Uitspraken

Het boek bevat een weergave van gesprekken van [appellant] met negen advocaten, onder wie [advocaat 1] (hierna: [advocaat 1] ). [advocaat 1] was als advocaat betrokken bij procedures over de zogenaamde Chipshol-zaak in verband met grond bij de luchthaven Schiphol. Het hoofdstuk dat hierover gaat eindigt met de volgende alinea (hof: typefouten e.d. overgenomen):

“Tenslotte: hoe is het mogelijk dat zowel Rechtbank, Hof als Hoge Raad het ongekend onrechtmatig handelen van [betrokkene] ongemoeid hebben gelaten en de schadeclaim hebben afgewezen ? Had mr. [advocaat 1] hier niet meer uit moeten of kunnen halen? Hij zoekt naar een verklaring: "Het lijkt wel of onze rechterlijke macht mentaal niet is toegerust om te oordelen over dit soort financiële megabelangen. Bij rechter heerst een enorme vrees voor 'Amerikaanse toestanden'. Op zichzelf is dat best een goede grondhouding; zelf ben ik ook geen voorstander van extreem hoge schadevergoedingen. Maar soms, zoals in het geval van Chipshol, een bedrijf dat nota bene bewust bijna kapot is gemaakt door de eigen accountant kan inderdaad schade optreden van honderden miljoenen. En dat moet een rechter niet bang zijn om doortastend op te treden en het recht toe te passen. Maar bij grote claims leert de ervaring dat Nederlandse rechters nerveus worden. Er gaan opeens gekke dingen gebeuren, zoals rechters die uitvoering met advocaten gaan bellen over de zaak. In de Chipsol-zaak is dat ook gebeurd met mr. [geïntimeerde] van de Haagse Rechtbank. Nederland lijkt wel te klein voor grote claims. Iedereen kent elkaar. Laten we dat een variant noemen van ons poldermodel".”

6.3.4.1. Op 12 december 1994 heeft [advocaat 1] een brief (onderdeel van de overgelegde afschriften) geschreven aan zijn procureur, P.J.M. von Schmidt auf Altenstadt. Deze brief was bestemd om te worden doorgestuurd aan de president van de rechtbank in Den Haag, met als doel het ertoe te leiden dat [geïntimeerde] de Chipshol zaak niet verder zou behandelen.

Aan het eind van de brief is de volgende passage opgenomen:

“(…)

5. Op 6 december jl. zocht ik telefonisch contact met de Griffier van Mr [geïntimeerde] met het verzoek Mr [geïntimeerde] te vragen of het zou zijn toegestaan om, in plaats van 90 minuten, langer te mogen pleiten in verband met de produkties van gedaagden. De Griffier heeft toen telefonisch contact tot stand gebracht tussen Mr [geïntimeerde] en mij. Bij die gelegenheid vernam ik – bij toeval – dat Mr [geïntimeerde] verschillende keren telefonisch contact heeft gehad met de raadslieden van gedaagden. Mr [geïntimeerde] noemde mij enkele door die raadslieden gemakte opmerkingen over mij, die buiten het strikt zakelijke karakter gaan van overleg over de orde tijdens pleidooien.”

6.3.4.2 Bij brief van 16 december 1994 (prod. 9 bij akte in het geding brengen producties van [geïntimeerde] bij pleidooi in hoger beroep) heeft de president van rechtbank Den Haag bovengenoemde brief van [advocaat 1] beantwoord (zie hierover verder 6.24.1.).

“ Ondergetekende, [getuige 1] , sedert 1993 secretaresse van mr. [advocaat 1] , bevestigt hierbij dat er op 6 december 1994 telefonisch contact heeft plaatsgevonden over de Chipshol-zaak tussen mr. [geïntimeerde] en mr. [advocaat 1] .

Op 6 december 1994 heeft mr. [advocaat 1] gebeld met de secretaresse van mr. [geïntimeerde] om te vragen of hij op 8 december iets langer mocht pleiten dan was afgesproken, vanwege de vele producties van de gedaagden en om de maquette van de Chipshol-ontwikkelingen rond Schiphol in de rechtszaal te mogen uitstallen.

Mr. [geïntimeerde] heeft enige tijd later via zijn secretaresse teruggebeld en ik heb mr. [geïntimeerde] toen met mr. [advocaat 1] doorverbonden, die verbaasd reageerde toen ik hem zei dat ik mr. [geïntimeerde] aan de lijn had. Hij vroeg of ik mij niet vergiste, of ik niet de griffier van mr. [geïntimeerde] bedoelde.

De tussendeur van de kamer van mr. [advocaat 1] en mijn kamer stond open en ik hoorde dat mr. [advocaat 1] steeds harder ging praten gedurende het telefoongesprek. Na het gesprek, dat zeker tien minuten geduurd heeft, kwam mr. [advocaat 1] onthutst mijn kamer binnen en vertelde dat hij inderdaad met mr. [geïntimeerde] zelf had gesproken en daar geen goed gevoel aan over had gehouden, omdat volgens mr. [advocaat 1] mr. [geïntimeerde] het pleidooi eigenlijk niet wilde laten doorgaan en ook al met de wederpartijen hierover had gesproken. Mr [advocaat 1] is daarna met de cliënten gaan bellen om over het telefoongesprek te vertellen.

Op 8 december 1994 heb ik het pleidooi bijgewoond. Het telefoongesprek van 6 december is toen ook nog door mr. [advocaat 1] genoemd.

De brief van mr. [advocaat 1] van 12 december 1994 aan mr. P.J.M. von Schmidt auf Altenstadt, waarin is gerefereerd aan het telefonisch contact met mr. [geïntimeerde] , is door mij getypt.”

6.3.7.1. Bij vonnis van 14 december 2005 van de rechtbank Rotterdam (ECLI:NL:RBROT:2005:AU8247, prod. 7 bij conclusie van antwoord) zijn de conventionele vorderingen van [geïntimeerde] jegens [appellant] afgewezen en is de door [appellant] (en Memory Productions) in reconventie gevorderde verklaring voor recht toegewezen. Veronderstellenderwijs er van uitgaande dat de uitlating van [advocaat 1] in het boek tegenover [geïntimeerde] onrechtmatig was en dat deze niet werd gerechtvaardigd door een voldoende feitelijke basis, heeft de rechtbank in dat vonnis als volgt geoordeeld. Alle omstandigheden tegen elkaar afwegend was de geciteerde uitlating van [advocaat 1] niet van dien aard dat deze niet als weergave van een interview door [appellant] en Memory Productions had mogen worden gepubliceerd, zonder onderzoek naar de juistheid van de beweringen en zonder vermelding van het standpunt van [geïntimeerde] . Dit was volgens de rechtbank ook het geval indien mocht blijken dat [advocaat 1] door het doen van de uitlating jegens [geïntimeerde] onrechtmatig heeft gehandeld, wegens het ontbreken van een voldoende feitelijk juiste basis.

6.3.7.2. Het gerechtshof ’s Gravenhage (nu genaamd: Den Haag) heeft bij arrest van 23 juni 2009 (ECLI:NL:GHSGR:2009:BI9304, prod. 9 bij conclusie van antwoord) genoemd vonnis van de rechtbank Rotterdam bekrachtigd voor wat betreft de conventionele vordering van [geïntimeerde] jegens [appellant] . Het hof heeft onder meer overwogen, dat niet gezegd kan worden dat het [appellant] duidelijk had moeten zijn dat de gewraakte passage onwaarheid bevatte en/of dat [appellant] het citaat anderszins lichtvaardig heeft opgenomen en daardoor [geïntimeerde] onrechtmatig heeft blootgesteld aan de suggestie dat hij niet onpartijdig of onafhankelijk was. Dat [appellant] de inhoud van de bewering van [advocaat 1] niet bij [geïntimeerde] heeft gecontroleerd, deed hieraan volgens het hof niet af. Het ging om interviews en van [appellant] kon niet worden verlangd dat hij elk onderdeel van hetgeen hem in de interviews werd verteld (in detail) zou controleren. Voorts heeft het hof overwogen dat het aannemen van onrechtmatigheid hier ook niet verenigbaar is met de rol van journalisten om informatie te verschaffen over actuele gebeurtenissen, meningen en ideeën.

Ten aanzien van de reconventionele vordering van [appellant] (en Memory Productions) heeft het hof geoordeeld dat de door [appellant] (en Memory Productions) in reconventie gevorderde verklaring voor recht niet toewijsbaar is. Het hof heeft die vordering alsnog afgewezen en [appellant] (en Memory Productions) veroordeeld in de proceskosten van het geding in eerste aanleg voor zover het betreft de procedure in reconventie.

6.3.7.3. [geïntimeerde] is door de rechtbank Rotterdam in conventie in de proceskosten van [appellant] veroordeeld. Het hof Den Haag heeft deze proceskostenveroordeling bekrachtigd. Daarnaast heeft dat hof [geïntimeerde] veroordeeld in de proceskosten van het hoger beroep. De aan [appellant] toegewezen proceskosten, begroot op basis van het wettelijk liquidatietarief, zijn aan hem betaald.

6.3.7.4. In de procedure van [geïntimeerde] jegens [advocaat 1] heeft de rechtbank Rotterdam bij bovengenoemd vonnis van 14 december 2005 [advocaat 1] toegelaten te bewijzen dat zijn “gewraakte uitlating op feitelijk juiste gronden berust”. [advocaat 1] heeft vervolgens diverse getuigen doen horen.

6.3.7.5. Als getuige heeft [getuige 1] , voor zover hier van belang, op 12 mei 2006 het volgende verklaard (de verklaring is onderdeel van de overgelegde afschriften):

“(…) Bij de processtukken zit de verklaring van 7 mei 2004 die ik op schrift heb gesteld en ondertekend. Desgevraagd verklaar ik u dat ik blijf bij hetgeen in die verklaring staat. (…)

U vraagt mij hoe ik na verloop van zo’n lange tijd nog de precieze datum van het telefoongesprek kan herinneren. Ik heb terug gezocht in mijn agenda wanneer het pleidooi heeft plaats gevonden. Dat bleek op 8 december 1994 te zijn. Ik wist dat de week daar aan voorafgaand mr. [advocaat 1] niet op kantoor was omdat hij in het buitenland verbleef. Tijdens zijn afwezigheid is er een hele stapel producties gekomen waarop de wederpartij tijdens het pleidooi een beroep wilde doen. Ik weet dat mr. [advocaat 1] die week niet op maandag, maar pas op dinsdag terug gekomen is op kantoor. In mijn beleving is hij meteen toen hij die stapel producties zag gaan bellen met de Haagse rechtbank. Hij vond dat hij zeker gelet op die stapel producties meer spreektijd toebedeeld moest krijgen. Uit dit alles leid ik af dat het telefoongesprek op dinsdag 6 december 1994 moet hebben plaats gevonden.

Ik weet niet meer of ik de secretaresse van mr. [geïntimeerde] , mevrouw [secretaresse van geintimeerde] , die ochtend direct heb doorverbonden met mr. [advocaat 1] of dat ik haar eerst heb gesproken. (…)

Ik weet wel zeker dat mevrouw [secretaresse van geintimeerde] dezelfde dag mij heeft terug gebeld met de mededeling dat mr. [geïntimeerde] zelf met mr. [advocaat 1] wilde spreken. Ik weet niet of dit telefoongesprek ’s ochtends, voor de lunch, of na de lunch heeft plaats gevonden. (…)

Toen ik wilde doorverbinden met mr. [advocaat 1] en hem zei dat ik mr. [geïntimeerde] aan de lijn had, zei mr. [advocaat 1] , je bedoelt zeker de griffier van mr. [geïntimeerde] . Ik heb toen gezegd: nee mr. [geïntimeerde] wil u zelf spreken. Toen heeft mr. [advocaat 1] iets gezegd in de trant van: nou kom maar op dan, waarna het contact tot stand is gebracht.

De tussendeur tussen de kamer van mr. [advocaat 1] en mijn kamer stond open. (…)

Het telefoongesprek tussen mr. [advocaat 1] en mr. [geïntimeerde] heeft wel 10 minuten geduurd. Dat kon ik horen. Ik hoorde op de achtergrond de stem van mr. [advocaat 1] , die steeds luider begon te praten. (…)

U vraagt mij hoe ik dat nog weet dat dit telefoongesprek ongeveer zo lang heeft geduurd. (…) Dat ik dat nog zo goed weet, is omdat dit een hele belangrijke zaak was, we waren al weken bezig met pleitnota’s en producties, en daarom is het mij zo goed bijgebleven.

Ik herinner mij dat na afloop van het telefoongesprek mr. [advocaat 1] zijn kamer kwam uitstormen. Hij maakte een ongeruste en verbijsterde indruk. Hij vertelde mij dat mr. [geïntimeerde] over de zaak met andere advocaten had gesproken, dat mr. [geïntimeerde] wilde dat het pleidooi niet zou doorgaan, en dat hij, mr. [advocaat 1] , geen goed gevoel had over het telefoongesprek. Hij vroeg mij meteen de cliënten in de Chipsol zaak te bellen. Dat heb ik toen gedaan.

Ik heb hetgeen mr. [advocaat 1] in het telefoongesprek met mr. [geïntimeerde] heeft gezegd niet woordelijk verstaan. (…)

Ik heb inderdaad op 8 december 1994, zoals in mijn schriftelijke verklaring is vermeld, het pleidooi bijgewoond. Daarin refereerde mr. [advocaat 1] , toen hij tijdens het pleidooi werd afgekapt, aan het telefoongesprek dat hij met mr. [geïntimeerde] heeft gevoerd. (…)”.

6.3.7.6. De rechtbank Rotterdam heeft bij vonnis van 23 januari 2008 (ECLI:NL:RBROT:2008:BC2571, prod. 8 bij conclusie van antwoord) de door [geïntimeerde] tegen [advocaat 1] ingestelde vorderingen toegewezen, in die zin dat voor recht is verklaard dat

- kort gezegd - de uitlating van [advocaat 1] in het boek van [appellant] onrechtmatig is jegens [geïntimeerde] . [advocaat 1] is daarbij veroordeeld tot betaling van schadevergoeding aan [geïntimeerde] nader op te maken bij staat. De rechtbank heeft hiertoe overwogen dat [advocaat 1] er niet in geslaagd is aan te tonen dat zijn bewering dat [geïntimeerde] als rechter in de Chipshol zaak een voorbeeld is van rechters die bij grote claims nerveus worden en die dan uitvoerig met advocaten gaan bellen over de zaak, op voldoende feitelijk juiste gronden berust.

6.3.7.7. Het gerechtshof Den Haag heeft bij arrest van 23 juni 2009 (ECLI:NL:GHSGR:2009:BI9309, prod. 10 bij conclusie van antwoord) geoordeeld dat, behoudens (nader) te leveren tegenbewijs, onder meer bewezen wordt geacht dat [geïntimeerde] voorafgaand aan het pleidooi op 8 december 1994 een telefoongesprek heeft gevoerd met [advocaat 1] . [geïntimeerde] is vervolgens door het hof in de gelegenheid gesteld tegenbewijs te leveren. Daarna zijn partijen met elkaar in overleg getreden. De procedure bij het hof tussen [geïntimeerde] en [advocaat 1] is vervolgens op verzoek van beide partijen op 18 augustus 2009 geroyeerd.

[geïntimeerde] is vervolgens vervroegd teruggetreden uit zijn functie.

6.3.7.8. In de voornoemde procedures bij de rechtbank en het gerechtshof is [geïntimeerde] bijgestaan door advocaat [advocaat 3] (hierna: [advocaat 3] ). De kosten van [geïntimeerde] voor het voeren van de betreffende procedures zijn betaald door de Raad voor de Rechtspraak.

Ten aanzien van de vordering van [appellant] in conventie heeft de rechtbank in het eindvonnis van 19 februari 2014, kort samengevat, overwogen dat iedereen in beginsel vrije toegang heeft tot de rechter (artikel 6 lid 1 EVRM en artikel 17 Grondwet) en dat eventuele beperkingen aan dit grondrecht moeten worden getoetst aan artikel 3:13 BW. Toetsing aan de hand van dit artikel moet volgens de rechtbank met terughoudendheid geschieden. De rechtbank heeft voorts verwezen naar de norm voor misbruik van procesrecht zoals geformuleerd in HR 6 april 2012, ECLI:NL:HR:2012:BV7828.

Partijen waren het er volgens de rechtbank over eens dat de door [geïntimeerde] tegen [appellant] aangespannen procedure niet zozeer ging om de vraag of [geïntimeerde] wel of niet had gebeld, maar om de vraag of hoor en wederhoor had moeten worden toegepast door [appellant] gelet op de implicaties van het citaat van [advocaat 1] . Die stelling is onderwerp geweest van het partijdebat in de door [geïntimeerde] tegen [appellant] aangespannen procedure. Rechtbank en hof in die procedure hebben in het midden gelaten en kunnen laten of de bewering van [advocaat 1] over het bellen met advocaten op waarheid berustte.

Gelet op de hierboven bedoelde terughoudende toetsing is de rechtbank tot het oordeel gekomen dat zelfs als vastgesteld zou kunnen worden dat [geïntimeerde] telefonisch contact heeft gehad met meerdere advocaten, deze enkele omstandigheid niet meebrengt dat het uitbrengen van de dagvaarding door [geïntimeerde] moet worden gekwalificeerd als misbruik van bevoegdheid jegens [appellant] .

De rechtbank heeft voorts geoordeeld dat het niet zo is dat de stelling van [geïntimeerde] dat [appellant] het beginsel van hoor en wederhoor had geschonden, in rechte niet te verdedigen zou zijn. Dat de rechtbank en het hof in de door [geïntimeerde] tegen [appellant] aangespannen procedure tot een ander oordeel kwamen doet hier volgens de rechtbank niet aan af.

Gelet op het bovenstaande is er geen sprake van misbruik van bevoegdheid, aldus het oordeel van de rechtbank.

Zekerheidshalve heeft de rechtbank nog overwogen dat er geen sprake is van strijd met de beginselen van fair trial en equality of arms (art. 6 EVRM) doordat de proceskosten [geïntimeerde] door de Staat zijn vergoed.

Tenslotte heeft de rechtbank nog geoordeeld dat de stellingen van [appellant] in verband met [advocaat 2] en [advocaat 3] niet kunnen leiden tot toewijzing van de vordering van [appellant] .

misbruik van procesrecht/onrechtmatig handelen; insteek vordering van [geïntimeerde] tegen [appellant] en relevantie telefoongesprek

Ten aanzien van het onderwerp van geschil (de insteek) van de vordering van [geïntimeerde] in de door hem tegen [appellant] aangespannen procedure overweegt het hof als volgt. In die procedure heeft [geïntimeerde] inderdaad aan [appellant] verweten dat deze ten onrechte geen hoor en wederhoor heeft toegepast. Echter, uit de processtukken wordt duidelijk dat [geïntimeerde] ter onderbouwing van zijn vordering ook nadrukkelijk heeft gesteld dat hij voorafgaand aan het pleidooi van 8 december 1994 geen telefonisch contact heeft gehad met [advocaat 1] . Zo blijkt uit de dagvaarding in eerste aanleg van de door [geïntimeerde] tegen [appellant] aangespannen procedure (prod. 2 bij conclusie van antwoord) het volgende. In nr. 1 van de dagvaarding licht [geïntimeerde] toe wie [appellant] is en dat [appellant] het boek heeft geschreven. Daarbij wordt de hierboven in 6.3.2. vermelde passage geciteerd. In nr. 2 licht [geïntimeerde] toe dat hij zelf vice-president is van de rechtbank in Den Haag. Vervolgens vermeldt [geïntimeerde] dat hij pleidooien in een Chipshol zaak heeft voorgezeten, nadien in de zaak heeft gecompareerd en is opgetreden als kort geding rechter in een parallelle zaak. In nr. 3 stelt [geïntimeerde] : “Mr [geïntimeerde] heeft nimmer met advocaten gebeld in verband met de voormelde procedures.” Ook tijdens de comparitie van partijen van 8 oktober 2004 heeft [geïntimeerde] “met klem” betwist dat hij met [advocaat 1] of met andere advocaten in de Chipshol zaak heeft getelefoneerd voorafgaande aan het pleidooi (deze betwisting is kenbaar uit het door [appellant] als prod. 9 bij akte uitlating en overlegging producties overgelegde vonnis van de rechtbank Den Haag, nevenzittingsplaats Amsterdam van 9 maart 2011, ECLI:NL:RBSGR:2011:BP7073; zie de in r.o. 2.11 van dit vonnis geciteerde verklaring die [geïntimeerde] tijdens de comparitie heeft afgelegd).

Ook in nr. 3.5. van de conclusie van repliek in die procedure (prod. 4 bij conclusie van antwoord) stelt [geïntimeerde] nadrukkelijk: “Mr [geïntimeerde] heeft echter niet met Mr [advocaat 1] gebeld; hij heeft voorafgaande aan het pleidooi van 8 december 1994 helemaal niet met Mr [advocaat 1] per telefoon gesproken, of met andere advocaten in de Chipshol-zaak.”. Verder spreekt [geïntimeerde] in die conclusie ook meermaals over het “non-existente” telefoongesprek tussen [geïntimeerde] en [advocaat 1] . Ook betoogt hij uitvoerig dat hij niet met advocaten telefoneerde en telefoontjes van advocaten door de griffier of zijn secretaresse liet behandelen.

Al met al komt het hof tot het oordeel dat [geïntimeerde] [appellant] weliswaar heeft verweten te hebben nagelaten hoor en wederhoor toe te passen, maar dat [geïntimeerde] zich daarbij in belangrijke mate heeft gebaseerd op de stelling dat er voorafgaand aan het pleidooi van 8 december 1994 geen telefonisch contact was geweest tussen hem en [advocaat 1] .

Dat [geïntimeerde] ook aanvoerde (i) dat een eventueel telefoongesprek met [advocaat 1] niet inhoudelijk over de procedure ging en (ii) dat hij steeds heeft aangevoerd dat hij niet met meerdere advocaten heeft gebeld, doet niet af aan de meermaals geuite ontkenning van enig telefoongesprek met [advocaat 1] en het belang van die ontkenning voor de onderbouwing van de vordering.

Anders dan [geïntimeerde] lijkt te betogen (memorie van antwoord nrs 1.29, 1.30. en 3.20.), heeft tijdens de comparitie van partijen in eerste aanleg geen gerechtelijke erkenning van de zijde van [appellant] plaatsgevonden over de insteek van de door [geïntimeerde] tegen [appellant] aangespannen procedure. De enkele opmerking van de advocaat van [appellant] dat het in deze zaak “strikt genomen” niet gaat over het wel of niet plaatsvinden van een telefoongesprek, maar om de vraag of [appellant] de uitspraak van [advocaat 1] in het boek mocht opnemen, is daartoe onvoldoende. Het hof begrijpt de betreffende opmerking niet als een uitdrukkelijke, ondubbelzinnige erkenning door [appellant] van de waarheid van stellingen van [geïntimeerde] over genoemde insteek. Verder blijkt uit 6.15.2. dat het hof de grieven van [appellant] zo begrijpt, dat hij ook opkomt tegen het oordeel van de rechtbank over het onderwerp van de procedure van [geïntimeerde] tegen [appellant] .

Het voorgaande brengt mee dat ook het betoog van [geïntimeerde] dat er sprake is van een stelling van (de advocaat van) [appellant] waarop [appellant] niet meer kan terugkomen, niet slaagt. Voor zover al nodig, kan [appellant] in het licht van de herstelfunctie van het hoger beroep zijn stellingen in appel aanpassen.

Het hof stelt voorop dat [geïntimeerde] in beginsel bevoegd was om een procedure tegen [appellant] aan te spannen over de door [appellant] in het boek geciteerde uitlatingen van [advocaat 1] .

Bij de beoordeling of de door [geïntimeerde] ingestelde vordering evident ongegrond was neemt het hof (in lijn met de stellingen van [appellant] , onder meer in zijn akte uitlating van

6 november 2013) de volgende feiten en omstandigheden in aanmerking:

Tegen de achtergrond van het bovenstaande onder a), b) en c) geldt dat de vordering van [geïntimeerde] tegen [appellant] als journalist evident ongegrond was, indien komt vast te staan dat er voorafgaand aan het pleidooi van 8 december 1994 wèl enig telefonisch contact is geweest tussen [geïntimeerde] en [advocaat 1] . In dat geval was er voor het citaat zodanig relevante steun in het beschikbare feitenmateriaal, dat de vordering van [geïntimeerde] tegen [appellant] als journalist evident niet voor toewijzing in aanmerking kwam, zeker niet nu [geïntimeerde] dat feit (het genoemde telefonische contact met [advocaat 1] ) dan bewust in strijd met de waarheid heeft ontkend.

Terzijde overweegt het hof nog dat (de advocaat van) [appellant] tijdens het pleidooi in hoger beroep terecht heeft aangevoerd, dat in dat geval het wel toepassen van wederhoor door [appellant] ook niet tot een andere uitkomst had kunnen leiden. [geïntimeerde] heeft tijdens het pleidooi gesteld dat hij dan aan [appellant] zou hebben gevraagd navraag te doen bij de andere advocaten in de Chipshol zaak. Ongeacht wat deze advocaten dan zouden hebben verklaard, zou dat niet hebben afgedaan aan de evidente ongegrondheid van de vordering van [geïntimeerde] gelet op al het bovenstaande.

De bewijslast ten aanzien van het door [appellant] gestelde telefonisch contact tussen [geïntimeerde] en [advocaat 1] (zoals door [appellant] ten grondslag gelegd aan zijn vordering wegens misbruik van procesrecht) rust op [appellant] . [appellant] heeft zich in verband hiermee beroepen op een aantal bewijsmiddelen. Naar het oordeel van het hof is [appellant] voorshands geslaagd in dit bewijs. Daarbij acht het hof met name overtuigend de in 6.3.4.1. geciteerde brief van [advocaat 1] , bestemd voor de president van de rechtbank Den Haag en de in 6.3.6. en 6.3.7.5. geciteerde (getuigen) verklaringen van [advocaat 1] secretaresse [getuige 1] .

[advocaat 1] heeft genoemde, uitgebreide brief binnen een week na het gestelde telefonische contact tussen hem en [geïntimeerde] geschreven. De brief gaat met name over het optreden van [geïntimeerde] tijdens het pleidooi. Het aan het eind van de brief duidelijk vermelde telefonische contact stond in de tijd van het schrijven van de brief nog niet ter discussie. De president heeft in zijn antwoord van 16 december 1994 (prod. 9 van [geïntimeerde] in hoger beroep) geschreven dat hij de brief van [advocaat 1] met [geïntimeerde] heeft besproken. Dan volgt een algemene ontkenning: “Mr [geïntimeerde] is het met de inhoud en de strekking van de brief van mr. [advocaat 1] volstrekt oneens”. Verder lijkt de reactie van de president met name betrekking te hebben op het optreden van [geïntimeerde] ter zitting. Het gestelde telefonische contact wordt niet expliciet genoemd, laat staan ontkend.

De verklaringen van [getuige 1] over het gestelde telefoongesprek zijn overtuigend en op hoofdlijnen consistent met de verklaringen van [advocaat 1] in de tegen hem aangespannen procedures (onder meer te kennen uit het vonnis van de rechtbank Rotterdam van 23 januari 2008, zie 6.3.7.6.). Genoemde verklaringen van [getuige 1] komen ook in de kern overeen met haar verklaringen in 2010 (ten overstaan van de Rijksrecherche) en 2012 (als getuige) in de strafzaak tegen [geïntimeerde] (alle verklaringen zijn onderdeel van de overgelegde afschriften).

Naast bovenstaande bewijsmiddelen neemt het hof nog in aanmerking de verwijzing van [appellant] in zijn memorie van grieven naar de schriftelijke verklaring van bedrijfsjurist van Chipshol, [bedrijfsjurist van Chipshol] uit 2005 (zoals geciteerd in r.o. 3.16. van het vonnis van 9 maart 2011, zie verwijzing in 6.19.1.). [bedrijfsjurist van Chipshol] heeft verklaard dat hij zich nog zeer goed herinnert dat [advocaat 1] geschrokken aan hen (naar het hof begrijpt: de familie [bedrijfsjurist van Chipshol] ) meedeelde dat hij door [geïntimeerde] was gebeld en dat [geïntimeerde] ook had gebeld met de advocaten van de tegenpartij. [bedrijfsjurist van Chipshol] heeft verder verklaard dat [advocaat 1] zo geschrokken was omdat [geïntimeerde] uitlatingen had gedaan die zeer ongunstig voor hen (familie [bedrijfsjurist van Chipshol] ) waren en dat [geïntimeerde] geen behoefte had aan een pleidooi van [advocaat 1] .

Verder bevinden zich bij de overgelegde afschriften ook diverse (getuigen)verklaringen van advocaat [getuige 2] (hierna: [getuige 2] ). Hij is [advocaat 1] in 1995 opgevolgd in enkele Chipshol zaken. [getuige 2] heeft onder meer in 2013 als getuige verklaard dat [advocaat 1] hem in 1995 heeft verteld over telefonisch contact tussen [geïntimeerde] en [advocaat 1] voorafgaand aan het pleidooi in 1994.

verjaring