Uitspraken

In hoger beroep, bij memorie van grieven, heeft [appellant] zijn vordering enigszins aangepast. Thans vordert hij:

a) vernietiging van de beschikking van de kantonrechter

b) als hiervoor onder 1.

c) [geïntimeerde] te veroordelen tot vergoeding van de geleden en nog te lijden schade, nader op te maken bij staat en daartoe reeds te betalen een bedrag wegens verlies verdienvermogen als hiervoor onder 2. vermeld, aangevuld met € 1.200,-- overige materiële schade en € 17.500,-- immateriële schade, te vermeerderen met rente zoals in die memorie omschreven, met verwijzing naar de geschorste bodemprocedure voor de vaststelling van de schade voor het overige;

c) als 4, doch beperkt tot € 7.113,49

d) veroordeling in de kosten van het deelgeschil bij de kantonrechter ad € 6.734,73

e) veroordeling van de integrale kosten in appel groot € 8.574,89, subsidiair conform het liquidatietarief.

Kennelijk per abuis heeft [appellant] twee maal een onderdeel als “c)” aangeduid; het hof duidt deze hierna aan met “c)1” en “c)2”.

3.5.3.1. Ten tijde van het ongeval was [appellant] nog tamelijk jong en in elk geval nog niet erg ervaren. Uitgaande van de door [geïntimeerde] genoemde en door [appellant] onvoldoende gemotiveerd betwiste data was hij in oktober 2005 als 17-jarige jongen bij [geïntimeerde] vanuit het ROC in het kader van beroepsgericht leren in dienst gekomen, als leerling monteur.

3.5.3.1. In elk geval gedurende het gehele jaar 2008 is hij nog steeds betaald als leerling monteur.
Volgens [geïntimeerde] is het in haar onderneming gebruikelijk dat jaarlijks, voor het eerst op 1 januari van het jaar volgend op het jaar waarin het diploma is gehaald een salarisaanpassing plaatsvindt. [appellant] had op 14 februari 2008 zijn diploma gehaald en werd dus eerst vanaf 1 januari 2009 betaald als “eerste monteur”.
Het hof constateert overigens dat ook in 2009 op zijn loonstrookje nog steeds stond: leerling monteur. Seegers stelt dat die vermelding niet juist is en dat [appellant] toen werd betaald als eerste monteur.

3.5.3.1. Als getuige heeft [appellant] op 21 oktober 2009 tegenover [inspecteur van de Arbeidsinspectie] , inspecteur van de Arbeidsinspectie, gezegd dat hij nog 1 dag in de 14 dagen en 1 avond per week naar school ging. Dat impliceert echter niet dat hij daarom nog steeds als “leerling monteur” zou moeten worden aangemerkt, tegen de achtergrond van het door hem bepaalde diploma.

3.5.3.1. [geïntimeerde] verwijst voorts naar een auditrapport van Kema waaruit zou blijken dat [appellant] al eerste monteur was. Het rapport van Kema dateert van 4 november 2009 en de audit dateert van daags daarvoor; ruim een maand na het ongeval. Op een tweetal bladen, die in het procesdossier achter dit rapport zitten, staat inderdaad vermeld dat [appellant] “1e elektromonteur” zou zijn. Deze bladen zijn onderaan voorzien van een datum 10-07-2009. Nergens blijkt echter uit wie deze stukken heeft opgemaakt en wanneer dat is gebeurd. Het logo van Kema komt hierop niet voor en de nummering van die bladen loopt niet in de pas met de nummering van het Kema rapport.
Wat er van dit alles ook zij: dat [appellant] ten tijde van het ongeval reeds eerste monteur was, kan bij deze stand van zaken aan dit auditrapport niet worden ontleend.

3.5.3.1. Het hof oordeelt ten aanzien van deze kwestie als volgt.
Op [geïntimeerde] rust de plicht aan te tonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan. Aan de inhoud van de zorgplicht wordt mede invulling gegeven door de concrete omstandigheden van het geval, en de ervarenheid van de werknemer behoort tot die omstandigheden. Voor zover [geïntimeerde] [appellant] naar voren poogt te schuiven als een reeds tamelijk ervaren kracht, dient zij aan te tonen dat [appellant] zo ervaren is als [geïntimeerde] beweert. Ervarenheid neemt geleidelijk toe; de enkele omstandigheid dat [appellant] op 14 april 2008 zijn diploma had gehaald maakte hem niet van de ene dag op de andere een net zo ervaren kracht als, bijvoorbeeld, [collega van appellant] .
Bij deze stand van zaken is naar ’s hofs oordeel de omstandigheid dat [appellant] zijn diploma reeds had behaald weliswaar niet zonder belang, maar niet doorslaggevend.

3.5.4.1. [appellant] verklaarde dat hij eerst de spanning had uitgeschakeld, en wel door de groep waarvan het nummer overeen kwam met een nummer dat op de wandcontactdoos [naar later zal blijken is bedoeld: een kabellasdoos; hof] waar hij aan het werk was stond uit te schakelen. Daarom, aldus [appellant] , veronderstelde hij en mocht hij veronderstellen dat ter plaatse waar hij werkte de spanning van de installatie was. Dat bleek echter niet het geval te zijn; (jaren) eerder had [geïntimeerde] aanpassingen verricht aan de installatie bij [Beton] waarbij een oude kabellasdoos met een daarop geschreven nummer was hergebruikt, maar dat nummer klopte niet meer, aldus [appellant] . Hij verbindt gevolgen aan het gegeven dat de installatie bij [Beton] door [geïntimeerde] was aangelegd en gemodificeerd.

3.5.4.1. Voor zover [appellant] daarmee wenst te betogen dat [geïntimeerde] ook uit dien hoofde aansprakelijk zou kunnen zijn, namelijk door een inherent gevaarlijke situatie te creëren door op een wandcontactdoos een nummer te schrijven (of daarop te laten staan), daarmee de indruk te wekken dat dit nummer op een bepaalde groep slaat, terwijl zulks in werkelijkheid niet het geval is, verwerpt het hof dat betoog. Nog daargelaten dat niet vast staat dat het (personeel van) [geïntimeerde] is geweest, die (dat) de onjuiste aantekening op die doos heeft aangebracht, dan wel bij hergebruik van een oude doos heeft verzuimd die aantekening aan te passen, uit de toelichting van partijen leidt het hof af dat nimmer voetstoots ervan uitgegaan mag worden dat die nummers met elkaar overeen stemmen; de bij [geïntimeerde] geldende instructies vloeien, zo begrijpt het hof, nu juist voort uit het feit dat nooit van aannames mag worden uitgegaan en dat controle op de spanning altijd nodig en vereist is.

3.5.4.1. Het hof laat dit aspect hierna daarom buiten beschouwing.

De ladder:

3.5.5.1. De verwondingen van [appellant] zijn in hoofdzaak veroorzaakt door de val van de ladder. Dat is echter de secundaire oorzaak. De val was het gevolg van de omstandigheid dat [appellant] zijn hand - die verkrampt was omdat deze onder spanning stond - los moest rukken van de kabelgoot.
Onder omstandigheden zou het moeten werken op een ladder als zelfstandige grond voor aansprakelijkheid van [geïntimeerde] kunnen gelden, doch het hof concentreert zich, nu ook de Arbeidsinspectie geen bijzondere aandacht aan de ladder besteedt, in de eerste plaats op de kwestie van het contact met een onder spanning staand onderdeel.

3.5.12.2. [geïntimeerde] bevestigt het bestaan van beide voorgaande instructies.

3.5.12.2. Wat het niet onder spanning werken betreft:

3.5.12.2. Als gezegd heeft [appellant] verklaard een groep te hebben uitgeschakeld waarvan hij meende dat het de relevante groep was. Ook [appellant] ’s collega [collega van appellant] , die met de thermostaat van de heater bezig was, verklaarde als getuige tegenover de arbeidsinspectie dat [appellant] was begonnen met het uitschakelen van de groep, zij het dat dit later de verkeerde groep bleek te zijn.

3.5.12.2. [directeur van Elektrotechnisch Buro] , directeur van [geïntimeerde] , verklaarde als getuige dat het feit dat [appellant] de groep waarvan het nummer correspondeerde met dat op de wandcontactdoos had uitgeschakeld niet wil zeggen dat de relevante groep daadwerkelijk was uitgeschakeld. Hierin ligt besloten dat hij niet betwistte dat [appellant] de bedoeling had om de relevante groep uit te schakelen.

3.5.12.2. [geïntimeerde] hamert er in de procedure op dat [appellant] de instructie om niet onder spanning te werken heeft genegeerd. Dit rechtvaardigt in haar visie de afwijzing van de vorderingen.

3.5.12.2. In het licht van het voorgaande gaat dit niet op, omdat [appellant] er juist - zij het, naar achteraf bleek, ten onrechte - op vertrouwde dat hij inderdaad niet onder spanning aan het werk was.

3.5.12.2. [geïntimeerde] verwijt [appellant] voorts dat dat deze niet met de duspol heeft gecontroleerd of de installatie ter plaatse spanningsvrij was gemaakt en dat verwijt is wel terecht. Niet alleen liet de instructie geen enkele ruimte voor misverstand, het ging ook om een controle welke eenvoudig was uit te voeren en waarvan het belang voor de veiligheid evident was, ook voor [appellant] .

3.5.12.2. [geïntimeerde] geeft hoog op over de voortdurende aandacht in haar bedrijf voor de noodzaak tot veilig werken; hier wordt bij herhaling op gehamerd en op toegezien en haar bedrijf beschikt over alle benodigde certificaten.

3.5.12.2. [appellant] betwist de door [geïntimeerde] gestelde permanente educatie en het herhaaldelijk geven van veiligheidsinstructies. Volgens hem was veiligheid geen issue op de werkvloer bij [geïntimeerde] . Het werd niet besproken, er was feitelijk geen toezicht op de werkwijzen, gebruik van spanningsmeters werd niet geverifieerd, deze werden nagenoeg niet gebruikt en te beperkt beschikbaar gesteld.

3.5.12.2. Vooralsnog staan de door [geïntimeerde] gestelde voortdurende inspanningen om de werknemers bij de les te houden waar het gaat om de noodzaak veilig te werken, en het herhaalde en gestructureerde karakter van de door haar gestelde instructies onvoldoende vast.

3.5.12.2. Het hof gaat echter in het navolgende bij wijze van hypothese ervan uit dat de aandacht binnen het bedrijf van [geïntimeerde] voor een te hanteren veilige werkwijze wèl voldoende aanwezig was, om vervolgens te bezien of [geïntimeerde] desondanks aansprakelijk kan zijn.

3.5.13.1. Partijen zijn hierop slechts vrij summier ingegaan. Uit het aangehaalde arrest van de Hoge Raad van 5 december 2014 blijkt dat de onmogelijkheid om ter plaatse van het ongeval daadwerkelijk toezicht uit te oefenen onder omstandigheden ertoe kan leiden dat aan de werknemer geen verwijten kunnen worden gemaakt. De vraag is dan hoe de situatie welke in dit geval aan de orde was beoordeeld moet worden.

3.5.13.1. [appellant] was aan het werk, samen met [collega van appellant] . Deze was ter plaatse de chef monteur en belast met toezicht, naar blijkt uit de verklaring van [directeur van Elektrotechnisch Buro] . [collega van appellant] , 52 jaar oud, was blijkens zijn eigen verklaring al 32 jaar bij [geïntimeerde] in dienst en dus zeer ervaren.

3.5.13.1. In de voorlaatste en laatste alinea op blad 9 van de memorie van grieven stelt [appellant] dat hij niet zelfstandig, doch op aanwijzing van een leidinggevende chef-monteur (hij bedoelt : [collega van appellant] ) werkte, en verderop: dat er geen toezicht was.

3.5.13.1. Uit het feitelijk relaas, zowel dat van [appellant] als dat van [collega van appellant] , blijkt ook dat [collega van appellant] geen daadwerkelijk toezicht op het werk van [appellant] heeft gehouden. [collega van appellant] was immers zelf elders (bij [Beton] ) aan het werk. [collega van appellant] verklaarde wel dat [appellant] een groep had uitgeschakeld, maar nergens blijkt uit of hij heeft geverifieerd of [appellant] dat ook had gecontroleerd. Overigens blijkt nergens uit de stellingen van partijen dat [geïntimeerde] [collega van appellant] had geïnstrueerd er daadwerkelijk op toe te zien dat [appellant] de veiligheidsinstructies zou naleven. [geïntimeerde] stelt – memorie van antwoord sub 24 en 30 – weliswaar in algemene zin dat de aanwezige chef-monteur toezicht heeft gehouden op veilig werken, maar waar dat in het onderhavige geval uit bestond is niet toegelicht.

3.5.13.1. Het hof acht algemeen bekend – de voorbeelden in de jurisprudentie zijn talrijk – dat niet zelden bij werknemers, die geregeld in potentieel gevaarlijke situaties werkzaam zijn, een zekere nonchalance kan optreden ten aanzien van het in acht nemen van veiligheidsmaatregelen en –instructies welke juist ten behoeve van de werknemers zijn genomen respectievelijk uitgevaardigd. De werkgever dient zijn bedrijf aldus in te richten dat de werknemers scherp en alert blijven zowel op hun eigen veiligheid als die van hun collega’s . Daarbij komt ook een belangrijke rol toe aan ervaren collega’s, die de jongere collega begeleiden. Bij gebreke daarvan kan niet worden gezegd dat de werkgever heeft aangetoond al het mogelijke en redelijke te doen om zijn personeel zoveel mogelijk voor ongevallen op het werk te behoeden.

3.5.14.1. De concrete situatie in dit geval laat zich dan als volgt omschrijven:
[appellant] , een in leeftijd nog vrij jonge (23 jaar oude), weliswaar gediplomeerde, doch nog niet zeer ervaren monteur werkte buiten het eigen bedrijf onder leiding van een zeer ervaren chef-monteur die feitelijk elders op die locatie werkzaam was. [appellant] beschikte over een duspol (dat is de vooronderstelling; zie hiervoor). [appellant] heeft de groep uitgeschakeld waarvan het nummer overeenstemde met het nummer dat voorkwam op een lasdoos, daarbij veronderstellende dat laatstbedoeld nummer het nummer van de groep aangaf. Ondanks het gegeven dat hij een duspol bij zich had heeft hij, in strijd met de instructie, die duspol niet gebruikt om te controleren of er ter plaatse waar hij werkte inderdaad geen spanning op die installatie stond. Dat de ter plaatse eveneens werkzame chef-monteur [collega van appellant] feitelijk enige controle heeft uitgevoerd op de wijze waarop [appellant] werkte is gesteld noch gebleken.

3.5.14.1. [appellant] heeft, door niet met de duspol te controleren of de spanning eraf was, een domme fout gemaakt. Dat geldt zelfs indien er geen instructie zou zijn gegeven om dat altijd te controleren en dus a fortiori nu die instructie wèl binnen het bedrijf van [geïntimeerde] gold. Maar gegeven het feit dat er nu eenmaal nonchalance op kan treden levert dat nog geen opzet of bewuste roekeloosheid van [appellant] op in de zin van art. 7:658 lid 2 BW, laatste bijzin, op.

3.5.14.1. Dat betekent dat, gegeven het feit dat blijkens de aanhef van art. 658 lid 2 BW het uitgangspunt is dat de werkgever aansprakelijk is voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, [geïntimeerde] zou moeten aantonen dat hij zijn in lid 1 van dat artikel omschreven verplichtingen is nagekomen. [geïntimeerde] stelt zulks te hebben gedaan; [appellant] betwist dat.

3.5.14.1. Naar ’s hofs oordeel heeft [geïntimeerde] niet al het redelijkerwijs mogelijke gedaan om te voorkomen dat aan [appellant] een ongeval als het onderhavige zou overkomen. Met name ontbrak het aan toezicht op de werkplek zèlf, terwijl dat toezicht wel uitgevoerd had kunnen worden nu er een ervaren collega van [appellant] aanwezig en in de buurt was. [geïntimeerde] diende haar bedrijfsvoering aldus in te richten dat ook – of beter gezegd: juist – op de feitelijke werkplek zelf werd toegezien op de noodzaak om te allen tijde vooraf de spanning te meten, ook als de werknemer meende dat de spanning eraf was gehaald. Concreet: de chef-monteur kon niet volstaan met de vraag of [appellant] de spanning van de installatie had gehaald, hij had ook moeten zeggen dat [appellant] dat nog wel op de plaats waar de werkzaamheden werden uitgevoerd diende te controleren c.q. moeten verifiëren of [appellant] dat daadwerkelijk had gecontroleerd. Ook wat [geïntimeerde] omschrijft in de memorie van antwoord sub 45 is daartoe niet voldoende.

3.5.14.1. Mitsdien heeft [geïntimeerde] niet aangetoond dat hij al hetgeen redelijkerwijze mogelijk was om dit ongeval te voorkomen en is zij aansprakelijk voor de gevolgen van het aan [appellant] overkomen bedrijfsongeval.

3.5.16.1. Hiervoor is het hof er vooralsnog van uit gegaan dat [appellant] wèl beschikte over een duspol en dat er bij [geïntimeerde] geen sprake was van een structurele en herhaalde aandacht voor veiligheidsaspecten.
Bewijs dat [appellant] in tegenstelling tot dit voorlopige uitgangspunt niet over een duspol beschikte is echter niet nodig, aangezien ook zonder zodanig bewijs het hof komt tot aansprakelijkheid van [geïntimeerde] vanwege een ontoereikend toezicht.
Bewijs dat bij [geïntimeerde] , in tegenstelling tot het hiervoor in r.o. 3.5.12.11 omschreven voorlopige oordeel, wel voldoende aandacht werd besteed aan veilig werken is niet afdoende, nu het hof hiervoor bij wijze van hypothese ervan uit is gegaan dat zodanige voortdurende en systematische instructies wel in het bedrijf van [geïntimeerde] zouden zijn gegeven doch zulks aan de aansprakelijkheid van [geïntimeerde] in dit concrete geval niet in de weg staat. Aan dit bewijs komt het hof dus evenmin toe.

3.5.16.1. Grieven 1, 2 en 3 leiden dus tot vernietiging van de beslissing waarvan beroep.

3.5.17.1. De overige grieven behoeven gelet op de vernietiging geen afzonderlijke bespreking, maar de inhoudelijke kwesties welke daarbij aan de orde worden gesteld dienen vanzelfsprekend, tegen de achtergrond van de ingestelde vorderingen, wel te worden behandeld.

3.5.17.1. Afgezien van de gevorderde (en toe te wijzen) verklaring voor recht gaat het nog om de volgende vorderingen:

3.5.17.3. Wat de posten A. B. en C. betreft: de deelgeschillenprocedure is er juist voor bedoeld om naar verhouding snel een uitspraak te verkrijgen omtrent aansprakelijkheid, vooruitlopend op een geschil omtrent de omvang van de schade. De schadeposten zijn gemotiveerd betwist en niet op eenvoudige wijze en snel vast te stellen. Mitsdien dienen deze in het kader van de bodemprocedure aan de orde te worden gesteld.

3.5.17.3. Post D: In eerste aanleg heeft [geïntimeerde] uitgebreid verweer gevoerd. Volgens [geïntimeerde] is aan de vereisten overeenkomstig de dubbele redelijkheidstoets welke in art. 6:96 BW besloten ligt niet voldaan. In hoger beroep heeft [appellant] zijn vordering op dit onderdeel aangepast en andermaal gespecificeerd. In hoger beroep wordt geen ander verweer meer gevoerd dan dat [geïntimeerde] helemaal niet aansprakelijk is. Op de aangepaste specificaties wordt niet ingegaan. Bij gebreke van inhoudelijke betwisting is deze post (die uitgaat van ruim 27 uur werk van de advocaat) toewijsbaar.

3.5.17.3. Voor post E. geldt in grote lijnen hetzelfde. Deze post is toewijsbaar.

3.5.17.3. Voor post F. geldt dat naar de jurisprudentie van de Hoge Raad in een hoger beroep van een deelgeschilprocedure de normale regeling inzake de proceskosten geldt, hetgeen leidt tot een veroordeling overeenkomstig het liquidatietarief. [geïntimeerde] dient daarin te worden veroordeeld nu zij de grotendeels in het ongelijk gestelde partij is.