Uitspraken

[appellant] heeft in haar beroepschrift negen gronden voor hoger beroep opgenomen, die zijn aangeduid als grieven. Het hof zal die terminologie overnemen.

Met de grieven 1 tot en met 4 bestrijdt zij dat zij vrij was wel of niet werkzaamheden te accepteren en met de grieven 5 en 6 betoogt zij dat zij niet vrij was haar werkzaamheden in te richten zoals zij wenste. De grieven 7 tot en met 9 keren zich tegen het oordeel van de kantonrechter dat [geïntimeerde] is geslaagd in de weerlegging van het rechtsvermoeden, dat de verzoeken van [appellant] moeten worden afgewezen en dat zij de proceskosten dient te dragen. Het hof zal de grieven onderwerpsgewijs bespreken.

Kern van dit geschil tussen partijen is of zij een arbeidsovereenkomst dan wel een overeenkomst van opdracht met elkaar zijn aangegaan.

Het hof stelt voorop dat bij de toetsing of een rechtsverhouding beantwoordt aan de criteria voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst acht moet worden geslagen op alle omstandigheden van het geval, in onderling verband bezien. Daarbij dienen niet alleen de rechten en verplichtingen in aanmerking te worden genomen die partijen bij het aangaan van de rechtsverhouding voor ogen stonden, maar dient ook acht te worden geslagen op de wijze waarop partijen uitvoering hebben gegeven aan hun rechtsverhouding en aldus daaraan inhoud hebben gegeven. Voorts is niet één enkel kenmerk beslissend, maar moeten de verschillende rechtsgevolgen die partijen aan hun verhouding hebben verbonden, in hun onderling verband worden bezien (Hoge Raad 9 oktober 2015, ECLI:NL:HR:2015:3019).

Met betrekking tot de bedoeling van partijen bij het aangaan van de rechtsverhouding stelt het hof vast dat geen sprake is geweest van een bekendmaking van een vacature en ook niet van een open sollicitatie door [appellant] . [appellant] was ten tijde van het aangaan van de rechtsverhouding in de loop van 2012 in dienst van [opleidingsinstituut] en bezig met haar proefschrift, waarbij [promotor] haar beoogd promotor was. Na problemen in de privésfeer van [appellant] hebben de onder 3.3 weergegeven gebeurtenissen plaatsgevonden.

[promotor] heeft over die gebeurtenissen als getuige verklaard dat, toen hij met [appellant] sprak over mogelijke woonruimte bij [geïntimeerde] , [appellant] aangaf dat zij krap bij kas zat en vroeg of zij door scriptiebegeleiding een bedrag kon verdienen waarmee zij de huur kon betalen. Het was de bedoeling dat dit met gesloten beurzen zou plaatsvinden. Daarop heeft [promotor] aan twee programmadirecteuren gevraagd of er behoefte was aan scriptiebegeleiding, hetgeen het geval was, en daarmee hield zijn bemoeienis op. De afspraak hield volgens [promotor] in dat er zoveel scripties begeleid zouden worden dat daarmee de huur kon worden betaald. Niet is besproken wat er zou gebeuren wanneer [appellant] niet genoeg scriptiebegeleiding zou doen om de huur daarmee te voldoen. Het was niet de bedoeling dat zij méér zou doen, want de context was dat [appellant] haar proefschrift zou afmaken. Toen op enig moment bleek dat zij wel meer scripties had begeleid dan nodig was voor de huur, heeft [promotor] met [appellant] afgesproken dat het meerdere zou worden uitbetaald. [appellant] mocht zonder opgave van redenen een verzoek om een bepaalde scriptie te begeleiden weigeren. [promotor] verwachtte dat [appellant] dan wel een andere scriptie zou begeleiden zodat zij het minimumbedrag zou verdienen om de huur te betalen.

De als getuige gehoorde [programmadirecteur] (hierna: [programmadirecteur] ) heeft over de totstandkoming van de afspraken met [appellant] niets verklaard. Wel heeft hij verklaard dat scriptiebegeleiders uit een netwerk van oud-studenten, deskundigen en mensen van [geïntimeerde] zelf komen, dat driekwart geen dienstverband met [geïntimeerde] heeft en voor een masterscriptie een vaste vergoeding per scriptie krijgt, die is gebaseerd op 25 uur tegen ongeveer € 48,- per uur, ongeacht de tijd die daar daadwerkelijk aan is besteed. Scriptiebegeleiders zijn vrij om een verzoek tot begeleiding te weigeren, aldus [programmadirecteur] .

[appellant] heeft over de feitelijke totstandkoming van de rechtsverhouding en de achtergrond daarvan geen stellingen ingenomen die afwijken van wat [promotor] daarover heeft verklaard.

[appellant] blijft erbij dat uit het woord 'aangesteld' in de onder 3.3 opgenomen brief van [promotor] blijkt dat zij een arbeidsovereenkomst heeft. De kantonrechter heeft echter, naar het oordeel van het hof terecht, overwogen dat deze terminologie ook past bij een opdracht.

Met betrekking tot de inhoud, de overeengekomen rechten en verplichtingen van partijen, heeft de kantonrechter uit de verklaring van [promotor] opgemaakt dat [geïntimeerde] aan [appellant] tenminste zoveel scripties ter begeleiding aan moest bieden, dat zij daarmee de huur kon voldoen, maar dat daar geen verplichting van [appellant] tegenover stond om verzoeken tot begeleiding van (een minimum aantal) scripties te aanvaarden.

Volgens de eerste vier grieven van [appellant] volgt echter uit de verklaring van [promotor] dat zij wel verplicht was op jaarbasis vijf tot zes scripties te begeleiden, zodat zij niet geheel vrij was. Ook staat niet in de docentenhandleiding dat zij vrij was een aanboden scriptiebegeleiding te weigeren.

Het hof verwerpt dit standpunt en daarmee de grieven 1 tot en met 4 van [appellant] . Uit de verklaring van [promotor] volgt niet dat zij ten opzichte van [geïntimeerde] verplicht was een bepaalde hoeveelheid scripties per jaar te begeleiden, maar dat zij de mogelijkheid kreeg om zoveel scripties te begeleiden dat zij daarmee aan haar huurbetalingsverplichting kon voldoen en daarnaast haar proefschrift kon afmaken. Van een verplichting van [appellant] om door [geïntimeerde] aangeboden werk te aanvaarden is niet gebleken. Dit blijkt ook uit de mailwisseling tussen [programmadirecteur] en [appellant] op 21 maart 2013, door [geïntimeerde] als schriftelijk bewijs overgelegd bij haar akte in eerste aanleg naar aanleiding van de tussenbeschikking: [programmadirecteur] stuurt [appellant] een scriptievoorstel toe en vraagt haar of zij de bewuste student wil begeleiden. [appellant] antwoordt dat zij het onderwerp leuk vindt en graag zal begeleiden.

Dat de docentenhandleiding niets vermeldt over bedoelde vrijheid, wekt bij het hof geen verbazing nu deze handleiding informatie bevat over uitgangspunten en beoogd niveau van de bachelorscriptie, de opzet van colleges en begeleiding en de vergoeding en ondersteuning voor begeleiders. Daarmee is het geen alles omvattend document dat de verhouding regelt tussen [geïntimeerde] en de daar werkzame personen.

Het hof merkt voorts op dat [appellant] ook niet heeft aangevoerd dat zij de huur uitsluitend mocht betalen door verrekening met werkzaamheden die zij voor [geïntimeerde] zou verrichten.

Het hof constateert dat is gesteld noch gebleken dat partijen afspraken hebben gemaakt over het aantal vakantiedagen, de gang van zaken bij ziekte en doorbetaling tijdens ziekte of vakantie. [promotor] heeft als getuige verklaard dat geen ziekmelding hoeft plaats te vinden en evenmin afstemming over vakanties; alleen indien sprake is van langdurige ziekte wordt verwacht dat de scriptiebegeleider dat meldt aan het team, zodat het team op zoek kan naar een andere scriptiebegeleider of een oplossing. [programmadirecteur] heeft als getuige verklaard dat er een soort morele verplichting van de scriptiebegeleider is om er melding van te maken als hij zijn werk niet kan voortzetten wegens ziekte, maar dat er geen richtlijnen voor zijn en dat er geen enkele verplichting voor is opgelegd.

Daarnaast heeft [programmadirecteur] onweersproken verklaard dat hij, nadat [appellant] in 2015 ziek was geworden, in overleg met haar de begeleiding van een scriptie heeft overgenomen en dat volgens daarbij gemaakte afspraak het honorarium bij helfte over hen is verdeeld.

Wat de uitvoering van de werkzaamheden betreft, heeft [appellant] in eerste aanleg gesteld dat [programmadirecteur] haar leidinggevende was en dat zij positieve beoordelingsberichten kreeg, waartoe zij een mailbericht citeert van programmamanager [programmamanager] die haar in kennis stelt van het feit dat bij een steekproef het door [appellant] ingevulde beoordelingsformulier van een scriptie is bekeken en dat zij gecomplimenteerd wordt voor het zorgvuldige en uitvoerige invullen.

[programmadirecteur] heeft als getuige verklaard dat hij niet leidinggevende van [appellant] was en geen functioneringsgesprekken met haar heeft gevoerd. [appellant] heeft dit vervolgens niet gemotiveerd weersproken.

De kantonrechter heeft geoordeeld dat [appellant] , gelet op de verklaringen van [promotor] en [programmadirecteur] , vrij was haar werkzaamheden in te richten op de wijze die zij in overleg met haar studenten zelf bepaalde. Dat dit werk aan bepaalde kwaliteitseisen van [geïntimeerde] moet voldoen, doet aan dat oordeel geen afbreuk, aldus de kantonrechter.

In de toelichting op de hiertegen gerichte grieven 5 en 6 voert [appellant] aan dat dit voor alle scriptiebegeleiders geldt, ook als zij in loondienst van [geïntimeerde] zijn. [programmadirecteur] heeft haar voorts op eigen initiatief in het begin begeleid bij haar werkzaamheden voor studenten van zijn afdeling en [leidinggevende bachelorafdeling] , indertijd leidinggevende van de bachelorafdeling Accountancy, begeleidde haar ook bij twee scripties van die afdeling. [geïntimeerde] stuurde haar aan. Dat volgt ook uit de door het secretariaat geplande docententrainingen en -bijeenkomsten die zij diende bij te wonen.

Naar het oordeel van het hof heeft de kantonrechter terecht het standpunt van [appellant] verworpen dat de geboden begeleiding in het begin een uiting is van de instructiebevoegdheid van een werkgever en voorts overwogen dat niet valt in te zien dat zulks niet zou passen bij een andere verhouding dan een arbeidsovereenkomst. Het hof voegt daaraan nog toe dat [appellant] niet heeft gesteld en onderbouwd dat zij deze hulp (die ook gezien kan worden als een uiting van collegialiteit) niet had mogen weigeren, als zij daaraan geen behoefte zou hebben gehad.

Met betrekking tot de docententrainingen en -bijeenkomsten heeft [geïntimeerde] er, onder verwijzing naar producties waar dat uit blijkt, op gewezen dat aan [appellant] tevoren is gevraagd of zij beschikbaar was voor begeleiding in het bewuste semester en op de voor de cursus uitgetrokken dagen. Pas na haar bevestiging is zij bij een groep ingedeeld. Uit de verklaringen van [promotor] en [programmadirecteur] kan voorts worden afgeleid dat [appellant] - voor zover het haar begeleidingswerkzaamheden betreft - niet aan een rooster was gebonden. Dat voor studenten een rooster gold, is dan ook niet van belang. Voor de gebondenheid van [appellant] aan een rooster zijn evenmin aanwijzingen te vinden in de docentenhandleiding.

Het hof overweegt voorts dat [appellant] weliswaar stelt dat scriptiebegeleiders in loondienst dezelfde vrijheid hebben als zij voor wat betreft de indeling van de scriptiewerkzaamheden, maar zij heeft niet gesteld en onderbouwd dat collega's in loondienst uitsluitend werkzaamheden als scriptiebegeleider verrichten en dat in hun geval ook overigens geen sprake was van instructiebevoegdheid van [geïntimeerde] als werkgever.

De grieven 5 en 6 falen.

[appellant] is er, zo heeft zij in haar verzoekschrift in eerste aanleg opgenomen, zonder meer van uitgegaan dat zij met [geïntimeerde] een arbeidsovereenkomst sloot. Zij staat niet als zelfstandige ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en heeft geen btw-nummer.

[geïntimeerde] heeft daarop gereageerd door erop te wijzen dat [appellant] niet over een VAR-verklaring beschikte en dat zij daarom op het door [appellant] gefactureerde bedrag loonbelasting heeft ingehouden, evenals op het overige honorarium, waarvan het restant is verrekend met de huur. De ingehouden loonbelasting op laatstbedoeld honorarium (op verzoek van [appellant] zelf, zoals [geïntimeerde] in haar verweerschrift in hoger beroep onweersproken heeft gesteld) maakt deel uit van de opgemaakte eindafrekening, aldus [geïntimeerde] .

Naar het oordeel van het hof heeft de kantonrechter [geïntimeerde] terecht geslaagd geacht in de weerlegging van het rechtsvermoeden dat is neergelegd in artikel 7:610a BW. Grief 7 faalt.

Gelet op wat het hof hiervoor vanaf 5.5 heeft overwogen omtrent de stellingen van [appellant] en het daartegen ingebrachte verweer van [geïntimeerde] , alsmede over overige feiten en omstandigheden van het geval, een en ander bezien in het onder 5.3 bedoelde onderlinge verband, is het hof van oordeel dat [appellant] niet heeft aangetoond dat haar rechtsverhouding met [geïntimeerde] gekwalificeerd moet worden als een arbeidsovereenkomst. Daarmee faalt ook haar grief 8.

Uit hetgeen hiervoor is overwogen vloeit voort dat [appellant] terecht, als in het ongelijk gestelde partij, door de kantonrechter in de proceskosten is veroordeeld zodat grief 9 wordt verworpen.

Het hof zal [appellant] als de ook in hoger beroep in het ongelijk gestelde partij veroordelen in de proceskosten van het hoger beroep, aan de zijde van [geïntimeerde] te stellen op € 716,- voor griffierecht en € 1.788,- (2 punten, tarief II in hoger beroep) voor salaris advocaat volgens liquidatietarief.