Uitspraken

De notaris heeft zowel in eerste aanleg als in hoger beroep erkend dat zij op 30 september 2014, 31 maart 2015 en 30 juni 2015 een negatieve bewaringspositie heeft laten ontstaan. De notaris heeft verder erkend dat zij onjuist heeft gehandeld door te schuiven met bedragen tussen haar kantoorrekening en/of haar privérekening en haar derdengeldrekening. Dat dit volgens de notaris uitsluitend gebeurde om de rente op de kantoorrekening zo laag mogelijk te houden en niet met de intentie tot ‘window dressing’, doet aan de onjuistheid van dit handelen niet af. De door het BFT geconstateerde negatieve liquiditeitsposities per 30 juni 2015 en per 30 september 2015 en het negatief eigen vermogen per die data zijn door de notaris niet weersproken. De kamer is dan ook tot de conclusie gekomen dat de klacht in al haar onderdelen gegrond is. Het hof komt omtrent het handelen van de notaris tot dezelfde bevindingen als de kamer en neemt hetgeen de kamer onder ‘5. De beoordeling’ heeft overwogen over de handelwijze van de notaris hier over. Daarmee onderschrijft het hof het oordeel van de kamer dat de klacht in al haar onderdelen gegrond is.

Inzet van het hoger beroep is de vraag welke op te leggen maatregel in dit geval passend is. Blijkens het (aanvullend) beroepschrift acht het BFT een zwaardere maatregel dan de door de kamer opgelegde maatregel van berisping passend. Het BFT verwijst daarbij naar het door dit hof meermaals geformuleerde uitgangspunt dat een inbreuk op de bewaringsplicht in beginsel leidt tot ontzetting uit het ambt, tenzij de omstandigheden van het specifieke geval aanleiding geven van dit uitgangspunt af te wijken.

De notaris heeft aangevoerd dat in dit specifieke geval omstandigheden aanwezig zijn die afwijking van het uitgangspunt (ontzetting) rechtvaardigen. Met name de sinds medio 2015 door de notaris getroffen en nadien in stand gehouden maatregelen die herhaling van een negatieve bewaringspositie, liquiditeitspositie en eigen vermogen zullen voorkomen zijn daarbij volgens de notaris van belang. Zo heeft de notaris een andere accountant ingeschakeld. De nieuwe accountant verricht nu alle overboekingen in plaats van de notaris zelf. De notaris krijgt wekelijks een rapportage van alle relevante informatie, met name de derdengelden. Daarmee wordt voorkomen dat een onjuist beeld van de bewaringspositie kan ontstaan, aldus de notaris. Verder verzorgt deze accountant maandelijks managementinformatie, de debiteuren- en budgetbewaking en dergelijke, waarbij de accountant maandelijks de kwartaalstaten verstuurt. Sindsdien (augustus 2015) is de bewaringspositie dan ook altijd positief geweest. Ook de ontwikkeling van de liquiditeitspositie en het eigen vermogen is sindsdien enorm verbeterd. Uit een e-mailbericht van 7 september 2017 (door de notaris ingediend als productie 16) blijkt zelfs dat per 31 augustus 2017 de bewaringspositie, liquiditeitspositie, kantoorresultaat en het eigen vermogen van het kantoor van de notaris respectievelijk € 59.255,-, € 69.678,-, € 123.284,- en € 75.519,- positief zijn. Tevens blijkt uit productie 16 dat het BFT de notaris de door haar gevraagde ontheffing van de verplichting tot het indienen van een samenstellingsverklaring bij de kwartaalcijfers voor het kalenderjaar 2018 heeft verleend. Daarbij komt volgens de notaris dat het BFT niet op ontzetting heeft aangedrongen.

Naast de getroffen maatregelen die herhaling van de gemaakte fouten in de toekomst volgens de notaris zullen voorkomen, wijst zij het hof op haar persoonlijke omstandigheden. Zo is zij kostwinner nu haar echtgenoot langdurig arbeidsongeschikt is geweest zonder enige (inkomens-)voorziening en ook thans geen inkomen heeft zodat het gezin financieel op haar is aangewezen. Ook heeft de hele situatie zoveel stress opgeleverd dat zij een levensgevaarlijke bacteriële hersenvliesontsteking heeft opgedaan waarvan zij nog steeds herstellende is.

Met betrekking tot de door de kamer aan de notaris opgelegde maatregel van berisping overweegt het hof als volgt. De notaris bekleedt in de maatschappij een plaats die mede is gegrond op vertrouwen in zijn ambt. Voor dat vertrouwen is onder meer voorwaarde dat de notaris de hem toevertrouwde gelden te allen tijde daadwerkelijk voorhanden heeft. De notaris moet dus onmiddellijk en zonder enige beperking over deze derdengelden kunnen beschikken. De wetgever heeft dat onder meer tot uitdrukking gebracht in de bewaringsplicht die artikel 25 Wna de notaris oplegt. Het is vaste rechtspraak dat een inbreuk op die bewaringsplicht in beginsel leidt tot een ontzetting uit het ambt. Het hof verwijst naar zijn beslissingen van 8 december 2015 (ECLI:NL:GHAMS:2015:5117) en 12 juli 2016 (ECLI:NL:GHAMS:2016:2783). Slechts in geval van bijzondere omstandigheden kan van voormeld uitgangspunt worden afgeweken.

In het onderhavige geval is sprake van een inbreuk op de bewaringsplicht op drie momenten, een negatieve liquiditeitspositie en negatief eigen vermogen op twee momenten en het vier maal tonen van een vertekend beeld van de financiële cijfers aan het BFT. Dit zijn zeer ernstige feiten. De door de kamer opgelegde maatregel van berisping brengt die ernst onvoldoende tot uitdrukking. Naar het oordeel van het hof zijn de feiten waarvan de notaris een tuchtrechtelijk verwijt kan worden gemaakt zo ernstig dat ontzetting uit het ambt, overeenkomstig het uitgangspunt, in beginsel op zijn plaats is.

Het hof overweegt dat de door de notaris aangevoerde bijzondere omstandigheden wat haar persoonlijke situatie betreft niet kunnen gelden als bijzondere omstandigheden die een uitzondering rechtvaardigen op het uitgangspunt dat een inbreuk op de bewaringsplicht in beginsel leidt tot ontzetting uit het ambt. Volgens vaste rechtspraak dient een notaris die door persoonlijke omstandigheden (zoals ziekte) niet in staat is om zelf de op hem of haar als notaris rustende wettelijke verplichtingen na te komen, zodanige maatregelen te treffen dat desalniettemin aan die wettelijke verplichtingen wordt voldaan. De notaris blijft hiervoor te allen tijde volledig verantwoordelijk. Het hof verwijst naar zijn beslissingen van 11 augustus 2009 (ECLI:NLGHAMS:2009:BJ6297) en 8 december 2015 (ECLI:NL:GHAMS:2015:5117).

Naast persoonlijke omstandigheden heeft de notaris als andere bijzondere omstandigheden aangevoerd de door haar getroffen (controle)maatregelen als omschreven onder 6.3. en het positieve effect van deze maatregelen op de financiële cijfers van (het kantoor van) de notaris. De notaris heeft tijdens de zitting in hoger beroep (nogmaals) het belang en de noodzaak van deze maatregelen onderschreven en het hof gaat er vanuit dat de notaris deze (controle)maatregelen zal continueren. Op vragen van het hof heeft het BFT tijdens de zitting in hoger beroep geantwoord daarin ook voldoende vertrouwen te hebben. Het hof overweegt dat de door de notaris genoemde omstandigheden als bijzondere omstandigheden gelden die afwijking van het uitgangspunt rechtvaardigen en dat het BFT deze omstandigheden ook als zodanig heeft erkend, waarbij het hof bij het bepalen van de op te leggen maatregel zwaar laat wegen het vertrouwen dat het BFT heeft dat de notaris de effectief gebleken maatregelen zal continueren.

Op grond van voormelde bijzondere omstandigheden, ziet het hof in dit geval aanleiding om af te wijken van het uitgangspunt van ontzetting. Gelet op de aard, frequentie en ernst van de feiten die de notaris worden verweten acht het hof een schorsing van substantiële duur aangewezen. Dit betekent dat de beslissing van de kamer wat de opgelegde maatregel betreft geen stand kan houden. Het hof komt tot een schorsing in de uitoefening van het ambt voor de duur van drie maanden.

Ingevolge artikel 105 Wna is het aan de kamer om te bepalen op welke datum de aan de notaris opgelegde maatregel van schorsing in de uitoefening het ambt van kracht wordt en om dit bij aangetekende brief aan de notaris mee te delen.

Hetgeen partijen verder nog naar voren hebben gebracht, kan buiten beschouwing blijven omdat het niet van belang is voor de beslissing in deze zaak.

Het hiervoor overwogene leidt tot de volgende beslissing.

7. Beslissing

- vernietigt de bestreden beslissing wat betreft de opgelegde maatregel van berisping;

- legt de notaris de maatregel op van schorsing in de uitoefening van het ambt voor de duur van drie maanden;

- bevestigt de bestreden beslissing voor het overige.