Uitspraken

In het kader van de te maken beoordeling van de materiële rechtsgeldigheid van het arbitragebeding aan de hand van artikel 6:248 lid 2 BW, voert [de werknemer] in zijn akte voorts aan dat niet alleen gelet dient te worden op zijn financiële omstandigheden. [de werknemer] verwijst naar de conclusie van A-G De Bock, ECLI:NL:PHR:2023:1208, onderdeel 4.27. [de werknemer] doelt op de volgende omstandigheden:

a) over de totstandkoming van het arbitraal beding is niet onderhandeld. Die positie had [de werknemer] ook niet, omdat hij net ontslagen was, niet overal werk kon vinden en hij voor het behoud van zijn ‘type rating’ niet anders dan akkoord kon gaan met het aanbod van [de werkgever] . Volgens [de werknemer] heeft [de werkgever] destijds geen toelichting gegeven op de aard en strekking van het arbitraal beding. Ook is niet gesproken over de kosten.

b) gelet op het salaris van [de werknemer] is zijn sociaaleconomische positie sterk afhankelijk van [de werkgever] als zijn werkgever. [de werknemer] heeft een modaal inkomen en daar past een dure arbitrage niet bij.

c) het arbitraal beding staat lijnrecht tegenover de beschermingsgedachte die ten grondslag ligt aan het EVEX II-verdrag en de EEX II-Vo, nu hij niet de vrijheid heeft om bij de rechter van zijn keuze (in zijn woonplaats) te procederen.

d) het arbitragebeding verwijst naar een niet bestaand instituut en voor [de werknemer] was niet duidelijk bij welk instituut hij een zaak aanhangig had kunnen maken.

e) het ontbreken van exclusiviteit in het beding. Er staat niet dat andere geschillenbeslechters (zoals de overheidsrechter) zijn uitgesloten. [de werknemer] hoefde zonder toelichting door [de werkgever] – die ontbrak – niet te begrijpen dat door ondertekening van het beding zijn mogelijkheid om te procederen voor een overheidsrechter – in Zwitserland of Nederland - verkeken zou zijn.

Mocht het hof toch van oordeel zijn dat de financiële situatie van [de werknemer] nog ter zake doet, kan volgens [de werkgever] op basis van de overige overgelegde stukken niet worden vastgesteld dat sprake is van financieel onvermogen:

 niet duidelijk is hoe de hoogte van het spaargeld op 1 januari 2023 van € 39.650,- (productie 19) in slechts drie maanden tijd (bijna) is gehalveerd tot € 20.011,59 op 31 maart 2023 (productie 15);

 de als productie 15 en 16 overgelegde spaarrekeningen geven geen inzicht in het verloop van het saldo op de betaalrekening in diezelfde periode en dus een incompleet beeld van het totale vermogen van [de werknemer] ;

 op die afschriften van de spaarrekeningen zijn uitsluitend de mutaties in de maanden maart 2023 en april 2024 te zien;

 het saldo bedroeg € 20.011,59 op 31 maart 2023 (datum indiening verzoekschrift), op dat moment was de laatste termijn van het schoolgeld 2022-23 reeds voldaan en was er dus ruimschoots saldo voor een arbitrageprocedure in Zwitserland. Als rekening wordt gehouden met aankomende studiekosten van in totaal € 12.780,--, resteert nog steeds een bedrag van € 7.231,59, genoeg voor een eventueel te betalen voorschot;

 [de werknemer] ontving in die periode reeds een WW-uitkering, dus had meer financiële ruimte;

 blijkens de aangifte IB 2023 (productie 19) had [de werknemer] in 2023 een huisgenoot en stond [de werknemer] heel 2023 ingeschreven bij die huisgenoot. De verklaring van [de werknemer] dat hij in de ‘schuur’ bij zijn ouders woont is derhalve onjuist.

6.3.4.1. De door [de werknemer] aangevoerde twee punten ten aanzien van de formele geldigheid (randnummers 13 en 14) moeten volgens [de werkgever] buiten beschouwing worden gelaten, omdat het hof al in de tussenbeschikking heeft vastgesteld dat de formele geldigheid van het arbitragebeding niet langer ter discussie staat. Subsidiair stelt [de werkgever] dat met ‘Court of International Arbitration in Switzerland’ (artikel 10 van de arbeidsovereenkomst) wordt gedoeld op het ICC International Court of Arbitration te Zwitserland en dat dat ook voor [de werknemer] duidelijk was en is. Zo verwijst hij zelf in randnummer 40 van het beroepschrift naar ICA Switzerland (ICA is de afkorting van International Court of Arbitration). In de spreekaantekeningen van de mondelinge behandeling bij dit hof van 7 maart 2024 verwijst [de werknemer] naar ICC. Ook in eerste aanleg heeft [de werknemer] in zijn spreekaantekeningen expliciet naar ICC verwezen.

In artikel 10 van de arbeidsovereenkomst wordt juist wel een exclusieve keuze voor arbitrage gemaakt. [de werknemer] heeft deze exclusiviteit ook zelf erkend, zo volgt uit randnummer 41 van zijn beroepschrift en randnummer 19 van het verzoek in eerste aanleg.

6.3.4.2. Voor wat betreft de materiele rechtsgeldigheid betwist [de werkgever] dat er over het arbitraal beding zouden moeten zijn onderhandeld. Voor de rechtsgeldigheid van het arbitraal beding volstaat dat de keuze voor arbitrage vrijwillig en ondubbelzinnig door [de werknemer] is gemaakt. [de werknemer] heeft zijn arbeidsovereenkomst inclusief het arbitraal beding vrijwillig – zonder dwang – ondertekend en heeft zich bewust kunnen zijn van de gevolgen. [de werknemer] had ook van indiensttreding kunnen afzien. [de werkgever] voert ten slotte aan dat het EVEX II-verdrag niet van toepassing is op arbitrage en verwijst voor het overige naar haar verweerschrift en haar spreekaantekeningen voor de mondelinge behandeling in hoger beroep.

Uit de overgelegde stukken van de Rechtsbijstandsverzekering bij Interpolis blijkt dat [de werknemer] verzekerd is voor een buitenlandse arbitrage en dat zijn zelf te dragen kosten dus nihil dan wel te verwaarlozen zouden zijn geweest, nu zelfs reis-en verblijfkosten zouden zijn gedekt.
Hiermee is het grootste deel van zijn in onderdeel 3.9.3 van de tussenbeschikking van 25 april 2024 geformuleerde bezwaren, te weten de gestelde extreem hoge kosten van arbitrage in Zwitserland (‘te kostbaar’), al ongefundeerd gebleken, en behoeft zijn vermogenspositie ten tijde van het ontstaan van het geschil geen nadere beoordeling meer.
Hierbij neemt het hof veronderstellenderwijs overigens aan dat toetsing aan artikel 6:248 lid 2BW (zie onderdeel 3.9.2. van de tussenbeschikking van 25 april 2024) zonder meer mogelijk is.

De door [de werknemer] gestelde beschermingsgedachte van de werknemer in – kort gezegd – het EU recht staat niet in de weg aan het van toepassing achten van een arbitragebeding tussen werknemer en werkgever als zodanig. Zo laat Verordening Brussel I herschikt (EU/1215/2012) in artikel 73 lid 2 de toepasselijkheid van het (arbitrage)Verdrag van New York van 1958 onverlet. Op grond van artikel 1 sub d van het Verdrag van Lugano (EVEX II) is dit verdrag niet van toepassing op arbitrage, mits rechtsgeldig overeengekomen. Hetzelfde geldt overigens voor Verordening Brussel I herschikt krachtens artikel 1 lid 2 sub d Brussel I herschikt.
De Nederlandse rechter zal een beroep op een arbitragebeding als zodanig dienen te beoordelen, mede aan de hand van de eisen als geformuleerd in het Verdrag van New York (zie artikel 1022 Rv).
In ieder geval leiden de door [de werknemer] voorafgaand aan de tussenbeschikking aangevoerde omstandigheden er niet toe dat het arbitragebeding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Daarbij zijn niet alleen de in onderdeel 3.9.3. van de tussenbeschikking samengevatte omstandigheden, maar alle door [de werknemer] aanvankelijk aangevoerde omstandigheden (waaronder dus de aard van de overeenkomst en de verhouding tussen partijen), ook in onderling verband bezien, meegewogen.

Een arbitragebeding is naar zijn aard exclusief, en die exclusiviteit blijkt ook uit artikel 10 van de arbeidsovereenkomst, zoals door [de werknemer] eerder erkend in deze procedure en ook tot uitgangspunt genomen in zijn bezwaren (zie bijvoorbeeld onderdeel 19 van zijn verzoekschrift in eerste aanleg). Door het hof is voorts de formele geldigheid van het arbitragebeding al aangenomen in onderdeel 3.8. van de tussenbeschikking van 25 april 2024, mede op grond van uitlatingen van [de werknemer] zelf. Er is sprake van een bindende eindbeslissing en het hof ziet geen aanleiding hierop terug te komen (voor zover [de werknemer] heeft beoogd dit thans na tussenbeschikking te verzoeken).

Ten overvloede merkt het hof nog op dat de eigen uitlatingen van [de werknemer] eerder in de procedure, onder meer in zijn processtukken, de thans door hem gestelde onduidelijkheden logenstraffen.