Uitspraken

In artikel van 217 van de Gemeentewet is bepaald - voor zover hier van belang - dat een belastingverordening de heffingsmaatstaf en het tarief vermeldt.

In artikel 219, tweede lid, van de Gemeentewet is neergelegd dat gemeentelijke belastingen kunnen worden geheven naar in de belastingverordeningen te bepalen heffingsmaatstaven met dien verstande dat het bedrag van een gemeentelijke belasting niet afhankelijk mag worden gesteld van het inkomen, de winst of het vermogen.

Ingevolge artikel 229, eerste lid, aanhef en onder b, van de Gemeentewet kunnen rechten worden geheven ter zake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten.

Ingevolge artikel 229b, eerste lid, van de Gemeentewet worden de tarieven voor de hiervoor bedoelde rechten zodanig vastgesteld dat de geraamde baten van die rechten niet uitgaan boven de geraamde lasten ter zake (de opbrengstlimiet).

De op artikel 229 van de Gemeentewet gebaseerde Verordening luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

De Tarieventabel luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

Het tarief bedraagt voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verkrijgen van een reguliere bouwvergunning als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel o, van de Woningwet, indien de bouwkosten bedragen:

a. tot € 100.000:
2% van de bouwkosten met een minimum van € 144,35

b. € 100.000 of meer, doch minder dan € 500.000:

€ 2.000 vermeerderd met 1,2% van het bedrag waarmee die bouwkosten € 100.000 te boven gaan;

c. € 500.000 of meer:

€ 6.800 vermeerderd met 1% van het bedrag waarmee die bouwkosten € 500.000
te boven gaan.”

Het belastbare feit betreft “het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verkrijgen van een reguliere bouwvergunning”. Vaststaat dat belanghebbende op 6 maart 2009 een dergelijke aanvraag heeft ingediend ondanks dat hem op dat moment duidelijk was dat deze met het vigerende bestemmingplan in strijd was. Het Hof is met de Heffingsambtenaar van oordeel dat de aanvraag in behandeling is genomen. De ontvangst van de aanvraag is bevestigd, de aanvraag is ingeschreven, er heeft een ontvankelijkheidstoets plaatsgevonden, er is gecorrespondeerd over de aanvraag en er hebben met betrekking tot de aanvraag twee gesprekken tussen de wethouder en belanghebbende plaatsgevonden. Weliswaar heeft belanghebbende ter zitting gesteld dat de gevoerde gesprekken niet de aanvraag maar de bestemmingsplanwijziging betroffen, maar dit acht het Hof tegenover de gemotiveerde betwisting door de Heffingsambtenaar niet aannemelijk, mede gelet op het feit dat namens belanghebbende in een eerdere fase van de procedure uitdrukkelijk is gesteld dat de gesprekken die op 20 juli 2011 en op 6 maart 2012 hebben plaatsgevonden, handelden over de aanvraag (bladzijde 4 aanvulling beroepschrift in eerste aanleg). Voorts heeft, gelet op de inhoud van de brief van 6 maart 2012, een beoordeling plaatsgevonden of de vergunning kon worden verleend. Dat de vergunning op het moment van legesheffing (nog) niet kon worden verleend in verband met het vigerende bestemmingsplan, is niet van belang. Zoals de Rechtbank terecht heeft overwogen, vormt niet het daadwerkelijk verlenen van de vergunning, maar het in behandeling nemen van de aanvraag de “dienst”, zoals bedoeld in artikel 2 van de Verordening.

In zijn hogerberoepschrift stelt belanghebbende:

Belanghebbendes stelling stuit af op hetgeen reeds is overwogen in 4.2.1. Noch het daadwerkelijk verlenen van de vergunning, noch het daadwerkelijk wijzigen van het bestemmingsplan, vormt het belastbaar feit voor de onderhavige legesheffing.

Uit het vorenoverwogene volgt dat vraag I bevestigend moet worden beantwoord.

Belanghebbende stelt dat de opbrengstlimiet is overschreden. De Hoge Raad heeft in zijn arresten van 24 april 2009, nr. 07/12961, ECLI:NL:HR:2009:BI1968 en 4 april 2014, nr. 12/02475, ECLI:NL:HR:2014:777 de uitgangspunten inzake stelplicht en bewijslastverdeling uiteengezet. In het kort gezegd komen die er op neer dat de bewijslast ten aanzien van de feitelijke onderbouwing van het beroep op limietoverschrijding op de belanghebbende rust en dat op de heffingsambtenaar, als de partij die over de relevante gegevens beschikt, een verzwaarde motiverings- en informatieverplichting rust.

De Heffingsambtenaar heeft gemotiveerd gesteld dat de opbrengstlimiet niet is overschreden en heeft hiertoe diverse stukken ingebracht. Het betreft voor het jaar 2009 een totaaloverzicht van de begrote lasten en baten, een overzicht van de begrote baten, een overzicht van de begrote directe lasten, de financiële begroting, een overzicht financiële begroting en koppeling met productbegroting en de programma- en productbegroting. De Heffingsambtenaar concludeert aan de hand van deze stukken dat de voor het jaar 2009 geraamde baten € 478.045 en de geraamde lasten € 646.018 bedragen.

Gelet op de inhoud van de door de Heffingsambtenaar overgelegde stukken is het Hof van oordeel dat de Heffingsambtenaar daarmee naar behoren en in voldoende mate inzicht heeft verschaft in de geraamde baten en lasten ter zake van de dienstverlening genoemd in de Tarieventabel. Hierbij merkt het Hof nog op dat het inzicht kan worden verschaft op basis van de gemeentelijke begroting, maar ook op basis van andere gegevens, waaronder ook gegevens die niet bekendgemaakt zijn ten tijde van de vaststelling van de verordening (Hoge Raad 16 april 2010, nr. 08/02001, ECLI:NL:HR:BM1236).

Belanghebbende heeft hier niets tegen ingebracht. Belanghebbende heeft de geraamde baten niet in twijfel getrokken, noch aangevoerd dat in de overzichten opgenomen geraamde lasten niet kunnen worden aangemerkt als ‘lasten ter zake’. Aldus heeft belanghebbende niet voldaan aan de op hem rustende bewijslast dat in de overgelegde gegevens omtrent geraamde baten en lasten feitelijke onjuistheden voorkomen. Het Hof is van oordeel dat, gelet op de uitgangspunten vastgelegd in de in 4.3.1 genoemde arresten, de mate van inzicht door de Heffingsambtenaar geboden in de geraamde baten en lasten, en de omstandigheid dat belanghebbende niet heeft gesteld dat en waarom naar zijn mening ten aanzien van een of meer bepaalde posten in de raming redelijke twijfel bestaat, moet worden uitgegaan van de juistheid van de door de Heffingsambtenaar overgelegde gegevens.

Gelet op het vorenstaande is het Hof van oordeel dat de opbrengstlimiet niet is overschreden. Vraag II moet daarom ontkennend worden beantwoord.

Voor het in behandeling nemen van de in 2006 ingediende aanvraag voor het verlenen van een reguliere bouwvergunning is € 28.181,31 aan leges geheven. Belanghebbende heeft in afwijking van de verleende bouwvergunning gebouwd. De afwijking betreft volgens belanghebbende een wijziging van ondergeschikte aard, waardoor het belastbaar feit zich thans niet heeft voorgedaan en er uitgegaan moet worden van een beperking van de heffing tot het bedrag voor de wijzigingen van het oorspronkelijk bouwwerk.

Vaststaat dat in de Verordening, anders dan in de Legesverordening voor het jaar 2010, geen apart tarief is opgenomen voor het in behandeling nemen van een aanvraag om een gewijzigde bouwvergunning. Anders dan belanghebbende stelt, heeft het belastbaar feit zich wel voorgedaan (zie 4.2.1). Omdat de Verordening niet voorziet in een apart tarief voor een gewijzigd bouwplan, evenmin voorziet in ‘meerkosten’ als heffingsmaatstaf, ook geen verrekeningsbepaling kent, en belanghebbende ter legalisatie van de bestaande situatie het gehele bouwplan opnieuw diende voor te leggen, heeft de Heffingsambtenaar terecht het tarief voor een aanvraag om een reguliere bouwvergunning toegepast.

Op grond van jurisprudentie wordt bij een nieuwe aanvraag voor een bouwvergunning wegens een wijziging van het bouwplan opnieuw leges geheven, zie onder meer Hoge Raad 16 april 2010, nr. 09/01091, ECLI:NL:HR:2010:BM1239. Belanghebbende heeft zulks ter zitting ook erkend. Hij vindt echter dat zijn situatie anders is en ook anders behandeld moet worden, nu in die jurisprudentie steeds sprake is van een situatie waarin ten tijde van de nieuwe aanvraag nog niet is gebouwd. Het Hof ziet geen reden om af te wijken van de bestaande jurisprudentie. De omstandigheid dat belanghebbende in afwijking van de verleende bouwvergunning heeft gebouwd en dat de belanghebbende in de door de Hoge Raad besliste situatie nog niet had gebouwd, rechtvaardigt naar het oordeel van het Hof geen gunstigere behandeling van belanghebbende ten opzichte van de belanghebbende in genoemd arrest.

Uit het vorenoverwogene volgt dat vraag III ontkennend moet worden beantwoord.

Belanghebbende stelt dat hij in volstrekt onredelijke mate bijdraagt aan de inkomsten die de gemeente nodig meent te hebben om de kosten van de uitvoering te kunnen dekken.

Het Hof stelt voorop dat op grond van vaste jurisprudentie van de Hoge Raad er geen rechtstreeks verband is vereist tussen de hoogte van de geheven leges enerzijds en de omvang van de ter zake van gemeentewege verstrekte diensten dan wel de door de gemeente gemaakte kosten anderzijds. De Rechtbank heeft terecht overwogen dat de bevoegdheid tot het vaststellen van tarieven toekomt aan de gemeenten zelf en dat het de rechter niet vrijstaat om over de hoogte van het tarief te oordelen, tenzij het tarief leidt tot een willekeurige of onredelijke belastingheffing die de wetgever bij het aan de lagere overheden toekennen van de bevoegdheid tot het heffen van belasting niet voor ogen kan hebben gehad. Het Hof ziet, in navolging van het oordeel van de Rechtbank, in hetgeen belanghebbende heeft aangevoerd geen grond voor het oordeel dat de door belanghebbende gewraakte tariefstelling zodanig willekeurig of onredelijk is te achten dat daarmee de door de wetgever toegekende bevoegdheid te buiten is gegaan.

Hetzelfde heeft te gelden voor zover belanghebbende zich op het standpunt stelt dat de gemeentelijke wetgever de tarieventabel op andere wijze had moeten vormgeven, in die zin dat daarin ook de mogelijkheid tot verrekening van eerder betaalde leges had moeten zijn opgenomen, dan wel dat uitsluitend leges wordt geheven over de meerkosten van een gewijzigd bouwplan. Omdat bij een gewijzigd bouwplan de mogelijkheid bestaat dat de door de gemeente verrichte diensten, bestaande uit het behandelen van de aanvraag voor een reguliere bouwvergunning, geheel opnieuw dienen te geschieden, kan naar het oordeel van het Hof niet worden gezegd dat toepassing van de Verordening tot een belastingheffing leidt die de wetgever met het verlenen van de bevoegdheid tot het heffen van leges niet op het oog kan hebben gehad.

Uit het vorenoverwogene volgt dat ook vraag IV ontkennend moet worden beantwoord.

De slotsom is dat het hoger beroep van belanghebbende ongegrond is. De uitspraak van de Rechtbank dient te worden bevestigd.

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.