Uitspraken

Het gaat in dit hoger beroep om het volgende. [appellant] is in dienst van Fokker. Bij Fokker heeft een reorganisatie plaatsgevonden met gedwongen ontslagen. Het sociaal plan van Fokker voorziet in een vrijwillig-vertrekregeling. [appellant] wilde gebruik maken van deze regeling, maar Fokker heeft daar niet aan willen meewerken. Volgens Fokker is deze regeling niet van toepassing op de situatie van [appellant]. [appellant] wil via deze procedure Fokker verplichten de regeling op hem toe te passen. De kantonrechter heeft de vordering afgewezen. Volgens de kantonrechter heeft Fokker zich terecht op het standpunt gesteld dat de regeling niet van toepassing is. Het hof deelt het oordeel van de kantonrechter. Waarom dat zo is zal hierna worden gemotiveerd.

In dit hoger beroep kan worden uitgegaan van de volgende feiten.

[appellant] klaagt met grief 1 over de door de kantonrechter vastgestelde feiten. Deze grief hoeft niet nader te worden beoordeeld, omdat het hof zelf feiten heeft vastgesteld en bij het vaststellen van de feiten is tegemoetgekomen aan de bezwaren van [appellant] tegen het bestreden vonnis. Het hof zal dus in dit hoger beroep uitgaan van de versie van het sociaal plan die volgens [appellant] op hem van toepassing is. Overigens maakt het voor de uitkomst van dit hoger beroep geen verschil of het hof uitgaat van de versie die volgens [appellant] van toepassing is, of de versie die de kantonrechter als uitgangspunt heeft genomen voor de beoordeling van het geschil.

Grief 2 betreft de kern van het geschil: de vraag of Fokker de vrijwillig vertrekregeling zoals opgenomen in het sociaal plan op [appellant] moet toepassen, hetgeen betekent dat de arbeidsovereenkomst tussen partijen zal worden beëindigd onder de in het sociaal plan opgenomen voorwaarden. Het hof is van oordeel dat Fokker dat niet hoeft te doen en overweegt daartoe het volgende.

Niettemin hebben beide partijen verwezen naar e-mails waaruit volgens hen de juistheid van hun eigen uitleg van het sociaal plan moet worden afgeleid. Gelet op de hiervoor geformuleerde maatstaf kan het hof daar geen conclusies aan verbinden. Het gaat immers steeds (slechts) om e-mails van of naar vakbondsmedewerkers en vakbondsbestuurders, of kaderleden van een vakbond en/of personen van de afdeling HR of juridische afdeling van Fokker. Niet valt in te zien dat of waarom het hier zou gaan om een toelichting die voor de werknemers van Fokker kenbaar is geweest, zodat het hof bij de uitleg van het sociaal plan daarmee geen rekening kan houden. Dat geldt ook voor de toelichting die [appellant] heeft gekregen als kaderlid van FNV, omdat niet is gebleken dat die toelichting niet alleen aan kaderleden is vertrekt maar ook aan andere werknemers van Fokker op wie het sociaal plan van toepassing is. Uit het voorgaande volgt dat het hof bij de uitleg van het sociaal plan geen rekening heeft gehouden met producties voor het eerst overgelegd bij memorie van antwoord waarop [appellant] niet meer heeft kunnen reageren.

Uit het sociaal plan valt duidelijk af te leiden dat met het afspiegelingsbeginsel is bedoeld aan te sluiten bij het wettelijke afspiegelingsbeginsel. Het afspiegelingsbeginsel is in de wet geregeld in artikel 11 van de Ontslagregeling. Dit wettelijke afspiegelingsbeginsel komt er kort gezegd op neer dat bij het vervallen van arbeidsplaatsen de werknemers binnen een categorie met uitwisselbare functies worden ingedeeld per leeftijdsgroep en dat de werknemers met de kortste dienstverbanden uit die leeftijdsgroepen, in aanmerking komen voor ontslag. Anders gezegd, het afspiegelingsbeginsel houdt in dat een afbouw van het personeelsbestand plaatsvindt per leeftijdscategorie (uitgaande van een categorie uitwisselbare functies). Daarbij is in lid 1 van artikel 11 bepaald: “het aantal werknemers dat per leeftijdscategorie voor ontslag in aanmerking komt, voor zover mogelijk, overeenkomt met de onderlinge verhouding van het aantal werknemers in elk van de leeftijdsgroepen binnen de desbetreffende categorie uitwisselbare functies”. De bedoelde leeftijdsgroepen zijn, voor zover relevant, van 45 tot 55 jaar en vanaf 55 jaar.

[appellant] heeft erop gewezen dat op het afspiegelingsbeginsel een uitzondering wordt gemaakt wanneer sprake is van een unieke functie. Het hof is van oordeel dat dit geen uitzondering is, maar dat afspiegeling niet aan de orde is bij een unieke functie. Los daarvan, [appellant] had geen unieke functie. [appellant] is van mening dat naar analogie van de regeling voor een unieke functie moet worden gehandeld, omdat hij is aan te merken als ‘unieke verzoeker’. [appellant] was immers de enige binnen de functiecategorie die zich had aangemeld voor vrijwillig vertrek. Het hof ziet geen aanleiding voor toepassing naar analogie. Zoals hiervoor al is vermeld, zou dan in strijd worden gehandeld met het afspiegelingsbeginsel (de afbouw per leeftijdsgroep) en daarmee in strijd met zowel de tekst als de strekking van het sociaal plan en de in dit opzicht duidelijke bedoeling van het sociaal plan.

[appellant] heeft er nog op gewezen dat in het sociaal plan ook is bepaald dat Fokker gedwongen ontslagen zoveel mogelijk wil voorkomen en dat Fokker om die reden zijn verzoek toch had moeten toewijzen. Het hof verwerpt ook dit standpunt. Zoals hiervoor al is vermeld is het sociaal plan duidelijk. In het sociaal plan is vermeld dat Fokker gedwongen ontslagen wil voorkomen door een vrijwillig vertrekregeling, maar dat bij de toepassing van die regeling Fokker een verzoek om een vrijwillig vertrek honoreert “binnen wettelijke (…) grenzen”.

Voor zover [appellant] een beroep heeft gedaan op de redelijkheid en billijkheid (artikel 6:248 BW) gaat het hof daaraan voorbij. [appellant] heeft naar voren gebracht dat het werk fysiek te zwaar voor hem wordt, dat hij op instigatie van de Arboarts tijdelijk andere werkzaamheden heeft verricht, dat geweigerd is om zijn functie aan te passen, dat een eigen opzegging om financiële redenen niet mogelijk is en de vrijwillige vertrekregeling een mooie gelegenheid was om zonder financiële druk op zoek te gaan naar andere werkzaamheden, maar dit maakt – in het licht van al het voorgaande - niet dat Fokker de vrijwillig vertrekregeling op hem moet toepassen.

Grief 3 heeft betrekking op de proceskosten en op de buitengerechtelijke incassokosten. Uit het voorgaande volgt dat het hof van oordeel is dat [appellant] terecht is veroordeeld in de proceskosten en dat zijn vordering ter zake buitengerechtelijke incassokosten niet toewijsbaar is.

Het hof is van oordeel dat de grieven niet slagen en dat het bestreden vonnis dient te worden bekrachtigd. Het hof zal [appellant] veroordelen in de proceskosten in hoger beroep en deze veroordeling uitvoerbaar bij voorraad verklaren, zoals door Fokker is gevraagd. Het hof zal de nakosten niet opnemen in het dictum, omdat een kostenveroordeling ook voor de nakosten een executoriale titel oplevert (HR 10 juni 2022, ECLI:NL:HR:2022:853).