Uitspraken

Belanghebbende heeft voor het instellen van beroep bij de Rechtbank, hoger beroep bij het Hof, en beroep in cassatie wettelijk verschuldigde griffierechten voldaan. Hij heeft in geen van deze instanties een beroep op betalingsonmacht gedaan.

Met middel V klaagt belanghebbende erover dat hij de hiervoor bedoelde griffierechten eerst volledig heeft moeten betalen om het onderhavige belastinggeschil door de Hoge Raad te laten beoordelen. Volgens belanghebbende is dit in strijd met het Unierecht voor zover daarbij geen rekening is gehouden met de omvang van het financiële belang dat belanghebbende heeft bij het onderhavige geschil. Uit het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 4 oktober 2018, N. Kantarev, C‑571/16, ECLI:EU:C:2018:807 (hierna: het arrest Kantarev), volgt, aldus belanghebbende, dat voor gerechtelijke procedures die een geschil betreffen over een vordering die valt binnen de werkingssfeer van het Unierecht, de nationale rechter niet meer griffierechten mag heffen dan 4 procent van de vordering die voorwerp is van geschil. Aangezien het financiële belang in de onderhavige zaak in totaal € 2.810 betreft, zou het geheven griffierecht bij de Hoge Raad niet meer dan € 112 hebben mogen bedragen, aldus nog steeds middel V.

Het hiervoor bedoelde betoog wordt verworpen. Uit het arrest Kantarev kan niet als algemene regel worden afgeleid dat de toegang tot de nationale rechter alleen dan wordt gewaarborgd indien niet meer dan 4 procent van de in geding zijnde vordering aan griffierechten wordt geheven. Evenmin volgt uit dat arrest dat altijd een vermindering of ontheffing van griffierecht moet worden verleend wanneer het (financiële) belang van de zaak gering is. Of het griffierecht de uitoefening van de door de rechtsorde van de Unie aan particulieren toegekende rechten praktisch onmogelijk of uiterst moeilijk maakt en daarom in strijd is met het Unierechtelijke beginsel van doeltreffendheid, is afhankelijk van het antwoord op de vraag of de hoogte van het verschuldigde recht al dan niet een onoverkomelijk obstakel voor de toegang tot de rechter vormt en of er ontheffingsmogelijkheden bestaan (vgl. punten 134 en 135 van het arrest Kantarev).

In het algemeen kan worden aangenomen dat de in Nederland bestaande regeling in het bestuursrecht over heffing van griffierecht van dien aard is dat rechtzoekenden daarmee de toegang tot de rechter niet wordt ontnomen. Verder kan een rechtzoekende bij de rechter een beroep op betalingsonmacht doen indien heffing van het ingevolge de wet verschuldigde bedrag aan griffierecht het voor hem onmogelijk, althans uiterst moeilijk, maakt om gebruik te maken van een door de wet opengestelde bestuursrechtelijke rechtsgang (vgl. HR 28 maart 2014, ECLI:NL:HR:2014:699). Het is niet voor redelijke twijfel vatbaar dat met deze voorziening wordt voldaan aan het in het arrest Kantarev bedoelde Unierechtelijke doeltreffendheidsbeginsel. Belanghebbende heeft de naar Nederlands recht verschuldigde griffierechten voldaan en geen beroep gedaan op betalingsonmacht. Gelet op het voorgaande zijn deze griffierechten niet in strijd met het Unierecht geheven.

De middelen I tot en met III richten zich tegen oordelen van het Hof over de naheffingsaanslag. Die middelen kunnen niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien artikel 81, lid 1, van de Wet op de rechterlijke organisatie, geen nadere motivering, nu die middelen niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

Gelet op hetgeen hiervoor in 3.3.2 is overwogen, kan de uitspraak van het Hof niet in stand blijven. De Hoge Raad kan de zaak afdoen. Het hiervoor in 2.1.2 weergegeven standpunt van belanghebbende op grond waarvan hij meende het juiste bedrag aan bpm te hebben voldaan, behelsde ten tijde van de betaling van de bpm op aangifte (op 12 mei 2016, dus voor het in 2.2.1 vermelde arrest van 12 mei 2017) een pleitbaar standpunt. De boetebeschikking kan daarom niet in stand blijven.