsten het werk in de periode van 2000-2005 heeft opgeleverd, dat daarvan 50% wordt genomen en dat dit getal wordt vergeleken met hetgeen [appellant] daadwerkelijk heeft ontvangen.

Uit het rapport van KPMG blijkt, dat deze bij het uitvoeren van die berekeningen tot de conclusie is gekomen dat de gegevens niet meer compleet zijn en dat voorts sprake is geweest van dubbeltellingen in de cijfers van GEMA (de Duitse tegenhanger van Buma Stemra).

Ook [appellant] gaat uit van incomplete cijfers; hij lost dat op door extrapolaties van de wel bekende cijfers.

3.20

Het hof is van oordeel dat, in de verhouding tussen partijen, het ontbreken van historische gegevens omtrent de gedane uitkeringen door de buitenlandse auteursrechtenorganisaties dan wel onduidelijkheden daarin in beginsel voor risico van EMI komt/komen. Ook als daarvan wordt uitgegaan kan echter thans niet tot een vaststelling van de schade worden gekomen. De oplossing van [appellant] is door EMI voldoende gemotiveerd bestreden. Daarom zal in beginsel benoeming van een deskundige nodig zijn. Te voorzien valt echter, dat deze eveneens op problemen zal stuiten als juist is dat dit type gegevens door de buitenlandse organisaties in kwestie niet lang genoeg bewaard wordt. Dat daarmee de berekening van [appellant] als uitgangspunt gehanteerd kan worden is echter op dit moment onvoldoende duidelijk, gelet op de betwisting van EMI. Het hof zal dus vermoedelijk een schatting moeten maken en heeft met name behoefte aan gegevens die dat mogelijk maken. In dat verband is de kwestie van de dubbeltellingen van belang, alsmede de exacte omvang van de destijds gedane uitkeringen aan [appellant].

3.21

Los daarvan brengt de omstandigheid dat inmiddels beide partijen uitgaan van ontbinding per 1 juni 2005 (in plaats van ultimo 2008) mee, dat anders omgegaan moet worden met de tweede helft van 2005 en de jaren 2006, 2007 en 2008 dan met de daarvoor liggende periode.

De stellingen van partijen op dat punt zijn niet of nauwelijks uitgewerkt.

Het hof ziet in een en ander aanleiding om een comparitie te gelasten, waarbij de schade(berekening) met partijen nader kan worden besproken. Tenminste twee weken daarvoor wordt van partijen een (zo mogelijk eenstemmig) voorstel verwacht voor een aan te wijzen deskundige en de te stellen vragen. EMI dient de gegevens die zij aan KPMG heeft verstrekt eveneens tenminste twee weken tevoren in het geding te brengen, alsmede een toelichting omtrent de beschikbare en zo nodig nog op te vragen gegevens. Ook [appellant] zal tenminste twee weken voor de zitting de bij hem aanwezige gegevens dienen over te leggen.

Ter zitting kan besproken worden of een deskundigenonderzoek zinvol is en zo ja, welke deskundige benoemd moet worden en welke vragen precies moeten worden voorgelegd. Tevens zal aan de orde komen of, met name als een deskundigenonderzoek niet zinvol is te achten, schatting door het hof mogelijk is en zo ja, welke uitgangspunten dan bruikbaar zijn. Tenslotte kan de mogelijkheid van een schikking worden besproken.

3.22

Op het punt van de wettelijke rente behoeft nog aandacht de vraag of de, op zich vaststaande, omstandigheid dat Buma Stemra in de relevante periode placht af te rekenen per 1 juni en 1 december van elk jaar betekent, dat EMI geacht kon worden vanaf 1 augustus respectievelijk 1 februari van elk jaar in verzuim te zijn. Het hof is van oordeel dat in dit geval, waar sprake was van een tussen partijen vaststaande jarenlange bestendige praktijk, ook zonder dat expliciet een betalingstermijn was afgesproken die termijn geacht moet worden uit de partij-afspraken, zoals die in de praktijk werden nagekomen, voort te vloeien zodat ook zonder in gebrekestelling het verzuim intrad per 1 augustus respectievelijk 1 februari van elk jaar.

3.23

Elke verdere beslissing wordt aangehouden.