Uitspraken

Het middel klaagt over het oordeel van het Hof dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM niet is overschreden. Het voert daartoe onder meer aan dat de termijnoverschrijding in eerste aanleg als gevolg van de wraking van de Rechtbank niet voor rekening van de verdachte behoort te komen.

Blijkens het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 8 oktober 2014 heeft de raadsman aldaar het woord gevoerd overeenkomstig de in het dossier gevoegde pleitnota van 8 oktober 2014 en de pleitnota van 8 november 2012. Deze pleitnota's houden, voor zover hier van belang, in:

- pleitnota van 8 oktober 2014:

- pleitnota van 8 november 2012:

"14.3 Onmiskenbaar kan de strafmaat in onderhavige zaak niet worden vastgesteld zonder dat de cliënt niet toe te rekenen 5 jarige 'voorberechting' in het kader van de (schending van de) redelijke termijn in acht wordt genomen. Op grond van bestendige rechtspraak van de Hoge Raad dient als uitgangspunt te worden genomen dat de behandeling van de zaak ter terechtzitting dient te zijn afgerond met een eindvonnis binnen twee jaar nadat de op zijn redelijkheid te beoordelen termijn is aangevangen, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden. Als omstandigheden waarvan de duur van een zaak afhankelijk is hebben onder meer te gelden de ingewikkeldheid van een zaak, het gedrag van de verdachte en de wijze waarop de zaak door de bevoegde autoriteiten wordt behandeld. Ten aanzien van laatstgenoemde kan bijvoorbeeld worden gerekend de mate van voortvarendheid die in het opsporingsonderzoek, het gerechtelijk vooronderzoek en/of het onderzoek ter terechtzitting is gebracht.

In de vonnissen d.d. 27 januari 2011 inzake 'Klimop', oordeelde de rechtbank Haarlem dat een termijn van meer dan vier jaar, welke een aanvang heeft genomen, op het moment dat de verdachten in verzekering zijn gesteld, onwenselijk is, maar niet onredelijk lang. Dat ligt anders bij de berechting van cliënt [verdachte]. Daar waar tegen zijn medeverdachten eind januari 2012, zijnde vier jaar na de aanvang van de redelijke termijn, vonnis is gewezen, wordt cliënt geconfronteerd met nog een extra jaar onzekerheid ten aanzien van de hem te wachten staande berechting in eerste aanleg. De verdediging stelt dan ook vast dat op het moment dat in eerste aanleg vonnis wordt gewezen, de vervolging van cliënt vijf jaar in beslag heeft genomen. Immers, cliënt is aangehouden op 13 november 2007 en de uitspraak van uw rechtbank in eerste aanleg zal naar alle waarschijnlijkheid plaatsvinden in december 2012.

Dat cliënt een jaar langer dan zijn medeverdachten moet 'wachten' op een vonnis in eerste aanleg is deels gevolg van de wraking van de rechtbank Haarlem, zoals uitgesproken in april 2011. De door de wrakingskamer uitgesproken 'vooringenomenheid' is niet aan (enig handelen van) cliënt toe te rekenen en de hiermee gepaard gaande vertraging van het strafproces kan daarom niet voor zijn rekening komen.

De verdediging heeft er begrip voor dat de hervatting van het strafproces in een andere samenstelling na de wraking in april 2011 enige tijd in beslag heeft moeten nemen. De verdediging acht deze periode mede in het licht van de voorgeschiedenis disproportioneel en onbillijk in aanmerking nemende dat er nagenoeg geen onderzoekshandelingen zijn geweest in deze periode. Daarnaast verdient opmerking dat het dossier beschikbaar was ter gelegenheid van de eerste regiezitting die plaatsvond in maart 2012 (bijlage 5).

Derhalve kan worden gesteld dat de duur van de strafzaak in aanzienlijke mate is vertraagd in de periode tussen de uitspraak van de wrakingskamer en de inhoudelijke behandeling dezer dagen. Die vertraging valt in elk geval cliënt niet aan te rekenen. Het is vaste rechtspraak van de Hoge Raad dat de wijze waarop de zaak door de bevoegde autoriteiten is behandeld van invloed is op de redelijkheid van de duur van een strafzaak. In onderhavige zaak zou de redelijkheid van de termijn ook bij berechting op 27 januari 2012 al voor discussie vatbaar zijn geweest. Er moet hoe dan ook worden vastgesteld dat bij een voortvarend handelen van de autoriteiten na de uitspraak van de wrakingskamer reeds lang en breed een vonnis op tafel zou hebben gelegen. Hieraan kan in redelijkheid geen andere conclusie worden verbonden dat er sprake is van een schending van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 EVRM.

De periode van vijf jaar voor een uitspraak in eerste aanleg impliceert voor cliënt dat hij in feite vijf jaar achter de tralies doorbrengt. 'Publiekelijk' is hij per slot van rekening ai vijf jaar geleden gevonnist. Deze periode van vijf jaar heeft een zware impact gehad op het (dagelijks) leven van cliënt. Zijn uiterst succesvolle onderneming wordt al vijf jaar gekenmerkt door de vermeende 'Klimop-fraude' en ook in zijn sociale leven wordt cliënt al 5 jaren lang ernstig bemoeilijkt door zijn ophanden zijnde berechting.

Bij de beoordeling van het middel dient het volgende te worden vooropgesteld. Het oordeel van de feitenrechter inzake de redelijke termijn kan in cassatie slechts in beperkte mate worden getoetst, in die zin dat de Hoge Raad alleen kan onderzoeken of het oordeel niet blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting en niet onbegrijpelijk is in het licht van alle omstandigheden van het geval. Van onbegrijpelijkheid zal overigens niet licht sprake zijn omdat een dergelijk oordeel sterk verweven pleegt te zijn met waarderingen van feitelijke aard die zich onttrekken aan een beoordeling door de cassatierechter. (Vgl. HR 17 juni 2008, ECLI:NL:HR:2008:BD2578, NJ 2008/358, rov. 3.7.)

Het Hof heeft geoordeeld dat "de duur van de strafprocedure in eerste aanleg en hoger beroep onwenselijk, maar niet onredelijk" is. Dat oordeel is in het licht van hetgeen hiervoor onder 2.4 en 2.5 is vooropgesteld niet onbegrijpelijk en behoefde geen nadere motivering. De omstandigheid dat in eerste aanleg de behandeling van de zaak in aanzienlijke mate is vertraagd vanwege de niet aan de verdachte toe te rekenen omstandigheid dat de Rechtbank is gewraakt, leidt niet tot een ander oordeel. De Hoge Raad neemt hierbij in aanmerking dat het Hof heeft vastgesteld dat de zaak een complex karakter heeft, mede vanwege "de tijd die de behandeling van verdachtes zaak ter terechtzitting als gevolg van de gelijktijdige berechting van diverse in dit megaproces terechtstaande verdachten, in beslag heeft genomen".

Het middel faalt.