Uitspraken

Bij vonnis van 13 januari 2016 heeft de rechtbank de vorderingen van [X] afgewezen. [X] is van dit vonnis in hoger beroep gekomen bij het hof Den Haag en heeft daartegen bij memorie van grieven 7 grieven aangevoerd. HS heeft een memorie van antwoord genomen.

Het hof Den Haag heeft bij tussenarrest van 27 september 2016 een comparitie van partijen gelast en de zaak ter comparitie enkelvoudig behandeld. Bij eindarrest heeft het hof Den Haag het bestreden vonnis bekrachtigd.

Na verwijzing naar dit hof hebben partijen ieder een memorie na verwijzing genomen en is de zaak mondeling behandeld ten overstaan van de drie raadsheren die ook de beslissing nemen. Ter zitting is besproken dat de NDA is gesloten door [X] Beheer B.V. en dat (een deel van) de uit hoofde van de samenwerkingsovereenkomst door HS gedane betalingen door [X] Beheer B.V. zijn ontvangen, zodat niet kan worden uitgesloten dat [X] Beheer B.V. en niet [X] partij bij de samenwerkingsovereenkomst en de NDA is. HS heeft op dat punt ook verweer gevoerd. Desverzocht heeft [X] ter zitting verklaard dat indien het hof in deze zaak in het nadeel van [X] beslist, hij de onderhavige vorderingen niet nogmaals namens [X] Beheer B.V. zal instellen. HS heeft daarop haar desbetreffende verweer laten vallen.

De zaak moet na cassatie en verwijzing worden behandeld in de stand waarin deze zich bevond toen, kort gezegd, het hof Den Haag de enkelvoudige comparitie hield. Dat betekent dat er in beginsel naast hetgeen in de memories van grieven en antwoord is gesteld geen ruimte is voor nieuwe grieven. De bij memorie na verwijzing door [X] nader geformuleerde grieven moeten, nu HS zich daar uitdrukkelijke tegen heeft verzet, in zoverre dan ook buiten beschouwing blijven. De verwijzingsrechter is verder gebonden aan in cassatie niet of tevergeefs bestreden eindbeslissingen in de vernietigde zaak. In de onderhavige zaak zijn er echter geen niet of tevergeefs bestreden eindbeslissingen, omdat het gebrek van het vernietigde arrest volgens de Hoge Raad is gelegen in de wijze van totstandkoming van alle (eind)beslissingen in dat arrest (zie onder 3.4, hiervoor).

Uit het hiervoor overwogene volgt dat het hof hierna de door [X] in de procedure bij het hof Den Haag voorgedragen 7 grieven opnieuw zal beoordelen en daarbij waar nodig zal betrekken: de in eerste aanleg gewisselde stukken; de memories van grieven en van antwoord met producties; de voorafgaande aan de comparitie bij het hof Den Haag toegezonden producties; de memories na verwijzing, voor zover die geen nieuwe grieven bevatten en ook overigens blijven binnen het kader van de procedure na verwijzing, en; hetgeen ter zitting van 26 augustus 2020 is besproken, uiteraard binnen de grenzen van de twee-conclusie-regel.

[X] betoogt met haar grieven 1 tot en met 5 dat de samenwerkingsovereenkomst en de NDA niet alleen betrekking hebben op de ontwikkeling van het DV systeem, maar ook op de onderdelen van dat DV systeem en alle andere ideeën die door [X] in het kader van de samenwerking met HS zijn aangedragen. Het hof overweegt daarover het volgende.

Tussen partijen is in geschil hoe de samenwerkingsovereenkomst en de NDA moeten worden uitgelegd. Uitgangspunt is dat de vraag hoe in een schriftelijk contract, zoals de samenwerkingsovereenkomst en de NDA, de verhouding van partijen is geregeld en of dit contract een leemte laat die moet worden aangevuld, moet worden beantwoord aan de hand van de Haviltex-maatstaf. Daarbij komt het aan op de zin die partijen bij de totstandkoming van de overeenkomsten in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan elkaars verklaringen en gedragingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Daarbij kan mede van belang zijn tot welke maatschappelijke kringen partijen behoren en welke rechtskennis van zodanige partijen kan worden verwacht.

In dit geval staat vast dat [X] de samenwerkingsovereenkomst en de NDA heeft opgesteld, dat deze tussen partijen zijn besproken en dat daarbij op verzoek van HS in de persoon van [Y] een tweetal handmatige toevoegingen in de tekst zijn aangebracht en dat aan de NDA een tekening is gehecht met daaronder de handgeschreven tekst “DV system. gezien”. De samenwerkingsovereenkomst heeft niet alleen betrekking op de (verdere) ontwikkeling van het DV systeem. Dit blijkt onder meer uit de vergoedingsregeling (de vergoeding ziet niet alleen op de begeleiding van “het uiteindelijke product” maar ook op “al hetgeen verder op tafel komt”) en uit de passage dat [X] HS ook zal voorzien van ideeën en support om systemen efficiënter en winstgevender te vermarkten. Verder geldt dat de feitelijke samenwerking met name op andere (onderdelen van) systemen dan het DV systeem betrekking heeft gehad – HS betwist dit ook niet.

De omstandigheid dat de vergoedingsregeling in de samenwerkingsovereenkomst niet alleen betrekking heeft op de (verdere) ontwikkeling van het DV systeem, betekent echter niet dat ook de provisieregeling in de samenwerkingsovereenkomst betrekking heeft op andere systemen dan het DV systeem. Bij de uitleg van de provisieregeling moet ook in aanmerking worden genomen, dat in de samenwerkingsovereenkomst slechts twee ideeën/systemen van [X] concreet zijn benoemd: het DR systeem en het DV systeem. Niet ter discussie staat dat de samenwerking in ieder geval géén betrekking heeft gehad op het DR systeem. In de tekst van de samenwerkingsovereenkomst staat dat de samenwerking tussen HS en [X] in het begin alléén zou zien op het DV systeem: “In het begin van onze samenwerking zou ik me willen beperken tot het DV systeem daar ik bij dit systeem de laagste opstartkosten en het hoogste volume verwacht.”. Ook staat daarin “Ik wil mijn ideeën initieel inbrengen op voorwaarde dat het mijn ideeën blijven zoals ook omschreven in bijgaande NDA”. In de NDA is vervolgens uitdrukkelijk alleen het DV systeem en niet enig ander idee van [X] genoemd (“The mentioned confidential information (…) is concerning a special screen system (greenhouses), the so called: DV system. as attached.)” en op de aan de NDA gehechte tekening staat alleen het “DV systeem”. Artikel 5 van de NDA betreft kennelijk een voorgedrukte definitie uit het door [X] gebruikte model, waaraan in dit verband weinig betekenis kan worden toegekend. [X] heeft ter zitting bij het hof desgevraagd ook bevestigd dat hij een modelovereenkomst heeft gebruikt voor de NDA.

[X] heeft ter comparitie in eerste aanleg verklaard dat het in eerste instantie de bedoeling was dat hij het DV systeem verder zou gaan ontwikkelen en dat daarom alleen het DV systeem in de NDA is genoemd. [Y] wilde weten wat het DV systeem inhield, maar [X] wilde dat niet zeggen zonder NDA. Op 26 november 2013 is toen eerst de NDA ondertekend en daarna heeft [X] de tekening van het DV systeem getoond. Deze verklaring is in het licht van de hiervoor in 3.11 geciteerde tekst van de samenwerkingsovereenkomst, in lijn met de verklaring van [Y] op diezelfde comparitie dat de NDA en de provisieregeling alleen betrekking hebben op het DV systeem, omdat [X] dit systeem al helemaal zou hebben ontwikkeld en het snel op de markt zou kunnen worden gebracht, waardoor het ook redelijk was dat hij daarvoor een provisie zou kunnen krijgen: “Je hebt als bedrijf dan een enorme ontwikkelingstijdwinst behaald door zo ver in een traject in te stappen”.

Tijdens de mondelinge behandeling van 26 augustus 2020 heeft [X] verklaard dat hij voorafgaand aan het gesprek op 26 november 2013 met [Y] heeft besproken dat hij diverse ideeën had voor schermsystemen. Op verzoek van [Y] heeft hij er één idee uitgehaald, namelijk het DV systeem, omdat hij voor dat systeem de meeste kansen zag. Dit is vervolgens ook zo opgenomen in het voorstel in de e-mail van 20 november 2013. Bij de bespreking op 26 november 2013 wilde [Y] alsnog de overeenkomst breder maken, zodat het ook zou gaan om andere ideeën. Om die reden is met de hand toegevoegd “en al hetgeen verder op tafel komt”. De samenwerkingsovereenkomst en de NDA hebben daarom betrekking op alle ideeën die [X] bij de samenwerking zou aandragen. HS heeft op haar beurt de juistheid van deze verklaring betwist en bovendien aangevoerd dat deze lezing van de gang van zaken in feite een nieuwe grief behelst en - omdat dit voor het eerst bij pleidooi in hoger beroep is aangevoerd - buiten beschouwing zou moeten blijven.

Het hof is van oordeel dat, ook indien zou worden aangenomen dat de laatste verklaring van [X] juist is, dit niet tot het oordeel kan leiden dat de provisieregeling en de NDA ook betrekking hebben op onderdelen van het DV systeem en alle andere ideeën die door [X] in het kader van de samenwerking met HS zijn aangedragen. Daarbij is allereerst van belang dat de vergoedingsregeling aanvankelijk (in het voorstel van [X] bij e-mail van 20 november 2013) alleen betrekking had op “het uiteindelijke product”. Op verzoek van HS is daaraan op 26 november 2013 toegevoegd: “en al hetgeen verder op tafel komt”. Deze toevoeging staat echter niet ook bij de provisieregeling. Dat is des te veelzeggender omdat in de samenwerkingsovereenkomst op nog twee plaatsen handgeschreven toevoegingen zijn opgenomen. Verder is van belang dat de NDA uitsluitend ziet op het DV systeem. Dit blijkt niet alleen uit de door [X] zelf opgestelde tekst van de NDA, maar is ook op 26 november 2013 nog eens uitdrukkelijk bevestigd doordat partijen die dag met de hand hebben toegevoegd “as attached” en vervolgens een tekening van uitsluitend het DV systeem hebben aangehecht. Het ligt niet voor de hand dat partijen op 26 november 2013 alsnog zouden hebben besloten om de provisieregeling uit te breiden, maar tegelijkertijd bevestigen dat de NDA uitsluitend betrekking heeft op het DV systeem. Tegen die achtergrond heeft [X] de gestelde mededeling van [Y] bij de bespreking op 26 november 2013 dat hij de overeenkomst breder wilde maken, zodat het ook zou gaan om andere ideeën, en het feit dat aan de vergoedingsregeling is toegevoegd “en al hetgeen verder op tafel komt” redelijkerwijs niet aldus mogen opvatten dat daarmee door HS ook een uitbreiding van de provisieregeling werd beoogd en mocht HS er redelijkerwijs van uitgaan dat [X] begreep dat HS daarmee, zoals zij ook stelt, slechts beoogde de vergoedingsregeling ook van toepassing te laten zijn op de begeleiding door [X] bij de ontwikkeling van andere producten dan het DV systeem.

Uit de hiervoor opgesomde tekstonderdelen en verklaringen, in onderling verband en samenhang beschouwd, volgt dat partijen bij de totstandkoming van de samenwerkingsovereenkomst en de NDA voor ogen stond dat de samenwerking in eerste instantie gericht was op de verdere ontwikkeling van het DV systeem en niet ook op de andere ideeën of systemen van [X] . De toepasselijkheid van de NDA is om die reden, mede door middel van een handgeschreven toevoeging uitdrukkelijk beperkt tot het DV systeem. De tussen partijen overeengekomen provisieregeling, waarin wordt verwezen naar “het product” – in enkelvoud – moet daarom zo worden begrepen dat deze alleen betrekking heeft op de ontwikkeling en de vermarkting van het DV systeem, althans heeft HS die regeling redelijkerwijs zo mogen begrijpen. Dat de samenwerking in een latere fase ook op eventuele andere systemen betrekking zou kunnen hebben en dat de door [X] te ontvangen vaste vergoeding mede de werkzaamheden voor die andere systemen zou dekken, doet hier niet aan af. Dat partijen ten tijde van het aangaan van de samenwerkingsovereenkomst al voor ogen stond welke andere systemen en ideeën zouden worden ontwikkeld is niet gebleken, laat staan dat al duidelijk was of dit “nieuwe” systemen zouden zijn en dat HS op voorhand bereid was om ook ter zake van de die voor haar nog onbekende systemen een provisieregeling af te sluiten.

Het hof volgt [X] evenmin in haar betoog dat het veerblok onderdeel uitmaakt van het DV systeem en daarom ook op zichzelf onder de NDA en de provisieregeling valt. Ter comparitie in eerste aanleg heeft [X] daarover verklaard: “Uiteindelijk heb ik maar heel kort aan het DV systeem gewerkt, omdat andere zaken prioriteit kregen. Ik doel dan op de triple S en het veerblok. Wat het veerblok betreft, heeft [Y] een veerblok aan mij laten zien en wilde hij dat ik een vergelijkbaar blok zou ontwikkelen. Niemand kon mij echter vertellen hoe het veerblok werkte. Ik heb toen zelf bedacht hoe het veerblok werkte en hoe ik de werking daarvan kon verbeteren. Ik was daarin aanstichter en [B] van Holland Scherming hielp bij de uitwerking. Hij is tekenaar en rekende ook alles door. Het veerblok was dus mijn idee”.

Zoals hiervoor is overwogen was het de bedoeling van partijen om eerst het door [X] bedachte DV systeem te ontwikkelen en te vermarkten en is met het oog daarop de provisieregeling in de samenwerkingsovereenkomst opgenomen en de NDA overeengekomen. In de samenwerkingsovereenkomst, de NDA en de bijlage daarbij is het DV systeem steeds als geheel beschreven. Onderdelen zoals een veerblok zijn niet afzonderlijk genoemd. [X] heeft niet onderbouwd waarom zij niettemin redelijkerwijs mocht verwachten dat HS zou begrijpen dat de provisieregeling en de NDA ook betrekking zouden hebben op toepassing van zelfstandige onderdelen van het DV systeem buiten dat systeem om. [X] heeft in eerste aanleg verklaard dat hij maar kort aan het DV systeem heeft gewerkt en dat de aandacht daarna is verschoven naar de ontwikkeling van het veerblok. Waarom het veerblok dan als onderdeel van het DV systeem onder de provisieregeling zou moeten vallen is zonder nadere uitleg, die ontbreekt, niet goed te begrijpen. Daarbij is nog van belang dat niet is betwist dat ook in andere systemen en door andere producenten veerblokken worden gebruikt, zodat niet zonder meer aannemelijk is dat partijen bij de totstandkoming van de samenwerkingsovereenkomst en de NDA voor ogen heeft gestaan om ook met betrekking tot de ontwikkeling van een veerblok, los van het DV systeem, een provisieregeling overeen te komen. Onder die omstandigheden kan evenmin worden aanvaard dat de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid meebrengt dat de provisieregeling mede betrekking heeft op het veerblok. In dat kader weegt nog mee dat het veerblok in de loop van de samenwerking tussen partijen is ontwikkeld waarbij ook medewerkers van HS, in het bijzonder [B] , aan de ontwikkeling daarvan hebben bijgedragen terwijl [X] voor de in dat kader door haar verrichte werkzaamheden op grond van de vergoedingsregeling ook een vergoeding heeft ontvangen. Productie 37 die [X] na verwijzing in het geding heeft gebracht, maakt het vorenstaande niet anders.

De slotsom is dat de provisieregeling en de NDA alleen betrekking hebben op de ontwikkeling en vermarkting van het DV systeem als geheel en niet ook op onderdelen van dat DV systeem, waaronder een veerblok of andere ideeën die door [X] in het kader van de samenwerking met HS zijn aangedragen. De grieven 1 tot en met 5 falen.

Met grief 6 stelt [X] terecht aan de orde dat het DV systeem wél is vermarkt. HS erkent immers dat het DV systeem is toegepast bij één klant. In zoverre is sprake geweest van vermarkting en slaagt de grief. HS heeft echter al vóór de aanvang van de procedure in eerste aanleg betaling van € 84 aangeboden in verband met deze eenmalige vermarkting, welk aanbod door [X] niet is geaccepteerd. HS heeft vervolgens betoogd dat geen verdere vermarkting van het DV systeem heeft plaatsgevonden omdat het systeem voor de doelgroep van HS (deels) technisch niet toepasbaar is en veel te duur in de uitvoering. Daartegenover had het op de weg van [X] gelegen om te stellen en te onderbouwen dat het DV systeem ook overigens door HS is of nog zal worden vermarkt zodat HS ter zake (meer dan de al aangeboden € 84) provisie verschuldigd is of zal worden. [X] heeft dat niet gedaan. Tegen deze achtergrond neemt het hof als vaststaand aan dat – behoudens één verkoop ter zake waarvan provisie is aangeboden – geen vermarkting van het DV systeem heeft plaatsgevonden of (voor zover thans voorzienbaar) gaat plaatsvinden, zodat er geen rechtens te respecteren belang bestaat bij toewijzing van de vorderingen op dit punt.

Met grief 7 stelt [X] aan de orde dat HS het veerblok op 9 mei 2014 aan een derde heeft getoond en daarmee artikel 6 van de NDA heeft geschonden zodat zij op grond van artikel 9 van de NDA een boete van € 150.000 is verschuldigd. Zoals hiervoor is overwogen heeft de NDA niet ook betrekking op het veerblok, zodat reeds daarom door het tonen van het veerblok aan een derde geen boete onder de NDA kan zijn verbeurd. Ook grief 7 faalt.

Het hof gaat aan het door [X] meer algemeen geformuleerde bewijsaanbod voorbij. Uit hetgeen hiervoor is overwogen, blijkt dat [X] niet aan zijn stelplicht heeft voldaan. [X] heeft bovendien niet gesteld op welke concrete feiten of omstandigheden het bewijsaanbod ziet. Het aanbod om [B] als getuige te doen horen betreft niet de aard, inhoud of wijze van totstandkoming van de samenwerkingsovereenkomst en de NDA maar kennelijk de stelling dat het veerblok door [X] is ontwikkeld en dat [B] daar maar een beperkte bijdrage aan heeft geleverd. Ook dat kan echter, indien al juist, niet tot een andere beslissing leiden.