Uitspraken

Onderdeel I van het middel klaagt dat de rechtbank ten onrechte een machtiging met terugwerkende kracht heeft verleend. Volgens het onderdeel is dit in strijd met art. 17 lid 3 Wet Bopz, en dus ook met het in art. 5 lid 1, aanhef en onder e, EVRM neergelegde vereiste van een wettelijke grondslag voor de vrijheidsbeneming. Onderdeel II voert aan dat de rechtbank ten onrechte geen toetsing ‘ex nunc’ heeft uitgevoerd. Volgens dit onderdeel had de rechtbank, ook al was inmiddels een vervolgmachtiging verleend, naar de actuele toestand op het tijdstip van haar beschikking (5 november 2018), dus ‘ex nunc’, moeten onderzoeken of de officier van justitie nog belang had bij toewijzing van zijn oorspronkelijke verzoek. Volgens de toelichting op de klacht ontbrak dat belang gelet op de op 17 augustus 2018 verleende nieuwe machtiging.

Ingeval na cassatie en verwijzing opnieuw moet worden beslist over de verlening van een machtiging op een tijdstip dat binnen de geldigheidsduur van de (opnieuw) te verlenen machtiging valt, dient de rechtbank haar beslissing te nemen op basis van de feiten en omstandigheden die zich ten tijde van die beslissing voordoen (‘ex nunc’).1

Nu echter ten tijde van de door de rechtbank na verwijzing te nemen beslissing al een volgende machtiging tot voortgezet verblijf was verleend die naar de vaststelling van de rechtbank onherroepelijk was geworden (zie hiervoor in 2.1.3 en 2.2.1), bestond voor een beoordeling van het verzoek ‘ex nunc’ geen grond. Wel diende de rechtbank nog te beoordelen of op het tijdstip van de vernietigde beschikking van 13 april 2018 voldoende grond bestond voor het verlenen van de verzochte machtiging.2 Deze beoordeling – die een beoordeling ‘ex tunc’ is – heeft zij uitgevoerd. Op grond daarvan heeft zij opnieuw een machtiging verleend voor de periode tot en met 12 augustus 2018. Die machtiging is niet in strijd met enige bepaling van de Wet Bopz. Die machtiging diende ertoe de gedwongen opname in de periode tot en met 12 augustus 2018 te voorzien van een geldige titel.

Op het voorgaande stuiten de klachten van de onderdelen I en II af.

Onderdeel III voert onder meer aan dat de mondelinge behandeling bij de rechtbank heeft plaatsgevonden ten overstaan van slechts een van de drie rechters die de bestreden beschikking hebben gegeven. Volgens het onderdeel heeft de rechtbank miskend dat de meervoudige kamer die de beschikking heeft gegeven, betrokkene had moeten horen.

Art. 1 lid 4 Wet Bopz bepaalt dat voor de toepassing van de Wet Bopz onder rechter wordt verstaan de enkelvoudige of meervoudige kamer van de rechtbank voor het behandelen en beslissen van burgerlijke zaken. Waar de Wet Bopz voorschrijft dat de rechter de betrokkene hoort en over het verzoek beslist, verwijst dit dus naar zowel een enkelvoudige als een meervoudige kamer van de rechtbank. Op grond van art. 15 lid 1 Rv worden zaken bij de rechtbank in beginsel behandeld en beslist door een enkelvoudige kamer. Deze kan de zaak echter op grond van art. 15 leden 2 en 3 Rv verwijzen naar de meervoudige kamer.

In aanvulling op de hiervoor in 3.2.4 genoemde regels geldt dat indien een enkelvoudige kamer het voornemen heeft de zaak na de mondelinge behandeling voor de beslissing te verwijzen naar een meervoudige kamer – zoals hier kennelijk het geval is geweest – zij dit al bij de behandeling aan partijen kan mededelen en erop kan wijzen dat, in het geval van die verwijzing, het hiervoor aan het slot van 3.2.4 genoemde verzoek kan worden gedaan. Partijen kunnen dan desgewenst tijdens de behandeling op voorhand afstand doen van het gebruik van die mogelijkheid.

Opmerking verdient dat indien het gaat om een Wet Bopz-zaak en de betrokkene niet wordt bijgestaan door een advocaat, de rechter zich ervan dient te vergewissen dat de betrokkene de hiervoor in 3.2.4 en 3.2.5 genoemde keuze om door één dan wel (alsnog) door drie rechters te worden gehoord, duidelijk is en dat hij zijn wil terzake voldoende heeft kunnen bepalen.

Niet blijkt dat de rechtbank in dit geval de hiervoor in 3.2.4 genoemde gelegenheid heeft gegeven. De hiervoor in 2.2.2 genoemde mededeling aan het begin van de behandeling dat de zaak zou worden beslist door een meervoudige kamer, is daarvoor niet voldoende. Evenmin blijkt dat betrokkene langs de hiervoor in 3.2.5 genoemde weg op voorhand heeft afgezien van de mogelijkheid om een (hernieuwde) behandeling door de meervoudige kamer te verzoeken. De hiervoor in 3.2.1 weergegeven klacht van het onderdeel treft derhalve doel.

De overige klachten van onderdeel III kunnen niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien art. 81 lid 1 RO, geen nadere motivering nu die klachten niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.