Uitspraken

(ii) Sinds 15 januari 1982 is [verweerder] erfpachter van het desbetreffende perceel, groot 317 m2 (hierna: het perceel).

(iii) [verweerder] heeft op 24 juni 1994 de blote eigendom van dit perceel van de Gemeente verkregen. Bij die gelegenheid heeft hij een kadastrale kaart ontvangen, waarop de contouren van zijn perceel en de omliggende percelen, met daarop de contouren van de opstallen, zijn afgebeeld.

(iv) In het verlengde van de achtertuin van het perceel ligt een strook grond van ongeveer 70 m2, die deel uitmaakt van een kadastraal perceel dat blijkens de kadastrale registratie toebehoort aan de Gemeente (hierna: de strook). Deze strook grond vormt samen met het achtererf van het perceel van [verweerder] ogenschijnlijk één geheel en is in ieder geval sinds de jaren ‘50 van de vorige eeuw samen met dat achtererf in gebruik als achtertuin. De strook wordt begrensd door een steil oplopend talud dat eveneens deel uitmaakt van het aan de Gemeente toebehorende kadastrale perceel. [verweerder] heeft de achtertuin afgerasterd waar het talud begint.

Het hof heeft het vonnis van de rechtbank bekrachtigd. Voor zover in cassatie van belang heeft het daartoe het volgende overwogen.

Op grond van art. 3:105 lid 1 BW verkrijgt degene die een goed bezit op het tijdstip waarop de verjaring van de rechtsvordering strekkende tot beëindiging van het bezit wordt voltooid dat goed, ook al was zijn bezit niet te goeder trouw. De verjaringstermijn bedraagt twintig jaren (art. 3:306 BW). Deze verjaringstermijn tot beëindiging van het bezit van een niet-rechthebbende begint met de aanvang van de dag, volgende op die waarop een niet-rechthebbende bezitter is geworden of de onmiddellijke opheffing gevorderd kon worden van de toestand waarvan diens bezit de voortzetting vormt (art. 3:314 lid 2 BW). (rov. 4.4)

Tot 1994 is geen sprake geweest van ondubbelzinnig bezit van de strook door [verweerder] of zijn rechtsvoorgangers. [verweerder] heeft onvoldoende uiterlijke omstandigheden gesteld op grond waarvan (voor de Gemeente) duidelijk had moeten zijn dat hij de strook, anders dan het perceel, voor zichzelf hield. Het beroep van [verweerder] op voltooiing van de extinctieve verjaring vóór 1994 stuit hierop af. (rov. 4.5)

Na de koop en levering van het perceel van de Gemeente op 24 juni 1994 is [verweerder] eigenaar van het perceel geworden. [verweerder] is vanaf dat moment wel als bezitter van de strook aan te merken. De Gemeente betwist immers niet dat [verweerder] de reeds bestaande situatie heeft gehandhaafd waarbij de strook bij zijn achtertuin is getrokken en met een omheining wordt afgescheiden van het perceel van de Gemeente, waardoor de toegang tot de strook aan derden, onder wie (medewerkers van) de Gemeente, wordt ontzegd. Omdat [verweerder] geen erfpachter van de strook is geweest – en dus ook geen houder – geldt hier niet het interversieverbod van art. 3:111 BW, nog daargelaten dat [verweerder] het eigendomsrecht van de Gemeente in deze procedure en in de daaraan voorafgaande correspondentie heeft tegengesproken met de ondubbelzinnige mededeling zelf eigenaar van de strook te zijn. (rov. 4.6)

Sinds de aankoop van het perceel zijn nog geen twintig jaren verstreken. Er kan alleen sprake zijn van extinctieve verjaring wanneer er al vóórdat [verweerder] bezitter van de strook werd, sprake was van een onrechtmatige toestand waarvan de onmiddellijke opheffing door de Gemeente kon worden gevorderd, waarvan het bezit de voortzetting is en er sinds het ontstaan van een dergelijke toestand al twintig jaren zijn verstreken. Naar het oordeel van het hof is dit inderdaad het geval. Uit de eigen uitlatingen van de Gemeente blijkt dat zij de situatie als een onrechtmatige toestand en niet als een bruikleen heeft beschouwd. De Gemeente heeft geen actie ondernomen tegen het onrechtmatige gebruik van de strook, terwijl zij dit wel had kunnen doen. Bij gebrek aan een grondslag voor het gebruik van de strook door [verweerder] (en zijn rechtsvoorgangers), was sprake van een onrechtmatige toestand. De Gemeente had opheffing van deze toestand kunnen vorderen en had dat in ieder geval al kunnen doen op het moment dat [verweerder] erfpachter werd in 1982. Sindsdien zijn meer dan twintig jaren verstreken waarin de Gemeente ook geen stuitingshandelingen heeft verricht. Nu [verweerder] bij de aankoop van het perceel ook bezitter van de strook is geworden, is de vordering van de Gemeente tot beëindiging van het bezit van [verweerder] verjaard. (rov. 4.8-4.10)

Onderdeel 7 stelt dat het hof had moeten bepalen op welk moment de Gemeente voor het eerst de onmiddellijke opheffing had kunnen vorderen van de onrechtmatige toestand waarvan het bezit de voortzetting vormt.

Verkrijgende verjaring van een zaak ingevolge de art. 3:105, 3:306 en 3:314 lid 2 BW vereist dat degene die zich op deze verkrijging beroept, de zaak bezit op het moment dat de rechtsvordering tot beëindiging van dat bezit verjaart. Voor beantwoording van de vraag of de verjaring van die rechtsvordering is voltooid, mag rekening worden gehouden met een voordien bestaande onrechtmatige toestand waarvan het bezit de voortzetting vormt. In de onderhavige zaak staat niet ter discussie dat het bezit (vanaf 24 juni 1994), in samenhang met de onrechtmatige toestand waarvan dat bezit de voortzetting vormt, ten minste twintig jaren heeft geduurd. Het onderdeel beroept zich niet op stellingen van de Gemeente in de feitelijke instanties die het hof aanleiding hadden moeten geven tot onderzoek naar het moment waarop voor het eerst opheffing van de onrechtmatige toestand kon worden gevorderd. Het faalt derhalve.