Uitspraken

Beklaagde heeft in een opiniestuk in het [krant01] betoogd dat de term ‘ Bersiap ’ te generaliserend is om te gebruiken als naam voor de periode na de Japanse capitulatie en daardoor een racistische lading heeft. Hij pleitte ervoor de term niet te gebruiken in de tentoonstelling ‘[tentoonstelling01]’ die in 2022 in het [museum01] te zien was. Klaagster heeft gesteld dat beklaagde door het willen schappen van de term Bersiap de gebeurtenissen in de onafhankelijkheidsstrijd bagatelliseert en de verantwoordelijkheid van de Indonesische daders voor het door hen gepleegde geweld tegen onder meer Indische Nederlanders ontkent. Zij heeft aangifte gedaan van groepsbelediging, oftewel discriminatie. De aangifte spitst zich toe op een aantal uitlatingen in het artikel, te weten:

“Historici noemen deze lokale uitbarstingen van geweld kort na de Japanse capitulatie een sociale revolutie, die voortkwam uit een structurele spanning sinds de koloniale tijd en de Japanse bezetting”

“Zij werden gezien als een symbool van het kolonialisme dat gebaseerd was op de hiërarchie van ras en na een feodale machtsrelatie”

“Als we het begrip ‘bersiap’ in zijn algemeenheid gebruiken voor geweld dat tijdens de revolutie plaatsvond tegen Nederlanders, krijgt het een sterk racistische lading.”

“De wortel van het probleem ligt in het onrecht dat het kolonialisme creëerde en dat een structuur vormde van een op racisme gebaseerde hiërarchische samenleving die de exploitatie van de kolonie omhult.”

“Een dergelijke houding wordt de basis van een vooroordeel, van een misdaad door associatie. Alleen omdat enkele mensen een fout maken, moeten alle leden van deze groep de last van deze fout dragen.”

“Relevant om in herinnering te brengen, is dat de Nederlandse regering die na de oorlog Indonesië opnieuw wilde bezetten (…).”

“Vele pemoeda, jonge strijders, maakten zich zorgen over de Nederlandse terugkeer. De historische feiten wijzen erop dat Nederland probeerde Indonesië te rekoloniseren met gebruik van strijdkrachten.”

“Wat als de Nederlandse regering toentertijd niet naar hartstocht om in Indonesië te heersen had gevolgd en niet was teruggekeerd om Indonesië te rekoloniseren? Zeker is dat de term ‘bersiap’ nu niet bekend zou zijn in Nederland.”

Het hof heeft te beoordelen of de strafrechter die over deze zaak zou moeten oordelen – al dan niet na nader onderzoek – zou kunnen komen tot een veroordeling voor enig strafbaar feit. Daarnaast moet het hof beoordelen of er, gelet op alle omstandigheden, voldoende belang is bij het alsnog instellen van strafrechtelijke vervolging. Indien het antwoord op beide vragen bevestigend luidt, zal een bevel tot vervolging worden gegeven.

In artikel 137c lid 1 van het Wetboek van Strafrecht (Sr) is strafbaar gesteld het zich in het openbaar, mondeling of bij geschrift of afbeelding, opzettelijk beledigend uitlaten over een groep mensen wegens hun ras, hun godsdienst of levensovertuiging, hun hetero- of homoseksuele gerichtheid of hun lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap.

De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 16 december 2014 1 uiteengezet langs welke lijn de juridische toets voor strafbaarheid op grond van artikel 137c Sr dient plaats te vinden;

Klaagster stelt dat het niet gebruiken van de term ‘ Bersiap ’-een ontkenning of bagatellisering betekent van het de (Indische) Nederlanders aangedaan leed. De ‘ Bersiap ’-ontkennende argumentatie zou daarmee ‘evident beledigend’ zijn.

Op grond van de stukken en het verhandelde in raadkamer is het hof van oordeel dat het begrip ‘ Bersiap ’ wordt gebruikt om een bepaalde periode in de geschiedenis van Nederland en Indonesië te duiden. Gelet op de hiervoor genoemde door de Hoge Raad uiteengezette juridische toets, is het hof met de officier van justitie van oordeel dat de term niet zonder meer negatieve conclusies bevat over Indonesiërs als groep wegens hun ras . In het verlengde hiervan bevatten de uitlatingen die een standpunt van beklaagde over de groep Indische Nederlanders inhouden, dergelijke conclusies evenmin. Dit betekent dat aan de eerste stap van het toetsingskader van de Hoge Raad niet wordt voldaan zodat het gebruik van de term niet strafbaar is op grond van artikel 137c Sr.

Het hof merkt hierbij op dat het niet voorbij wil gaan aan de hevige negatieve emoties die de uitlatingen van beklaagde bij de Indische Nederlanders teweeg hebben gebracht en nog altijd brengen. Deze omstandigheid maakt echter niet dat de term daarom in strafrechtelijke zin als beledigend moet worden aangemerkt.

Het hof is van oordeel dat er goede redenen zijn om in deze zaak geen vervolging te gelasten. Het beklag is ongegrond.

Het hof zal daarom als volgt beslissen.