Uitspraken

Primus heeft in eerste aanleg een verklaring voor recht gevorderd dat zij niet valt onder de verplichtstelling in de zin van de Wet bpf om deel te nemen in Bpf Zoetwaren, onder veroordeling van Bpf Zoetwaren in de proceskosten.

Bpf Zoetwaren heeft in eerste aanleg in reconventie gevorderd:
-een verklaring voor recht dat Primus vanaf 1 januari 2011 valt onder de verplichtstelling tot deelneming in Bpf Zoetwaren;
-een verklaring voor recht dat Primus voorafgaand aan 1 januari 2011 valt onder de verplichtstelling tot deelneming in de Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Suikerwerk- en Chocoladeverwerkende en/of de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Suikerverwerkende Industrie, waarvan de verplichtingen op haar zijn overgegaan;
-veroordeling van Primus in de proceskosten en de nakosten.

De kantonrechter heeft bij vonnis van 20 januari 2016 de vordering van Primus in conventie afgewezen, de vorderingen van Bpf Zoetwaren gedeeltelijk toegewezen en voor recht verklaard dat Primus vanaf 1 januari 2011 valt onder de verplichtstelling tot deelneming in Bpf Zoetwaren, onder veroordeling van Primus in de kosten van de procedure.

Door de grieven in het principaal hoger beroep wordt het geschil in volle omvang ter toetsing voorgelegd. Het hof zal de grieven gezamenlijk bespreken.

Centraal staat de vraag of Primus valt onder de werkingssfeer van het Verplichtstellingsbesluit. Zoals de kantonrechter terecht, en in hoger beroep onbestreden, heeft overwogen is het in beginsel aan Bpf Zoetwaren om te stellen en bewijzen dat Primus onder haar werkingssfeer valt. Bpf Zoetwaren baseert haar stelling dat Primus onder de werkingssfeer van het Verplichtstellingbesluit valt op de bepalingen van artikel 1 sub b en e van dat besluit. Het hof zal in navolging van partijen toetsen aan het Verplichtstellingsbesluit en de daarin genoemde bepalingen artikel 1 sub b en e, ondanks het feit dat inmiddels het onder 3.6 genoemde besluit van kracht is geworden. De tekst van de bepalingen in de beide besluiten is identiek.

Het hof stelt voorop dat, nu partijen twisten over de juiste uitleg van de bepalingen van het Vaststellingsbesluit, het hof de bepaling naar objectieve maatstaven dient uit te leggen. Daarbij zijn in beginsel de bewoordingen, gelezen in het licht van de gehele tekst van het verplichtstellingsbesluit, van doorslaggevende betekenis, en dient gelet te worden op de aannemelijkheid van de rechtsgevolgen waartoe de onderscheiden, op zichzelf mogelijke tekstinterpretaties zouden leiden.

Wat betreft het criterium onder (iii) stelt Bpf Zoetwaren zich op het standpunt dat ouwel een soort wafel is en daarom valt onder de beschrijving “(…) wafels, (…), ongeacht de soort”. Deze omschrijving omvat niet alleen de soort wafels die bij de supermarkt of bakker worden verkocht. Bpf Zoetwaren verwijst naar de definities van ouwel in de diverse woordenboeken en wijst erop dat de Engelse benaming voor ouwel “wafer” is. Primus verkoopt de ouwel als eetbaar logo voor brood en als eetbare flyer en deze producten vallen onder de producten genoemd onder b van het Verplichtstellingsbesluit, aldus Bpf Zoetwaren. Primus betwist dat gemotiveerd en stelt dat ouwel qua naamaanduiding, ingrediënten, bereidingswijze en uiterlijk geen wafel of soort wafel is.

Nu aan één van de cumulatieve vereisten van artikel 1 sub b niet is voldaan, valt Primus niet onder de omschrijving van deze bepaling en behoeven de andere criteria geen bespreking.

Wat betreft het criterium onder (iii) beroept Bpf Zoetwaren zich uitdrukkelijk niet op de passage “de wijze van verwerking van de grondstoffen”, maar stelt zij dat de “aard van de grondstoffen” vergelijkbaar moet zijn met de grondstoffen van de onder b genoemde producten (beschuit, toast enz.). Daarvan is bij de ouwel van Primus sprake, omdat de daarvoor gebruikte grondstof aardappelzetmeel is en deze grondstof dezelfde aard heeft als de grondstoffen die worden gebruikt om de onder b genoemde producten te maken, te weten de aard meel. Meel is volgens het woordenboek Van Dale een door malen verkregen poedervormige massa van zetmeelhoudende plantaardige organen. Meel kan bijvoorbeeld bestaan uit gemalen graan, sojabonen of aardappelen (aardappelzetmeel), aldus Bpf Zoetwaren. Daarnaast stelt Bpf Zoetwaren dat aardappelzetmeel, de belangrijkste grondstof van ouwel, ook in de producten als genoemd onder b worden gebruikt. Primus bestrijdt een en ander gemotiveerd.

Een objectieve uitleg van de bepaling van artikel 1 sub e van het Verplichtstellingsbesluit brengt mee dat het erom gaat producten onder de werkingssfeer te brengen die, gelet op de aard der verwerkte grondstoffen, vergelijkbaar zijn met de producten genoemd onder b. Het begrip “producten” in deze bepaling verwijst immers taalkundig naar de “producten, vermeld onder a, b, c en d”. Het criterium om de vergelijkbaarheid van de producten te kunnen bepalen ligt in de aard van de verwerkte grondstoffen. Dit is dus iets anders dan dat het moet gaan om vergelijkbare grondstoffen, zoals Bpf Zoetwaren stelt. Anders dan Bpf Zoetwaren aanvoert maakt deze uitleg de bepaling van artikel 1 sub e niet inhoudsloos, omdat de bepaling de werking van artikel 1 sub a, b, c en d uitbreidt naar niet in die bepalingen met zoveel woorden genoemde, maar gelet op de aard van de verwerkte grondstoffen, wel vergelijkbare producten. Als wordt gekeken naar de maatstaf voor vergelijking van de producten, te weten de aard der verwerkte grondstoffen, geldt dat het er naar het oordeel van het hof om moet gaan dat de samenvoeging van grondstoffen van de producten vergelijkbaar moet zijn om te kunnen voldoen aan het criterium. Het enkele feit dat er in een product een bepaalde grondstof voorkomt, kan niet bijdragen aan de vergelijkbaarheid van de producten. Anders zou ieder product waarin (waar het in dit geval om gaat) de grondstof aardappelzetmeel voorkomt (zoals bijvoorbeeld soepen en sauzen), vergelijkbaar zijn en onder de werkingssfeer van het Verplichtstellingsbesluit vallen. Dat is geen aannemelijk rechtsgevolg.

Het hof overweegt dat de onder 3.2 genoemde producten van Primus op het eerste gezicht als het gaat om uiterlijk en toepassing weinig tot geen overeenkomsten vertonen met de onder b genoemde producten als beschuit, toast enz. Primus stelt onbetwist dat de hoofdgrondstof voor ouwel voor 90% aardappelzetmeel is en dat de overige 10% bestaat uit olijfolie en water. Zij stelt voorts dat geen van de producten genoemd onder b een dergelijke vergelijkbare samenvoeging van grondstoffen heeft en dat aardappelzetmeel niet vergelijkbaar is met meel. Die laatste stelling heeft zij met een deskundige opinie onderbouwd. Bpf Zoetwaren heeft daartegenover slechts in algemene termen gesteld dat er ook aardappelzetmeel voorkomt in de onder b genoemde producten, zeker als het gaat om glutenvrije producten. Deze omstandigheid is echter niet bepalend als het gaat om de vergelijkbaarheid van de aard van de grondstoffen, omdat het er, zoals hiervoor is overwogen, om gaat of de totale samenvoeging van de grondstoffen vergelijkbaar is. De vraag in hoeverre de grondstof meel vergelijkbaar is met aardappelzetmeel, zoals Bpf Zoetwaren betoogt, is evenmin bepalend, nu het er in artikel 1 sub e, zoals onder 5.10 is overwogen, niet om gaat of sprake is van vergelijkbare grondstoffen, maar van vergelijkbare producten. Bpf Zoetwaren heeft niet gesteld of onderbouwd dat er in de categorie producten onder b producten voorkomen met een vergelijkbare samenvoeging van grondstoffen aan die van ouwel.

Dit betekent dat aan de voorwaarde (iii) van artikel 1 onder e evenmin is voldaan en dat om die reden de andere twee cumulatieve vereisten geen bespreking behoeven. Nu Bpf Zoetwaren geen andere grondslagen heeft aangevoerd voor haar stelling dat Primus onder het Verplichtstellingsbesluit valt, oordeelt het hof dat Primus geen onderneming is in de zin van het Verplichtstellingsbesluit en dus niet onder de werkingssfeer daarvan valt.

De grieven in het principaal hoger beroep slagen. Het vonnis van de kantonrechter zal worden vernietigd.

Bpf Zoetwaren wordt als de in het ongelijk gestelde partij veroordeeld in de kosten van de procedure in beide instanties. De kosten van de procedure in eerste aanleg worden aan de zijde van Primus vastgesteld op € 77,84 voor explootkosten, € 116,- voor griffierecht en € 750,- voor salaris gemachtigde. De kosten van het principaal hoger beroep worden aan de zijde van Primus vastgesteld op € 77,75 voor explootkosten, € 718,- voor griffierecht en op € 2.148- (2 punten tarief II) voor salaris van de advocaat.

Bpf Zoetwaren stelt in het incidenteel hoger beroep dat de kantonrechter ten onrechte niet voor recht heeft verklaard dat Primus ook vóór 1 januari 2011 onder de verplichtstelling tot deelneming in haar rechtsvoorgangsters valt. Zij beroept zich op artikel 1 van het verplichtstellingsbesluit van de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Suikerverwerkende Industrie, waarvan de tekst identiek is aan artikel 1 van het Verplichtstellingsbesluit.

Nu het hof hiervoor in het principaal hoger beroep heeft geoordeeld dat Primus niet onder de werkingssfeer van het Verplichtstellingsbesluit valt, kan ook reeds daarom de door Bpf Zoetwaren gevorderde verklaring voor recht betreffende de periode vóór 1 januari 2011 niet worden toegewezen.

De grief faalt en Bpf Zoetwaren wordt als de in het ongelijk gestelde partij veroordeeld in de kosten van het incidenteel hoger beroep, aan de zijde van Primus vastgesteld op € 1.074,- (1 punt tarief II) voor salaris van haar advocaat.