Uitspraken

De provincie is voornemens om met toepassing van afdeling 2 van hoofdstuk IIIa

van titel 1 van de Onteigeningswet te onteigenen een perceel grond, kadastraal bekend

gemeente Schinnen, grondplannummer [grondplannummer] , sectie [sectieletter] , nummer [sectienummer] , te onteigenen grootte 00 ha 00 a 13 ca, totaal groot 00 ha 84 a 25 c, kadastraal omschreven als “Akkerbouw”, ter realisering van het provinciaal Inpassingsplan “Buitenring Parkstad Limburg”. Bij Koninklijk Besluit van 23 april 2015 is een aantal perceelsgedeelten aangewezen ter onteigening, waaronder voornoemd perceel. Eigenaar van dit perceel is [appellant] .

[appellant] voert als ‘doorbrekingsgronden’ de volgende klachten aan:

Op dezelfde gronden stelt [appellant] dat de bestreden beschikking dient te worden vernietigd. Daartoe voert [appellant] drie grieven aan. Voor de inhoud van deze grieven en de toelichting daarop verwijst het hof naar het beroepschrift.

Ter zitting in hoger beroep is door en namens [appellant] – samengevat – nog het volgende gesteld.

[appellant] stelt dat de rechtbank aan wezenlijke en inhoudelijke bezwaren tegen toewijzing van het verzoek van de provincie ex artikel 54a Ow voorbij heeft gezien. Over deze bezwaren, die naar de stelling van [appellant] raken aan de rechtmatigheid van de onteigeningsprocedure, wenst [appellant] van het hof een inhoudelijk oordeel te krijgen. Ten aanzien van de verzochte kostenvergoeding geldt volgens [appellant] dat hij recht heeft op een uitspraak van het hof hierover, zelfs als moet worden aangenomen dat de provincie haar verzoek ex artikel 54a Ow heeft kunnen intrekken. Daarmee heeft [appellant] naar zijn mening een duidelijk procesbelang bij (voortzetting van) de appelprocedure.

[appellant] stelt dat voor hem van belang is dat álle kosten die hij in verband met en ter voorkoming van onderhavige onteigening(sprocedure) heeft moeten maken, aan hem worden vergoed. [appellant] doelt daarmee zowel op de kosten in verband met de onderhavige verzoekschriftprocedure (zowel in eerste aanleg als in hoger beroep), als op de kosten in verband met de inmiddels lopende onteigeningsprocedure, alsmede op de kosten die hij heeft gemaakt in zijn procedures rondom de vaststelling van het Provinciaal Inpassingsplan (PIP), waaronder de kosten in het kader van de Waterstaatwet 1900-procedure. Voor zover nodig verzoekt [appellant] het hof om zijn vordering tot vergoeding van de gemaakte proceskosten in het bestuursrechtelijke traject, te beschouwen als een tegenverzoek ex artikel 282 lid 4 Rv.

Namens de provincie is ter zitting in hoger beroep – samengevat – het volgende verweer gevoerd.

De provincie betwist dat intrekking van haar verzoek ex artikel 54a Ow niet meer mogelijk zou zijn. De provincie stelt dat aan een inhoudelijke behandeling van het hoger beroep hoe dan ook niet kan worden toegekomen, nu [appellant] bij die behandeling geen belang heeft omdat de provincie zonder voorbehoud heeft aangegeven van de bestreden beschikking geen gebruik te zullen maken.

De provincie verzet zich niet tegen een vernietiging van de bestreden beschikking en evenmin tegen een veroordeling tot vergoeding van kosten ad € 12.085,50. De provincie verzet zich wel tegen een verdergaande kostenveroordeling. Voor het doorzetten van het hoger beroep bestaat naar de mening van de provincie geen enkele redelijke grond. De provincie stelt dan ook dat de kosten die [appellant] na 15 juli 2016 heeft gemaakt voor zijn rekening behoren te blijven en vraagt bovendien om [appellant] te veroordelen in de kosten van de mondelinge behandeling van het hoger beroep, te begroten volgens het liquidatietarief.

Vergoeding van de kosten ad € 12.085,50 heeft nog niet plaatsgevonden, omdat [appellant] ondanks herhaald verzoek daartoe geen bankrekeningnummer heeft opgegeven waarop dit bedrag gestort zou kunnen worden, zo stelt de provincie.

Subsidiair, voor het geval wordt geoordeeld dat [appellant] na de brief van de provincie van 20 juli 2016 belang bleef houden bij een inhoudelijke beoordeling van zijn hoger beroep, stelt de provincie dat er geen ruimte is om de bestreden beschikking inhoudelijk te toetsen, nu geen van de gestelde doorbrekingsgronden zich voordoet. Het hoger beroep behoort om deze reden te worden verworpen, aldus de provincie.

Meer subsidiair, voor het geval geoordeeld zou worden dat [appellant] wel een rechtens te respecteren belang heeft bij een inhoudelijke beoordeling van de bestreden beschikking en bovendien geoordeeld zou worden dat zich ten minste één doorbrekingsgrond voordoet, stelt de provincie dat geen van de aangevoerde grieven slaagt.

In zijn nadere memorie heeft [appellant] – samengevat – het volgende betoogd.

Hij verzoekt het hof het verweer van de provincie terzijde te schuiven, nu de provincie voor het eerst tijdens de mondelinge behandeling d.d. 19 oktober 2016 verweer heeft gevoerd en het procesreglement en de goede procesorde zich daartegen zouden verzetten.
[appellant] stelt dat hij onverminderd belang heeft bij de onderhavige appelprocedure en het verkrijgen van een inhoudelijk oordeel van het hof over de bestreden beschikking. In dat verband stelt [appellant] het volgende. In de eerste plaats doet de toezegging van de provincie dat een bedrag van € 12.085,50 zal worden betaald niet af aan het belang dat [appellant] heeft bij een daadwerkelijke proceskostenveroordeling die hem de zekerheid biedt dat hij zijn gemaakte kosten terugkrijgt. Overigens ziet [appellant] niet in waarom de kosten van de mondelinge behandeling d.d. 19 oktober 2016 voor zijn rekening zouden moeten komen, nu hij stelt recht te hebben op een mondelinge behandeling van zijn hoger beroep.

In de tweede plaats stelt [appellant] op grond van artikel 50 Ow recht te hebben op vergoeding van alle door hem gemaakte proceskosten. [appellant] stelt steeds te hebben aangegeven dat hij het bedrag van € 12.085,50 en daarmee afdoening van de zaak niet wenste, nu hij wenste dat zijn hoger beroep bij het hof zou worden behandeld. Om die reden heeft [appellant] ook niet zijn rekeningnummer aan de provincie doorgegeven, zo stelt hij.

In de derde plaats leidt de toezegging van de provincie geen gebruik te zullen maken van de bestreden beschikking, er naar de opvatting van [appellant] niet toe dat de door hem opgeworpen vragen niet langer beantwoord hoeven worden. Nu de provincie haar verzoek ex artikel 54a Ow niet heeft kunnen intrekken, biedt de enkele toezegging dat de provincie geen gebruik zal maken van de beschikking aan [appellant] onvoldoende zekerheid. Daarbij meent [appellant] dat de provincie niet de mogelijkheid heeft om geen gebruik te maken van de bestreden beschikking.
bestrijdt dat de tijd die hij zelf kwijt is geweest aan de bestuursrechtelijke procedures niet voor vergoeding in aanmerking zou komen. [appellant] stelt dat het arrest waar de provincie die stelling aan ontleent (HR 3 januari 2001, NJ 2001/263), ziet op een andere situatie dan de onderhavige.
Nu [appellant] door de handelwijze van de provincie – het voor het eerst tijdens de mondelinge behandeling d.d. 19 oktober 2016 voeren van verweer – aanvullende kosten heeft moeten maken voor een nadere memorie, verzoekt [appellant] het hof om veroordeling van de provincie tot vergoeding van de daarmee gemoeide kosten van € 2.541,-, incl. btw, naast het niet door de provincie betwiste bedrag van € 12.085,50, incl. btw. [appellant] vordert tevens vergoeding van het door hem in dit hoger beroep betaalde griffierecht ad

€ 314.-. Tot slot wenst [appellant] dat het hof een oordeel geeft over de vraag of de kosten vanwege de bestuursrechtelijke procedures ad € 353.679,46 voor vergoeding door de provincie in aanmerking komen.

De provincie heeft hierop in haar schriftelijke reactie – samengevat – als volgt gereageerd.

Het betoog van [appellant] dat het procesreglement zich tegen kennisneming door het hof van het eerst tijdens de mondelinge behandeling in hoger beroep gevoerde verweer van de provincie verzet is volgens de provincie onjuist; de provincie verwijst daarvoor naar artikel 1.2.3.3.5. van het procesreglement. Dat de goede procesorde zich in dit geval tegen kennisneming door het hof zou verzetten is evenmin juist, zo stelt de provincie. Gesteld noch gebleken is dat [appellant] in zijn procespositie benadeeld is doordat de provincie geen verweerschrift heeft ingediend. Dit geldt volgens de provincie temeer nu [appellant] in de visie van de provincie tijdens de zitting d.d. 19 oktober 2016 niet heeft gevraagd de provincie in haar verweer te beknotten maar heeft gevraagd om extra gelegenheid om daarop te reageren en hij die gelegenheid ook heeft gekregen.
De provincie onderschrijft dat [appellant] recht heeft op een mondelinge behandeling van zijn hoger beroep (die hij daarom ook heeft gekregen), maar [appellant] heeft naar de mening van de provincie geen recht op vergoeding van aan die behandeling verbonden kosten nu voorafgaande aan die behandeling al duidelijk was dat een rechtens te respecteren belang bij voortzetting van de procedure ontbrak, aldus de provincie. Voor zover [appellant] meent te moeten strijden voor een principe kan dit niet als een rechtens te respecteren belang gelden, zo stelt de provincie.
De provincie betwist dat intrekking van haar verzoek niet mogelijk zou zijn en/of dat zij niet kan besluiten van de bestreden beschikking geen gebruik te maken. Vanzelfsprekend kan de procedure worden stopgezet als partijen dat wensen, zo stelt de provincie. Maar zelfs als dat anders zou zijn was een mondelinge behandeling volgens de provincie niet nodig, omdat partijen eenvoudig om vernietiging van de bestreden beschikking hadden kunnen vragen, aldus de provincie.
Over de kosten van de bestuursrechtelijke procedures kan in deze hoger beroepsprocedure volgens de provincie niet geoordeeld worden. De provincie verwijst naar hetgeen zij hierover in (m.n. sub 25 van) haar pleitnota heeft gesteld. De provincie voegt daaraan toe dat de (planologische) procedures waaraan [appellant] heeft deelgenomen een eigen kostenregime kennen en er geen ruimte is om buiten dat regime om enige vergoeding toe te kennen.
De provincie handhaaft haar standpunt dat [appellant] na de brief van de provincie van 20 juli 2016 (waarin de provincie heeft laten weten bereid te zijn het bedrag van € 12.085,50, incl. btw te vergoeden) geen in rechte te respecteren belang had bij het aandringen op een mondelinge behandeling. De na 20 juli 2016 gemaakte kosten zijn volgens de provincie onnodig gemaakt en behoren daarom buiten vergoeding te blijven. Volgens de provincie stelt [appellant] voor het eerst in zijn nadere memorie dat het griffierecht niet in zijn kostenopgave van 15 juli 2016 was begrepen. De provincie is bereid om ook dat griffierecht te vergoeden. Om vergoeding van voormeld griffierecht te verkrijgen was een mondelinge behandeling evenmin nodig, nu [appellant] in de visie van de provincie ook eerder om vergoeding van het griffierecht had kunnen vragen.
De door [appellant] geuite wens “dat goed wordt stilgestaan bij de vraag of hij eigenlijk wel door de provincie onteigend kan worden” rechtvaardigt naar de mening van de provincie niet het voortzetten van de onderhavige appelprocedure, nu, zo stelt de provincie, die vraag aan de orde zal komen in het vonnis dat de rechtbank zal wijzen naar aanleiding van de intussen uitgebrachte onteigeningsdagvaarding.

De ontvankelijkheid

Artikel 54c lid 3 Ow sluit, ten aanzien van de eigenaar, de mogelijkheid van hoger beroep uit tegen een krachtens dit artikel gegeven beschikking. Alleen aan de verzoeker, in casu de provincie, staan de rechtsmiddelen van hoger beroep en beroep in cassatie open.

Naar vaste rechtspraak is een hoger beroep desondanks ontvankelijk indien daartoe wordt aangevoerd dat de rechter buiten het toepassingsgebied van het artikel is getreden, het ten onrechte buiten toepassing heeft gelaten, dan wel bij de behandeling van de zaak een zodanig fundamenteel rechtsbeginsel heeft veronachtzaamd dat van een eerlijke en onpartijdige behandeling van de zaak niet kan worden gesproken (vlg. HR 9 december 2011, LJN BU7430).

De verdere beoordeling

Gang van zaken en procesorde

Artikel 54c lid 3 Ow geeft de provincie als verzoeker de mogelijkheid om in hoger beroep te komen en vernietiging van de op haar verzoek gegeven beschikking te verlangen. Het hof begrijpt het door de provincie gedane verzoek om intrekking in dit verband daarom als een verzoek tot vernietiging. Nu – zoals hierboven besproken – de provincie zich tevens de belangen van [appellant] uitdrukkelijk en onvoorwaardelijk heeft aangetrokken met het gedane aanbod tot betaling van diens proceskosten als betreffend de onderhavige procedure als zodanig; de provincie haar belang bij die vernietiging heeft toegelicht en ook [appellant] zelf vernietiging van de beschikking wenst, zal het hof de beschikking vernietigen en het verzoek alsnog afwijzen.

Hierbij zal de provincie worden veroordeeld tot betaling van de aangeboden vergoeding voor proceskosten van de onderhavige procedure tot en met de door de provincie gedane toezegging, plus het griffierecht ad € 314,= als eveneens aangeboden.