Uitspraken

Bij het tussenvonnis (vgl. rechtsoverweging 4.7) zijn partijen in de gelegenheid gesteld zich bij akte uit te laten over welke persoon (of personen) zij als deskundige benoemd willen zien en voorstellen te doen voor vragen die zij eventueel nog verder ter beantwoording willen voorleggen.

AAI maakt in haar faxbericht bezwaar tegen randnummers 1 tot en met 11 en 13 tot en met 16 van de akte van Houdstermaatschappij en [gedaagde sub 2] , stellende dat de inhoud van de akte verder reikt dan de punten waarover partijen in de gelegenheid zijn gesteld zich uit te laten. De rechtbank overweegt dat zij uit de akte van Houdstermaatschappij en [gedaagde sub 2] uitsluitend zal betrekken hetgeen voor de verdere beoordeling (in het licht van het bepaalde van rechtsoverweging 4.7 van het tussenvonnis) van belang is. Mocht blijken dat Houdstermaatschappij en [gedaagde sub 2] stellingen betrekken waarop AAI niet heeft kunnen reageren én die van belang zijn voor de verdere beoordeling (in die zin dat de rechtbank overweegt ze te volgen), dan zal de rechtbank, gelet op de beginselen van hoor en wederhoor en de goede procesorde, AAI alsnog in de gelegenheid stellen daarop te reageren.

De rechtbank zal het eerder aangekondigde deskundigenbericht nu bevelen. De rechtbank heeft kennis genomen van het tussen partijen gevoerde debat omtrent het aantal te benoemen deskundigen, de persoon van de deskundige(n) en de aan de deskundige(n) voor te leggen vragen. De rechtbank stelt vast dat het partijen niet is gelukt om, zoals in het tussenvonnis geopperd, een gezamenlijk voorstel te doen over de deskundige en de eventueel nog verder te stellen vragen. De rechtbank zal hierover daarom een beslissing nemen met inachtneming van de hetgeen partijen naar voren hebben gebracht.

AAI heeft verzocht [naam 1] (hierna: [naam 1] ) of [naam 2] (hierna: [naam 2] ) als deskundige te benoemen. Houdstermaatschappij en [gedaagde sub 2] hebben toegelicht dat zij zich verzetten tegen het benoemen van deskundigen die voor partijen optreden of hebben opgetreden. Zij hebben in hun faxbericht erop gewezen dat dit het geval is voor door AAI voorgestelde deskundige [naam 1] . De rechtbank is van oordeel dat [naam 1] gelet op het door Houdstermaatschappij en [gedaagde sub 2] geuite bezwaar niet als deskundige kan worden benoemd. De omstandigheid dat zijn betrokkenheid dateert van geruime tijd geleden doet niet eraan af dat hij zich reeds eerder over de kunstwerken heeft uitgelaten. Niet valt uit te sluiten dat deze eerdere betrokkenheid invloed heeft op het uit te brengen deskundigenoordeel.

Houdstermaatschappij en [gedaagde sub 2] hebben voorgesteld om een representatieve steekproef te verrichten van werken en die te laten beoordelen. Tegelijkertijd stellen Houdstermaatschappij en [gedaagde sub 2] echter dat de resultaten van de uit hoofde van de steekproef onderzochte werken geen gevolgen mogen hebben voor de kunstwerken die zich niet in de selectie bevinden. Onder die omstandigheden is de rechtbank van oordeel dat niet kan worden volstaan met het onderzoeken van een deel van de kunstwerken. De vorderingen van AAI strekkende tot vergoeding van de schade op grond van artikel 6:74 van het Burgerlijk Wetboek wegens non-conformiteit (zoals geformuleerd in rechtsoverweging 3.1 onder c van het tussenvonnis) strekken zich immers uit tot alle werken van de kunstcollectie.

Voor het toelaten van partijen tot – zoals Houdstermaatschappij en [gedaagde sub 2] verzoeken – het nemen van een nadere akte zodat partijen nader onderzoek kunnen doen en de rechtbank kunnen informeren over de vereiste volledigheid ziet de rechtbank geen aanleiding.

Houdstermaatschappij en [gedaagde sub 2] betogen daarnaast dat voor elke kunstenaar van de werken de meest geëigende deskundige dient te worden aangezocht. Houdstermaatschappij en [gedaagde sub 2] stellen voor om ieder geval de in productie 40 genoemde zeven deskundigen te benoemen.

Aangezien partijen geen overeenstemming hebben kunnen bereiken over de te benoemen deskundige, zal de rechtbank zelf in de benoeming voorzien. De rechtbank ziet voorlopig geen aanleiding om tot benoeming van zeven deskundigen over te gaan. De algemene opmerking dat voor elke (vermeende) kunstenaar een specifieke deskundige noodzakelijk is wordt niet gevolgd. Daartoe is redengeven dat de noodzaak hiervan de rechtbank op dit moment niet is gebleken.

Tegen [naam 2] bestaat kennelijk niet het bezwaar zoals namens Houdstermaatschappij en [gedaagde sub 2] tegen [naam 1] naar voren is gebracht. Uit onderzoek van de rechtbank is echter gebleken dat [naam 2] reeds jaren geleden is overleden.

De rechtbank is van oordeel dat E. Douwes sr. (hierna: Douwes) als deskundige kan worden benoemd. De rechtbank heeft contact gehad met Douwes. Hij heeft te kennen gegeven te beschikken over de noodzakelijke expertise en bovendien in staat en bereid te zijn om de benoeming te aanvaarden. De rechtbank zal Douwes als deskundige benoemen.

De rechtbank zal in de vraagstelling wel rekening houden met de mogelijkheid dat kan blijken dat Douwes op onderdelen niet in staat is een oordeel over de werken te geven en de voorgestelde vraagstelling op dit punt aanvullen.

De rechtbank zal gelet hierop de voorgestelde vraagstelling aanvullen. De rechtbank heeft in het tussenvonnis nog geen antwoord gegeven op de vraag of een werk dat wel authentiek is maar een veel lagere waarde heeft dan waarvan in de taxatierapporten is uitgegaan non-conform is. Dat dit het geval zou kunnen zijn, valt op dit moment niet uit te sluiten, maar vergt een nadere beoordeling. Aangezien de vraag naar de waarde van de werken los van deze specifieke stelling van AAI in zijn algemeenheid van belang kan zijn voor een eventueel toe te kennen schadevergoeding, zal de rechtbank de voorgestelde vraag aanpassen en een visie vragen op de waarde van de werken van de kunstcollectie.

Gelet op de door de rechtbank aangelegde maatstaf (vgl. rechtsoverweging 4.6 van het tussenvonnis, kort gezegd inhoudende dat het niet erom gaat of met zekerheid kan worden gezegd dat de werken echt zijn, maar dat het erom gaat dat de valsheid van de werken met een hoge mate van zekerheid wordt vastgesteld), de hoeveelheid kunstwerken die moet worden onderzocht, alsmede de omstandigheid dat onder meer [naam 6] heeft verklaard (vgl. rechtsoverweging 2.21 van het tussenvonnis) dat een korte blik voldoende was om te kunnen vaststellen dat de werken niet authentiek waren, ziet de rechtbank aanleiding een aanvullende vraag te stellen over de hoeveelheid onderzoek die nodig is om te kunnen vaststellen of de kunstwerken wel of niet zijn vervaardigd door de kunstenaars aan wie de werken zijn toegeschreven.

De rechtbank ziet geen aanleiding om af te wijken van het uitgangspunt van de wet, dat het voorschot op de kosten van de deskundige in beginsel door de eisende partij moet worden gedeponeerd. Dit voorschot zal daarom, zoals al in het tussenvonnis aangekondigd, AAI moeten betalen.

De rechtbank wijst erop dat partijen wettelijk verplicht zijn om mee te werken aan het onderzoek door de deskundige. De rechtbank zal deze verplichting uitwerken zoals nader onder de beslissing omschreven. Wordt aan een van deze verplichtingen niet voldaan, dan kan de rechtbank daaruit de gevolgtrekking maken die zij geraden acht, ook in het nadeel van de desbetreffende partij.

Indien een partij desgevraagd of op eigen initiatief schriftelijke opmerkingen en verzoeken aan de deskundige doet toekomen, dient zij daarvan terstond afschrift aan de wederpartij te verstrekken.

De rechtbank ziet geen aanleiding om tussentijds hoger beroep van deze tussenbeslissing toe te staan. Zij zal de beslissing over het voorschot ambtshalve uitvoerbaar bij voorraad verklaren.