Uitspraken

[appellant] heeft drie grieven opgeworpen tegen het vonnis van 25 september 2013.
Met inachtneming van de beperkingen die voortvloeien uit wat hiervoor onder 5. is overwogen, stellen die grieven de volgende vragen centraal:
a) is Hecs op de voet van artikel 6:170 BW aansprakelijk voor schade die het gevolg is van de mishandeling van [appellant] door [X] , en/of;
b) is Hecs op de voet van artikel 7:658 BW aansprakelijk voor de schade die het gevolg is van de (psychische) aandoeningen waaraan [appellant] lijdt?
Indien één van deze vragen bevestigend wordt beantwoord komt aan bod de vraag naar de omvang van de schade van [appellant] .

Bij de beantwoording van de vraag of een werkgever aansprakelijk is voor een fout van een werknemer (i.c. een mishandeling) moet aan de hand van alle terzake dienende omstandigheden worden onderzocht of tussen de fout van de betrokken werknemer en diens werkzaamheden in dienstbetrekking een zodanig verband bestaat dat zijn werkgever voor de daardoor veroorzaakte schade aansprakelijk is.

Onweersproken staat vast dat [X] in dienst was van Hecs en dat de mishandeling plaatsvond onder werktijd van [appellant] en op zijn kantoor. Hecs heeft niet weersproken dat de aanleiding voor de mishandeling was dat [X] vaker aan het werk gezet wilde worden bij concerten in de Oosterpoort, maar dat de Oosterpoort dat liever niet had en dat [appellant] hem dat heeft verteld.
De mishandeling betrof aldus kennelijk een reactie van [X] op een mededeling die [appellant] hem als (functioneel) leidinggevende had gedaan. Daarmee bestaat naar het oordeel van het hof een voldoende functioneel verband tussen de mishandeling en de werkzaamheden van [X] als werknemer van Hecs. Zonder dat dienstverband zou de mishandeling niet hebben plaatsgevonden en daarmee heeft dat dienstverband de kans op de onderhavige mishandeling aanmerkelijk vergroot.

Grief 1 is derhalve terecht voorgesteld. Daarmee staat echter nog niet vast dat dit ook dient te resulteren in vernietiging van het vonnis en toewijzing van de vorderingen van [appellant] . De devolutieve werking van het hoger beroep brengt met zich dat de niet behandelde of verworpen verweren van Hecs in eerste aanleg tegen de vordering tot schadevergoeding wegens die mishandeling (opnieuw) beoordeeld dienen te worden, waarbij het niet verschijnen van Hecs in hoger beroep, niet de gevolgtrekking wettigt dat die verweren door Hecs prijs gegeven zijn.

Het beroep van Hecs op verjaring van de vordering tot schadevergoeding vanwege die mishandeling faalt, nu Hecs niet (gemotiveerd) heeft aangevoerd dat meer dan vijf jaar zijn verstreken tussen het moment waarop schade als gevolg van de mishandeling zich heeft geopenbaard en het instellen van de onderhavige vordering (vgl. art. 3:310 BW).

Het verweer dat geen oorzakelijk verband bestaat tussen de mishandeling en de in deze procedure gevorderde schade, slaagt daarentegen wel. Uit de stellingen van [appellant] valt niet te destilleren dat zijn (psychische) klachten rechtstreeks het gevolg zijn van de mishandeling door [X] . De stellingen van [appellant] , bezien in hun verband en samenhang, komen er integendeel op neer dat zijn klachten zijn veroorzaakt door een combinatie van die mishandeling en de latere bedreigingen door [Y] , tegen de achtergrond van een (te) hoge werkbelasting, waarbij met name de (langdurige) bedreigingen door [Y] zijn klachten zouden hebben veroorzaakt. Ook uit het rapport van de deskundige komt naar voren dat de mishandeling door [X] alleen een (eerste) schakel is geweest in een keten die later tot de klachten heeft geleid. Het verband tussen de mishandeling en de klachten is daarmee te ver verwijderd om die klachten op de voet van artikel 6:170 BW toe te rekenen aan Hecs.
Hoewel grief I dus terecht is voorgesteld, leidt dat niet tot vernietiging van het vonnis.

In grief 2 komt [appellant] op tegen het oordeel dat Hecs niet tekort is geschoten in haar zorgverplichting als werkgever als bedoeld in artikel 7:658 BW.

Bij de beantwoording van de vraag of Hecs al dan niet tekort is geschoten in haar uit artikel 7:658 BW voortvloeiende zorgverplichting stelt het hof voorop dat de kantonrechter in zijn vonnis heeft overwogen dat op basis van de stellingen van partijen en de voorliggende rapportage van de deskundige als vaststaand moet worden aangenomen dat [appellant] in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade heeft opgelopen.
Het hof neemt dat oordeel over.
In het bijzonder kan uit het hiervoor weergegeven rapport van de deskundige blijken dat [appellant] psychische schade heeft opgelopen door de mishandeling gevolgd door de (langdurige) bedreigingen. Uit dat rapport komt weliswaar naar voren dat daarnaast ook de arbeidsbelasting een rol heeft gespeeld, maar dat aspect is, zo leidt het hof af uit het rapport, echter niet de oorzaak van de psychische klachten geweest, maar heeft de klachten als gevolg van de mishandeling en (met name) de bedreigingen alleen “gecompliceerd”. De werkbelasting betreft daarmee niet een omstandigheid die (gedeeltelijk) het causale verband doorbreekt tussen de klachten en de incidenten.
Hecs heeft (in eerste aanleg) nog wel een verklaring overgelegd van een werkneemster waaruit zou moeten blijken dat de psychische problemen van [appellant] al dateren van vóór de incidenten (prod. 1 bij CvD), maar [appellant] heeft die verklaring betwist en Hecs heeft op dat punt geen nadere bewijslevering aangeboden, waarmee die verklaring onvoldoende tegenwicht biedt tegen het rapport van de deskundige.

Wanneer, zoals hier, vast staat dat een werknemer schade heeft geleden in de uitoefening van zijn werkzaamheden, waaronder ook valt schade die het gevolg is van psychische klachten, kan de werkgever zich van aansprakelijkheid voor die schade alleen bevrijden door te stellen en zonodig te bewijzen dat hij zijn in het eerste lid van
artikel 7:658 BW genoemde (zorg)verplichtingen is nagekomen, dan wel dat sprake is geweest van opzet of bewuste roekeloosheid aan de zijde van de werknemer.

Bij de beantwoording van de vraag of de werkgever aan zijn zorgplicht heeft voldaan, moet in aanmerking worden genomen dat met de zorgplicht van de werkgever weliswaar niet wordt beoogd een absolute waarborg te scheppen voor de bescherming van de werknemer tegen het gevaar van arbeidsongevallen, maar dat gelet op de ruime strekking van de zorgplicht niet snel mag worden aangenomen dat de werkgever daaraan heeft voldaan en bijgevolg niet aansprakelijk is voor door de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden geleden schade. Art. 7:658 BW vergt immers een hoog veiligheidsniveau van de betrokken werkruimte, werktuigen, gereedschappen en kleding alsmede van de organisatie van de werkzaamheden, en vereist dat de werkgever het op de omstandigheden van het geval toegesneden toezicht houdt op behoorlijke naleving van de door hem gegeven instructies. Het antwoord op de vraag welke maatregelen de werkgever dient te treffen, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waaronder de aard van de werkzaamheden, de kans dat zich een ongeval zal voordoen, de ernst die de gevolgen van een ongeval kunnen hebben en de mate van de bezwaarlijkheid van de te nemen veiligheidsmaatregelen (vgl. HR 5 december 2014, NJ 2015/182, ECLI:NL:HR:2014:3519).

Hecs heeft in eerste aanleg aangevoerd dat zij niet op geweld bedacht hoefde te zijn.
Het werken op een kantoor van een uitzendorganisatie brengt naar haar mening niet een specifiek risico daarop met zich. Volgens haar zou zij in een periode van dertig jaar ook slechts eenmaal zijn geconfronteerd met geweld, te weten het onderhavige geweld tegen [appellant] . Er bestond daarom ook geen aanleiding voor het opstellen van een risico inventarisatie op dit punt. Zij heeft er verder nog op gewezen dat juist de gemakkelijke toegankelijkheid een belangrijke eigenschap van een uitzendbureau is.

De kantonrechter heeft in zijn vonnis in verband met die zorgplicht overwogen dat Hecs kennelijk geen specifieke maatregelen heeft getroffen om geweld en/of bedreigingen te voorkomen, maar dat bij het ontbreken van een redelijke aanwijzing voor dit soort incidenten, niet valt in te zien welke maatregelen Hecs had moeten treffen ter voorkoming van de incidenten. Dat verder ook niet valt in te zien welke maatregelen Hecs na de kennisname van de incidenten had moeten nemen ter voorkoming van verdere (psychische) schade, in aanmerking nemend dat Hecs een regeling heeft getroffen met [Y] die een einde heeft gemaakt aan de bedreigingen, [appellant] zelf geen aangifte wilde doen, en [appellant] binnen het bedrijf een zelfstandige positie had die de directie van Hecs begrijpelijk wilde respecteren.

[appellant] heeft in zijn toelichting op zijn grief aangevoerd dat bij Hecs wel regelmatig agressie en geweld voorkwam. Volgens hem was sprake van aan het werk inherente en structurele risico’s en had Hecs maatregelen daartegen kunnen nemen, zowel op preventief niveau als op instruerend en begeleidend niveau. Een risico inventarisatie en –evaluatie zoals voorgeschreven in artikel 5 van de Arbeidsomstandighedenwet ontbrak echter, aldus [appellant] .

Het hof is voorshands van oordeel dat als agressie en geweld vaker voorkwam bij Hecs, althans op haar vestiging in Groningen, en Hecs daarvan wist, althans behoorde te weten, Hecs redelijkerwijs bedacht had dienen te zijn op de mogelijkheid van geweld en dat het in het licht van de hiervoor weergegeven zorgverplichting dan op haar weg zou hebben gelegen om preventieve maatregelen hiertegen te treffen, althans (minimaal) te zorgen voor instructies en/of begeleiding gericht op het zoveel mogelijk voorkomen, althans beperken van (fysieke en/of psychische) schade door geweld. Buiten die situatie valt echter niet in te zien dat Hecs maatregelen had dienen te nemen en/of aanwijzingen en instructies (protocollen) had behoren te verstrekken om schade door geweld, waaronder begrepen bedreigingen, te voorkomen.

Het hof heeft vooralsnog geen aanknopingspunten om te veronderstellen dat Hecs redelijkerwijs bedacht had dienen te zijn op de mogelijkheid van geweld (op haar locatie in Groningen) en (preventief) maatregelen had behoren te nemen om schade door geweld te voorkomen, althans te beperken. In het bijzonder heeft het hof geen aanleiding om te veronderstellen dat aan het werken op het kantoor van een uitzendorganisatie als Hecs risico’s op het zich voordoen van geweldssituaties zijn verbonden en dat buiten de onderhavige incidenten Hecs (op haar vestiging in Groningen) vaker is geconfronteerd met geweld en/of bedreigingen. Hecs heeft (in eerste aanleg) voldoende gemotiveerd betoogd dat dit niet het geval is. [appellant] heeft zich in hoger beroep weliswaar beroepen op door hem overgelegde schriftelijke verklaringen waaruit volgens hem kan blijken dat geweld een aan het werk inherent en structureel risico vormde, maar de overgelegde verklaringen zijn daarvoor te beperkt en te weinig specifiek. Het ligt in die situatie op de weg van [appellant] om tegenbewijs te leveren tegen de voorshands als juist aangenomen stelling van Hecs dat zij niet bedacht hoefde te zijn op de mogelijkheid van geweld (op haar locatie in Groningen)
[appellant] heeft (tegen)bewijslevering aangeboden middels (in ieder geval) het horen van getuigen. Tot dat bewijs zal [appellant] derhalve worden toegelaten.

Voor zover [appellant] heeft betwist dat Hecs na kennisname van de bedreigingen door [Y] heeft nagelaten adequaat in te grijpen, wordt nog overwogen dat [appellant] heeft nagelaten te concretiseren wat Hecs meer of anders had kunnen/moeten doen dan zij heeft gedaan. Daarbij tekent het hof aan dat [appellant] geen grieven heeft gericht tegen de overwegingen van de kantonrechter dat Hecs een regeling heeft getroffen met [Y] die een einde heeft gemaakt aan de bedreigingen, [appellant] zelf geen aangifte wilde doen, en [appellant] binnen het bedrijf een zelfstandige positie had die de directie van Hecs begrijpelijk wilde respecteren.

Iedere verdere beslissing zal worden aangehouden.