Uitspraken

“De inhoud van het gesprek

De gespreksstof wisselt nogal van plofkraken; een handel in AK’s; een bank kraak; een situatie op Schiphol; een roof in België en het uitschakelen van een zwakke schakel. Bij al die zaken zou [betrokkene 1] betrokken kunnen zijn. De conclusie van het OM dat de opmerking over [verdachte] die een plek heeft gepakt, uitsluitend terug te leiden zou zijn tot de roof op 25 februari kan niet worden getrokken’.

Het gesprek begint met een gesprek over een plofkraak. Een stukje stront tegen een deur plakken dan achteruit.... Zo’n groene batterij; weegt een kilo of zo.. [betrokkene 1] vertelt dat hij de springstof krijgt van een neger die neergeknald is en in Suriname zit.

Mijn cliënt is negroïde; is neergeschoten; verbleef in Suriname en in zijn box zijn twee geelgroene staven springstof van ca. 1 kilo gevonden.

Bij [betrokkene 4] , de vriendin van [betrokkene 1] zijn foto’s aangetroffen van gekraakte pinautomaten.

Het is uit te sluiten dat als [betrokkene 1] in het gesprek zegt dat [verdachte] zijn plek heeft gepakt, dat het over plofkraken gaat? Ik meen van niet.

Is het uit te sluiten dat [betrokkene 1] , 25e februari 2005, als tweede man is meegaan? Ik meen van niet.

Nergens in het gesprek zegt [betrokkene 1] dat hij niet mee is gegaan de 25e. Hij zegt alleen dat hij de eerste keer er voor ging en dat hij een week later nog dacht he fuck that man.

Hoezo afgehaakt? Drie dagen na de poging – op 13 februari 2005 – werden [betrokkene 5] en [betrokkene 1] aangetroffen bij een verdachte situatie te Hoofddorp, een paar kilometer van Schiphol verwijderd. Dat duidt niet op afhaken.

Het signalement van de bestuurder van de KLM auto op 25 februari 2005 lijkt op het signalement van de bijrijder in het voertuig van 10 februari 2005: een slanke blanke Hollander.

In het eerder gemeld krantenartikel wordt gemeld dat de 41-jarige [betrokkene 6] geldt als één van de twee overvallers die met pistoolmitrailleurs drie Schiphol medewerkers en een piloot onder schot hielden.

Bij [betrokkene 4] , werd onder meer een patroonhouder voor een machinepistool en een kogelvrij vest gevonden.

[betrokkene 1] en [betrokkene 5] waren na 14 maart 2005 spoorloos verdwenen.

Bewijsmiddelen die op een betrokkenheid van [betrokkene 1] op 10 februari 2005 duiden, kunnen ook duiden op een betrokkenheid op 25 februari 2005. Het omgekeerde is ook mogelijk.

Ik concludeer dat op grond van de aangetoonde feitelijke onjuistheden in het gesprek en mede gezien de in aanwezige dossierkennis; de perspublicaties; het ontbreken van specifieke daderkennis; de mogelijke alternatieve scenario’s; de uitlatingen van [betrokkene 1] bij de rechtbank en de onmogelijkheid om antwoorden van hem te krijgen, het OVC gesprek geen overtuigend bewijsmiddel is voor de betrokkenheid van [verdachte] bij de diamantenroof en terzijde moet worden geschoven.”

“De uitlatingen van [betrokkene 1] in het OVC-gesprek van 17 juni 2013 zijn onbetrouwbaar. Het Openbaar Ministerie stelt ten onrechte dat [betrokkene 1] zou spreken over informatie die niet in het dossier zou hebben gestaan. De raadsman verwijst voorts naar artikelen over de diamantroof in de Telegraaf. [betrokkene 1] wist verder van het manuscript dat [betrokkene 5] aan het schrijven was. [betrokkene 1] geeft in het gesprek ook details die verifieerbaar onjuist zijn. De gespreksstof wisselt nogal. De conclusie van het Openbaar Ministerie dat de opmerking over ‘ [verdachte] die een plek heeft gepakt’ uitsluitend terug te leiden zou zijn tot de roof van 25 februari 2005, kan niet worden getrokken. Het is niet uit te sluiten dat [betrokkene 1] op 25 februari 2005 als tweede man is meegegaan.”

“Op 17 juni 2013 zat [betrokkene 1] met een medeverdachte (in een ander strafrechtelijk onderzoek) in een auto waarin afluisterapparatuur was geplaatst. Er heeft een gesprek plaatsgevonden, waarbij vooral [betrokkene 1] aan het woord was. Gelet op de inhoud van dat gesprek, waarvan het verslag integraal is opgenomen in de bewijsmiddelen, gaat het over de diamantroof op Schiphol en meer in het bijzonder een daaraan voorafgaande poging. Dat het gesprek over Schiphol gaat leidt het hof onder andere af uit de gebruikte zinsneden: ‘op Schiphol’, ‘op het platform’ en ‘we hadden pakken ook aan man, we zagen er ehmm eh hmm als die koffertrekkers’. Verder sluit hetgeen door [betrokkene 1] is verteld naadloos aan bij hetgeen [betrokkene 7] en [betrokkene 8] , zoals hierboven benoemd, hebben verklaard over de gebeurtenissen op 10 februari 2005. Samengevat komt het er op neer dat [betrokkene 1] in een op het binnenterrein van Schiphol buitgemaakte auto zat, met ‘ [betrokkene 9] ’ als bestuurder. Ze hadden wapens bij zich: een machinegeweer, een paar handgranaten en een pistool. Op het binnenterrein zijn [betrokkene 9] en [betrokkene 1] aangesproken door een medewerker van Schiphol (‘bewaking’), die denkt dat zij gewoon personeel zijn, en zegt dat ze de auto (van ‘ [naam 1] ’) hebben gepakt. Die auto moesten [betrokkene 9] en [betrokkene 1] terugbrengen. Ze reden eerst de goede kant op, maar plotseling ‘maakten ze een rondje’ en zijn ze ‘toen die boom (het hof begrijpt: slagboom) in één keer open ging’ het terrein afgereden.

[betrokkene 1] heeft ook over een daarop volgende keer verteld. Hij zegt: “Maar de eerste keer ging ik er gewoon voor. Maar toen dat fout ging hè wouden ze een week later wouden ze weer. Toen zat in mijn hoofd nog hey fuck dat man”: En ook: “(…) achteraf wisten ze dat het twee weken eerder had moeten gebeuren”. Het hof leidt hieruit, mede in het licht van de nader te bespreken bewijsmiddelen, af dat dit over de geslaagde diamantroof op 25 februari 2005 gaat. [betrokkene 1] , die kennelijk niet meer durfde, zegt dan nog: “Die [verdachte] heeft toen mijn plek gepakt en ehh, die heeft een mejoen gehad”.

[betrokkene 1] heeft overigens ook nooit ontkend dat het OVC-gesprek betrekking heeft op de diamantroof op Schiphol en de daaraan voorafgaande poging. Ter terechtzitting van de rechtbank (waarvan het proces-verbaal ter terechtzitting is gevoegd in de zaak tegen de verdachte) heeft [betrokkene 1] , aan de hand van een briefje, verklaard: “Ik heb het dossier toegestuurd gekregen van mijn advocaat in 2005. Ik wist dus van het manuscript van [betrokkene 5] . Over het OVC gesprek van 17 juni 2013 wil ik zeggen dat ik heb lopen opscheppen. Ik ben een Amsterdammer en zat gewoon te ouwehoeren. Soms sla ik op hol en dat gebeurde toen ook”. Volgens het hierop gebaseerde verweer van de raadsman is dan ook geen sprake van daderkennis maar kennis vanuit het dossier en/of het manuscript, en heeft [betrokkene 1] om stoer te doen voorgewend dat hij betrokken was bij de mislukte overval op 10 februari 2005.

Het moment van overleggen van deze verklaring en het gebrek aan enige toelichting en specificering door [betrokkene 1] van deze verklaring, doen reeds afbreuk aan de geloofwaardigheid ervan. Bovendien is bevreemdend dat als [betrokkene 1] slechts aan het opscheppen was of ‘stoer deed’, hij opgeeft over betrokkenheid bij de mislukte roof in plaats van de geslaagde roof, waaraan hij bovendien naar eigen zeggen niet meer durfde deel te nemen omdat hij nog met de mislukking ‘in zijn hoofd’ zat. Dit komt de geloofwaardigheid van de door [betrokkene 1] bij de rechtbank geschetste gang van zaken evenmin ten goede. Verder is van belang dat deze verklaring niet meer behelst dan een niet-onderbouwde mededeling, die strikt genomen niet eens inhoudt dat [betrokkene 1] op basis van kennis uit het Rock-dossier of het manuscript heeft verteld. Daar komt bij dat kennelijk uit de inhoud van die verklaring moet worden afgeleid dat [betrokkene 1] op grond van het Rock- dossier (“dus”) wist van het manuscript van [betrokkene 5] (dat over de diamantroof op Schiphol gaat). In zoverre kan de verklaring van [betrokkene 1] niet waar zijn, omdat het manuscript (meerdere versies) pas in 2017, in het onderzoek Eaton, is gevonden. Daar komt bij dat het hof twee delen, zoals digitaal toegevoegd aan het dossier, van het OVC-gesprek heeft beluisterd. [betrokkene 1] is daarin – zo stelt het hof op basis van zijn eigen waarneming vast – zeer beeldend en gedetailleerd in zijn beschrijving van hetgeen is voorgevallen en hij vertelt bovendien wat hij – op sommige momenten – dacht en voelde. Hij spreekt daarbij ook met een zekere bewondering voor de bestuurder [betrokkene 9] , die kennelijk heel rustig bleef toen hij werd aangesproken, en op dat moment zelfs een telefoongesprek voorwendde met de KLM-medewerker bij wie de auto in gebruik zou zijn geweest (“ [naam 1] ” in de bewoordingen van [betrokkene 1] ). In zoverre komt hetgeen [betrokkene 1] tegen zijn gesprekspartner vertelde zeer authentiek over, als een verslag van iemand die uit eigen wetenschap vertelt.

Op grond van het voorgaande is het hof van oordeel dat de (kennelijk zo bedoelde) verklaring van [betrokkene 1] in eerste aanleg dat hij slechts heeft verteld op basis van kennis uit het Rock-dossier en/of het manuscript ongeloofwaardig is. Het verweer van de raadsman dat het OVC-gesprek van 17 juni 2013 geen daderwetenschap inhoudt wordt daarom verworpen.

De door de raadsman benoemde ‘onjuistheden’ in het OVC-gesprek (een gele jeep in plaats van een blauwe KLM-auto, vier in plaats van drie bewakers, bewakers – met strepen – in plaats van ‘gewone’ medewerkers, [naam 1] in plaats van – naar het hof aanneemt – [betrokkene 10] , een KLM-auto zonder kenteken terwijl de auto wel, in elk geval blijkens de goederenbijlage bij de aangifte, een kenteken had) zijn naar het oordeel van hof van zo’n ondergeschikte betekenis, dat die aan vorenstaande conclusie geen afbreuk doen. Terzijde merkt het hof op dat uit de verklaringen van [betrokkene 7] en [betrokkene 8] blijkt dat zij, op het moment dat [betrokkene 7] de inzittenden van de gestolen KLM-auto aansprak, wel met z’n vieren waren.”

“Op grond van het OVC-gesprek tussen [verdachte] en [betrokkene 2] kan evenmin worden geconcludeerd dat [verdachte] de diamantroof op 25 februari 2005 heeft gepleegd. Er was een financieel probleem tussen de deelnemers aan de diamantroof. [verdachte] is uiteindelijk benaderd om als bemiddelaar op te treden. Niet is vast te stellen waar de bedragen in het gesprek tussen [verdachte] en [betrokkene 2] exact over gaan. Het is niet uit te sluiten dat wordt gesproken over bedragen die [verdachte] als bemiddelaar ter beschikking zijn gesteld om te verdelen.”

“De betrokkenheid van de genoemde verdachten vindt naar het oordeel van het hof ten slotte bevestiging in de onderlinge contacten die verband hielden met een financieel conflict. Het hof gaat ervan uit dat [betrokkene 1] niet deelnam aan deze contacten omdat hij slechts betrokken is geweest bij de poging en niet bij de uiteindelijke roof. De andere verdachten hebben in de periode van oktober 2013 tot en met februari 2015 veelvuldig telefonisch contact gehad en elkaar in wisselende samenstellingen ontmoet. Op 17 april 2014 wordt een ontmoeting waargenomen tussen [betrokkene 11] , [betrokkene 3] , [betrokkene 12] , [betrokkene 5] en [betrokkene 2] . Dat sprake is van een financieel conflict, en meer in het bijzonder dat [betrokkene 3] , [betrokkene 12] en [betrokkene 2] geld tegoed hadden van [betrokkene 5] en/of [betrokkene 11] volgt uit de inhoud van een aantal in de bewijsmiddelen opgenomen tap- en OVC-gesprekken. In het bijzonder wijst het hof op het OVC-gesprek tussen [betrokkene 2] en [verdachte] op 19 september 2014. In dat gesprek, dat voor een groot deel integraal is opgenomen in de bewijsmiddelen, heeft [verdachte] (aan het einde) gezegd dat hij ‘ergens’ hoopt dat hij nog geld krijgt. Daaraan voorafgaand heeft hij gezegd: “Toen ik uit de bajes kwam, zegt [betrokkene 9] tegen me: Ik weet dat er een heleboel nog was. (…) ik heb het samen met hem in het plafond gezet (…) dus ik weet die hele koffer zit vol (…)”. En volgens [verdachte] had ‘ […] ’ tegen hem gezegd: “Ach er is, er is nog zoveel, je kleinkinderen kunnen er nog van leven”. Kennelijk ging het om veel geld, maar desondanks kwam dat geld niet over de brug en voelde [betrokkene 2] zich ‘besodemieterd’. Er moest van hem ‘wat gebeuren’, want ‘het is al 9 jaar geleden’. Het hof stelt vast dat het kennelijk gaat om een gebeurtenis, waar veel geld mee is verdiend, in 2005, het jaar waarin ook de diamantroof plaatsvond. Ten slofte wordt tussen [betrokkene 2] en [verdachte] besproken wat beiden wel hebben ontvangen. Kort samengevat ‘zweert’ [verdachte] dat hij ‘maar 1 miljoen’ heeft gepakt. Dit gegeven pas zeer goed bij hetgeen [betrokkene 1] heeft gezegd in het OVC-gesprek als hij zegt dat ‘ [verdachte] ’ zijn plek heeft gepakt een daarvoor een ‘mejoen’ (het hof begrijpt: een miljoen) heeft gehad. In zoverre ondersteunen ook deze bewijsmiddelen elkaar.”

“Wat is het belangrijk om exact te kunnen beluisteren en observeren hoe, waar, op welk moment, in welke context, met welke mimiek, expressie dit – na drie uur tafelen en borrelen – zou zijn gezegd. Wij zullen het nooit weten omdat er bewust is afgezien om opnames te maken van deze ultieme poging om namen en rugnummers te verkrijgen.

De verklaring van [betrokkene 3] is op dit punt onvoldoende duidelijk en onzorgvuldig geformuleerd. Wie zijn dan die neven (zie stamboom in dossier); wie van hen beiden was erbij; waar was hij bij; wat was zijn rol enzovoorts. De naam van mijn cliënt wordt niet door [betrokkene 3] genoemd.

Conclusie: zijn “verklaring” is onvoldoende redengevend voor het bewijs van het cliënt tenlastegelegde feit. Ook uit de beweerdelijke uitlatingen van [betrokkene 3] valt geen specifieke concrete bijdrage van voldoende gewicht af te leiden, en al helemaal niet ten aanzien van het aanwezig zijn op het platform op 25 februari 2005”.

“c. Het langdurige WOD-traject op [betrokkene 3] was disproportioneel en voldeed evenmin aan de eisen van subsidiariteit. [betrokkene 3] had zich middels het dossier Rock, perspublicaties en informatie van derden grondig verdiept in de diamantroof. Zonder audio- of video-opname is controle op deze zeer ingrijpende politiemethode en met name op het eindgesprek op 14 januari 2017 onmogelijk. De A-verbalisanten zijn alcohol gaan gebruiken, terwijl zij nog moesten zorgen voor een betrouwbare vastlegging van hun bevindingen in een proces-verbaal. Niet kan worden uitgesloten dat zij onvoldoende in staat zijn geweest om hun bevindingen met de vereiste zorgvuldigheid en dus naar waarheid vast te leggen. In strijd met artikel 152 Sv is niet zo spoedig mogelijk proces-verbaal opgemaakt. De A-verbalisanten hebben hun processen-verbaal van 2 december 2016 en 15 januari 2017 pas op 12 mei respectievelijk 26 april 2017 ondertekend en niet meer doorgelezen. Het is ook opvallend dat in het proces-verbaal van bevindingen van teamleider [verbalisant] van 12 april 2017 (map 64, p. 65) de passage “ [naam 2] , nee die was er niet bij, die ander” ontbreekt, terwijl [verbalisant] bij de rechter-commissaris heeft verklaard dat hij van de begeleiders gespreksverslagen ontvangt en die informatie zoveel mogelijk integraal opneemt. [verbalisant] heeft bij de rechter-commissaris ook verklaard dat de processen-verbaal van de A-verbalisanten opgesteld zouden worden rond de inleverdatum. De raadsman concludeert dat de passage “ [naam 2] , nee die was er niet bij, die ander” op een bepaald moment, na het laatste proces-verbaal van [verbalisant] van 12 april 2017 en dus ver na 15 januari 2017, door “het WOD” is toegevoegd. De raadsman verzoekt wegens het ontbreken van de vereiste betrouwbaarheid het proces-verbaal van (beweerdelijk) 15 januari 2017 van het bewijs uit te sluiten, althans daaraan geen belastende betekenis toe te kennen.

d. De verklaring van [betrokkene 3] op 14 januari 2017 is onvoldoende redengevend voor het bewijs van het aan [verdachte] tenlastegelegde feit. Verder laat zich alleszins verdedigen dat overmatig alcoholgebruik van [betrokkene 3] in deze setting van invloed zou kunnen zijn op de betrouwbaarheid van zijn uitingen.”

“Over het verweer dat het gebruik van de uitlatingen van [betrokkene 1] , [betrokkene 2] en [betrokkene 3] als bewijs strijdig is met het in artikel 6 EVRM gewaarborgde recht op een eerlijk proces, overweegt het hof het volgende.

In het arrest van 20 april 2021 (ECLI:NL:HR:2021:576) heeft de Hoge Raad onder meer het volgende overwogen:

‘2.12.1 Zoals in het […] arrest van 4 juli 2017 [ECLI:NL:HR:2017:1015] is overwogen, moet de rechter voordat hij einduitspraak doet, nagaan of de procedure in haar geheel voldoet aan het door artikel 6 EVRM gewaarborgde recht op een eerlijk proces. Zo nodig zal hij hetzij ambtshalve alsnog overgaan tot het oproepen en het horen van (een) getuige(n), hetzij bij zijn beslissing over de bewezenverklaring onder ogen moeten zien of en zo ja, welke gevolgen moeten worden verbonden aan de omstandigheid dat de verdediging, ondanks het nodige initiatief daartoe, geen gebruik heeft kunnen maken van de mogelijkheid om de relevante getuige(n) in enig stadium van het geding te (doen) ondervragen.

“De uitlatingen van deze personen kunnen niet worden aangemerkt als een buiten de aanwezigheid van de verdediging afgelegde getuigenverklaring (…) waarvoor zou gelden dat geen nadere onderbouwing van het belang bij het oproepen en horen van de betreffende persoon mag worden verlangd.”6

“123. As regards the question whether the evidence of the absent witness whose statements were admitted in evidence was the sole or decisive basis for the defendant’s conviction (…), the Court reiterates that “sole” evidence is to be understood as the only evidence against the accused (…). “Decisive” evidence should be narrowly interpreted as indicating evidence of such significance or importance as is likely to be determinative of the outcome of the case. Where the untested evidence of a witness is supported by other corroborative evidence, the assessment of whether it is decisive will depend on the strength of the supporting evidence; the stronger the corroborative evidence, the less likely that the evidence of the absent witness will be treated as decisive (…).

124. As it is not for the Court to act as a court of fourth instance (…), its starting-point for deciding whether an applicant’s conviction was based solely or to a decisive extent on the depositions of an absent witness is the judgments of the domestic courts (…). The Court must review the domestic courts’ evaluation in the light of the meaning it has given to “sole” and “decisive” evidence and ascertain for itself whether the domestic courts’ evaluation of the weight of the evidence was unacceptable or arbitrary (…). It must further make its own assessment of the weight of the evidence given by an absent witness if the domestic courts did not indicate their position on that issue or if their position is not clear (…).”7

“126. The fact that the domestic courts approached the untested evidence of an absent witness with caution has been considered by the Court to be an important safeguard (…). The courts must have shown that they were aware that the statements of the absent witness carried less weight (…). The Court has taken into account, in that context, whether the domestic courts provided detailed reasoning as to why they considered that evidence to be reliable, while having regard also to the other evidence available (…).

127. An additional safeguard in that context may be to show, at the trial hearing, a video-recording of the absent witness’s questioning at the investigation stage in order to allow the court, prosecution and defence to observe the witness’s demeanour under questioning and to form their own impression of his or her reliability (…).

128. A further considerable safeguard is the availability at the trial of corroborative evidence supporting the untested witness statement (…). Such evidence may comprise, inter alia, statements made at the trial by persons to whom the absent witness reported the events immediately after their occurrence (…), further factual evidence secured in respect of the offence, including forensic evidence (…), or expert opinions on a victim’s injuries or credibility (…). The Court has further considered as an important factor supporting an absent witness’s statement the fact that there were strong similarities between the absent witness’s description of the alleged offence committed against him or her and the description, given by another witness with whom there was no evidence of collusion, of a comparable offence committed by the same defendant. This holds even more true if the latter witness gave evidence at the trial and that witness’s reliability was tested by cross-examination (…).

(…)

131. The defendant must further be afforded the opportunity to give his own version of the events and to cast doubt on the credibility of the absent witness, pointing out any incoherence or inconsistency with the statements of other witnesses (…). Where the identity of the witness is known to the defence, the latter is able to identify and investigate any motives the witness may have for lying, and can therefore contest effectively the witness’s credibility, albeit to a lesser extent than in a direct confrontation (…).”8

“Beperkingen tijdens de schorsing VH

De voorlopige hechtenis van cliënt is door de rechtbank op 11 oktober 2017 geschorst echter zijn bewegingsvrijheid was aan beperkingen onderhevig. Zo moest hij zijn Nederlandse paspoort inleveren en hij kon dus niet reizen ( bijv. zijn moeder opzoeken in Suriname); moest hij zich tweewekelijks melden op het politiebureau; en mocht hij geen contact hebben met zijn medeverdachten, getuigen en/of slachtoffers. Bij vonnis van 28 januari 2019 werd de schorsing opgeheven.

Ik verzoek u niet deze periode van bijna 16 maanden in mindering te brengen op de op te leggen straf maar ik verzoek u wel gezien de beperkte bewegingsvrijheid gedurende deze periode, de strafte matigen.

Met ingang van 11 maart 2020 werd de VH door Uw Hof zonder beperkende voorwaarden geschorst tot de zitting van 16 november 2020 en op de zitting werd de VH wederom door uw Hof geschorst zonder beperkende vw.

Het OM wil – na 19 maanden – deze schorsing opgeheven zien. De verdediging is het hiermee niet eens. Het is zeer aannemelijk dat uw arrest niet de eindbeslissing zal zijn gezien een aantal juridische verweren en te nemen beslissingen daarop die wellicht cassatieappel rechtvaardigen. Ik denk daarbij onder meer aan het Mr. Big onderzoek; de termijnoverschrijding; het ontbreken van een effectieve en behoorlijke ondervragings-mogelijkheid ten aanzien van een aantal getuigen o.a. [betrokkene 3] en [betrokkene 1] ; “wet straffen en bescherming” etc.

Kortheidshalve verwijs ik naar de door mij ingediende schorsingverzoeken en naar de Europese jurisprudentie deels als bijlagen gehecht aan deze pleitnota. Ik meen dat het verzoek van de AG afgewezen dient te worden en verzoek u de voorlopige hechtenis op te heffen

Voorts verzoek ik U rekening te houden met de navolgende aspecten die een lagere op te leggen straf rechtvaardigen dan de gevorderde:

(…)

Aanzienlijk hogere eis dan in eerste instantie

De AG kwam tot haar strafvoorstel van 7 jaar op basis van de ernst van de feiten; het leed van de slachtoffers; de proceshouding van cliënt en zijn medeverdachten en de termijnoverschrijding.

Ook de officier justitie memoreerde de ernst van de feiten; het consequent geen verklaring afleggen en het menselijk leed. De officier vond dat er geen sprake was van overschrijding van de redelijke termijn en paste geen “korting” toe. Tegen cliënt werd zeven jaar en zes maanden geëist.

Ogenschijnlijk nagenoeg dezelfde eis maar de hoogte van de eis in eerste instantie was volgens de officier gebaseerd op richtlijnen van het OM die bij recidive zouden moeten leiden tot een verhoging van 50%. Zonder die verhoging zou het OM dus in eerste instantie 5 jaar hebben geëist. De recidive waaraan het OM refereerde waren echter feiten van 20 en 24 jaar geleden. Nadien is cliënt niet meer voor dergelijke feiten in aanraking gekomen met justitie. Er was dus geen basis voor een verhoging van de strafeis met 50%.

Er is dus een groot verschil tussen de 5 jaar die het OM in eerste instantie van plan was te eisen en de 7 jaar die thans (met korting) geëist wordt. Al hoewel het had OM vrij staat om in hoger beroep een ander strafvoorstel te formuleren, is er mijns inziens geen enkele reden om tot een dergelijke ongemotiveerde hogere strafeis te komen.

Alleen daarom al verzoek ik u het voorstel van de AG niet te volgen.

Ik wil nog een opmerking maken over de niet gespecifieerde strafeis van de AG in de zaak tegen mijn cliënt.

In de zaak van [betrokkene 1] is 3 jaar en 4 maanden geëist voor het medeplegen van de poging tot diefstal.

Tegen [betrokkene 11] is 8 jaar en 6 maanden geëist als medepleger bij de poging tot diefstal en bij de daadwerkelijke diefstal.

Voor dat 2e feit, de diefstal op 25 februari 2005, wordt – los gezien van allerlei persoonlijke omstandigheden die niet of nauwelijks besproken zijn op de zittingen – tegen HV 5 jaar en 2 maanden meer geëist dan tegen [betrokkene 1] .

Als ik dit verschil op basis van het gelijkheidsbeginsel dan door trek naar de eis tegen mijn cliënt (zeven jaar) dan zou dat betekenen dat tegen hem voor de diefstal een gevangenisstraf van 5 jaar en 2 maanden geëist is en voor het wapen en een explosief in de box, 1 jaar en 10 maanden. Dit vind ik voor het aanwezig hebben die goederen weggestopt in een box een buitenproportionele eis. Een reden temeer om de eis van de AG niet te volgen.

(…)

“wet straffen en bescherming”

De nieuwe VI-regeling geldt voor alle vonnissen en arresten die na inwerkingtreding zijn uitgesproken. Zonder de door de AG gememoreerde termijnoverschrijding van 11 maanden zou in de zaak van mijn cliënt ruim voor de wetswijziging arrest zijn gewezen.

Het is niet goed uit te leggen dat cliënt voor een feit gepleegd in 2005 een hogere netto gevangenisstraf zou krijgen enkel door een wetswijziging uit 2021.

Voor de wetswijziging zou een derde van de straf af zijn gegaan en cliënt zou vanaf 18 maanden naar een (zeer) beperkt beveiligde inrichting (BBI/ZBBI) zijn gegaan met een enkelband.

Nieuwe wetten mogen niet met terugwerkende kracht ten nadele ven een burger toegepast worden.

Ook verzoek ik u daarom bij de strafoplegging expliciet rekening te houden met de “wet straffen en bescherming” die per 1 juli 2021 in werking is getreden.”

“De rechtbank heeft de verdachte voor het in eerste aanleg onder 1 en 4 bewezenverklaarde veroordeeld tot een gevangenisstraf van zes jaar.

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat de verdachte voor het onder 1, 3 en 4 tenlastegelegde zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van zeven jaar met aftrek van voorarrest, waarbij zij rekening heeft gehouden met de overschrijding van de redelijke termijn.

De raadsman verzoekt bij de strafoplegging in matigende zin rekening te houden met het feit dat [verdachte] ingevolge de door de rechtbank opgelegde schorsingsvoorwaarden gedurende een periode van bijna 16 maanden een beperkte bewegingsvrijheid had. Verder verzoekt de raadsman rekening te houden met het bepaalde in artikel 63 Sr, met de inmiddels in werking getreden Wet straffen en beschermen waardoor een nieuwe Vl-regeling geldt, alsmede met de overschrijding van de redelijke termijn.

Het hof heeft in hoger beroep de op te leggen onvoorwaardelijke gevangenisstraf bepaald op grond van de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en gelet op de persoon van de verdachte. Het hof heeft daarbij in het bijzonder het volgende in beschouwing genomen.

Op 25 februari 2005 heeft op de luchthaven Schiphol een gewapende overval plaatsgevonden. Hierbij werd een gerote hoeveelheid diamanten en sieraden met een totale waarde van ruim 72 miljoen Amerikaanse dollar gestolen, op het moment dat deze met een beveiligd transport aan boord van een vliegtuig zou worden gebracht. Deze brutale overval heeft voor veel maatschappelijke onrust gezorgd. Niet alleen was de waarde van de weggenomen goederen ongekend, ook werd men ermee geconfronteerd dat criminelen kans hadden gezien om met wapens op het afgesloten, beveiligde deel van de nationale luchthaven te komen. Nog steeds geldt de overval van 25 februari 2005 als de roof met de grootste buit uit de Nederlandse geschiedenis. Een deel van de ontvreemde goederen is teruggevonden, maar nog steeds is een gedeelte ter waarde van ruim 43 miljoen Amerikaanse dollar spoorloos.

Naast de grote schade en de maatschappelijke onrust die de overval van 25 februari 2005 heeft veroorzaakt, heeft deze ook een diepe indruk achtergelaten op de slachtoffers. Door de handelingen van de verdachte en een mededader hebben zij zeer angstige momenten gekend. Zo kreeg een van de slachtoffers een vuurwapen op een afstand van ongeveer 20 centimeter op zijn borst gericht terwijl hem werd toegevoegd: “Uitstappen, hier met die portofoon, op de grond.” Toen hij op zijn buik op de grond lag was het even stil en kort daarna hoorde hij de overvaller die hem uit de auto had gehaald op agressieve toon roepen: “Waar zijn de sleutels, waar zijn de sleutels?” en voelde hij dat de overvaller met zijn arm over zijn hoofd kwam en de sleutels pakte. De ervaring leert dat slachtoffers van dergelijke gewelddadige misdrijven doorgaans nog lange tijd de nadelige psychische gevolgen ondervinden van wat hun is overkomen. Dat blijkt pok in dit geval uit de onderbouwing van de gevorderde immateriële schadevergoeding van twee van de slachtoffers. Een van hen geeft in die onderbouwing aan dat hij zich na al die tijd nog elk detail kan herinneren en dat de beelden van de overval zich de afgelopen jaren veelvuldig in zijn hoofd hebben afgespeeld. De ander kampt nog steeds met gevoelens van angst, frustratie en verdriet. Ook kan hij sindsdien slecht tegen harde en onverwachte geluiden. Ter terechtzitting van het hof heeft een van de slachtoffers verklaard dat hij zijn werk inmiddels niet meer kan uitvoeren, omdat hij op Schiphol altijd wordt herinnerd aan het gebeurde. Hij heeft onlangs hulp gezocht van een psycholoog. Ook na ruim 16 jaar trekt de overval dus nog steeds een wissel op zijn leven.

De gewapende overval is in georganiseerd verband en op planmatige en berekenende wijze uitgevoerd. De mededaders van de verdachte, naar hij moet hebben begrepen, moeten zich terdege en langdurig op dit misdrijf hebben voorbereid. Er was een plan voor de overval. Een van de mededaders heeft vanuit zijn functie als KLM-medewerker, waarbij hij werkzaamheden verrichtte op het afgesloten beveiligde terrein van de luchthaven, maandenlang observaties uitgevoerd met betrekking tot het wekelijkse waardetransport en heeft de voor de overval benodigde wapens van land- naar airside gebracht. Op 10 februari 2005 heeft er een poging overval op het waardetransport plaatsgevonden door twee andere daders. Toen een van die daders niet nogmaals wilde deelnemen, is de verdachte in zijn plaats gegaan en heeft hij zich met zijn mededader, in het bezit van (een) vuurwapen(s), op het afgesloten, beveiligde deel van de luchthaven Schiphol begeven. De verdachte handelde kennelijk louter voor financieel gewin. Daarbij heeft hij zich niet laten weerhouden door de ingrijpende gevolgen die de overval onvermijdelijk zou hebben voor de slachtoffers en voor de integriteit en de veiligheid van de luchthaven Schiphol.

Voorts heeft verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan het overtreden van de Wet wapens en munitie. Hij heeft twee blokken springstof voorhanden gehad. Bij ontploffing van een van die blokken zou dat al leiden tot dodelijk letsel voor personen in de directe omgeving. Daarnaast heeft de verdachte een vuurwapen met bijpassende munitie en overige munitie voorhanden gehad. Het voorhanden hebben van verboden wapens brengt in het algemeen een onaanvaardbaar risico voor de veiligheid van personen met zich en maakt een ernstige inbreuk op de rechtsorde.

Gelet op de ernst van de ernst van de feiten is het hof van oordeel dat een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van een aanzienlijke duur moet worden opgelegd.

Het hof acht, gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, de door de advocaat-generaal gevorderde straf onvoldoende recht doen aan de ernst van de gepleegde strafbare feiten, in het bijzonder aan de ernst van de overval. Hierbij merkt het hof op dat het in deze om een dusdanig ernstige en uitzonderlijke overval gaat, dat het uitgangspunt voor een overval geldtransport, zoals dit is neergelegd in de zogenoemde LOVS-oriëntatiepunten, in dit geval niet aan de orde is.

Bij de strafoplegging betrekt het hof enerzijds dat de verdachte vóór het plegen van de overval, namelijk in 1995 en in 1999, tot gevangenisstraffen voor diefstal met geweld is veroordeeld, in 1999 zelfs tot een gevangenisstraf van 9 jaar (onherroepelijk geworden in 1995 respectievelijk 2001). Ook is de verdachte vóór het plegen van de onderhavige overtreding van de Wet wapens en munitie, namelijk in 2006, onherroepelijk voor een dergelijk feit veroordeeld tot een gevangenisstraf. Anderzijds houdt het hof rekening met het bepaalde in artikel 63 Sr vanwege een veroordeling in 2019 tot 30 maanden gevangenisstraf.

In de door de verdachte geschetste omstandigheid, inhoudende dat hij ingevolge de door de rechtbank opgelegde schorsingsvoorwaarden bij zijn voorlopige hechtenis een beperkte bewegingsvrijheid had, ziet het hof geen aanleiding tot matiging van de straf.

Wet straffen en beschermen

Het hof ziet ook geen aanleiding om in de strafoplegging rekening te houden met het gewijzigde VI-regime. Tenuitvoerlegging van de opgelegde gevangenisstraf zal volledig plaatsvinden binnen de penitentiaire inrichting, tot het moment dat de veroordeelde in aanmerking komt voor deelname aan een penitentiair programma, als bedoeld in artikel 4 Penitentiaire beginselenwet, dan wel de regeling van voorwaardelijke invrijheidstelling, als bedoeld in artikel 6:2:10 Wetboek van Strafvordering, aan de orde is.

Het hof acht, gelet op al het voorgaande, een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van tien jaar in beginsel passend.

Redelijke termijn

De redelijke termijn is in hoger beroep overschreden. Als uitgangspunt heeft in deze zaak te gelden dat zowel de behandeling ter terechtzitting in eerste aanleg als die in hoger beroep dient te zijn afgerond met een einduitspraak binnen twee jaar nadat de redelijke termijn is aangevangen. De verdachte heeft op 5 februari 2019 appel ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank, terwijl het hof arrest wijst op 17 december 2021. Er is in hoger beroep dus sprake van een overschrijding met ruim 10 maanden.

Rekening houden met vermindering van straf in verband met overschrijding van de redelijke termijn, acht het hof oplegging van een gevangenisstraf van negen jaar en zes maanden, met aftrek van voorarrest, passend en geboden.”

“De in artikel 6:2:10 Sv vervatte regeling voorziet in de mogelijkheid aan de veroordeelde tot vrijheidsstraf voorwaardelijke invrijheidsstelling te verlenen. Deze regeling heeft betrekking op de executie van een opgelegde straf. De wijziging van deze regeling kan dus niet worden aangemerkt als een wijziging van wetgeving ten aanzien van de strafbaarstelling of de strafbedreiging. Gelet hierop kan niet worden gezegd dat de toepassing van deze bepaling op gevallen waarin na 1 juli 2021 een veroordeling is uitgesproken voor een strafbaar feit begaan voor 1 juli 2021 in strijd is met artikel 7 EVRM.”14

“3.

hij op 23 januari 2017 te Almere een hoeveelheid pentaerythritoltetranitraat (PETN), zijnde een voorwerp bestemd voor het treffen van personen of zaken door vuur of door middel van ontploffing (niet zijnde explosieven voor civiel gebruik waarvoor erkenning is verleend overeenkomstig de Wet explosieven voor civiel gebruik), voorhanden heeft gehad;

4.

hij. op 23 januari 2017 te Almere een wapen van categorie III, te weten een revolver (Smith & Wesson, kaliber .38) en munitie van categorie III, te weten zeven patronen (kaliber .38) en achttienpatronen (kaliber 9 mm), voorhanden heeft gehad”.

“Standpunt van de verdediging

De verdediging heeft betoogd, samengevat weergegeven, dat [verdachte] niet wist dat er in de box springstof en een wapen met munitie lag. In de box lagen – nog steeds – spullen van zijn in oktober 2015 overleden neef [naam 2] . Het proces-verbaal van doorzoeking vermeldt niet waar de springstof, de revolver en de patronen zijn aangetroffen; alle goederen zijn uit dozen en tassen gehaald en geregistreerd zonder te vermelden waar en hoe ze zijn aangetroffen. Bijna twee jaar na de doorzoeking is een proces-verbaal opgesteld met betrekking tot het aantreffen van het explosief, het vuurwapen en de munitie. Dit proces-verbaal laat de mogelijkheid open dat het blauwe doosje “ […] ” met daarin de explosieven verpakt was zijn in een verhuisdoos van [naam 2] of van een van de anderen van wie goederen werden opgeslagen in de box. Door alle verhuizingen werden goederen niet eens meer uitgepakt. Het proces-verbaal vermeldt niet waar de plastic tas waarin de munitie zat is aangetroffen. Verder blijkt uit het proces-verbaal niet wat voor kledingstukken er in de doos met het opschrift ” […] ” lagen, waarin het wapen in een zak in de mouw van een jasje is aangetroffen, zodat elke indicatie richting [verdachte] ontbreekt, aldus de raadsman.

Oordeel van het hof

Ten aanzien van het onder 3 tenlastegelegde voorhanden hebben van een hoeveelheid kneedbare explosieven en het onder 4 tenlastegelegde voorhanden hebben van een wapen en munitie stelt het hof vast dat deze voorwerpen tijdens de doorzoeking in een door [verdachte] gehuurde opslagruimte zijn aangetroffen. Het NFI heeft de aangetroffen explosieven onderzocht en vastgesteld dat het om een explosieve stof gaat als bedoeld in artikel 2, eerste lid, categorie II onder 7 van de Wet wapens en munitie. Ten aanzien van het wapen en de munitie is na onderzoek komen vast te staan dat het gaat om een wapen en munitie als bedoeld in respectievelijk artikel 2, eerste lid, categorie III en artikel 2, tweede lid, categorie III van de Wet wapens en munitie.

[verdachte] heeft ter terechtzitting van de rechtbank op 22 november 2018 een verklaring afgelegd over het aangetroffen wapen en de aangetroffen munitie en explosieven. Hij heeft verklaard dat alleen hij en zijn vriendin de code hadden van de opslagruimte. Verder heeft hij verklaard dat er in deze opslagruimte spullen van hemzelf, van zijn vriendin en van zijn inmiddels overleden neef [naam 2] stonden en dat hij aanneemt dat de kneedbare explosieven en de wapens tussen de verhuisspullen van zijn neef [naam 2] hebben gezeten. Hij is een keer samen met [naam 2] naar de opslagruimte geweest om spullen op te slaan. [naam 2] heeft twee dozen van [verdachte] geleend en daarin spullen gestopt die hij wilde opslaan. Verder had [naam 2] twee zakken bij zich, waarvan [verdachte] dacht dat daar kleding in zat. [naam 2] is in oktober 2015 overleden en zijn spullen lagen na zijn overlijden nog bij [verdachte] in de box. Ter terechtzitting van het hof heeft [verdachte] verklaard dat hij ‘er niet zeker van kan zijn’ dat de explosieven, het vuurwapen en de munitie van zijn neef [naam 2] waren. Hiermee heeft [verdachte] in essentie verklaard dat hij niet weet van wie de betreffende goederen zijn en hoe ze in de box terecht zijn gekomen. Hij gaat er vanuit dat hij ‘deze spullen’ samen met [naam 2] in de box heeft gezet.

Het hof stelt voorop dat [verdachte] – samen met zijn vriendin – als enige toegang had tot de opslagruimte die door hem was gehuurd. Gesteld noch aannemelijk geworden is dat de vriendin van [verdachte] enige betrokkenheid heeft bij het aangetroffen wapen en de aangetroffen munitie en explosieven. Volgens [verdachte] heeft zijn neef [naam 2] op enig moment onder zijn begeleiding toegang gehad tot deze ruimte en er spullen opgeslagen in dozen die [naam 2] van [verdachte] had geleend. Deze verklaring heeft [verdachte] evenwel pas afgelegd op het moment dat hij kennis had genomen van het aanvullende proces-verbaal van de KMar van 27 november 2018. Uit dit proces-verbaal blijkt dat het vuurwapen is aangetroffen in een stoffen zak in de mouw van een jasje, dat in een doos zat met kleding en waarop “kleding M” – waarbij het hof opmerkt dat de voornaam van [verdachte] ‘ [verdachte] ’ is – stond geschreven. Het moment van verklaren van [verdachte] doet ernstig afbreuk aan de geloofwaardigheid van zijn verklaring. Daarbij komt dat [naam 2] in oktober 2015 is overleden. Blijkens het huurcontract van de betreffende opslagruimte (zie map 73, p. 276) is deze ruimte met ingang van op 27 juli 2016 door [verdachte] gehuurd. Het is dus niet mogelijk dat [naam 2] met [verdachte] naar deze opslagruimte is gegaan om zijn spullen op te slaan en dat vervolgens na [naam 2] overlijden nog spullen van hem in de opslagruimte van [verdachte] lagen. Voor zover [verdachte] heeft willen aanvoeren dat [naam 2] de goederen niet in de opslagruimte heeft gezet, maar dat [verdachte] dit heeft gedaan omdat hij (telkens) spullen van (zijn inmiddels overleden neef) [naam 2] door verhuisde, is het hof van oordeel dat deze stelling op geen enkele manier concreet is gemaakt of aannemelijk is geworden.

Gelet op al hetgeen hiervoor is overwogen gaat het hof ervan uit dat het aangetroffen wapen en de aangetroffen munitie en explosieven aan [verdachte] toebehoren.

De tenlastegelegde feiten zijn wettig en overtuigend bewezen.”

“Als uitgangspunt heeft te gelden dat ingeval een verdachte het hem tenlastegelegde bestrijdt met een alternatieve lezing van de gebeurtenissen, die niet met een bewezenverklaring zou stroken, de rechter - indien hij tot een bewezenverklaring komt - die aangedragen alternatieve gang van zaken zal moeten weerleggen.

Dat kan geschieden door opneming van bewijsmiddelen of vermelding, al dan niet in een nadere bewijsoverweging, van aan wettige bewijsmiddelen te ontlenen feiten en omstandigheden die de alternatieve lezing van de verdachte uitsluiten. Een dergelijke weerlegging is echter niet steeds vereist. In voorkomende gevallen zal de rechter ter weerlegging kunnen oordelen dat de door de verdachte gestelde alternatieve toedracht niet aannemelijk is geworden dan wel dat de lezing van de verdachte als ongeloofwaardig terzijde moet worden gesteld. Ten slotte kunnen zich gevallen voordoen waarin de lezing van de verdachte zo onwaarschijnlijk is, dat zij geen uitdrukkelijke weerlegging behoeft.”17