Uitspraken

[appellant] heeft de kantonrechter verzocht:

I te verklaren voor recht dat de verhouding tussen partijen vanaf 1 december 2015 moet worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst als bedoeld in artikel 7:610 BW;

II de eenzijdige opzegging van de arbeidsovereenkomst door [geïntimeerde] d.d. 19 juli 2016 te vernietigen;

III de overeenkomst tussen partijen te ontbinden per 1 september 2016, althans een datum daarna op de kortst mogelijke termijn die de kantonrechter zal vermenen te behoren op de voet van artikel 7:671c BW, wegens omstandigheden die van dien aard zijn dat de overeenkomst billijkheidshalve dadelijk of na korte tijd behoort te eindigen;

IV [geïntimeerde] te veroordelen tot betaling aan [appellant] van het resterend loon ad € 15.840,-

-/- € 4.600,- = € 11.240,- netto vanaf 1 december 2015 tot en met 19 juli 2016, subsidiair: het door de kantonrechter toe te kennen bedrag;

V [geïntimeerde] te veroordelen tot betaling van de vakantietoeslag van 8% over het netto onder IV gevorderde bedrag;

VI [geïntimeerde] te veroordelen tot betaling van de niet-genoten vakantiedagen over de periode 1 december 2015 tot en met 19 juli 2016 ad € 1.471,20 netto, subsidiair: het door de kantonrechter toe te kennen bedrag;

VII [geïntimeerde] te veroordelen tot betaling van de reiskosten over de periode 1 december 2015 tot en met 19 juli 2016 ad € 1.500,- netto, subsidiair: het door de kantonrechter toe te kennen bedrag;

VIII [geïntimeerde] te veroordelen tot betaling van de telefoonkosten over de periode 1 december 2015 tot en met 19 juli 2016 ad € 375,- netto, subsidiair: het door de kantonrechter toe te kennen bedrag;

IX [geïntimeerde] te veroordelen tot betaling van een loon c.q. vergoeding wegens onregelmatige opzegging over de periode 20 juli 2016 tot en met 1 september 2016, althans de datum die de kantonrechter zal bepalen, van € 2.880,- netto, subsidiair: het door de kantonrechter toe te kennen bedrag;

X [geïntimeerde] te veroordelen tot betaling van de niet-genoten vakantiedagen over de periode 20 juli 2016 tot en met 1 september 2016 ad € 254,40 netto, subsidiair: het door de kantonrechter toe te kennen bedrag;

XI [geïntimeerde] te veroordelen tot betaling van de vakantietoeslag van 8% over het netto onder IX gevorderde bedrag;

XII [geïntimeerde] te veroordelen tot betaling van een billijke vergoeding van € 20.000,-, subsidiair: het door de kantonrechter toe te kennen bedrag;

XIII [geïntimeerde] te veroordelen tot betaling aan [appellant] van de wettelijke rente vanaf het tijdstip van de opeisbaarheid van de hiervoor sub IV tot en met XII genoemde bedragen tot aan de dag der algehele voldoening;

XIV [geïntimeerde] te veroordelen tot het betalen van de wettelijke verhoging ex artikel 7:625 BW over de sub IV tot en met XI genoemde bedragen;

XV [geïntimeerde] te veroordelen voor de kosten rechtsbijstand ex artikel 6:96 lid 2 sub c BW ad € 962,33, subsidiair: het door de kantonrechter toe te kennen bedrag;

XVI [geïntimeerde] te veroordelen tot afgifte binnen veertien dagen na betekening van de beschikking van de loonstroken van september 2015 tot en met augustus 2016, alsmede de bijbehorende jaaropgaven en eindafrekening, een en ander onder verbeurte van een dwangsom van € 500,- per dag(deel) dat niet aan deze beschikking wordt voldaan;

XVII [geïntimeerde] te veroordelen in de kosten van de procedure, vermeerderd met de gebruikelijke nakosten.

[appellant] stelt dat hij van 1 december 2015 tot en met 19 juli 2016 op basis van een arbeidsovereenkomst gedurende 4 dagen in de week voor € 15,- per uur bij de winkel van [bedrijf 1] heeft gewerkt. De aan de arbeidsovereenkomst ten grondslag liggende afspraken heeft [appellant] gemaakt met [betrokkene] . Subsidiair stelt hij dat deze werkzaamheden zijn verricht op basis van een overeenkomst van opdracht. Meer subsidiair stelt hij dat [geïntimeerde] door werkzaamheden van [appellant] ongerechtvaardigd is verrijkt.

[appellant] heeft tien grieven tegen de beschikking van 18 oktober 2016 aangevoerd. Bij de beoordeling in hoger beroep zal het hof de volgende volgorde aanhouden:

Rechtstreekse volmacht

[appellant] baseert zijn stelling dat [betrokkene] een volmacht heeft gekregen van [geïntimeerde] tot het sluiten van een arbeidsovereenkomst voornamelijk op de schriftelijke verklaringen van [betrokkene] van 29 augustus 2016 en 23 november 2016. De juistheid van deze verklaringen wordt door [geïntimeerde] betwist. Nu de verklaringen van [betrokkene] niet ten overstaan van het hof en in aanwezigheid van [geïntimeerde] onder ede zijn afgelegd, komt aan de schriftelijke verklaring geen doorslaggevende betekenis toe. Dit geldt te meer, nu er tussen [betrokkene] en [geïntimeerde] sprake is van een ernstig meningsverschil met verwijten over en weer. De op de website van [bedrijf 1] en in nieuwsbrieven vermelde informatie over de functie van de winkelmanager is onvoldoende om te kunnen oordelen dat [geïntimeerde] een volmacht zoals door [appellant] gesteld aan [betrokkene] heeft verstrekt voor het sluiten van en arbeidsovereenkomst. Hierbij is van belang dat [appellant] erkent dat [geïntimeerde] als enige bevoegd was een schriftelijke arbeidsovereenkomst met [appellant] te ondertekenen. [appellant] stelt in dit verband dat [geïntimeerde] alleen nodig was voor de formalisering van de arbeidsovereenkomst. Hoe dit past in zijn stelling dat [betrokkene] over een volmacht beschikte, heeft [appellant] niet uitgelegd. Alle overige in dit verband door [appellant] aangevoerde omstandigheden, zoals zijn stelling dat [geïntimeerde] personeel nodig had, dat sprake was van een groeiende onderneming en dat sprake was van verdubbeling van het winkeloppervlak, zijn door [geïntimeerde] weersproken, althans in een ander daglicht gesteld, en leiden niet noodzakelijkerwijs tot de conclusie dat er een volmacht moet zijn verleend aan [betrokkene] voor het aangaan van een arbeidsovereenkomst.

Op [appellant] rust de bewijslast van zijn stelling dat [geïntimeerde] een volmacht heeft gegeven aan [appellant] tot het sluiten van een arbeidsovereenkomst met [appellant] . [appellant] heeft in nummer 45 van het inleidend verzoekschrift, nummer 7 van zijn pleitnotities in eerste aanleg, nummer 57 van het beroepschrift en nummer 40 van de pleitnotities in hoger beroep een bewijsaanbod gedaan. Dat bewijsaanbod ziet – telkens – vooral op het bewijs van de afspraken die [appellant] stelt te hebben gemaakt met [betrokkene] . Van een specifiek bewijsaanbod van zijn stelling dat [geïntimeerde] een volmacht heeft gegeven aan [betrokkene] tot het sluiten van een arbeidsovereenkomst met [appellant] is derhalve geen sprake. Het hof ziet geen aanleiding [appellant] ambtshalve toe te laten tot het bewijs op dit punt. Daarmee is in hoger beroep niet komen vast te staan dat [geïntimeerde] aan [betrokkene] een volmacht heeft gegeven om namens hem een arbeidsovereenkomst met [appellant] te sluiten.

Aan de functie inherente volmacht

Dat uit de functie van [betrokkene] (winkelmanager) voortvloeide dat hij bevoegd was om namens [geïntimeerde] arbeidsovereenkomsten met personeel aan te gaan, is eveneens door [geïntimeerde] betwist. Zoals in 3.7 is overwogen, heeft [betrokkene] [geïntimeerde] vanaf oktober 2015 met enige regelmaat verzocht om een extra personeelslid aan te nemen. Dit zou niet nodig zijn geweest indien uit de functie van [betrokkene] (of uit een hem verstrekte volmacht daartoe) reeds zou voortvloeien dat [betrokkene] bevoegd was om namens [geïntimeerde] personeel aan te nemen. Ook uit het door [betrokkene] opgestelde ondernemersplan (3.9) volgt dat hij zich alleen in samenspraak en in overleg met [geïntimeerde] met werving en selectie van personeel zou bezighouden. Dat [betrokkene] daartoe zelfstandig bevoegd was, volgt hier (anders dan [appellant] stelt) niet uit. Dat op de website van [bedrijf 1] en in nieuwsbrieven informatie is vermeld over de functie van de winkelmanager waaruit zou volgen dat de winkelmanager ‘verantwoordelijk is voor de algehele gang van zaken’ en dat de mogelijkheid wordt vermeld om te werken bij [bedrijf 1] , is onvoldoende om te kunnen oordelen dat aan de functie van [betrokkene] inherent was dat hij namens [geïntimeerde] arbeidsovereenkomsten met personeelsleden kon aangaan. Hetzelfde geldt voor de stelling van [appellant] dat [betrokkene] verantwoordelijk was voor het personeelsbeleid.

Naar het oordeel van het hof heeft [appellant] onvoldoende feiten en omstandigheden gesteld om te kunnen oordelen dat aan de functie van winkelmanager inherent was dat de winkelmanager bevoegd was om namens [geïntimeerde] arbeidsovereenkomsten aan te gaan.

Schijn van volmachtverlening

Bij de weging van de door [appellant] gestelde feiten en omstandigheden stelt het hof voorop dat ook in de visie van [appellant] de medewerking van [geïntimeerde] noodzakelijk was voor het opstellen en ondertekenen van een schriftelijke arbeidsovereenkomst. Dat is een belangrijke aanwijzing dat, voor zover [appellant] al dacht dat [betrokkene] bevoegd was om afspraken met betrekking tot een arbeidsovereenkomst te maken, hij wel wist dat die bevoegdheid in elk geval niet zover ging dat [betrokkene] die afspraken ook mocht formaliseren. Reeds op grond van deze omstandigheid acht het hof het niet aannemelijk dat [appellant] gerechtvaardigd vertrouwde op de schijn van een (toereikende) volmacht van [geïntimeerde] aan [betrokkene] . De informatie op de website en in de nieuwsbrieven maakt het voorgaande niet anders. Verder staat vast dat [appellant] op eigen initiatief [betrokkene] heeft aangeboden in de winkel te helpen en dat [betrokkene] hem vervolgens heeft gevraagd die hulp te continueren. Bovendien was [appellant] ook als inbrenger van goederen in de winkel aanwezig en behaalde hij als inbrenger een behoorlijke omzet in de winkel van [geïntimeerde] . Bij dit alles is nog van belang dat [appellant] kenbaar heeft gemaakt dat hij over voldoende inkomsten uit zijn eigen bedrijven beschikte om in zijn levensonderhoud te voorzien en dat hij financieel dus niet afhankelijk was van een arbeidsovereenkomst met [geïntimeerde] . [geïntimeerde] heeft gesteld dat de in 3.10 tot en met 3.13 en in 3.16 vermelde WhatsApp berichten tegen deze achtergrond moeten worden geplaatst. Met [geïntimeerde] is het hof van oordeel dat al deze WhatsApp berichten ook passen in een context waarin [appellant] als ondernemer in de rol van inbrenger in de winkel aanwezig was en – gegeven dat hij reeds in zijn inkomsten heeft voorzien – daarnaast vrijwillig [betrokkene] (en daarmee [geïntimeerde] ) hielp bij het runnen van de winkel. Opvallend is dat de WhatsApp berichten een zeer korte periode bestrijken, namelijk vier opeenvolgende dagen en één bericht van een week later. Dit laatste bericht betreft een verzoek met betrekking tot een spoedeisende kwestie. Deze in enkele dagen door [geïntimeerde] verzonden berichten rechtvaardigen in de specifieke omstandigheden zoals hiervoor vermeld naar het oordeel van het hof niet dat daaruit (alsnog) de schijn van volmachtverlening kan worden afgeleid.

[appellant] heeft er nog op gewezen dat hij in het in 3.9 opgenomen ondernemersplan als werknemer wordt aangeduid. [geïntimeerde] stelt dat dit ondernemersplan een voorstel van [betrokkene] is, dat nooit door hem is aanvaard. Waar in dat voorstel wordt gesproken over [appellant] als werknemer, gaat het om zijn inzet als vrijwilliger op dat moment en (niet gerealiseerde) plannen voor de toekomst conform het ondernemersplan, aldus [geïntimeerde] . Dit laatste geldt ook voor de in 3.14 vermelde brief, die volgens [geïntimeerde] zijn reactie behelst op het ondernemersplan van [betrokkene] . Deze context is door [appellant] niet voldoende weersproken en het hof gaat dan ook van de juistheid van deze stellingen van [geïntimeerde] uit. Overigens is door [appellant] niet gesteld dat hij dit ondernemersplan destijds heeft gezien, zodat ook in zoverre daaraan geen betekenis toekomt als het gaat om de vraag of [appellant] gerechtvaardigd heeft vertrouwd op een schijn van volmachtverlening. [geïntimeerde] betwist verder dat [appellant] in de door hem gestelde omvang aanwezig was in de winkel, (met zijn instemming of medeweten) over sleutels beschikte en op structurele basis de winkel opende of sloot. Ook betwist [geïntimeerde] dat [appellant] toegang had tot het boekhoudsysteem, anders dan voor het afhandelen van door hemzelf, en incidenteel ook door andere inbrengers, gerealiseerde verkopen. [appellant] heeft naar het oordeel van het hof niet voldoende concreet gesteld dat, voor zover hiervan sprake is geweest, [geïntimeerde] op de hoogte was respectievelijk dat en wat [geïntimeerde] hierover met [appellant] heeft besproken of wat de rol van [geïntimeerde] daarin was. Hij heeft in dat verband slechts gewezen op de rechtstreekse contacten tussen hem en [geïntimeerde] via WhatsApp, waarover het hof hiervoor reeds heeft overwogen.

Gelet op het voorgaande heeft [appellant] naar het oordeel van het hof onvoldoende feiten en omstandigheden aangevoerd, op grond waarvan – in onderling verband en samenhang bezien – [appellant] heeft mogen vertrouwen dat [betrokkene] een toereikende volmacht had en die rechtvaardigen dat [geïntimeerde] in zijn verhouding tot [appellant] het risico van de onbevoegde vertegenwoordiging draagt.

Bekrachtiging

Rechtsvermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst

Overeenkomst van opdracht of ongerechtvaardigde verrijking

In het licht van de omstandigheden zoals het hof die aan het begin van 5.6 heeft weergegeven, alsmede van de voorlaatste zin van 5.8, heeft [appellant] onvoldoende gesteld op grond waarvan zou kunnen worden geoordeeld dat sprake is van een overeenkomst van opdracht.

[appellant] heeft vervolgens gesteld dat, uitgaande van de situatie dat geen sprake is van een arbeidsovereenkomst en evenmin van een overeenkomst van opdracht, [geïntimeerde] ongerechtvaardigd is verrijkt omdat hij ‘dan weg zou komen met zonder betaling genoten werkzaamheden’. [geïntimeerde] betwist echter dat hij is verrijkt door werkzaamheden van [appellant] en dat [appellant] is verarmd. Ook hier geldt, dat het hof in het licht van de omstandigheden zoals het hof die aan het begin van 5.6 heeft weergegeven, alsmede de voorlaatste zin van 5.8, uit de stellingen van [appellant] niet kan afleiden waar de verrijking van [geïntimeerde] in is gelegen en evenmin waar de verarming van [appellant] uit heeft bestaan. Bij dit laatste is van belang dat uit 3.5 volgt dat [appellant] dankzij zijn werkzaamheden in de winkel van [bedrijf 1] als inbrenger een behoorlijk omzet heeft kunnen behalen en dat in de visie van [geïntimeerde] daar een te lage commissie voor is betaald. Gegeven de omstandigheden van dit geval had [appellant] ook moeten specificeren waarom een eventuele verrijking van [geïntimeerde] ten koste van een verarming van [appellant] ongerechtvaardigd is.

In het incidenteel hoger beroep

[geïntimeerde] heeft in het incidenteel hoger beroep één grief tegen de beschikking van 18 oktober 2016 gericht. Naar het oordeel van het hof heeft [geïntimeerde] met deze grief een in eerste aanleg gevoerd verweer opnieuw aan de orde gesteld, zonder dat [geïntimeerde] een ander oordeel beoogt dan reeds is gegeven in het dictum van de bestreden beschikking. Het incidenteel hoger beroep is daarom nodeloos ingesteld en de grief behoeft geen verdere bespreking.

Naar vaste jurisprudentie kan de omstandigheid dat een in eerste aanleg gevoerd verweer in de vorm van een incidenteel hoger beroep onder de aandacht van het hof wordt gebracht niet ertoe leiden dat verwerping van het incidenteel hoger beroep de verzoeker in incidenteel hoger beroep op een kostenveroordeling komt te staan (HR 3 oktober 2008, ECLI:NL:HR:2008:BD7478). Het hof zal dan ook een kostenveroordeling in het incidenteel hoger beroep achterwege laten.

[geïntimeerde] zal niet-ontvankelijk worden verklaard in het door hem ingediende tegenverzoek. Een dergelijk tegenverzoek kan op grond van artikel 362 Rv niet voor het eerst in hoger beroep worden ingesteld.

De kosten van het incidenteel hoger beroep worden voor wat betreft de reactie van [appellant] hierop begroot op nihil, zodat dit niet tot een afzonderlijke proceskostenveroordeling hoeft te leiden.

De slotsom