Uitspraken

Rechtskader

Ingevolge artikel 3, eerste lid, onder b, Wet bibob kunnen bestuursorganen, voor zover zij bij of krachtens de wet daartoe de bevoegdheid hebben gekregen, weigeren een aangevraagde beschikking te geven, indien ernstig gevaar bestaat dat de beschikking mede zal worden gebruikt om strafbare feiten te plegen.

Ingevolge artikel 3, derde lid, onder b, Wet bibob wordt de mate van het gevaar, voor zover het ernstig gevaar als bedoeld in het eerste lid, aanhef en onderdeel b, betreft, vastgesteld op basis van:

Relatie tussen D en strafbare feiten

Naar aanleiding van onder meer de vrijspraak van D heeft de burgemeester het Bureau bibob opnieuw om advies gevraagd. Dit heeft geleid tot het tweede advies, waarin het Bureau bibob heeft geconcludeerd dat ernstig gevaar bestaat als bedoeld in artikel 3, eerste lid, onder a, van de Wet bibob. In afwijking van het eerste advies ontbreekt in dat advies daarnaast de conclusie dat tevens sprake is van ernstig gevaar in de zin van de b grond. Niettemin heeft de burgemeester ook de b-grond aan de weigering van de gevraagde vergunningen ten grondslag gelegd.

De burgemeester heeft zich daartoe op het standpunt gesteld dat de vrijspraak van D door het Gerechtshof te Amsterdam, niet afdoet aan de informatie uit het eerste advies van het Bureau bibob, andere relevante uitspraken van de strafrechter en de informatie uit de strafdossiers M en N met betrekking tot de financiering van de speelautomatenhallen en de betrokkenheid van D en K. De burgemeester heeft zijn standpunt dat D in relatie staat tot afpersing en witwassen omdat aannemelijk is dat hij deze strafbare feiten zelf heeft begaan in het bijzonder gebaseerd op de feiten en omstandigheden die zijn opgesomd op blz. 14 en 15 van het door hem overgenomen advies van de bezwaarschriftencommissie en die zijn ontleend aan evengenoemde strafdossiers. Daarbij heeft de burgemeester ook overwegingen over de relatie tussen D en J gebruikt uit het arrest van het Gerechtshof te Amsterdam, waarbij D is vrijgesproken en uit het arrest van dit hof van 3 juli 2009 ten aanzien van J.

Voor weigering van de onderhavige vergunningen aan D op de grond dat hij in relatie staat tot strafbare feiten als bedoeld in de b-grond, omdat hij medeplichtig is aan het afpersen van O en het witwassen van afpersingsgelden, dient de burgemeester aannemelijk te maken dat D deze strafbare feiten heeft begaan. In het voetspoor van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (uitspraak van 20 juli 2011, LJN: BR2279) overweegt het College dat dit betekent dat het zozeer waarschijnlijk is dat deze feiten hebben plaatsgevonden, dat deze daarom als vaststaand moeten worden aangenomen.

Gelet op de onherroepelijke vrijspraak van D en het tweede advies van het Bureau bibob heeft de burgemeester naar het oordeel van het College niet aannemelijk gemaakt dat D medeplichtig is aan het afpersen van O en het witwassen van afpersingsgelden. Duidelijk is dat de burgemeester deze aanname grotendeels, zo niet uitsluitend, heeft gebaseerd op feiten en omstandigheden die zijn ontleend aan het strafdossier dat in hoger beroep is beoordeeld door een meervoudige strafkamer van het Gerechtshof te Amsterdam. Nu dit hof op basis van een beoordeling van dit dossier in zijn onherroepelijk geworden arrest niet wettig en overtuigend bewezen heeft geacht dat D vorengenoemde strafbare feiten heeft gepleegd en hem daarvan heeft vrijgesproken, bieden vorengenoemde, door de burgemeester aangedragen feiten en omstandigheden onvoldoende grondslag voor de conclusie dat zozeer waarschijnlijk is dat deze feiten hebben plaatsgevonden, dat deze daarom als vaststaand moeten worden aangenomen. Dit klemt te meer, nu het Bureau bibob in zijn tweede advies, dat is uitgebracht naar aanleiding van de onherroepelijke vrijspraak van D en waarin deze vrijspraak is betrokken, geen aanleiding heeft gezien om zijn in het eerste advies getrokken conclusie dat ernstig gevaar bestaat in de zin van de b-grond te handhaven. Overigens sluit het College niet uit dat een bestuursorgaan in het kader van de b-grond aannemelijk kan maken dat een betrokkene bepaalde strafbare feiten, waarvan hij of zij door de strafrechter onherroepelijk is vrijgesproken, heeft begaan. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn indien het bestuursorgaan dit kan onderbouwen met zorgvuldig vastgestelde feiten en omstandigheden, die door de strafrechter niet in zijn beoordeling zijn betrokken.

Conclusie voor b-grond

Gezien het voorgaande heeft de burgemeester onvoldoende gemotiveerd dat er ernstig gevaar bestaat dat de gevraagde vergunningen zullen worden gebruikt om strafbare feiten te plegen. De burgemeester heeft dan ook ten onrechte de grond genoemd in artikel 3, eerste lid, onder b, Wet bibob mede ten grondslag gelegd aan zijn besluiten.”

Ter ondersteuning van zijn betoog citeert [eiser] de volgende stukken uit het Bibob-besluit van 18 april 2011:

Pagina 2:

“Tweede advies Bureau Bibob

Op 9 december 2009 heeft het Bureau Bibob een nieuw advies uitgebracht. Het Bureau Bibob is van mening dat er een ernstige mate van gevaar bestaat dat de aangevraagde vergunningen mede gebruikt zullen worden om uit gepleegde strafbare feiten verkregen of te verkrijgen, op geld waardeerbare voordelen te benutten (artikel 3, eerste lid, onder a Wet Bibob). Bij brief van 7 januari 2010 bent u en de heer [naam 4] in de gelegenheid gesteld om dit nieuwe Bibob-advies in te komen zien. Daar het ernstig gevaar in het Bibob-advies niet langer wordt gemotiveerd op grond van samenwerking met de heer [naam 1] is deze niet wederom in de gelegenheid gesteld het nieuwe advies in te zien.”

Pagina 4:

“De motivering van dit besluit is gebaseerd op eigen onderzoek door de gemeente, het onderzoek van het Bureau Bibob alsmede op de uitspraak van de rechtbank Amsterdam d.d. 8 juni 2010 inzake de heer [naam 4] , en de arresten van het Gerechtshof d.d. 3 juli 2009 inzake uw eigen strafzaak en de strafzaak van de heer [naam 1] .

Artikel 3, zesde lid Wet Bibob wordt thans niet meer ten grondslag gelegd aan de motivering van het voornemen, omdat ik van mening ben dat er onvoldoende feiten en omstandigheden zijn die erop wijzen of doen vermoeden dat de heer [naam 1] de feitelijke exploitant zou zijn van de speelautomatenhallen en dat u slechts een stroman zou zijn. Alvorens wordt ingegaan op de motivering zal eerst worden uiteengezet welke (rechts)personen betrokken zijn bij de vergunningenaanvraag.”

Pagina 16:

“In het voornemen wordt niet meer uitgegaan van een zakelijk samenwerkingsverband op grond van de Wet Bibob geconstrueerd tussen [eiser] en [naam 1] . Deze weigeringsgrond is juist komen te vervallen. Wel worden de rechterlijke uitspraken in de [naam 1] -zaken gebruikt ter motivering van het voornemen, voorzover het betrekking heeft op de heer [eiser] of de heer [naam 4] .”

Pagina 17:

“Na ontvangst van het tweede Bibob-advies d.d. 9 december 2009 zijn u en de heer [naam 4] bij brieven van 7 januari 2010 in de gelegenheid gesteld om dit nieuwe Bibob-advies in te komen zien. U heeft van deze mogelijkheid gebruik gemaakt, de heer [naam 4] niet. Daar het ernstig gevaar in het Bibob-advies niet langer werd gemotiveerd op grond van samenwerking met de heer [naam 1] is deze niet wederom in de gelegenheid gesteld het nieuwe advies in te zien.”

De bron van [gedaagde 2] kende de inhoud van het Bibob-besluit en heeft [gedaagde 2] daarvan verslag gedaan. De weigering had twee gronden. Ten eerste ging het om de lening van vier miljoen euro van [naam 4] . [naam 1] had dit bedrag van [naam 2] afgeperst en [naam 1] en [naam 4] hadden het witgewassen. Beiden zijn zij daarvoor strafrechtelijk veroordeeld. De tweede grond was de aanname dat [eiser] zich bij de afpersing van [naam 2] dienstbaar had gemaakt aan [naam 1] en het witwassen van de afgeperste gelden. Het Parool c.s. heeft dit in alle redelijkheid kunnen samenvatten met de formulering dat de overheid, namelijk de burgemeester, [eiser] als stroman van [naam 1] zag en hem daarom de vergunningen ontnam. De feiten kunnen de kwalificatie “stroman van [naam 1] ” dragen.

Dat het CBb later, op 12 maart 2012, alsnog heeft geoordeeld dat de burgemeester ten onrechte de b-grond (in het kader van de Wet Bibob) aan zijn beslissing ten grondslag heeft gelegd, maakt het voorgaande niet anders. Dat de burgemeester deze b-grond heeft meegewogen, blijkt ook uit r.o. 3.6.2. van de uitspraak van het CBb (zie 2.9). Hieruit blijkt dat de burgemeester, ondanks [eiser] vrijspraak in de strafzaak in deze bestuursrechtelijke procedure, toch ervan uitging dat [eiser] [naam 1] behulpzaam was geweest bij de afpersing van [naam 2] en het witwassen van de afgeperste gelden. De stelling van [eiser] dat de burgemeester in zijn besluit van 18 april 2011 expliciet zou hebben overwogen dat [eiser] – in zijn algemeenheid – niet (meer) als stroman van [naam 1] zou worden beschouwd, is onjuist en gebaseerd op een verkeerde lezing van het besluit.

Het Parool c.s. voert verder naar aanleiding van de door [eiser] geciteerde passages uit het Bibob-besluit (zie 3.3.2) aan dat deze passages niet controleerbaar zijn, nu hij het Bibob-besluit niet in het geding heeft gebracht. Als het laatste deel van het citaat echter klopt, moet de passage in context worden gezien. Het gaat in deze context niet om de a- of b-grond van artikel 3 lid 1 Wet Bibob, waarop de weigering van de vergunningen was gegrond. Het gaat hier om een andere grond, te weten artikel 3 lid 6 Wet Bibob. Daarin staat kort gezegd dat er feiten en omstandigheden zijn die erop wijzen of redelijkerwijs doen vermoeden dat ter verkrijging van de aangevraagde of gegeven beschikking een strafbaar feit is gepleegd. In die context is relevant dat Justitie aan het begin van het onderzoek in de [naam 1] vermoedde dat de gokhallen weliswaar op naam van [eiser] stonden, maar dat [naam 1] de feitelijke exploitant was.

Later heeft Justitie erkend dat daarvoor onvoldoende bewijs is. In deze specifieke context – ten aanzien van de exploitatie van de gokhallen – wordt [eiser] niet meer als stroman van [naam 1] gezien. De burgemeester heeft dat standpunt van Justitie overgenomen. Dat heeft echter geen betrekking op [eiser] gedragingen in relatie tot [naam 2] en [naam 1] die in de strafzaak aan de orde waren: het arrangeren van afspraken tussen [naam 2] en [naam 1] , het aanvaarden van cash geld van [naam 2] , de inzage in [naam 2] ’s documentatie van vastgoedtransacties. Die gedragingen waren blijkens het besluit van 18 april 2011 volgens de burgemeester voldoende bewijs voor “medeplichtigheid aan afpersing en witwassen” door [naam 1] . [eiser] zou zich volgens de burgemeester dus dienstbaar hebben gemaakt aan [naam 1] ten behoeve van zijn afpersings- en witwaspraktijken. In die zin is de kwalificatie stroman van [naam 1] dan ook gerechtvaardigd, aldus steeds Het Parool c.s.