Uitspraken

3.1.

Het cassatiemiddel richt zich tegen rov. 3.5.1 van de beschikking van het hof. Aangevoerd wordt dat het oordeel dat geen sprake is van bijzondere omstandigheden, gelet op hetgeen de man in hoger beroep heeft aangevoerd, rechtens onjuist, althans onbegrijpelijk is, nu niet wordt ingegaan op de door de man aangevoerde essentiële stellingen. Volgens het middel gaat het hof er ten onrechte aan voorbij dat de vrouw er bewust voor heeft gekozen om de onderhoudsbijdrage niet te innen zolang daartoe geen financiële noodzaak bestond, dat de vrouw de mogelijkheid had om de alimentatie te verrekenen met bedragen die zij schuldig was aan de man en daarvoor niet heeft gekozen en dat de man door het stilzitten van de vrouw een aanzienlijk financieel nadeel lijdt. De man heeft geen reservering getroffen voor de achterstallige alimentatie en heeft inmiddels een bijstandsuitkering. Door deze omstandigheden niet, althans niet kenbaar in zijn overwegingen te betrekken, geeft het hof onvoldoende inzicht in zijn gedachtegang.

3.2

Om rechtsverwerking te kunnen aannemen is nodig dan de rechthebbende zich heeft gedragen op een wijze die naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onverenigbaar is met het geldend maken van zijn recht of bevoegdheid. Naar vaste rechtspraak van de Hoge Raad is enkel tijdsverloop onvoldoende. Er moet sprake zijn van bijzondere omstandigheden op grond waarvan bij de wederpartij het gerechtvaardigd vertrouwen is gewekt dat de rechthebbende zijn aanspraak niet meer geldend zal maken of waardoor de positie van de wederpartij onredelijk verzwaard of benadeeld zou worden indien het recht of de bevoegdheid alsnog geldend wordt gemaakt.7 Tijdsverloop kan wel als een van de relevante omstandigheden meewegen bij beoordeling van de vraag of de rechthebbende zich heeft gedragen op een wijze die naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onverenigbaar is met het geldend maken van zijn recht of bevoegdheid. Benadeling van de wederpartij kan aanwezig zijn indien door het tijdsverloop bewijsmateriaal voor de schuldenaar verloren is gegaan of indien het alsnog geldend maken van het recht voor de schuldenaar tot kosten leidt die hij niet meer aan derden kan doorberekenen.8

3.3

Het hof heeft in rov. 3.5.1 de bovenstaande en juiste maatstaf toegepast. Voor zover het middel betoogt dat van een onjuiste rechtsopvatting sprake is, faalt dit dan ook. Het oordeel over de vraag of sprake is zodanig bijzondere omstandigheden dat beroep op rechtsverwerking slaagt is van feitelijke aard en kan in cassatie slechts op begrijpelijkheid worden getoetst. Daarbij moet voor ogen worden gehouden dat het hof niet gehouden is om alle argumenten te bespreken die door partijen worden aangevoerd.9 Het gaat erom dat de essentiële argumenten bij de beoordeling worden betrokken. De enkele omstandigheid dat niet alle door de man aangevoerde argumenten expliciet door het hof worden verworpen maakt de beslissing dan ook niet zonder meer onbegrijpelijk.

3.4

3.5

Het hof oordeelt vervolgens dat er geen sprake is van bijzondere omstandigheden die ertoe leiden dat de vrouw haar bevoegdheid om de alimentatie over de voorliggende periode van vijf jaar te innen naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet meer zou mogen uitoefenen. In het middel wordt aangevoerd dat het hof ten onrechte is voorbij gegaan aan de omstandigheid dat partijen regelmatig contact met elkaar hadden, de vrouw de verschuldigdheid van de alimentatie daarbij nooit heeft aangeroerd en dat zij geen gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid om de alimentatie te verrekenen met bedragen die de man van haar tegoed had.

3.6

Die klachten zijn naar mijn oordeel ongegrond. De afspraak, dat de vrouw de alimentatie niet zou opeisen zolang dat niet nodig was, verklaart waarom zij gedurende vele jaren niet tot inning overging. De omstandigheid, dat partijen in die periode regelmatig contact hadden, maakt dat niet anders. Datzelfde geldt voor het feit dat de vrouw de verschuldigde alimentatie niet verrekende met bedragen die de man van haar tegoed had. Dit past immers binnen de gemaakte afspraak. Deze omstandigheden zijn dan ook geen bijzondere omstandigheden op grond waarvan de man er gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat de vrouw haar aanspraak niet meer geldend zou maken, ze vloeiden immers voort uit de gemaakte afspraak. Die afspraak impliceert tevens dat de man er rekening mee moest houden dat hij de verschuldigde bijdrage alsnog moest betalen als de financiële situatie van de vrouw zou wijzigen. Het oordeel van het hof dat er, gelet op deze afspraak, geen sprake is van bijzondere omstandigheden op grond waarvan het naar redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is dat de vrouw haar aanspraak alsnog geldend maakt, is dan ook niet onbegrijpelijk en evenmin onvoldoende gemotiveerd.

3.7

Het hof heeft daaraan toegevoegd dat een deel van de vordering inmiddels is verjaard. Geklaagd wordt dat deze overweging onbegrijpelijk is, nu verjaring van een deel van de vordering niet van belang kan worden geacht voor het oordeel omtrent rechtsverwerking.

3.8

Ook die klacht is ongegrond. Bij het oordeel of sprake is van omstandigheden die het naar maatstaven van redelijkheid billijkheid onaanvaardbaar maken dat dat de vrouw aanspraak op de achterstallige onderhoudsbijdrage maakt moeten alle omstandigheden van het geval worden meegewogen. De omstandigheid dat de man tegen langdurig stil zitten wordt beschermd door de verjaringstermijn van 5 jaar kan daarbij een rol spelen. Het oordeel van hof dat geen sprake is van omstandigheden die het naar maatstaven van redelijkheid billijkheid onaanvaardbaar maken dat dat de vrouw aanspraak op de (nog niet verjaarde) achterstallige onderhoudsbijdrage maakt is dan ook niet onjuist en evenmin onbegrijpelijk of onvoldoende gemotiveerd.

3.9

In het middel wordt nog aangevoerd het hof heeft miskend dat de man door het alsnog geldend maken van de aanspraak op alimentatie een onredelijk financieel nadeel lijdt. Daarbij wordt verwezen naar zijn stelling in hoger beroep dat hij geen rekening meer hield met deze vordering en daarvoor geen voorziening heeft getroffen. Voorts is in hoger beroep aangevoerd dat de man inmiddels een bijstandsuitkering heeft en is aangewezen op de voedselbank.

3.10

Dit onderdeel faalt. Zoals weergegeven onder 3.2, kan langdurig stil zitten door de gerechtigde tot rechtsverwerking leiden indien de wederpartij door diens handelen onredelijk nadeel lijdt. Daarvan kan onder meer sprake zijn indien de wederpartij door het tijdsverloop in zijn bewijspositie wordt benadeeld of indien hem de mogelijkheden zijn ontnomen om op de financiële gevolgen te anticiperen.10 Dat is hier niet aan de orde. Aangezien was afgesproken dat alsnog betaald moest worden als de financiële omstandigheden van de vrouw zouden wijzigen moet de man juist wel met de financiële gevolgen daarvan rekening houden. Gelet op die afspraak, die door het hof tot uitgangspunt is genomen voor zijn oordeel, is van een onredelijk nadeel dan ook geen sprake. Dit impliciete oordeel, dat ik niet onjuist acht, behoefde naar mijn mening geen nadere motivering.