Uitspraken

[appellante] heeft in hoger beroep haar eis vermeerderd in die zin dat zij, naast de al gevorderde werkhervatting in [A] ook vordert een, met een dwangsom te versterken, verbod aan ROC Friese Poort uitvoering te geven aan het plaatsingsbesluit van 19 juli 2017. ROC Friese Poort heeft zich tegen toewijzing verzet.

Ingevolge artikel 130 lid 1 Rv is een wijziging van eis niet toelaatbaar indien deze in strijd is met de eisen van een goede procesorde. Daarvan is geen sprake. Het gewijzigde deel van de eis ziet materieel op dezelfde kwestie als die welke het onderwerp is van de oorspronkelijke eis, te weten het bezwaar van [appellante] tegen werkhervatting in [C] en haar wens tot werkhervatting in [A] te worden toegelaten. ROC Friese Poort wordt door die eiswijziging in haar verdediging dan ook niet bemoeilijkt. De feiten (memorie van antwoord, pleidooi) laten bovendien zien dat ROC Friese Poort haar verweer betrekkelijk eenvoudig mede heeft kunnen richten op het gewijzigde deel van de eis. Recht wordt daarom gedaan op basis van de gewijzigde eis. Het hof tekent daarbij aan dat de eis is gewijzigd in het eerste inhoudelijke processtuk in hoger beroep, zodat de eiswijziging ook niet in strijd is met de twee-conclusieregel.

Op 19 juli 2017 heeft ROC Friese Poort de standplaats van [appellante] gewijzigd van [A] in [C] . [appellante] heeft daarop het onderhavige kort geding aanhangig gemaakt. Inzet daarvan was: werkhervatting en wel in [A] . De kantonrechter heeft de vordering tot werkhervatting op 20 december 2017 afgewezen. De eerste vraag die het hof, ook ambtshalve, heeft te beantwoorden is of [appellante] per heden nog spoedeisend belang heeft bij haar vordering.

Het laatste bericht van de bedrijfsarts dat in deze procedure is ingebracht is gedateerd 6 juni 2018. Daarin staat vermeld dat werkhervatting "nu feitelijk niet tot de mogelijkheden behoort". [appellante] heeft dit bericht van de bedrijfsarts zelf in het geding gebracht en acht het juist. De vordering van [appellante] komt er dus op neer dat zij het hof verzoekt een bevel te geven aan ROC Friese Poort om haar tot het werk toe te laten (in [A] ) hoewel zij door de bedrijfsarts niet tot werkhervatting in staat wordt geacht en zij zichzelf ook niet arbeidsgeschikt acht. Zolang die situatie van ongeschiktheid tot werkhervatting voortduurt, heeft [appellante] echter geen spoedeisend belang bij haar vordering ROC Friese Poort te bevelen [appellante] tot werkhervatting (in [A] ) toe te laten. Haar grieven zijn alle gericht op de afwijzing van het verzochte bevel haar toe te laten tot werkhervatting in [A] en kunnen dus, gegeven het ontbreken van spoedeisend belang bij die vordering, onbesproken blijven.

Met die constatering wordt echter geen recht gedaan aan de situatie zoals die ten tijde van de behandeling van dit hoger beroep is. Weliswaar behoort werkhervatting nu kennelijk niet tot de mogelijkheden, maar het al genoemde advies van de bedrijfsarts houdt ook in dat partijen elkaar moeten blijven aanspreken op re-integratie-inspanningen. Dat advies sluit aan bij alle eerdere adviezen van de bedrijfsarts (zie 3.2 en 3.5) waarvan de essentie telkens weer is dat ingezet moet worden op re-integratie van [appellante] en dat partijen elkaar op re-integratie-inspanningen moeten aanspreken.

In dat licht bezien vat het hof de vordering van [appellante] ook op als een vordering inhoudende een veroordeling van ROC Friese Poort om [appellante] toe te laten tot re-integratie op de vestiging [A] . Tot een dergelijke lezing van de vordering van [appellante] kan worden gekomen omdat die lezing evident besloten ligt in de wél ingestelde vordering en de onderbouwing daarvan. In de appeldagvaarding is immers al uitdrukkelijk vermeld dat het bezwaar van [appellante] tegen het besluit van 19 juli 2017 erin is gelegen dat zij met onmiddellijke ingang gedwongen wordt om "(re-integratie)werkzaamheden" uit te voeren vanuit [C] en dat zij geschaad wordt door iedere dag dat zij "niet in staat is om in [A] (re-integratie)werkzaamheden te verrichten". Het tussen partijen gevoerde debat gaat bovendien, in eerste aanleg zowel als in hoger beroep, in belangrijke mate over de vraag hoe, maar vooral ook waar, aan de re-integratie van [appellante] vorm gegeven moet worden. ROC Friese Poort wordt dan ook in geen enkel (processueel) belang geschaad indien het hof de vordering opvat zoals vermeld en dus de focus richt op de vraag of een voorziening getroffen dient te worden inhoudende dat [appellante] moet worden toegelaten tot re-integratie op de vestiging van ROC Friese Poort in [A] . Beoordeling van die vraag vindt plaats op basis van het gehele procesdossier zoals dat in hoger beroep vorm heeft gekregen.

ROC Friese Poort wil [appellante] niet toelaten tot re-integratie in [A] . De redenen daarvoor zijn, grotendeels, dezelfde als die welke ten grondslag lagen aan het besluit tot wijziging van de standplaats van 19 juli 2017. Samengevat komen die redenen erop neer dat sprake is van gebrek aan wederzijds vertrouwen, mede omdat [appellante] weigerde en bleef weigeren mee te werken aan het project Leerkracht.

Wie het dossier leest en kennis neemt niet slechts van de overstelpende hoeveelheid correspondentie, maar ook van de toonzetting daarvan - in het bijzonder aan de zijde van [appellante] - kan niet anders concluderen dan dat het vertrouwen in elkaar in de beleving van beide partijen ernstig beschadigd is. [appellante] heeft daarbij de pijlen gericht op diverse functionarissen/leidinggevenden van ROC Friese Poort dan wel door ROC Friese Poort ingeschakelde derden, in het bijzonder:

- [H] , coach van het project Leerkracht

- [D] , opleidingsmanager

- [E] , coach

- [G] , adjunct-vestigingsdirecteur [A]

- [I] , vestigingsdirecteur [A] .

De belemmering om met deze betrokkenen samen te werken is echter, feitelijk bezien, deels verdwenen. [D] is geen opleidingsmanager meer van [appellante] , [E] treedt niet meer op als (externe) coach en [G] is niet meer werkzaam in [A] . Met deze drie personen heeft [appellante] inmiddels dus geen functionele relatie meer. Het tussen hen bestaande (eventuele - partijen beleven dat aspect ieder op eigen wijze) bestaande gebrek aan vertrouwen speelt derhalve feitelijk geen rol meer.

Dat is wel het geval met [H] , coach van het project Leerkracht. Bij re-integratie in [A] zal [appellante] dus weer te maken krijgen met haar. De kritiek van [appellante] op de positie van [H] was een functionele: het gevaar bestond dat [H] in het kader van haar taak als coach van het project Leerkracht verkregen vertrouwelijke informatie zou gebruiken in haar functie van lid van het Sociaal Medisch Team (SMT). Inmiddels is [H] geen lid meer van het SMT. De door [appellante] genoemde belemmering voor deelname door haar aan het project Leerkracht is dus vervallen. Van haar mag daarom verwacht worden dat zij, indien en zodra de re-integratie het stadium bereikt van deelname aan het project Leerkracht, daaraan loyaal deelneemt. Daarbij wordt opgemerkt dat [appellante] zelf heeft verklaard dat zij het project Leerkracht altijd heeft toegejuicht. Het lijkt nuttig en mogelijk om die deelname vooraf te doen gaan door een gesprek tussen haar en [H] om de basis te leggen voor een werkbare toekomstige verhouding. Zo'n gesprek zal een gesprek moeten zijn zonder geluidsopname en zonder deelname van de levenspartner van [appellante] , maar onder leiding van een derde die oog heeft voor de actuele kwetsbaarheid van [appellante] (waarover hierna meer).

Vestigingsdirecteur [I] heeft het nodige moeten incasseren van [appellante] . Zij is daardoor, zo bleek ter zitting van 3 juli 2018, ook wel aangeslagen omdat ze niet slechts de geuite kritiek maar ook de felle bewoordingen waarin die verpakt was als zeer grievend heeft ervaren. Dit gevoelen is begrijpelijk. Daarbij past echter de kanttekening dat bedoelde bewoordingen meestal niet van [appellante] zelf afkomstig waren, maar van haar levenspartner en van haar (toenmalige) advocaat. De tweede kanttekening is dat [I] , als vestigingsdirecteur, feitelijk slechts in beperkte mate betrokken is bij de werkzaamheden van [appellante] als coördinerend docent en pas is aangetreden als vestigingsdirecteur toen het conflict met [appellante] al geruime tijd speelde. De derde kanttekening is dat de functie van [I] nu eenmaal meebrengt dat zij ook te maken heeft of kan hebben met spanningsvolle situaties rondom medewerkers van ROC Friese Poort en haar professionele vaardigheden mede daarop zouden moeten zijn toegesneden. Van [I] mag daarom verwacht worden dat zij bij re-integratie van [appellante] in [A] , zonder het verleden te ontkennen, niettemin enige afstand tot dat verleden neemt en zich toekomstgericht opstelt. Ook hier geldt dat het nuttig lijkt eerst een gesprek te doen plaats vinden tussen [I] en [appellante] , onder leiding van een derde, zoals hiervoor al nader omschreven met betrekking tot [H] .

Het welslagen van een poging tot re-integratie in [A] zal in belangrijke mate mede afhankelijk zijn van de houding die [appellante] daarbij aanneemt. Tot en met de zitting van 3 juli 2018 heeft zij de nadruk gelegd op alle, in haar ogen bestaande, feilen aan de zijde van ROC Friese Poort. Het dossier laat echter zien dat [appellante] wel erg overtuigd is van haar eigen gelijk en erg lastig te bewegen is tot inschikkelijkheid. Zij zal dus een omslag moeten maken en zich, zonder het verleden te ontkennen, net zoals dat hiervoor van [I] werd verlangd, toekomstgericht moeten opstellen. Er is geen aanleiding te veronderstellen dat [appellante] niet een serieuze poging zal willen ondernemen ook haar eigen houding aan te passen ten behoeve van een geslaagde re-integratie. Integendeel, als er iets is wat [appellante] op 3 juli 2018 positief en gepassioneerd heeft weten over te brengen is het dat zij nog steeds dolgraag als docent aan de slag gaat. Dat kan kritische reflectie op eigen optreden stimuleren.

Uit de berichten van de bedrijfsarts in de periode van 21 juni 2016 tot en met 6 juni 2018 blijkt dat de klachten van [appellante] aanvankelijk geen medische redenen kenden maar hun oorzaak vonden in het arbeidsconflict met ROC Friese Poort. Vanaf december 2016 verandert dat. [appellante] heeft toen een TIA gehad en dat heeft geleid tot medische beperkingen, terwijl het arbeidsconflict onverminderd bleef bestaan. Uit de berichten van april/mei 2018 van de bedrijfsarts, gecombineerd met de toen opgestelde Functionele Mogelijkheden Lijst (FML) blijkt dat [appellante] wel tot het verrichten van een beperkt aantal uren arbeid in staat werd geacht, maar dat haar concentratiemogelijkheden en spanningsboog beperkt zijn (waarmee het hof de in die FML genoemde "specifieke voorwaarden" samenvat). Voor haar vervoer is [appellante] , aldus de FML, aangewezen op hulp van anderen. Op 6 juni 2018 laat de bedrijfsarts weten dat de gesprekken met de werkgever in het kader van de Wet Verbetering Poortwachter [appellante] veel stress opleveren. De huisarts rapporteert begin 2018 bovendien al dat [appellante] last heeft van ernstige draaiduizeligheid. Al met al is [appellante] op dit moment aan te merken als een kwetsbaar persoon op wier welbevinden het arbeidsconflict, in combinatie met de medische beperkingen, ernstig drukt. Onbetwist woont [appellante] in [A] zo dicht bij haar werk dat zij dat gemakkelijk te voet en per fiets kan bereiken. Daardoor kan zij wanneer haar medische situatie dat nodig maakt gemakkelijk van school naar huis gaan, bijvoorbeeld om wat te rusten. Onbetwist is ook dat juist het besluit [C] te maken tot de standplaats van [appellante] op haar grote druk legt. Daar komt bij dat, ook wanneer ROC Friese Poort zorgt voor vervoer van en naar [C] , [appellante] wanneer zij re-integreert in [C] niet snel en gemakkelijk thuis kan komen indien dat vanwege haar medische situatie noodzakelijk zou zijn.

Bij gelegenheid van het pleidooi in hoger beroep is gebleken dat ROC Friese Poort bij het besluit tot wijziging van de standplaats geen rekening heeft gehouden met de medische beperkingen die [appellante] als gevolg van de TIA heeft. Door ROC Friese Poort is in dat verband weliswaar aangevoerd dat zij niet bekend was met die beperkingen, maar ROC Friese Poort miskent daarmee dat [appellante] in haar reactie op het voorgenomen besluit melding heeft gemaakt van haar medische beperkingen. ROC Friese Poort had, naar voorlopig oordeel van het hof, als goed werkgever onderzoek moeten doen naar de ernst van deze beperkingen en naar de vraag in hoeverre een wijziging van de standplaats gelet op die beperkingen vanuit medisch oogpunt onwenselijk was en in de weg stond aan re-integratie van [appellante] alvorens tot de standplaatswijziging te besluiten.

Vanuit de invalshoek van de beperkingen van [appellante] bezien is re-integratie in [A] het meest wenselijk: dat werkt stress verminderend bij haar, voorkomt vervoerproblemen, biedt haar mede daardoor het voor herstel noodzakelijke 'comfort' en is daarom kansrijker te oordelen dan re-integratie in [C] . Vanuit samenwerkingsoogpunt bezien zijn risico's verbonden aan re-integratie in [A] , maar die risico's zijn beperkt omdat [appellante] daar nog slechts met een deel van haar conflictpartners heeft te maken en een toekomstgerichte houding van alle (resterende) betrokkenen mag en kan worden verwacht. Om deze reden zal een voorziening worden getroffen die inhoudt dat [appellante] in [A] tot re-integratie moet worden toegelaten. In verband met de voor het onderwijs geldende vakantieperiode zal een enigszins ruime termijn worden gesteld.

In afwachting van de resultaten van die re-integratie zal het besluit van 19 juli 2017 (aanwijzing [C] als standplaats van [appellante] ) worden geschorst. Bij schorsingsbesluiten in kort geding wordt regelmatig aan de meest gerede partij de verplichting opgelegd binnen een korte periode na die beslissing het oordeel van de bodemrechter in te roepen over het geschorste besluit. Dat wordt nu niet gedaan om te voorkomen dat partijen, ongewild, in procedures blijven hangen. Indien een van partijen (niettemin) een bodemprocedure aanhangig wil maken staat haar dat overigens vrij. Indien de re-integratie daartoe aanleiding geeft kan de meest gerede partij zich bovendien altijd opnieuw tot de rechter in kort geding wenden om een, op de actuele situatie, toegesneden beslissing te geven over de al dan niet bestaande noodzaak van het voortduren van de schorsing van het besluit van 19 juli 2017. Voor het opleggen van dwangsommen bestaat onvoldoende aanleiding omdat ervan wordt uitgegaan dat ROC Friese Poort de thans te geven voorziening, die uitvoerbaar bij voorraad is, zal respecteren.

Het incidenteel hoger beroep was nodeloos omdat het niet gericht was tegen een door de eerste rechter gegeven beslissing (maar slechts tegen een overweging in het vonnis) en de in dat hoger beroep aangesneden kwestie van het eenzijdige wijzigingsbeding door ROC Friese Poort in eerste aanleg reeds als verweer was gevoerd. Naar vaste jurisprudentie kan de omstandigheid dat de in eerste aanleg gevoerde verweren in de vorm van een incidenteel hoger beroep onder de aandacht van het hof worden gebracht niet ertoe leiden dat verwerping van die verweren - en dientengevolge de verwerping van het incidenteel hoger beroep - de incidenteel appellant op een kostenveroordeling komt te staan (HR 3 oktober 2008, NJ 2008, 530, LJN: BD7478). Geen der partijen zal derhalve in de proceskosten van het incidenteel hoger beroep worden veroordeeld.