2.2.
Op 17 oktober 2014 heeft [gedaagde] als franchisenemer schriftelijk een overeenkomst met B6 als fanchisegever gesloten. In deze Overeenkomst staat voor zover hier van belang het volgende:
Artikel 6 looptijd en beëindiging overeenkomst (zie ook artikelen 18 en 19)
6.1
De Overeenkomst wordt aangegaan voor onbepaalde tijd, ingaande op de datum dat deze door beide partijen is ondertekend.
(…)
6.3
Afgezien van de calamiteiten uit het voorgaande artikel kan de franchisenemer de franchiseovereenkomst ook eenzijdig opzeggen. De franchisenemer is in dat geval verplicht om alle omzet over te dragen aan de andere franchisenemers/franchisegever.
(in artikel 21 wordt de mogelijkheid besproken dat franchisenemer zelf een andere kandidaat heeft gevonden, die de omzetportefeuille wil overnemen. In dit artikel is het uitgangspunt dat die kandidaat er niet is.)
Aangezien er geen sprake is van een calamiteit zal er in overleg naar een goede timing worden gezocht. Indien de timing de overnemers wel gelegen komt, dan zal de overnamefactor eveneens 1x de jaaromzet bedragen. Mocht de timing zeer ongelegen komen, dan zal er onderhandeld worden over een lagere factor.
Tevens kan er onderling met klantenportefeuilles worden geschoven/geruild tussen franchisenemers/franchisegever, mits er in die gevallen altijd tegen eerder genoemde overnamefactor 1x de jaaromzet wordt afgerekend.
Voorafgaand aan de in deze paragraaf beschreven overdrachten zal er toestemming van de
franchisegever moeten worden verkregen.
De betaling van genoemde overname door elk van de overnemers, vindt plaats in 4 gelijke termijnen (…)
6.4
Om een startende franchisenemer op weg te helpen mogen de reeds gevestigde franchisenemers/
franchisegever een deel van hun omzet overdragen aan deze starter.
De starter dient hiervoor een overnamefactor van 1x de jaaromzet van de betreffende portefeuille te betalen.
Voorafgaand aan de in deze paragraaf beschreven overdracht zal er toestemming van de franchisegever moeten worden verkregen.
In dit geval dient de startende franchisenemer vooraf 1/3e deel van de berekende overnamesom te betalen. (…) Als de startende franchisenemer toch afziet van het franchisenemerschap dan zal de overgedragen omzet weer moeten worden terug gegeven aan de oorspronkelijke overdrager. (…) Let op: de aanbetaling van 1/3e deel zal niet worden gerestitueerd.
Nieuw verworven omzet van de startende franchisenemer zal volgens artikel 6.3 worden overgedragen aan de andere franchisenemers/franchisegever.
(…)
6.6
Inzake beëindiging overeenkomst wordt eveneens verwezen naar de volgende artikelen:
• Artikel 8. Einde gebruiksrechten etc.
• Artikel 11. Geheimbouding etc.
• Artikel 18. Beëindiging etc.
• Artikel 19. Wanprestatie etc.
• Artikel 21. Overdracht etc.
(…)
Artikel 11. Geheimhouding, non-concurrentiebeding en relatiebeding
(…)
11.4
Franchisenemer zal gedurende 2 jaar na beëindiging van de Overeenkomst geen relaties benaderen waarvoor hij binnen de B6 Administratie franchiseorganisatie werkzaamheden heeft verricht of waarmee hij in contact is geweest of gebracht, of waarvan franchisenemer de gegevens heeft ontvangen via franchisegever in het kader van het uitvoering van de Overeenkomst.
Artikel 12. Zelfstandig ondernemerschap van de franchisenemer
12.1
Franchisenemer zal zijn bedrijf geheel voor eigen rekening en risico exploiteren.
Artikel 15. Geldelijke vergoeding
15.1
De Franchisenemer is na ingang van deze overeenkomst aan franchisegever verschuldigd een omzetfee van 5-10% over de door franchisenemer onder de handelsnaam B6 Administratie gerealiseerde netto omzet, doch minimaal over 80% van de totale omzet van de franchisenemer (…).
Artikel 21. Overdracht rechten franchisenemer
21.1
De aan franchisenemer bij de Overeenkomst gegeven rechten zijn overdraagbaar aan derden.
Let wel, de andere franchisenemers/franchisegever hebben het eerste recht om tegen de in artikel 6 bepaalde factor 1x de jaaromzet (een deel van) de omzetportefeuille over te nemen. Dat deel van de omzetportefeuille dat daarna nog resteert kan aan een derde worden verkocht.
Mocht franchisenemer voornemens zijn om zijn omzetportefeuille op welke wijze dan ook geheel of gedeeltelijk aan een derde over te doen gaan, dan zal hij zulks niet doen dan na voorafgaande uitdrukkelijke schriftelijke toestemming daartoe van franchisegever.
2.4.
In het najaar van 2015 zijn partijen gaan onderhandelen over een aparte beëindigingsovereenkomst nu [gedaagde] niet langer als franchisenemer van B6 verder wilde. De teneur van de onderhandelingen was dat [gedaagde] de klanten [klant 1] , [klant 2] en [klant 3] aan B6 zou teruggeven en dat [gedaagde] de andere klanten die hij inmiddels had verworven, zou behouden, een en ander met gesloten beurzen. Een concept van de afspraken langs deze lijnen is door B6 neergelegd in een e-mail van 12 oktober 2015 houdende “een voorstel tot ontbinding” en waarin B6 aan [gedaagde] verzoekt om nog een akkoord te geven. Nadien volgde een e-mail van B6 van 19 oktober 2015 waarin staat dat B6 nog een aanpassing op het concept wenst, namelijk (voor zover hier van belang) een uitruil van twee klanten; B6 verzoekt in deze e-mail wederom om een akkoord van B6. Nadien zijn partijen niet tot elkaar gekomen; [gedaagde] heeft het gevraagde akkoord niet gegeven.
2.5.
Bij e-mail van 5 november 2015 heeft [gedaagde] de Overeenkomst opgezegd:
(…)
Opzegging.
Gelet op het voorgaande beëindig ik hierbij dan ook de franchiseovereenkomst met onmiddellijke ingang. Er moet duidelijkheid voor mij komen en ook voor jou. De reden waarom ik opzeg is omdat ik geen toegevoegde waarde meer zie in onze samenwerking en in de formule. Ook heb ik te vaak een verschil van inzicht met jou over bepaalde zaken. Het is mijn goed recht om deze relatie met jou als Franchisegever dan ook eenzijdig te beëindigen.
(…)
Rechtsgevolgen van opzegging.
Het gevolg van de opzegging is dat ik morgen het gebruik van de franchiseformule zal staken en onder [bedrijf] als zelfstandig gevestigd accountantskantoor zal voortgaan. Ik heb een volkomen gerechtvaardigd belang om mijn eigen klanten te blijven bedienen en zal dat ook doen. De contractuele bepalingen waar jij je op beroept staan daar niet aan in de weg.
Morgen schrijf ik de handelsnaam B6 administratie uit het Handelsregister. Alles waar je als franchisegever recht op hebt, is reeds in jouw macht en bezit. Ik hoor het wel als er nog zaken ontbreken. Die zal ik dan onverwijld aan je doen toekomen.
Op mijn beurt verzoek ik jou uiterlijk morgen om 12.00 uur de exact administraties van mijn klanten over te zetten op mijn eigen exact licentie die ik heb afgesloten. Mijn licentienummer is (…).
Bij gebreke daarvan stel ik je nu voor alsdan aansprakelijk voor alle schade die ik als zelfstandig ondernemer hierdoor lijdt, evenals voor de schade die al mijn klanten hierdoor lijden.
(…)
Buitengerechtelijke vernietiging etc.
Tot slot, zijn mijn klanten zoals je weet, mijn enige bron van inkomsten en geven ze mij bestaansrecht als zelfstandig ondernemer. Ik ontvang geen salaris, kan geen beroep doen op een WW-uitkering en heb geen enkele andere vorm van inkomenszekerheid behalve de inkomsten van mijn klanten. (…) Dat is dan ook de reden waarom ik dat artikel 6.3. wat betreft die passage van de verplichte overdracht en timing etc. bij deze buitengerechtelijk vernietig op grond van dwaling c.q. bedrog op grond van 3:44 BW. Voor zover dat verweer niet slaagt (in rechte) doe ik een beroep op de corrigerende werking van de redelijkheid en billijkheid ex 6:248 lid 2 BW van 6.3. en van de andere bepalingen die jij zal inroepen om mij mijn broodwinning te ontnemen! Dit omdat jouw toepassing van die bepalingen naar een resultaat leidt die naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn, te weten een ondernemer zonder klanten en dus zonder inkomsten. Ik behoud mij ook het recht voor om ook nog andere grondslagen in te roepen om mezelf te beschermen.
(…)
2.6.
Na de opzegging heeft [gedaagde] zijn klanten geïnformeerd over de situatie en daarbij mededelingen gedaan over de rechtsposities van alle betrokkenen (B6, [gedaagde] en de klanten). Op verzoek van [gedaagde] hebben de klanten (althans de meesten van hen) aan B6 een door [gedaagde] opgestelde e-mail verzonden. Hier wordt geciteerd uit de e-mail die klant [klant 4] in dat kader op 14 december 2015 aan B6 zond:
Van [gedaagde] , onze accountant, hebben wij vernomen dat onze administraties in Exact- Online onder uw licentie is opgenomen. Het betreffen de administraties (…). Dit betekent dat u, wanneer u maar wilt, inzage kunt krijgen in onze administraties en die zelf ook theoretisch gezien zou kunnen bewerken. Ook bent u de technisch beheerder van de licentie en kunt u onze mogelijkheden beperken van wat wij in Exact-Online met onze administraties kunnen doen. Dit zijn allemaal zaken die wij absoluut niet willen. Wij willen niet dat een derde, waar wij onze administraties niet aan uitbesteden en daarom dus niets in onze administraties te zoeken heeft, deze nog nimmer bewerkt heeft, toegang daarin verschaffen of de macht geven deze gegevens onder zich te houden. Ook willen wij dat [gedaagde] de enige persoon is die onze Exact-Online administraties kan bewerken en technisch kan beheren. Gelet hierop verzoeken wij u, sommeren wij u, om onze Exact-Online administraties uiterlijk op 16 december 2015 over te zetten naar de Exact licentie van [gedaagde] / [bedrijf] (…). Bij gebreke hiervan zullen wij u in kort geding dagvaarden op dit alsnog op straffe van een dwangsom af te dwingen.
Voor de goede orde: het enkele feit dat u stelt een vordering te hebben op [bedrijf] op grond van een beëindigde franchiseovereenkomst is geen enkele reden voor u om een retentierecht uit te oefenen op onze administraties. Naar wij aannemen bent u op de hoogte van de gebruikelijke jurisprudentie daaromtrent en dat een recht van retentie niet kan bestaan als de rententor de onder zich gehouden zaken niet heeft bewerkt noch een vordering heeft op de ander! Aangezien u nimmer onze administrateur bent geweest en er geen openstaande facturen van uw administratiekantoor op ons bedrijf zijn, heeft u geen enkel recht van retentie!
Graag vernemen wij per omgaande van u een verklaring dat u zult voldoen aan ons verzoek c.q. sommatie.
(…)