Uitspraken

Ten tijde van het uitbrengen van de dagvaarding in hoger beroep en ten tijde van het herstelexploot was nog niet aan alle vereisten van artikel 1019 cc lid 3 onder a Rv , dat tussentijds hoger beroep tegen een beslissing in een deelgeschil regelt, voldaan.

Weliswaar was de appeldagvaarding binnen de aangegeven appeltermijn van drie maanden na de eerste roldatum in de bodemprocedure van 1 april 2015 uitgebracht op 30 juni 2015, en wel tegen de zitting van 1 maart 2016. Het door Generali uitgebrachte herstelexploot van 14 maart 2016 in verband met het niet aanbrengen van de zaak in hoger beroep op 1 maart 2016 was vervolgens tijdig in de zin van artikel 125 lid 4 Rv, terwijl op de bij het herstelexploot aangezegde nieuwe roldatum van 6 september 2016 de zaak door Generali daadwerkelijk is aangebracht.

Voorts was eveneens tijdig, namelijk op de eerste roldatum en derhalve binnen de gegeven termijn door Generali een verzoek gedaan tot het toestaan van tussentijds appel (zie onderdeel 27 van de dagvaarding van 16 maart 2016).

De bodemprocedure betreft een vordering van onbepaalde waarde, terwijl duidelijke aanwijzingen ontbreken dat de vordering geen hogere waarde vertegenwoordigt dan
€ 1750,=, zodat ingevolge artikel 332 Rv hoger beroep op zich is toegestaan.

Vervolgens heeft de rechtbank bij vonnis van 11 mei 2016 op grond van artikel 1019cc lid 3 Rv hoger beroep van de beschikking toegestaan. Het hof merkt op dat artikel 1019 cc lid 3 Rv niet vereist dat de toestemming al lopende de hierboven genoemde appeltermijn wordt gegeven.

Op het moment dat de zaak bij het hof is geïntroduceerd, zijnde 6 september 2016, was derhalve aan alle door artikel 1019cc Rv. gestelde eisen voor ontvankelijkheid voldaan. Derhalve kan Generali in haar hoger beroep worden ontvangen.

Volgens [geïntimeerde] is op grond van art. 4 leden 1 en 2 van de Verordening Rome II Nederlands recht van toepassing. Terwijl, aldus [geïntimeerde] , volgens lid 1 de hoofdregel met zich zou brengen dat Duits recht van toepassing zou zijn leidt in dit specifieke geval lid 2 tot de toepasselijkheid van Nederlands recht.

Volgens [geïntimeerde] is het Haags Verkeersongevallenverdrag van 1971 (HVO) niet van toepassing, aangezien Duitsland daarbij geen partij is.

[geïntimeerde] vordert een verklaring voor recht dat Nederlands recht van toepassing is.

Bij inleidende dagvaarding van 16 maart 2015 heeft Generali een bodemprocedure aanhangig gemaakt tegen [geïntimeerde] , waarbij zij, primair, een verklaring voor recht vorderde dat Duits recht van toepassing is, subsidiair aan de bodemrechter verlof verzocht om tussentijds beroep in te stellen tegen de beschikking van 17 december 2014.

Bij conclusie van antwoord herhaalde [geïntimeerde] zijn stellingname zoals eerder verwoord in het inleidend verzoekschrift in de deelgeschilprocedure. Bij die conclusie van antwoord sub 6, eerste volzin, herhaalde hij zijn standpunt zoals in eerste aanleg in de deelgeschilprocedure aangevoerd en hiervoor weergegeven onder 3.5.

Voorts is [geïntimeerde] zich in deze conclusie van antwoord - subsidiair - op het standpunt gaan stellen dat art. 4 sub a) van het HVO eveneens leidt tot toepasselijkheid van Nederlands recht en - naar het hof begrijpt - dat art. 4 sub b) toepassing mist.

Vooruitlopend op een haar te verlenen verlof heeft Generali vervolgens bij exploot van 30 juni 2015 hoger beroep ingesteld van de beschikking in de deelgeschilprocedure van 17 december 2014.

Bij repliek verwees Generali naar jurisprudentie en naar een bindend advies van mr. [adviseur] van 18 mei 2009 (in een andere zaak).

Bij vonnis van 11 mei 2016 in de bodemprocedure heeft de rechtbank, oordelend dat in de deelgeschilbeschikking zonder voorbehoud is beslist dat Nederlands recht van toepassing was, hetgeen in de bodemprocedure tot uitgangspunt strekt, geoordeeld geen aanleiding te zien om terug te komen op de zonder voorbehoud gegeven eindbeslissing aangaande de toepasselijkheid van Nederlands recht. Wel verleende de rechtbank verlof tot het instellen van hoger beroep.

Bij memorie van grieven heeft Generali haar standpunt - zoals mede uiteengezet in de bodemprocedure - herhaald, uitgelegd en nader uitgewerkt, mede aan de hand van een uitleg van E. Essén zoals neergelegd in een door deze opgesteld rapport bij de Memorie van Antwoord inzake het wetsvoorstel tot ratificatie van het HVO.

Bij memorie van antwoord heeft [geïntimeerde] haar standpunt - zoals mede uiteengezet in de bodemprocedure - herhaald.

Bij de hiervoor omschreven stand van zaken betrekt het hof argumenten, door partijen aangevoerd in eerste aanleg in de bodemprocedure, in zijn overwegingen.

Generali heeft onder meer verwezen naar het arrest van het Gerechtshof Arnhem van 18 mei 2004, ECLI:NL:GHARN:2004:AP0037.
Het ging daarbij om een ongeval in Turkije. Een auto met een Nederlands kenteken raakte in een slip, raakte van de rijbaan, raakte een geparkeerde bromfiets en viel 40 meter naar beneden. De passagier liep rugletsel op. De auto was verzekerd bij een Nederlandse WAM-verzekeraar.
Ongeacht de omstandigheid dat het andere motorvoertuig dat bij dit ongeval “betrokken” was een stilstaande, geparkeerde bromfiets betrof, oordeelde het hof Arnhem dat zich hier niet de situatie voordeed dat er slechts een enkel voertuig bij (te weten de auto waarin de gelaedeerde zat) bij het ongeval betrokken was, zodat art. 4 sub a) toepassing miste en overeenkomstig de hoofdregel van art. 3 HVO Turks recht van toepassing was.
Het door Generali overgelegde advies van mr. [adviseur] leidt tot een vergelijkbare uitkomst. Dat geldt eveneens voor het door Generali aangehaalde vonnis van de Rechtbank Oost-Brabant van 8 augustus 2014, ECLI:NL:RBOBR:2014:5047.

Het hof verwijst naar 3.5.
De met 1. genummerde volzin hinkt op twee gedachten: [geïntimeerde] verwijt [bestuurder en eigenaar van de auto] onrechtmatig gedrag, hetgeen begrijpelijk is, en vervolgt met te stellen dat hij [bestuurder en eigenaar van de auto] krachtens de WAM aansprakelijk stelt. Dat is onbegrijpelijk. Hij kan [bestuurder en eigenaar van de auto] aansprakelijk houden krachtens een onrechtmatige daad en vervolgens rechtstreeks Generali als WAM-verzekeraar aanspreken, krachtens art. 6 lid 1 WAM. Dat is kennelijk wat [geïntimeerde] beoogt.
In de met 3. genummerde volzin is niet duidelijk op welke “partijen” [geïntimeerde] het oog heeft: [geïntimeerde] , [bestuurder en eigenaar van de auto] , [Duitse bestuurder] , of Generali. Overigens is dit voor de beoordeling van ondergeschikt belang.
Het hof concentreert zich op het verwijt als omschreven in de met 2. genummerde volzin.

[geïntimeerde] stelt, zo begrijpt het hof, zich op het standpunt dat het helemaal niet gaat om een “ongeval”. Hij heeft er, stelt hij, nu eenmaal voor gekozen om niet de achteroprijder, [Duitse bestuurder] , aansprakelijk te stellen, doch [bestuurder en eigenaar van de auto] , en wel op de grond als hiervoor breder omschreven in r.o. 3.5 sub 2. Hij verwijt [bestuurder en eigenaar van de auto] dus niet het ongeval als zodanig of de aansprakelijkheid voor de gevolgen daarvan, doch hij verwijt [bestuurder en eigenaar van de auto] dat deze nodeloos een gevaarzettende situatie heeft gecreëerd waardoor potentieel gevaar voor een ernstig ongeval ontstond, welk gevaar zich ook heeft gemanifesteerd.

Het hof is van oordeel dat dit een gekunsteld onderscheid inhoudt. Zowel in Duitsland als in Nederland is het nodeloos stoppen op de vluchtstrook of afrit verboden, juist vanwege het daarmee gepaard gaande gevaar voor ernstige verkeersongevallen. In het onderhavige geval heeft [bestuurder en eigenaar van de auto] die verboden gedraging gepleegd en is (mogelijk) daardoor, althans mede daardoor, een ongeval veroorzaakt. Het geheel van gebeurtenissen dat hiertoe heeft geleid dient onder de noemer van het “ongeval” in de zin van art. 1 van het HVO te worden begrepen.
Dat daarbij het enkel gaat om aansprakelijkheid van de bestuurder ten opzichte van een inzittende, waarbij de andere bestuurder geen (directe) rol speelt, maakt dat niet anders.

Naar het hof gaat het dus om een “ongeval” en dient bezien te worden naar welk recht de aansprakelijkheid voor de gevolgen van dat ongeval dient te worden beoordeeld.

Art. 28 van Rome II leidt ertoe dat in dit geval de regels van het HVO voorrang genieten. Art. 4 lid 2 Rome II zou inderdaad tot toepasselijkheid van het Nederlands recht hebben geleid, maar de regeling van het HVO gaat voor (zie ook in gelijke zin artikel 10:158 aanhef en onder a BW).

De constatering dat Duitsland geen partij is bij het HVO is op zichzelf correct.
Art. 11 HVO leidt er evenwel toe dat dit er niet toe doet.

Mitsdien is uitsluitend aan de orde de vraag of zich al dan niet een situatie voordoet als omschreven in art. 4 sub a HVO.

Daarvoor geldt dat het hof zich aansluit bij de overwegingen en beslissingen van de colleges, zoals weergegeven in r.o. 3.9.4. Nog daargelaten dat - anders dan in het door het Arnhemse hof besliste geval - het in de thans aan de orde zijnde zaak ging tussen twee voertuigen welke daadwerkelijk aan het verkeer deelnamen, geldt (ook) in dit geval dat er nu eenmaal twee voertuigen bij het ongeval “betrokken” waren, zodat art. 4 sub a) HVO toepassing mist.