Uitspraken

Het gaat in de onderhavige zaak, kort samengevat, om het volgende (zie rov. 2.2):

De curatoren hebben op 15 maart 2007 [betrokkene 1], [betrokkene 2], [betrokkene 3] en [verweerster] gedagvaard voor de Rechtbank ’s-Gravenhage. De curatoren achten de genoemde personen aansprakelijk voor het boedeltekort in de faillissementen van Beheer en de werkmaatschappijen, dit op grond van kennelijk onbehoorlijk bestuur althans anderszins onrechtmatig handelen.

De rechtbank heeft bij vonnis van 11 mei 2011 de vier genoemde gedaagden hoofdelijk veroordeeld tot betaling van het tekort in de faillissementen van Beheer en de werkmaatschappijen, met dien verstande dat de aansprakelijkheid van [verweerster] gematigd is tot 14% van het totale faillissementstekort (zie rov. 2.3) (Rb ’s-Gravenhage 11 mei 2011, ECLI:NL:RBSGR:2001:BQ6042).

Ten aanzien van de vordering tegen [verweerster] overwoog de rechtbank in haar vonnis onder meer als volgt (rov. 5.52 t/m 5.56):

De curatoren hebben [verweerster] eveneens aansprakelijk gesteld, als feitelijk beleidsbepaler in de zin van artikel 2:248 lid 7 BW in de periode vanaf 1 november 2005 tot en met 31 maart 2006. [verweerster] heeft daartegen het verweer gevoerd dat zij slechts handelde als gevolmachtigd vertegenwoordiger van [betrokkene 2]. Volgens [verweerster] handelde zij daarbij niet krachtens een algemene volmacht, maar had zij voor elke bestuurshandeling een expliciete volmacht van haar man.

De rechtbank overweegt hierover als volgt. Blijkens de in 3.15. beschreven brief, is [verweerster] op 1 januari 2006 door [betrokkene 2] benoemd tot directeur zonder statutaire titel. Voorts heeft [verweerster] in het gesprek dat zij met de curatoren heeft gevoerd, blijkens het in 3.17. geciteerde verslag daarvan en de aanvullingen en correcties die zij daarop heeft gemaakt, duidelijk te kennen gegeven dat zij degene was die vanaf november 2005 de feitelijke leiding op zich heeft genomen, niet haar man. Zij heeft zelfs te kennen gegeven dat het geen toegevoegde waarde had dat haar man bij een gesprek met de curatoren aanwezig was, omdat hij niet meer actief was binnen [de groep] en [Holding]. Blijkens de aanvullingen van [verweerster] op het gespreksverslag, zou [betrokkene 2] niet in staat zijn geweest de leiding op zich te nemen. Die verklaringen zijn niet te rijmen met de stelling van [verweerster] dat zij uitsluitend krachtens specifieke volmachten van haar man heeft gehandeld. De rechtbank komt derhalve niet toe aan het bewijsaanbod van [verweerster] ter zake en stelt vast dat zij in de periode tussen 1 november 2005 en 31 maart 2006 het beleid van [de groep] mede heeft bepaald. Zij wordt derhalve gelijkgesteld met een bestuurder voor de toepassing van artikel 2:248 BW.

[verweerster] beroept zich eveneens op disculpatie op grond van artikel 2:248 lid 3 BW. Naar het oordeel van de rechtbank is het onbehoorlijke bestuur echter mede aan [verweerster] te wijten. Net als [betrokkene 2] moet zij geacht worden reeds bij haar aantreden volledig op de hoogte te zijn geweest van de precaire situatie van [de groep]. Niettemin heeft zij, zonder gedegen kennis van zaken omtrent het leiden van een bedrijf, de dagelijkse leiding van [de groep] op zich genomen. Daarbij heeft ook zij niet alle maatregelen getroffen die tot haar mogelijkheden behoorden om de gevolgen van het onbehoorlijke bestuur af te wenden door niet alle mogelijke maatregelen te nemen om de solvabiliteitspositie van [de groep] te verbeteren en ervoor te zorgen dat de onderneming over voldoende liquide middelen bleef beschikken. Daarnaast is niet gebleken dat zij maatregelen heeft genomen om te bewerkstelligen dat de vordering van [Holding] werd achtergesteld of dat [Holding] extra hypothecaire zekerheid zou stellen. Voorts is niet gebleken dat zij zich heeft ingespannen om ervoor te zorgen dat de jaarrekening 2004 tijdig werd gedeponeerd en de jaarrekeningen 2002 en 2003 alsnog in definitieve vorm werd gedeponeerd. Dat zij wel het hoofd heeft geboden aan de eveneens aanwezige problemen van organisatorische en commerciële aard, althans met de beste intenties gepoogd heeft daaraan het hoofd te bieden, doet aan het voorgaande niet af. De rechtbank passeert derhalve het beroep van [verweerster] op disculpatie.

Meer subsidiair heeft [verweerster] een beroep gedaan op matiging van het bedrag waarvoor zij aansprakelijk is, omdat zij slechts een klein gedeelte van de relevante periode feitelijk beleidsbepaler is geweest. Dit verweer treft doel. Het door de rechtbank vastgestelde onbehoorlijk bestuur heeft zich grotendeels voorgedaan in de periode waarin [verweerster] nog geen feitelijk beleidsbepaler was. Tussen partijen is niet in geschil dat [de groep] op het moment dat [verweerster] feitelijk beleidsbepaler werd, door het voorheen gevoerde onbehoorlijk bestuur al in grote financiële moeilijkheden verkeerde. De rechtbank gaat er vanuit dat [verweerster], evenals haar man [betrokkene 2], daarvan op de hoogte is geweest toen zij haar taak als (niet titulair) directeur aanvaarde. Zij heeft echter niet de functie van statutair bestuurder aanvaard en in tegenstelling tot [betrokkene 2] voor november 2005 ook niet in een andere statutaire functie invloed op het beleid van [Beheer] kunnen uitoefenen. Tegen deze achtergrond vormt de korte periode waarin [verweerster] mede het beleid heeft bepaald aanleiding voor de rechtbank om het bedrag waarvoor [verweerster] aansprakelijk is, te matigen. Een matiging naar rato van de periode waarin [verweerster] feitelijk leiding heeft gegeven aan [de groep] in de relevante periode van 3 jaar voor het faillissement, komt de rechtbank daarbij redelijk voor. Dat betekent dat [verweerster] slechts aansprakelijk is tot een bedrag ter hoogte van 5/36 deel, derhalve afgerond 14%, van het schadebedrag waarvoor de overige bestuurders aansprakelijk zijn.

Voor verdere matiging van de aansprakelijkheid van [verweerster] ziet de rechtbank geen aanleiding, op dezelfde gronden als hiervoor in 5.39. overwogen ten aanzien van [betrokkene 1]. Voor verdere matiging op grond van de goede trouw ziet de rechtbank, in het licht van de reeds toegepaste matiging, evenmin grond.”

[verweerster] en [betrokkene 2] hebben gezamenlijk beroep ingesteld tegen het vonnis van 11 mei 2011.1 Het Hof Den Haag heeft bij arrest van 20 augustus 2013 het vonnis van de rechtbank gedeeltelijk vernietigd, en heeft de vordering tegen [verweerster] alsnog afgewezen. De toewijzing van de vordering tegen [betrokkene 2] heeft in hoger beroep goeddeels standgehouden.

Het hof overwoog ten aanzien van de vordering tegen [verweerster] onder meer (rov. 2.32 t/m 2.36):

Omtrent de aansprakelijkheid van [verweerster] wordt het volgende overwogen.

[verweerster] is nooit statutair bestuurder van een van de failliet verklaarde vennootschappen geweest. In de visie van de curatoren is zij wel in de periode dat haar echtgenoot [betrokkene 2] statutair bestuurder van Beheer was – dus vanaf 1 november 2005 – feitelijk bestuurder van Beheer (en daarmee indirect feitelijk bestuurder van de werkmaatschappijen) geweest. Dat feitelijk bestuur zou ongeveer 5 maanden – tot de faillissementen – hebben geduurd.

Grief 10 betreft het subsidiaire verweer van [verweerster] dat zij zich op grond van artikel 2:248, lid 3, BW kan disculperen.

Dit houdt in dat, ook als [verweerster] als bestuurder in de zin van artikel 2:248, lid 7, BW moet worden aangemerkt, de vordering tegen haar moet worden afgewezen. De beantwoording van de vraag of zij als een zodanige bestuurder kan worden aangemerkt, kan daardoor onbeantwoord blijven. Bij de bespreking van de desbetreffende en andere grieven heeft zij geen belang.”

De curatoren hebben bij dagvaarding van 19 november 2013 tijdig en regelmatig cassatieberoep ingesteld tegen het arrest van het hof van 20 augustus 2013. Tegen [verweerster] is in cassatie verstek verleend. De curatoren hebben hun standpunt vervolgens nog schriftelijk toegelicht.