Uitspraken

Het geschil in hoger beroep in zowel het principaal als incidenteel appel, handelt in essentie om het volgende.

Tijdens het huwelijk van partijen is, vanwege het overlijden van de moeder van de man [in 2] 2006, de nalatenschap van de moeder van de man vrijgevallen. De man heeft bij de afwikkeling van deze nalatenschap een bedrag van € 582.446,60 toegedeeld gekregen. Onder aftrek van een tweetal bedragen is de man een saldo toegevallen van € 254.642,38.

Tussen partijen staat niet ter discussie dat dit bedrag door de man is ontvangen en op enigerlei wijze in de gemeenschap is gevloeid. De rechtbank heeft geoordeeld dat het laatstgenoemde bedrag, verhoogd met een bedrag van € 3.600,-, (de rechtbank vermeldt een bedrag van € 258.252,38; bedoeld zal zijn een bedrag van € 258.242,38) onder de werking van een uitsluitingsclausule is verkregen en dat de man dientengevolge tot dat bedrag een nominaal vergoedingsrecht toekomt ten laste van de gemeenschap waarin partijen waren gehuwd.

Het hof neemt vervolgens in ogenschouw dat op 27 juli 2005 ten overstaan van de notaris mr. J.W. Stuijt het testament van de moeder van de man is verleden. Er is geen andersluidend opvolgend testament van de moeder van de man.

In dit testament is de zus van de man, mevrouw [B] , benoemd tot executeur. Voorts is – na herroeping van alle voorgaande uiterste wilsbeschikkingen - in het testament opgenomen:

“ONTERVING

II. Ik sluit mijn zoon, de heer [de man] , … alsmede zijn afstammelingen geheel en al uit van erfopvolging in mijn nalatenschap, zodat hij mitsdien geen erfgenaam van mij is of zal zijn.

ERFGENAMEN EN ERFDELEN

III. Met inachtneming van de onder II gemelde onterving benoem ik tot enig erfgename van mijn gehele nalatenschap:

Mijn dochter, mevrouw [B] , …

…

UITSLUITINGSCLAUSULE

V. Ik bepaal dat hetgeen uit mijn nalatenschap wordt verkregen, alsmede de revenuen daarvan en/of hetgeen door zaaksvervanging in de plaats komt, niet zal vallen in enige gemeenschap van goederen of deelgenootschap van enig huwelijk … van betrokkenen en geen deel zal uitmaken van enige verrekening krachtens huwelijksvoorwaarden…”.

De tussenconclusie is dat, hoewel deze laatst bekende uiterste wilsbeschikking van de moeder van de man een uitsluitingsclausule bevat, deze wilsbeschikking – dus los gezien van enige wettelijke aanspraak - de man geen aanspraak op enig aandeel in de nalatenschap van zijn moeder heeft kunnen opleveren.

De man heeft in hoger beroep een beëdigde verklaring afkomstig van zijn moeder in het geding gebracht. In eerste instantie heeft de man uitsluitend het schutblad en de vierde pagina van deze akte overgelegd, waar valt te lezen dat de moeder van de man de bedoeling had “ervoor te zorgen dat mijn [lees: haar] beide kinderen na mijn [lees: haar] dood allebei evenveel krijgen”. Hiertoe uitdrukkelijk uitgenodigd door het hof heeft de man de akte in zijn geheel ter zitting overgelegd.

De moeder van de man heeft deze beëdigde verklaring ten overstaan van eerdergenoemde notaris afgelegd op dezelfde datum dat het testament is verleden, 27 juli 2005. In deze verklaring geeft de moeder – verkort weergegeven - aan dat de man buiten haar medeweten onder meer de eigendom had verkregen van een haar toebehorend vakantiehuisje te [plaats] en een haar toebehorend huis gelegen aan de [adres] . Voorts zou de man volgens de verklaring van zijn moeder vanuit het vermogen van de moeder een boot en ligplaats hebben verworven.

De verklaring van de moeder van 27 juli 2005 eindigt met de zinsnede:

“Het is in ieder geval mijn bedoeling om ervoor te zorgen dat mijn beide kinderen na mijn dood allebei evenveel krijgen.

Om alle onduidelijkheid over mijn intenties weg te nemen leg ik deze verklaring notarieel vast zodat, mocht ik komen te overlijden voordat deze hele kwestie naar tevredenheid is afgewikkeld, vast staat dat wat [de man] [lees: de man] heeft gedaan niet met mijn instemming is gebeurd”.

Uit deze verklaring blijkt dat het de bedoeling van de moeder was dat haar zoon en dochter na haar overlijden ieder voor een gelijk erfdeel in haar nalatenschap zouden delen. Met de vrouw is het hof echter tevens van oordeel dat de moeder voor ogen moet hebben gestaan dat, indien de kwestie van de toe-eigening van een deel van haar vermogen door haar zoon niet voor haar overlijden zou zijn geregeld, de onterving van haar zoon overeind zou blijven. In dat geval zou het aan de dochter zijn eventueel een regeling te treffen met haar broer, hetgeen ook is geschied.

Vastgesteld kan worden dat, voordat deze kwestie tussen de moeder en de zoon tot een goed einde is gekomen, de moeder op [in 2] 2006 is overleden. De man heeft in dit verband ter zitting van het hof verklaard dat hij tot het overlijden van zijn moeder nauwelijks nog contact met haar heeft gehad. Zijn moeder had beslag gelegd op vermogensbestanddelen van de man. De contacten die er waren over deze kwestie, inclusief de beslaglegging, liepen via zijn zus en de van de zijde van de moeder ingeschakelde advocaat mr. Veerman.

De man en zijn zus hebben uiteindelijk in april 2007, ongeveer een jaar na het overlijden van de moeder, een vaststellingsovereenkomst gesloten. Partijen hebben in deze vaststellingsovereenkomst de vordering van de nalatenschap op de man in verband met de aankoop door de man van het huis van zijn moeder aan de [adres] , de aankoop van het vakantiehuisje te [plaats] en de aankoop van de boot en ligplaats op totaal € 505.707,30 gesteld. Partijen zijn voorts overeengekomen dat vanuit de opbrengst van de verkoop van het genoemde huis te Amsterdam door de man aan een derde de verdeling van de nalatenschap bij helfte zal worden gerealiseerd, waarbij de vordering van de nalatenschap op de man aan de man zal worden toebedeeld.

Deze vaststellingsovereenkomst, die blijkens de tekst is opgemaakt door de advocaat mr. Veerman, en die naar zeggen van de man is opgesteld door de notaris, in overleg met de man en zijn zus, bevat de verklaring van de man dat hij onvoorwaardelijk berust in de onterving en dat hij geen aanspraak maakt op zijn legitieme portie. Er is geen voorziening ten aanzien van enige uitsluiting in deze onderhandse akte opgenomen.