Uitspraken

De advocaat van KTN Belgium heeft bij brief van 20 april 2021 - onder meer - het volgende aan de advocaat van [appellant] bericht:

“(…) Recent is duidelijk geworden dat KTN AS in weerwil van haar verplichtingen op grond van de Cooperation Agreement en het Relatiebeding, [appellant] actief heeft benaderd tijdens diens projectwerkzaamheden in Tel Aviv met als doel om hem in te lijven (…) Niet alleen betekent dit een onacceptabele uitholling van het Relatiebeding, waarvoor [appellant] welbewust heeft getekend, maar een dergelijke handelwijze kwalificeert ook als onrechtmatig handelen door [appellant] jegens KTN Belgium.

Daarnaast is gebleken dat [appellant] via [[bedrijf in Europe]] rechtstreeks is ingezet op een project van KTN AS in Nizhnevartovsk (West-Siberië). Dit bewijst dat [appellant] ondanks de verschillende sommaties gewoon in maart aan de slag is gegaan voor KTN AS en hoe dan ook sprake is van een schending van het Relatiebeding.

Kortom, of dit nu via het vehikel [[bedrijf in Europe]] gebeurt of niet, [appellant] is actief c.q. verricht zijn werkzaamheden als Field Service Technician ten behoeve van een relatie in de zin van het Relatiebeding, te weten KTN AS. Als gevolg van het opstappen door [appellant] bij KTN Belgium en het feit dat hij doodleuk dezelfde werkzaamheden verricht ten behoeve van KTN AS (en klanten van KTN AS), is KTN Belgium als leverancier van KTN AS in feite uitgeschakeld. Vanaf 1 maart jl. sprake is dan ook sprake van aanzienlijke omzetschade, die wordt berekend op minimaal EUR 1.080,00 per dag(…)

In verband hiermee verzoek en – voor zover nodig – sommeer ik [appellant] hierbij om mij (al dan niet via u) uiterlijk vrijdag 30 april 2021 voor 17.00 uur schriftelijk en onder toezegging van zijn opzeggingsbrief kenbaar te maken dat [appellant] :

(i) zijn dienstverband met [[bedrijf in Europe]] heeft opgezegd tegen de (uiterlijke) einddatum van 1 mei 2021 en dit dienstverband tot tenminste 1 maart 2022 beëindigd houdt;

(ii) per uiterlijk 1 mei 2021 zijn lopende werkzaamheden ten behoeve van KTN AS dan wel klanten van KTN AS staakt en gestaakt houdt, eveneens tot tenminste 1 maart 2022, en

(iii) zich tot tenminste 1 maart 2022 volledig zal houden aan de in het Relatiebeding opgenomen restricties.(…)”.

De procedure bij de kantonrechter in kort geding

en bepaald dat voor iedere overtreding van punt 1. en/of 2. door [appellant] een dwangsom aan KTN Belgium wordt verbeurd van € 2.500,00 per dag of een gedeelte daarvan dat [appellant] daarmee geheel of gedeeltelijk in gebreke blijft, tot een maximum van in totaal
€ 150.000,00.

Daarnaast heeft de kantonrechter [appellant] veroordeeld tot betaling van
€ 84.615,28 (€ 85.000,00 minus € 384,72) aan KTN Belgium als voorschot op de contractuele boetes wegens schending van het relatiebeding en [appellant] veroordeeld in de proceskosten.

De kantonrechter overwoog daartoe voorshands onder meer het volgende. KTN AS moet voor de toepassing van het relatiebeding worden aangemerkt als een relatie van KTN Belgium. Verder is KTN AS gevestigd in Noorwegen. Noorwegen behoort tot de EER, zodat KTN AS ook onder de geografische reikwijdte van het relatiebeding valt. [appellant] mocht op grond van het relatiebeding dan ook geen werkzaamheden voor KTN AS verrichten, niet voor zichzelf maar ook niet voor anderen. Vast staat dat [appellant] dat echter wel heeft gedaan. KTN Belgium heeft in dat verband gesteld dat [appellant] sinds zijn indiensttreding bij [[bedrijf in Europe]] rechtstreeks is ingezet op projecten van KTN AS in [plaats] (Rusland) en [plaats] (Schotland). Ter onderbouwing heeft KTN Belgium verwezen naar de door haar overgelegde vliegtickets op naam van [appellant] voor de reis naar [plaats] op 12 april 2021, en voor de reis naar [plaats] in de periode van 20 mei tot en met 15 juni 2021, die op naam van en door KTN AS zijn geboekt en door KTN AS zijn betaald. [appellant] heeft niet, althans onvoldoende weersproken dat hij op voornoemde projecten van KTN AS werkzaam is geweest. Daarmee heeft [appellant] in strijd gehandeld met het relatiebeding.

Hiermee heeft [appellant] tweemaal het relatiebeding overtreden, zodat hij in beginsel een boete van € 50.000,- verschuldigd is geworden. [appellant] heeft niet inzichtelijk gemaakt welke (andere) werkzaamheden hij vanaf 19 maart 2021 voor [[bedrijf in Europe]] heeft verricht die niet verband hielden met KTN AS en wanneer dat geweest is. De kantonrechter gaat er daarom voorshands vanuit dat [appellant] na 19 maart 2021 ook nog aanvullende boetes van € 2.500,- per dag verschuldigd is geworden vanwege de voortzetting van de schending van het relatiebeding. Of dit (na eventuele matiging) in een bodemprocedure leidt tot het door KTN Belgium genoemde bedrag van € 220.000,-, kan de kantonrechter in kort geding niet vaststellen. Verder is van belang dat de boete als prikkel dient tot nakoming van het relatiebeding. Zowel de vastgestelde feiten als de proceshouding van [appellant] geven voldoende aanleiding om die prikkel te bevestigen door toewijzing van een voorschot. Gelet op alles wat hiervoor is overwogen, acht de kantonrechter in totaal € 85.000,- als voorschot toewijsbaar.
De kantonrechter heeft de door [appellant] in reconventie ingestelde vordering tot betaling toegewezen voor een bedrag van € 384,72 en dit bedrag in het dictum verrekend met voornoemd boetebedrag.

De procedure in hoger beroep

Met grief 1 betoogt [appellant] dat het relatiebeding nietig is op grond van artikel 9a WAADI. Daartoe stelt [appellant] dat hij tijdens zijn dienstverband met KTN Belgium steeds onder leiding en toezicht van KTN AS heeft gewerkt en daarmee ter beschikking is gesteld in de zin van de WAADI.

De grieven 2 en 3 richten zich tegen de uitleg die de kantonrechter in kort geding heeft gegeven aan het relatiebeding. Volgens [appellant] ziet de geografische beperking uit het tweede lid van dit beding op verboden activiteiten en niet op de vestigingsplaats van de relatie. Het beding is onduidelijk en dient daarom in zijn voordeel te worden uitgelegd.

Grief 4 richt zich tegen het voorshands oordeel van de kantonrechter dat [appellant] in Rusland en Schotland werkzaamheden heeft verricht voor KTN AS.

De grieven 5 en 6 vloeien voort uit de voortgaande grieven en richten zich tegen het voorshands oordeel dat het relatiebeding tweemaal is overtreden en daarom een boete is verschuldigd.
De grieven 7 en 8 richten zich tegen het voorshands oordeel dat het relatiebeding vaker is overtreden en tegen de voorshands toegewezen boete van € 85.000,00.

KTN Belgium heeft in principaal hoger beroep geconcludeerd tot bekrachtiging van het bestreden vonnis met veroordeling van [appellant] in de proceskosten van het hoger beroep.

In incidenteel hoger beroep heeft KTN Belgium één grief aangevoerd en geconcludeerd tot vernietiging van het bestreden vonnis voor zover daarin de gevorderde boete van
€ 180.000,00 is gematigd (naar het hof begrijpt niet naar € 84.615,28, maar) naar € 85.000,00 en tot het alsnog toewijzen van een voorschot aan boete van € 180.000,00 althans van tenminste € 84.615,28 met rente, met veroordeling van [appellant] in de proceskosten met rente.

Het hof zal eerst de grieven 2 en 3 gezamenlijk behandelen, waarmee [appellant] betoogt dat de kantonrechter in kort geding het relatiebeding verkeerd heeft uitgelegd. Het hof zal de desbetreffende bepaling uitleggen aan de hand van het zogenaamde Haviltex-criterium. Dit houdt in dat de betekenis van een omstreden beding in een schriftelijke overeenkomst door de rechter moet worden vastgesteld aan de hand van wat partijen over en weer hebben verklaard en uit elkaars verklaringen en gedragingen overeenkomstig de zin die zij daaraan in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs mochten toekennen, hebben afgeleid en van wat zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Daarbij spelen alle omstandigheden van het geval een rol.

Hieraan voegt het hof toe dat bij de uitleg van een overeenkomst uitleg contra proferentem al naar gelang de omstandigheden een algemeen mee te wegen gezichtspunt mag zijn (vgl. HR 18 oktober 2002, NJ 2003, 258). Volgens dit gezichtspunt prevaleert bij twijfel over de betekenis van een beding, de voor de wederpartij gunstige uitleg.

Tot slot is van belang dat het relatiebeding in artikel 14 van de arbeidsovereenkomst de werknemer niet alleen beperkt in het onderhouden van contact met relaties, maar ook in het verrichten van arbeid voor relaties. In die zin beperkt het beding de werknemer om arbeid te verrichten hetgeen kan worden beschouwd als een verbod op concurrentie. Een dergelijk verbod is naar zijn aard bezwarend voor de uit dienst tredende werknemer, omdat deze daardoor wordt beperkt in zijn mogelijkheden met de door hem persoonlijk verworven kennis en ervaring in zijn levensonderhoud te voorzien. Daarbij is de werknemer in relatie tot zijn werkgever doorgaans de zwakkere partij. Ook dit is een mee te wegen gezichtspunt op grond waarvan het, ingeval van onduidelijkheid van een concurrentiebeding, eerder voor de hand ligt dit uit te leggen ten gunste van de werknemer dan ten gunste van de werkgever.

“14.2 De overeengekomen verboden onder artikel 14.1 heeft de navolgende geografische werking: de lidstaten van de EER (Europese Economische Ruimte).
De Werknemer aanvaardt dat dit geografische werking automatisch wordt uitgebreid tot de landen waar hij/zij bijkomend actief zou zijn in de laatste 36 maanden voorafgaand aan de dag waarop de arbeidsovereenkomst eindigt.”

Het hof oordeelt hierover voorshands als volgt. Beide lezingen komen het hof, mede gelet op wat [appellant] en [aandeelhouder 2] op de zitting in hoger beroep hebben verklaard, niet onaannemelijk voor. De voor [appellant] kenbare bedoeling van KTN Belgium om te voorkomen dat kennis wegvloeit naar relaties, onderbouwt aan de ene kant de lezing van KTN Belgium dat het beding alle werkzaamheden (overal ter wereld) voor de relaties binnen de EER omvat, maar aan de andere kant wordt met die lezing niet duidelijk wat de beperkende werking van het tweede lid is, nu KTN Belgium geen relaties heeft die zijn gevestigd buiten de EER. Het tweede lid zou volgens KTN Belgium zien op eventuele toekomstige relaties buiten de EER, wat vervolgens weer de vraag oproept waarom het beding anders zou moeten worden uitgelegd voor relaties die zijn gevestigd binnen de EER, dan voor relaties die daarbuiten zijn gevestigd.

Bovendien past de lezing van KTN Belgium naar het oordeel van het hof niet goed bij de bewoordingen van het beding. Daarin staat immers de geografische beperking van “de overeengekomen verboden onder artikel 14.1” en die verboden zien op “contact onderhouden” en “arbeid verrichten” door de werknemer en niet op de vestigingsplaats van de relaties van de werkgever. De lezing van [appellant] daarentegen pas wel binnen de bewoordingen van het relatiebeding.

Gezien het voorgaande is het beding - in ieder geval zonder nader feitenonderzoek naar de partijbedoeling, waarvoor dit kort geding zich niet leent - niet (voldoende) duidelijk. Nu op voorhand geen duidelijkheid kan worden verkregen omtrent de uitleg van het relatiebeding, dient de onduidelijkheid daarvan vanwege de aard van het beding en het daarbij te beschermen belang van de werknemer als zwakkere partij en op grond van het contra proferentem gezichtspunt voor rekening van KTN Belgium te komen vanwege het eenzijdig opstellen door haar van het beding.

Dit betekent dat het hof de uitleg van KTN Belgium voorshands niet volgt en dat voorshands niet vaststaat dat [appellant] het relatiebeding heeft overtreden indien hij zou hebben gewerkt voor KTN AS in Rusland en Schotland. Voorshands kan niet worden geoordeeld dat [appellant] redelijkerwijs heeft moeten begrijpen dat het hem verboden was in Rusland en Schotland te werken zoals hij heeft gedaan. De grieven 2 en 3 slagen. Daarmee slagen ook de grieven 5 en 6.

Of [appellant] in Rusland en Schotland heeft gewerkt voor KTN AS kan daarmee in het midden blijven zodat grief 4 geen behandeling behoeft.

Het hof stelt vast dat de vorderingen van KTN Belgium, om [appellant] te gebieden het relatiebeding na te leven en werkzaamheden voor KTN AS te staken, zijn gebaseerd op een lezing van het relatiebeding die binnen het bestek van dit kort geding voorshands niet is komen vast te staan. Op dit moment is daarmee niet in voldoende mate waarschijnlijk dat die vorderingen ook in een bodemprocedure zullen worden toegewezen.

De geldvordering van KTN Belgium komt om dezelfde reden niet voor toewijzing in aanmerking. Dit betekent dat het incidenteel hoger beroep van KTN Belgium niet slaagt.

Het hof zal het bestreden vonnis op de hiervoor besproken gronden vernietigen en de vorderingen van KTN Belgium alsnog afwijzen. De vraag of het relatiebeding in strijd is met artikel 9a WAADI - het onderwerp van grief 1 - hoeft dus in dit kort geding niet beantwoord te worden.