Uitspraken

Het gaat in dit geding, verkort weergegeven, om het volgende. [appellant] heeft een varkensfokkerij in [vestigingsplaats] en heeft via zijn assurantietussenpersoon Rabobank Peelland Zuid, locatie Deurne, in 2014 een verzekering genaamd ‘Bedrijven Compact Polis Agrarisch’ afgesloten bij Interpolis (als vervolg op een al langer lopende verzekering). Deze verzekering wordt ook wel een ‘named perils’ (gedekte gevaren) polis genoemd, hetgeen inhoudt dat de verzekerde per object en per evenement kan kiezen voor een bepaalde dekking. Bij de in 2014 afgesloten polis horen de verzekeringsvoorwaarden versie 5.3 van januari 2014. In de onderhavige zaak gaat het specifiek om hoofdstuk 1, dekking van gebouwen. De polis is in 2015 en in 2016 geprolongeerd met de daarbij behorende verzekeringsvoorwaarden versie 5.4 en versie 5.5.

[appellant] heeft voor zijn (bedrijfs)gebouwen dekking gekozen voor brand, storm (par. 1 waaronder ook de schade wordt gedekt door blikseminslag, ontploffing en implosie, en luchtvaartuigen). In de polisvoorwaarden van 2014, versie 5.3, is de omvang van de verzekering als volgt omschreven:

‘De verzekering dekt schade aan gebouwen die volgens het verzekeringsbewijs verzekerd zijn op deze voorwaarden, als de schade is ontstaan door:

(…)

storm , tenzij de schade is ontstaan aan gebouwen die aan drie of meer zijden open zijn. (…)’

In de polisvoorwaarden van 2015 en 2016, versies 5.4 en 5.5, is het begrip storm als volgt omschreven:

‘storm , tenzij de schade is ontstaan aan gebouwen die aan drie of meer zijden open zijn. (…) Onder schade door storm verstaan wij niet de schade die tijdens de storm door de inslag van hagel is ontstaan.’

In de polisvoorwaarden van 2014, 2015 en 2016, versies 5.3, 5.4 en 5.5, is in paragraaf 6 de module ‘hagel’ opgenomen. De omvang van deze dekking is als volgt omschreven:

‘De verzekering dekt schade aan bedrijfsgebouwen die volgens het verzekeringsbewijs verzekerd zijn op deze voorwaarden, als de schade is ontstaan door hagel .’

[appellant] heeft niet voor de module ‘hagel’ gekozen voor de bedrijfsgebouwen. [appellant] heeft alleen later, in november 2015, voor ‘loods 118’ gekozen voor de hagelmodule, omdat hij in zonnepanelen op het dak van loods 118 had laten plaatsen.

In de begrippenlijst die deel uitmaakt van de verzekeringsvoorwaarden zijn de navolgende definities/omschrijvingen te vinden:

‘ Hagel

Onder hagel wordt neerslag in de vorm van ijskorrels verstaan.

(…)

Storm

Een windsnelheid van ten minste 14 meter per seconde.’

De rechtbankprocedure

Met de inleidende dagvaarding van 3 januari 2017 heeft [appellant] de onderhavige procedure gestart en kort gezegd gevorderd Interpolis te veroordelen tot nakoming van haar verplichtingen voortvloeiend uit de polis en de schade van [appellant] van

€ 180.437,49 (excl. btw) te vergoeden. De rechtbank heeft in het vonnis van 2 augustus 2017 (ECLI:NL:RBGEL:2017:4040) de vorderingen van [appellant] afgewezen en hem veroordeeld in de proceskosten.

De grieven

De polisvoorwaarden 5.4: wijziging of verduidelijking?

[appellant] voert aan dat met ingang van 2015 de verzekeringsvoorwaarden (versie 5.4) zijn gewijzigd gezien de toevoeging die is gedaan (ten opzichte van versie 5.3) dat onder storm niet wordt verstaan ‘schade die tijdens de storm door inslag van hagel is ontstaan’. [appellant] is op deze wijziging niet gewezen door Interpolis (door tussenkomst van de Rabobank), hetgeen wel had gemoeten. In hoofdstuk 8, waarin de algemene bepalingen zijn opgenomen, is in paragraaf 1 bepaald dat de verzekering per de einddatum steeds stilzwijgend wordt verlengd met de termijn van 1 jaar. In paragraaf 5 is opgenomen dat ieder jaar de premie en de verzekeringsvoorwaarden door Interpolis worden beoordeeld en dat de verzekeringnemer daarover wordt bericht: ‘U ontvangt dan een brief met een nieuw verzekeringsbewijs en een overzicht van de eventuele wijzigingen.’ [appellant] stelt dat hij zo’n brief nooit heeft ontvangen; hij kreeg de (nieuwe) verzekeringsvoorwaarden per CD-rom toegestuurd. Interpolis voert hiertegen aan dat geen sprake is geweest van een wijziging van de polisvoorwaarde(n) maar van een verduidelijking. Daarom hoefde Interpolis [appellant] hierop ook niet expliciet te wijzen. In (het format van) de prolongatiebrief voor 2015 (versie 5.4) die ook aan [appellant] is gestuurd staat inderdaad niets over de toegevoegde zinsnede, omdat deze zinsnede een verduidelijking was en geen wijziging. Verzekerden worden slechts direct geïnformeerd over wijzigingen die relevant zijn voor de vermindering of vermeerdering van de dekking, aldus nog steeds Interpolis. Ter zitting in hoger beroep heeft Interpolis op een vraag van het hof toegelicht dat de jaarlijkse brief aan verzekerden beknopte informatie bevat over de wijzigingen en dat ervoor gekozen is om de verduidelijkingen niet apart te communiceren in verband met de lengte van de brief.

De nieuwe verzekeringsvoorwaarden worden volgens de prolongatiebrief verzonden met een CD-rom, die [appellant] wel heeft ontvangen. In dit kader heeft Interpolis ook aangevoerd dat [appellant] op de hoogte was van het verschil in dekking voor storm en hagel nu [appellant] in 2015 voor de zonnepanelen, naast dekking voor stormschade, ook gekozen heeft voor dekking voor schade veroorzaakt door hagel.

In het kader van een voorlopig getuigenverhoor van [appellant] tegen de Rabobank (in maart en april 2019) zijn enkele medewerkers van de Rabobank als getuige gehoord (deze stukken zijn door [appellant] in de onderhavige procedure ingebracht als bijlagen 6 en 7 ten behoeve van de comparitie van partijen op 15 juli 2019). Zo verklaart [getuige 1] (risicospecialist verzekeringen) over de toegevoegde zinsnede in de begripsomschrijving ‘storm’: “Ik weet dat dit een verduidelijking is die Interpolis heeft aangebracht in de versies vanaf 2015. Het is niet zo dat deze schade onder de eerdere verzekeringen wel werd gedekt. Het stond alleen niet zo expliciet genoemd. Waarom dit er zo ingekomen is moet u aan Interpolis vragen maar ik denk dat het erin is gekomen omdat het er nu duidelijker in staat.” [getuige 2] (assurantieadviseur/risicospecialist) verklaart hierover: “Dit is een verduidelijking van Interpolis. Er waren nog steeds verzekerden die wezen op de situatie van voor 1998 waarbij hagelschade onder stormschade werd gevat. Ik denk dat Interpolis daarom deze verduidelijking heeft aangebracht, om deze discussie te voorkomen.” En tot slot verklaart [getuige 3] (manager verzekeringen) hierover: “Ik weet dat het beleid van dekking bij hagelschades bij Interpolis gewijzigd is. Ik weet niet meer op welke datum dat gebeurd is. (…) Wat ik weet is dat er een specifieke module moest komen omtrent hagel op de polis.”

Uit deze getuigenverklaringen leidt het hof af dat Interpolis in 1998 haar polisvoorwaarden heeft gewijzigd in die zin dat onder stormschade geen hagelschade meer werd vergoed en dat voor dekking van hagelschade een aparte/extra module moest worden gekozen.

Contra proferentem regel

De uitleg contra proferentem heeft betrekking op het geval dat door de verzekeraar eenzijdig opgestelde polisvoorwaarden voor verschillende uitleg vatbaar zijn en deze uitleg houdt in dat een onduidelijkheid in de polisvoorwaarden ten nadele van de opsteller van de voorwaarden (doorgaans: de verzekeraar) wordt uitgelegd en ten voordele van de consument. Wanneer de verzekeringnemer geen consument is, gaat het om een gezichtspunt dat de feitenrechter in het kader van de uitleg van de bepaling mag meewegen (reflexwerking ten voordele van de ‘kleine ondernemer’). [appellant] voert aan dat hij een ‘kleine ondernemer’ is en dat de beide vennoten slechts een middelbare agrarische opleiding hebben genoten en geen kennis hebben van verzekeringen. [appellant] stelt voorts, in het kader van een beroep op de contra proferentem regel en het aan hem toerekenen van de veronderstelde deskundigheid van de assurantietussenpersoon, dat de Rabobank geen onafhankelijke tussenpersoon is maar een verlengstuk van Interpolis. Interpolis was een (zelfstandige) dochter van de Rabobank, die in 2005 is gefuseerd met Achmea; na de fusie is de Rabobank de grootste aandeelhouder in Achmea. [appellant] voert aan (sub 94 memorie van grieven) dat de (veronderstelde) kennis van de Rabobank juist dient te worden toegerekend aan Interpolis/Achmea.

De door [appellant] aangevoerde feiten dat de Rabobank niet onafhankelijk is en dus ook niet onafhankelijk adviseert over de agrarische verzekeringsproducten doet in de onderhavige zaak niet ter zake – de onder 2.6 gehoorde getuigen verklaren hierover ook iets anders en genuanceerder; in dit geding staat echter niet de positie van de Rabobank als (onafhankelijk) assurantietussenpersoon ter discussie – nu het hof de kennis van de Rabobank niet heeft meegewogen en dus ook niet heeft toegerekend aan [appellant] Voorts heeft het hof bij zijn uitleg van de polisvoorwaarden (en de daarin gehanteerde begrippen) alle feiten en omstandigheden van deze zaak betrokken en geen aanknopingspunten gevonden voor een uitleg ten nadele van Interpolis.

Conclusie

Concluderend oordeelt het hof dat het begrip stormschade onder de verzekeringsvoorwaarden 5.3 niet mede omvat(te) de schade als gevolg van hagelstenen (ongeacht de grootte van die hagelstenen) die met een flinke storm (de supercel) naar beneden komen. Dat betekent aldus ook dat de toevoeging in de verzekeringsvoorwaarden 5.4 (en 5.5) dat onder storm niet de schade wordt verstaan door inslag van hagel geen wijziging is, doch een verduidelijking (en aldus ook niet in de begeleidende brief bij de CD-rom benoemd behoefde te worden). De bewijsaanbiedingen van [appellant] (memorie van grieven sub 143) missen verdere relevantie nu deze niet ter zake dienend zijn in het kader van de uitleg van de polisvoorwaarden.

De grieven II en III-1/III-2 falen dan ook.

De rechtens relevante schadeoorzaak – dominant cause leer

Uit het expertiserapport van Achmea (Interpolis Agro) van 16 februari 2017 is de schade aan de gebouwen van [appellant] als volgt beschreven: “Op donderdagavond 23 juni 2016 zijn er in de regio [vestigingsplaats] en omstreken zware hagelbuien geweest met hagelstenen ter grootte van tennisballen en groter. (…) De golfplaten daken zijn op zeer veel plaatsen geperforeerd met gaten van enkele centimeters tot een doorsnede van 10 tot wel 20 cm. (…) De stalen dakplaten op gebouw 105, 107, en gebouw 116 zijn zichtbaar geraakt en licht gedeukt. (…) De zonnepanelen zijn niet zichtbaar beschadigd. De stalen gevelplaten vertonen deuken.” Een en ander wordt verduidelijkt met foto’s. De conclusie in het rapport luidt: “Op basis van ons onderzoek van het schadebeeld in het algemeen en de gaten in detail, concludeerden wij dat de beschadigingen in de vorm van gaten in de golfplaten en deuken in de stalen dak- en gevelplaten het gevolg zijn van de hagel.” En verderop over het schadebedrag: “Door de grote hoeveelheid golfplaten welke door de hagel zijn geperforeerd, moeten de golfplaten daken als verloren worden beschouwd en in het geheel vervangen.” Uit dit expertiserapport – dat niet is bestreden – leidt het hof af dat de schade aan de gebouwen (daken) van [appellant] is veroorzaakt door de (inslag van de) hagelstenen. Ook een gemiddeld persoon met gezond verstand zal deze geconstateerde schade niet beschouwen als het gevolg van de storm maar van de hagel. Het onderzoeksrapport van Nieman-Kettlitz dat in hoge mate op exacte (natuurkundige) basis en berekeningen (over hellingshoeken, wind en de extra kinetische energie die aan de hagelstenen door de wind is gegeven) tracht aannemelijk te maken dat de schade “eenduidig en alleen(!)” is te herleiden tot de wind(snelheid en -richting) doet geen afbreuk aan de rechtens relevante oorzaak van de geconstateerde schade die is veroorzaakt door de (grote) hagel(stenen). Opvallend is overigens dat de zonnepanelen geen deuken/gaten hebben opgelopen door de hagel, maar dit terzijde. De bewijsaanbiedingen van [appellant] (memorie van grieven sub 143) missen verdere relevantie nu deze niet ter zake dienend zijn voor de beslissing van het hof dat hier sprake is van hagelschade waarvoor geen dekking onder stormschade is.

De conclusie is dat grief IV ook faalt.

Beleid/uitkeringen van andere verzekeraars