Uitspraken

Exodus heeft aangevoerd dat [appellant] niet-ontvankelijk is in zijn appel, omdat hij geen spoedeisend belang zou hebben bij zijn appel. Dit betoog van Exodus faalt. Geen rechtsregel eist voor de ontvankelijkheid van een appel in kort geding dat de gedaagde in eerste aanleg tegen wie een vordering in kort geding is toegewezen op straffe van niet-ontvankelijkheid zelf een spoedeisend belang dient te hebben.


Vaststaande feiten

De voorzieningenrechter heeft in rechtsoverweging 2 van zijn vonnis, onbestreden door partijen, de feiten vastgesteld. Met wat verder over de feiten vaststaat, kan van de volgende feiten worden uitgegaan.

Mocht de deelnemer, lopende het huurcontract zich onttrekken aan het begeleidingsplan, dan zal Exodus tussentijds de begeleiding staken en de deelname aan deze huur- en begeleidingsovereenkomst beëindigen. Het begeleidingsplan is derhalve aan deze overeenkomst gehecht.
(…)

Bij overtreding van een van de in Art. 5.1 genoemde verboden heeft Exodus Groningen het recht om met onmiddellijke ingang deze overeenkomst te beëindigen. Bovendien heeft Exodus Groningen het recht de deelnemer de verdere toegang tot het onder Art. 1 genoemde pand te weigeren en hem/haar opdracht te geven dit pand te verlaten.
(…)”

Exodus heeft [appellant] in kort geding gedagvaard en ontruiming van de woning gevorderd. Aan deze vordering heeft zij ten grondslag gelegd dat [appellant] in ernstige mate is tekortgeschoten in de nakoming van zijn verplichtingen uit de huur- en begeleidingsovereenkomst doordat [appellant] verdovende middelen heeft gebruikt, zich aan begeleiding heeft onttrokken, geen dagbesteding had, de woning ondeugdelijk bewoonde en het personeel van Exodus heeft bedreigd.

Nadat [appellant] verweer had gevoerd, heeft de voorzieningenrechter de vordering van Exodus toegewezen. De voorzieningenrechter overwoog dat Exodus haar stelling dat [appellant] (hard)drugs heeft gebruikt, de woning ondeugdelijk heeft bewoond en personeel heeft bedreigd onvoldoende heeft onderbouwd, maar dat wel vaststaat dat vanaf begin augustus 2012 geen sprake meer is van begeleiding van [appellant] door Exodus, ook vanwege de detentie van [appellant], en dat [appellant] de begeleiding door Exodus ook niet meer wil accepteren. [appellant] is op dit punt dan ook tekortgeschoten in de nakoming van zijn verplichtingen uit de huur- en begeleidingsovereenkomst en Exodus heeft om die reden deze overeenkomst kunnen beëindigen, dan wel van verlenging kunnen afzien, aldus de voorzieningenrechter. De voorzieningenrechter overwoog verder dat het zwaartepunt in deze overeenkomst ligt op de begeleiding door Exodus van [appellant]. Met de beëindiging van deze overeenkomst is ook het recht van [appellant] om in de woning te verblijven geëindigd, waardoor de vordering van Exodus tot ontruiming van de woning kan worden toegewezen.


Bespreking van de grieven

Met grief I betoogt [appellant] dat Exodus geen spoedeisend belang heeft bij haar vordering. Het enkele feit dat hij sinds het einde van de huur- en begeleidingsovereenkomst de woning zonder recht of titel in gebruik heeft, is daartoe “natuurlijk” onvoldoende, aldus [appellant]. Het hof volgt [appellant] niet in dit betoog. Indien Exodus de overeenkomst met [appellant] terecht als beëindigd mocht beschouwen en [appellant] ook geen beroep kan doen op huurbescherming, zoals Exodus heeft aangevoerd, heeft [appellant] de aan hem verhuurde woning inderdaad zonder recht of titel onder zich en heeft Exodus alleen om die reden al spoedeisend belang bij de ontruiming van de woning. Het hof acht het, gelet op hetgeen in rechtsoverweging 3.2.1 is overwogen over de doelstelling van Exodus, aannemelijk dat Exodus er belang bij heeft dat indien haar samenwerkingspartners, zoals Stichting De Huismeesters, woningen aan Exodus beschikbaar stellen, deze woningen ook daadwerkelijk gebruikt worden ter verwezenlijking van de doelstelling van Exodus. Daarvan is geen sprake wanneer de beschikbaar gestelde woningen vervolgens worden gebruikt voor de huisvesting van ex-gedetineerden zonder dat van begeleiding van deze gedetineerden sprake is, tenzij deze begeleiding succesvol is afgerond. Nu de huurovereenkomst tussen Exodus en De Huismeesters is beëindigd, dient Exodus de woning zo spoedig mogelijk aan De Huismeesters ter beschikking te stellen. Ze heeft om die reden (ook in appel) dan ook belang bij de ontruiming van de woning door [appellant]. De grief faalt.

Grief II is gericht tegen het oordeel van de voorzieningenrechter dat [appellant] is tekortgeschoten in de nakoming van zijn verplichtingen uit de huur- en begeleidingsovereenkomst. Volgens [appellant] is niet hij, maar Exodus tekortgeschoten. Exodus heeft, door bij gelegenheid van de mondelinge behandeling te verklaren dat zij geen mogelijkheid ziet voor het wederom begeleiden van [appellant], de deur in het slot gegooid, aldus [appellant].

Uit hetgeen hiervoor is overwogen volgt, dat de begeleiding van [appellant] door Exodus vanaf augustus tot december 2012 niet heeft kunnen plaatsvinden vanwege de hervatting van de dwangopname van [appellant] en dat deze dwangopname niet door Exodus is bewerkstelligd. In de verhouding tussen partijen ligt het feit dat [appellant] is opgenomen en dat (daardoor) geen woonbegeleiding heeft plaatsgevonden, in de risicosfeer van [appellant]. Vast staat bovendien dat [appellant] in december 2012 heeft aangegeven in de toekomst niet te zullen meewerken aan de begeleiding door Exodus. Aldus is [appellant], zoals de voorzieningenrechter terecht heeft overwogen, tekortgeschoten in een van de kernverplichtingen uit de overeenkomst, te weten het accepteren van en meewerken aan zijn begeleiding door Exodus. Deze tekortkoming rechtvaardigt de ontbinding van de overeenkomst, voor zover dat al nodig was gelet op de tijdspanne waarvoor de overeenkomst tussen partijen was aangegaan, te weten tot en met 13 september 2012. Naar voorlopig oordeel van het hof heeft Exodus de overeenkomst met [appellant] dan ook terecht (voor zover nodig) ontbonden.

Grief III stelt de consequenties van het einde van de overeenkomst tussen [appellant] en Exodus (naar het hof begrijpt: door het verstrijken van de overeengekomen duur en van ontbinding van de overeenkomst) voor de huurrechten van [appellant] aan de orde. Volgens [appellant] is de huur- en begeleidingsovereenkomst een gemengde overeenkomst. Het zwaartepunt van de overeenkomst ligt in de huurcomponent. Het einde van de begeleidingscomponent betekent dan ook niet dat ook de huur eindigt. [appellant] gaat in dat geval, zo begrijpt het hof de stellingen van [appellant], rechtstreeks van De Huismeesters huren op de voet van artikel 7:269 BW.

Het hof volgt [appellant] niet in dit betoog. Het hof is met de voorzieningenrechter en met partijen van oordeel dat de overeenkomst tussen partijen een gemengd karakter heeft; de overeenkomst strekt niet alleen tot het verschaffen van woonruimte, maar ook tot begeleiding van [appellant]. Bij een dergelijke, gemengde, overeenkomst zijn de voor die beide overeenkomsten geldende bepalingen in beginsel naast elkaar van toepassing (en kan de huurder zich dus op huurbescherming beroepen), tenzij deze bepalingen niet goed met elkaar verenigbaar zijn of de strekking van de bepalingen zich tegen toepassing ervan op de overeenkomst verzet. Dat is voor wat betreft de huurbeschermingsbepalingen het geval indien het begeleidingselement duidelijk overheerst. Naar voorlopig oordeel van het hof doet die situatie zich hier voor:
- Exodus is geen professionele verhuurder, maar een instelling met een reclasseringsdoel. Zij is ook geen eigenaar van de door haar aan [appellant] verhuurde woning, maar heeft die woning met het oog op de beschikbaarstelling ervan aan [appellant] van De Huismeesters gehuurd;
- in het huurcontract tussen De Huismeesters en Exodus is vermeld dat De Huismeesters de woning verhuurt in het kader van haar medewerking aan het project van Exodus: het verlenen van woonbegeleiding. Het verstrekken van de woning is dan ook een middel om het doel van Exodus - het (succesvol) verlenen van woonbegeleiding om ex-gedetineerden te laten terugkeren in de maatschappij - te realiseren;
- in de considerans van de huur- en begeleidingsovereenkomst is uitdrukkelijk vermeld dat het doel van de overeenkomst is om [appellant] te leren zelfstandig te wonen. Met het oog op dat doel wordt hem een woning ter beschikking gesteld en krijgt hij begeleiding. Het beschikbaar stellen van de woning wordt derhalve ook in deze overeenkomst als een middel, en niet als een doel op zich, gekarakteriseerd;
- de bijlage bij de huur- en begeleidingsovereenkomst bevat een groot aantal voorschriften die verband houden met de begeleiding door Exodus van [appellant]. In de overeenkomst is in artikel 2 tot uitdrukking gebracht dat het einde van de begeleiding leidt tot beëindiging van de overeenkomst;
- de huurovereenkomst met De Huismeesters en de huur- en begeleidingsovereenkomst zijn met ingang van dezelfde datum en voor gelijke duur aangegaan.
Gelet op deze omstandigheden overheerst het begeleidingselement zo sterk boven het huurelement dat de overeenkomst zonder de begeleiding niet denkbaar is.

De slotsom is dat naar het voorlopig oordeel van het hof de huurbeschemingsbepalingen niet op de overeenkomst van partijen van toepassing zijn, in die zin dat [appellant] zich niet op huurbescherming kan beroepen indien de huur- en begeleidingsovereenkomst eindigt doordat [appellant] tekortschiet in zijn verplichting zich te laten begeleiden. Voor zover [appellant] zich er nog op beroept dat hij een "tweede kanser" is, voor wie andere regels gelden, ziet [appellant] over het hoofd dat - wat er overigens ook zij van die stelling - zijn overeenkomst met Exodus beheerst wordt door wat in die overeenkomst is bepaald. De grief faalt dan ook.

Grief IV heeft naast de andere grieven geen zelfstandige betekenis en deelt het lot van die grieven.