Uitspraken

Op 22 mei 2016 om 8.45 uur werd [broer 3] voor de roldeur van de wasserij op het adres [adres 1] te [plaats] in verband met een verkeerscontrole staande gehouden. Op verzoek van de verbalisanten gaf hij een rondleiding door de wasserij. De wasserij was in bedrijf en er waren mensen aan het werk. Ook lagen er mensen te slapen op diverse plekken in een stellage die tegen de wand was opgesteld. [broer 3] , die door de verbalisanten als bedrijfsleider van de wasserij werd aangemerkt, zei dat de in de wasserij werkzame personen Syriërs waren. Hij verklaarde het personeel te betrekken via het bedrijf [naam B.V. 1] . Alle in de wasserij aanwezige personen bleken over een verblijfstitel te beschikken en mochten arbeid verrichten. Eén van deze personen was de in de tenlastelegging genoemde [naam 1] .

In de nacht van 29 augustus 2016 om 23:58 uur, vond op hetzelfde adres een multidisciplinaire bestuurlijke controle plaats bij het bedrijf [naam B.V. 4] Op het moment van binnentreden werden zeven mannen aangetroffen, waarvan er zes uit de stellingen kwamen en één wasgoed aan het opvouwen was. Voor diverse stellingen waren lakens opgehangen als gordijnen. Onder de zeven aangetroffen mannen bevonden zich [naam 2] , [naam 3] , [naam 1] en [naam 4] . Tijdens de controle kwam [naam 5] in een bus bij de wasserij aanrijden. Alle mannen hadden de Syrische nationaliteit en beschikten over een verblijfsvergunning asiel, waarbij arbeid was toegestaan. Aansluitend aan de bestuurlijke controle vond op 30 augustus 2016 om 01:32 uur een doorzoeking in het bedrijf plaats, waarbij onder meer bescheiden en een harddisk met beelden van de bewakingscamera’s in beslag zijn genomen.

Door de Inspectie SZW werden bij de controle in de wasserij een vijftiental overtredingen op het gebied van arbeidsomstandigheden geconstateerd, waaronder ontbrekende noodstopknoppen en niet afgeschermde draaiende delen van machines.

Op 7 november 2016 om 10:05 uur vond opnieuw een controle en doorzoeking plaats op het adres [adres 1] te [plaats] . Tijdens de controle meldde zich [naam 6] aan de deur. Hij was afkomstig uit Eritrea en had een verblijfsgunning asiel, waarbij hem arbeid was toegestaan. Op een enkel gebrek na, waren de op 29/30 augustus 2016 geconstateerde gebreken in de arbeidsomstandigheden nog steeds aanwezig.

Bij de doorzoeking werden opnieuw bescheiden inbeslaggenomen.

Verdachte en zijn broers hebben alle vier ter verdediging aangevoerd dat zij geen zeggenschap hadden over de wasserij waarin de vreemdelingen werkten, en dat hun rol zich beperkte tot die van werknemer van de wasserij, ofwel die van bestuurder van een vennootschap die zaken deed met de wasserij. De wasserij zou worden geëxploiteerd door [naam B.V. 1] , waar geen van de verdachten als eigenaar of bestuurder stond ingeschreven. De vennootschappen [naam B.V. 4] en [naam B.V. 2] , die wel op naam van verdachten of partners van verdachten stonden, zouden de wasserij niet hebben geëxploiteerd. Voor de vennootschap [naam B.V. 3] die pas op 21 september 2016 werd opgericht gold hetzelfde.

Uit het dossier komt een duidelijk ander beeld naar voren: er was aan de [adres 1] te [plaats] een wasserij gevestigd, en de vier verdachten waren degenen die deze exploiteerden. Er zijn in de loop van de tijd verschillende B.V.’s opgericht, die op naam van verschillende van de verdachten en verschillende partners van verdachten hebben gestaan, en soms op naam van onbekenden werden gesteld, meestal voorafgaande aan een faillissement, maar de constante factor was dat er steeds de wasserij was, die steeds door dezelfde vier broers werd geëxploiteerd.

De getuige [getuige 1] had, als leverancier van machines, jarenlang contact met de vier broers. In 2014 is de wasserij naar het pand aan de [adres 1] gegaan. [getuige 1] kwam zo’n 15 keer per jaar in de wasserij. Afspraken over storingen en reparaties maakte hij met [broer 1] . Afspraken over prijzen maakte hij met [broer 2] , maar de andere broers zaten daar dan wel bij.

Ook een andere leverancier van machines, de getuige [getuige 2] , had geruime tijd contact met de vier broers. [broer 2] deed meestal het woord.

De getuige [getuige 3] verrichtte vanaf eind 2014 onderhoud aan de machines in de wasserij op het adres [adres 1] te [plaats] . Hij kreeg van de broers te horen bij welke B.V. hij moest factureren. Ook met betrekking tot werkzaamheden voor [naam B.V. 1] kreeg hij opdrachten van de broers.

Uit een brief van de Omgevingsdienst Noorzeekanaalgebied van 23 december 2015 blijkt dat verdachten tegen deze dienst hebben verklaard dat zij met z’n vieren een natte wasserij hebben en dat er dagelijks tussen de 4 en 8 personen in het bedrijf werkzaam zijn.

Ook uit de verklaringen van de in de wasserij aangetroffen vluchtelingen komt duidelijk naar voren dat de wasserij door de vier broers werd geëxploiteerd. Zij hebben onder meer verklaard dat [broer 1] degene was die afspraken maakte over de verdiensten en dat hij bankpassen en verblijfsgunningen van de werknemers kopieerde. [broer 2] kwam over als de baas. Hij deed de financiën en regelde het werk tussen de wasserij en de hotels. [broer 3] werkte met iedereen samen en reed als chauffeur. [verdachte] hield meestal de urenregistratie van de werknemers bij en betaalde hen soms ook.

Ten slotte blijkt uit de inbeslaggenomen beelden van de bewakingscamera dat alle vier de broers in de periode 19 tot en met 29 augustus 2016 bijna dagelijks met grote regelmaat in de wasserij aanwezig waren en daar werkzaamheden uitvoerden.

Samenvattend was sprake van een zeer intensieve betrokkenheid van verdachten bij de wasserij. Personen die al jaren lang met hen zaken deden, bevestigen dit. Verdachten hebben dit zelf ook verklaard aan de Omgevingsdienst. Alle vier de broers waren met grote regelmaat in de wasserij aanwezig, waarbij zij met elkaar samenwerkten. Drie van hen stonden ingeschreven als bestuurder en/of eigenaar van vennootschappen die aan de wasserij kunnen worden gelinkt, terwijl alle broers handelingen en werkzaamheden verrichtten die het karakter hadden van leidinggeven of controle uitoefenen. De rechtbank neemt daarom als vaststaand aan dat verdachte en zijn drie broers gezamenlijk de wasserij aan de [adres 1] te [plaats] feitelijk exploiteerden en dat zij het zijn geweest die de vluchtelingen arbeid hebben laten verrichten.

Meer in het bijzonder hebben verdachten - [broer 2] en [verdachte] overigens pas toen zij door de rechter-commissaris werden gehoord – aangevoerd dat de wasserij in de periode waarover de tenlastelegging zich uitstrekt werd geëxploiteerd door [naam B.V. 1] en dat dit een vennootschap was van een persoon genaamd [naam eigenaar] of [naam eigenaar] en dat deze [naam eigenaar] de leiding had en over het personeel ging. In het handelsregister staat als bestuurder en enig aandeelhouder van [naam B.V. 1] ingeschreven [naam eigenaar] .

Over deze [naam eigenaar] is slechts bekend dat hij zich op dezelfde dag waarop hij werd ingeschreven als enig aandeelhouder en bestuurder van [naam B.V. 1] in Nederland heeft ingeschreven. Hij woont niet op het adres waarop hij zich heeft ingeschreven, en is daar onbekend.

Verdachten, die zeggen lange tijd met “ [naam eigenaar] ” te hebben samengewerkt, hebben geen enkele informatie verstrekt aan de hand waarvan hij getraceerd zou kunnen worden.

Behalve de handelsregisterinschrijving biedt het dossier geen enkele steun aan wat verdachten vertellen. Zij zijn de enigen die verklaren dat [naam eigenaar] ook daadwerkelijk eigenaar was van de wasserij en daar de leiding had. Nagenoeg alle gehoorde getuigen, variërend van mensen die al jarenlang met de broers samenwerken tot diverse werknemers die in de ten laste gelegde periode in de wasserij hebben gewerkt, verklaren over verdachten als de eigenaren van de wasserij, over verdachten als degenen die daar de leiding hadden, en over verdachten als degenen die gingen over het aannemen en betalen van het personeel. Slechts een van de gehoorde werknemers, [naam 3] , die slechts enkele weken in augustus 2016 in de wasserij heeft gewerkt, spreekt van een “werkgever”, die in zijn visie boven verdachten staat. Hij heeft het dan over een Egyptenaar met grijs haar. Niemand spreekt over [naam eigenaar] , [naam eigenaar] of een Hongaarse man als leidinggevende. Niemand spreekt überhaupt over ene [naam eigenaar] , [naam eigenaar] of een Hongaarse man die iets met de wasserij te maken had. [getuige 3] herkent wel een persoon als [naam eigenaar] , waar [broer 3] en [broer 2] “close” mee waren, maar vertelt niets over zijn rol.

Hierbij komt - ten overvloede - dat de geloofwaardigheid van de door verdachten aan [naam eigenaar] toegeschreven rol bij voorbaat wordt aangetast door het volgende. Tot tweemaal toe is een vennootschap via welke (een deel van) de activiteiten van de wasserij werd gedreven op naam van een Hongaarse man gezet, kort voordat deze failliet werd verklaard. Dat gebeurde in 2015 met Wasserij [naam B.V. 6] (h.o.d.n. [naam wasserij] ), waarvan één dag voor het faillissement als nieuwe bestuurder en enig aandeelhouder ene [naam bestuurder] werd ingeschreven, in de plaats van de partner van [broer 1] . De boekhouder beweerde vervolgens tegenover de curator dat de onderneming de dag voor het faillissement voor € 1 was verkocht aan een Hongaarse man die de complete administratie zou hebben meegenomen en daarna onvindbaar bleek. Hetzelfde gebeurde in 2016 met [naam B.V. 4] Twee weken voor het faillissement werd in de plaats van [broer 3] als nieuwe bestuurder en enig aandeelhouder een zekere [Hongaarse eigenaar] ingeschreven. Ook [broer 3] meldde vervolgens dat hij de onderneming net had verkocht en de volledige administratie had overhandigd aan de nieuwe, Hongaarse eigenaar. Ook deze [Hongaarse eigenaar] is niet meer traceerbaar gebleken.

Deze herhaalde gang van zaken ondersteunt de conclusie van de rechtbank dat [naam eigenaar] slechts op papier de eigenaar was en dat het, zoals hierboven reeds overwogen, de vier broers waren die de wasserij feitelijk exploiteerden en voor de gang van zaken verantwoordelijk kunnen worden gehouden.

De rechtbank verwerpt dus het verweer, dat “ [naam eigenaar] ” de kwade genius is in deze zaak.

Uit de wetsgeschiedenis van artikel 273f van het Wetboek van Strafrecht (Sr) en de jurisprudentie over dit wetsartikel volgt dat mensenhandel is gericht op uitbuiting. De strafbaarstelling van mensenhandel stelt het belang van het individu steeds voorop. Dat belang is het behoud van de lichamelijke en geestelijke integriteit en de persoonlijke vrijheid van het slachtoffer.

De in artikel 273f Sr verboden gedragingen beïnvloeden de wil, waaronder is begrepen de keuzemogelijkheid van het slachtoffer, in die zin dat zij leiden tot het ontbreken van vrijwilligheid waartoe ook behoort het ontbreken of de vermindering van de mogelijkheid een bewuste keuze te maken. Dit gebrek aan een vrije keuze komt nader tot uitdrukking in de verschillende bestanddelen die van artikel 273f Sr deel uitmaken.

Met betrekking tot het bestanddeel ‘misbruik van uit feitelijke omstandigheden voortvloeiend overwicht’ geldt dat misbruik kan worden verondersteld, indien de tewerkgestelde in een situatie verkeert of komt te verkeren, die niet gelijk is aan de omstandigheden waarin een mondige werknemer in Nederland pleegt te verkeren.

Met betrekking tot het bestanddeel ‘een kwetsbare positie’ geldt dat dit begrip in de wet is gedefinieerd in die zin dat daaronder mede wordt begrepen: “een situatie waarin een persoon geen andere werkelijke of aanvaardbare keuze heeft dan het misbruik te ondergaan”.

Het in artikel 273f, eerste lid Sr voorkomende bestanddeel (oogmerk van) uitbuiting is in de wet niet gedefinieerd, anders dan door de (niet limitatieve) opsomming in het tweede lid van een aantal vormen van uitbuiting, waaronder gedwongen of verplichte arbeid of diensten. Deze bepaling doelt op een verscheidenheid aan moderne vormen van slavernij, waarbij als voorbeeld wordt genoemd een extreem lange werkweek tegen onevenredig lage betaling onder slechte werkomstandigheden.

Uit jurisprudentie (Vergelijk: Hoge Raad 5 april 2016, ECLI:NL:HR:2016:554) volgt dat (het oogmerk van) 'uitbuiting' moet worden aangemerkt als een impliciet bestanddeel van artikel 273f, eerste lid aanhef en onder 4º Sr. De verweten gedragingen kunnen eerst dan als mensenhandel als bedoeld in artikel 273f, eerste lid aanhef en onder 4º, Sr worden bestraft, indien uit de bewijsvoering volgt dat is voldaan aan de voorwaarde dat zij zijn begaan onder omstandigheden waarbij uitbuiting kan worden verondersteld.

De vraag of - en zo ja, wanneer - sprake is van 'uitbuiting' in de zin van de onderhavige bepaling, is niet in algemene termen te beantwoorden, maar is sterk verweven met de omstandigheden van het geval. Bij de beantwoording van die vraag komt in een geval als het onderhavige onder meer betekenis toe aan de aard en duur van de tewerkstelling, de beperkingen die zij voor de betrokkene meebrengt, en het economisch voordeel dat daarmee door de tewerksteller wordt behaald. Bij de weging van deze en andere relevante factoren dienen de in de Nederlandse samenleving geldende maatstaven als referentiekader te worden gehanteerd.

De rechtbank benadrukt ten slotte dat het enkele aanwenden van voornoemde dwangmiddelen op zich zelf beschouwd niet reeds uitbuiting oplevert, maar dat (het oogmerk van) uitbuiting met zich brengt dat sprake moet zijn van een ernstige inbreuk op de lichamelijke en/of geestelijke integriteit en/of de persoonlijke vrijheid van betrokkenen.

De in de tenlastelegging onder feit 1 opgenomen personen, die tijdens de controles zijn aangetroffen, hebben verklaringen afgelegd. [naam 4] , [naam 3] en [naam 6] hebben aangifte gedaan. Alle zes de mannen zijn door oorlogsgeweld of politieke omstandigheden hun geboorteland ontvlucht en hebben, na een verblijf in een AZC, kort voor de tenlastegelegde periode een verblijfsvergunning asiel gekregen. Daarbij was het hen toegestaan om arbeid te verrichten. De rechtbank zal hen in dit vonnis vluchtelingen noemen.

Zij spraken geen Nederlands, hadden geen ervaring op de Nederlandse arbeidsmarkt en dachten weinig kans op ander werk te maken.

De broers [naam broers] , [naam 1] en [naam 5] hadden hun vrouw, kinderen of andere familielieden in Syrië of Libanon moeten achterlaten en hadden dringend geld nodig om hen daar te ondersteunen, of naar Nederland te laten overkomen.

De rechtbank is van oordeel dat de vluchtelingen zich in een kwetsbare positie bevonden en dat uit de bovengenoemde omstandigheden ook voortvloeit dat de verdachte en de medeverdachten overwicht op de vluchtelingen hadden.

Voorts kan het niet anders zijn dan dat verdachte en de medeverdachten zich van een en ander bewust zijn geweest. De vluchtelingen kwamen vanuit een AZC en hebben bij aanvang van hun werkzaamheden hun verblijfsdocument moeten overleggen, waarop naar de rechtbank aanneemt stond vermeld dat zij uit Syrië dan wel Eritrea afkomstig waren, en ook hun geboorteplaatsen, waaronder [geboorteplaats 1] en [geboorteplaats 2] . Het moet voor verdachten duidelijk zijn geweest dat vluchtelingen in de regel hun bezittingen en in veel gevallen ook hun familie in het conflictgebied hebben moeten achterlaten. Verdachten konden er daarom van uitgaan dat de genoemde zes mannen geld nodig hadden om een bestaan op te bouwen en hun achtergebleven familie te ondersteunen. Bovendien heeft [naam 4] expliciet verklaard verteld te hebben over achtergebleven familieleden. Ondanks dat de vluchtelingen over een verblijfsvergunning beschikten en werk mochten verrichten, moet ook duidelijk zijn geweest dat hun kansen op de Nederlandse arbeidsmarkt beperkt waren.

In het AZC hadden de mannen gehoord dat er in de wasserij gewerkt kon worden waarna ze contact met de broers hebben gezocht of met anderen naar de wasserij zijn meegekomen. Deze omstandigheid staat naar het oordeel van de rechtbank niet aan een bewezenverklaring van ‘werven’ in de weg. Het is immers geen zelfstandig vereiste dat het initiatief van verdachte of de medeverdachten is uitgegaan en evenmin dat het slachtoffer door verdachte in een uitbuitingssituatie – dat wil zeggen een situatie die de gelegenheid tot uitbuiting schiep – is gebracht (Vergelijk: HR 27 oktober 2009, ECLI:HR:2009:BI7099).

Op grond van het hieronder te bespreken overnachten in de wasserij is de rechtbank van oordeel dat verdachten en de medeverdachten tevens de vluchtelingen, met uitzondering van [naam 6] , hebben gehuisvest.

De vluchtelingen hebben gesproken met een van de broers. Daarbij is overeengekomen dat zij in de wasserij zouden gaan werken. Echter was hun niet duidelijk wie precies de werkgever was en evenmin welke beloning zij zouden krijgen.

Er werd hun een contract in het vooruitzicht gesteld, maar dat hebben zij, ondanks aandringen, niet gekregen. Een en ander geldt ook voor [naam 1] die verklaart dat hij, eveneens na aandringen, wel een contract heeft ondertekend, maar dat hij dat niet kon lezen en dat hij geen kopie heeft gekregen. Inderdaad is alleen van hem een contract aangetroffen tussen de weinige aangetroffen stukken. Opvallend is dat dit contract (naast de omstandigheid dat twee werkgevers zijn ingevuld) niet is gedateerd en dat het loonbedrag niet is ingevuld.

Omtrent het loon komt uit de verklaringen van de vluchtelingen het beeld naar voren dat 10 euro per uur in het vooruitzicht was gesteld, maar dat feitelijk niet meer dan 4,50 euro per uur contant werd uitbetaald. Daarbij werd voorgespiegeld dat het restant later per bank zou worden betaald, maar geen van de vluchtelingen heeft een aanvullende betaling gekregen. De rechtbank constateert dat ook overigens van (aanvullende) betalingen per bank niets is gebleken en dat de verklaringen omtrent het bedrag van 4,50 euro per uur steun vinden in een bij de doorzoeking aangetroffen urenlijst, waarop een berekeningen uitgaande van een bedrag van 4,50 euro per uur staat geschreven. De rechtbank zal dan ook van een beloningsbedrag van 4,50 euro per uur uitgaan. Dit bedrag ligt zowel bruto als netto onder het wettelijk minimumloon.

Voorts volgt uit de verklaringen dat ook genoemd bedrag van 4,50 euro per uur niet steeds of onvolledig werd uitgekeerd. Indien ervan wordt uitgegaan dat, zoals de gebroeders [naam broers] verklaarden, uitbetaling iedere maand plaatsvond, geldt dat in ieder geval [naam 1] en [naam 6] (veel) minder dan 4,50 per uur hebben gekregen. De overige personen werkten korter dan een maand. [naam 1] is in mei 2016 in de wasserij aangetroffen. Op basis daarvan en op grond van de teruggevonden urenlijsten gaat de rechtbank ervan uit dat hij vrijwel de gehele zomer van 2016 heeft gewerkt. Hij verklaart slechts 50 euro te hebben gekregen. Ook [naam 6] heeft langer dan een maand (en zeer veel uren) gewerkt. Hij verklaart 150 en 550 euro te hebben gekregen. Ook bevat het dossier verklaringen over ruzie met personen die hun geld niet hadden gekregen en personen die tevergeefs naar de wasserij kwamen voor achterstallige betalingen.

[naam 2] verklaart dat er werknemers waren die nog een groot bedrag tegoed hadden en daarom niet tegen de broers wilden verklaren. De rechtbank houdt het erop dat systematisch te weinig werd betaald en dat verdachten de betrokken werknemers door het niet of gedeeltelijk uitbetalen van het (door hen verwachte) loon ook aan het lijntje wilden houden. [naam 6] verklaart expliciet “er werd salaris achtergehouden zodat je altijd terugkwam”.

Meerdere vluchtelingen (de gebroeders [naam broers] en [naam 6] ) verklaren dat zij in geval van controle moesten zeggen dat zij 10 euro verdienden en maar een paar uurtjes werkten. [naam 3] heeft, nadat hij om uitleg had gevraagd, kennelijk genoegen genomen met de uitleg dat zij “het aan het eind van de maand wel zouden zien”. Voor [naam 4] geldt dat hij zich in het informatief gesprek met de politie aan deze instructie heeft gehouden. Een en ander onderstreept nog een keer wat hierboven is overwogen over de kwetsbare positie en feitelijke verhoudingen.

Uit de urenlijsten, de bevindingen van de camerabeelden en de verklaringen van de vluchtelingen volgt dat sprake was van lange werktijden. Veelal vanaf de ochtend tot in de late avond met een half uur pauze, en incidenteel ook ’s nachts. Verder volgt uit de verklaringen dat de tijd waarin machines defect waren en het werk stil lag niet als werktijd werd beschouwd. Ook komt daaruit naar voren dat de vluchtelingen alleen konden werken als zij bereid waren dat minimaal acht uur op een dag en ook in de avond te doen. [naam 3] verklaart dat als je daar wilde werken je maar een dag in de week vrij mocht nemen.

[naam 3] verklaart dat hij twee keer ’s nachts heeft gewerkt en dat er dagen waren dat zij van 10.00 tot 23.30 uur aan het werk waren. [naam 6] verklaart dat hij zeven dagen per week werkte van 10.00 of 10.30 tot 20.00 of 20.30, maar dat het “best vaak” gebeurde dat hij tot 24.00 moest werken.

[naam 4] , [naam 3] en [naam 1] hebben verklaard dat zij in de regel in de wasserij overnachtten. Volgens [naam 4] en [naam 3] moest je één uur langer werken om te mogen blijven slapen. Bij de door [broer 3] gegeven rondleiding op 22 mei 2016 lagen er mensen in de stellingen langs de wand van de wasserij te slapen. Bij de controle op 29 en 30 augustus 2016 bleek dat er slaapplekken in de stellingen waren gecreëerd. Op de beelden van de bewakingscamera van augustus 2016 is te zien dat er mensen in de wasserij bleven slapen. Ook getuige [getuige 3] heeft met eigen ogen gezien dat er mensen in de stellingen sliepen. De rechtbank stelt daarom vast dat het eerder regel dan uitzondering was dat werknemers ’s nachts in de wasserij bleven slapen. De omstandigheden waaronder dit gebeurde waren bijzonder slecht. Feitelijk waren er geen voorzieningen. Matrassen, beddengoed en douches ontbraken en de werknemers moesten zelf tussen het wasgoed een slaapplek creëren. Bovendien was het veel te warm in de ruimte en liet ook de hygiëne te wensen over. Het slapen in de wasserij werd door verdachten als een gunst gepresenteerd waarvoor gewerkt moest worden. Voor de bedrijfsvoering waarin ‘s-avonds en ook in de nachtelijke uren werd gewerkt, was de aanwezigheid van de vluchtelingen echter noodzakelijk. Verder was sprake van een schrijnende situatie waarbij de vluchtelingen, door de reiskosten en de late werktijden, feitelijk wel gedwongen waren de nacht in de wasserij door te brengen.

[naam 5] heeft niet verklaard dat hij zou overnachten. Nu hij rond middernacht in de wasserij is aangetroffen gaat de rechtbank daar wel van uit. Voor [naam 2] geldt dat hij volgens zijn verklaring op 29 augustus 2016 niet (meer) in de wasserij zelf, maar op de auto werkte. Echter was ook hij rond middernacht in de wasserij aanwezig.

Tenslotte heeft de arbeidsinspectie bij herhaling tekortkomingen geconstateerd en was sprake van warm en zwaar werk.

De rechtbank is van oordeel dat verdachte en zijn broers misbruik hebben gemaakt van het overwicht dat zij over de vluchtelingen hadden en van de kwetsbare positie waarin deze zich bevonden en dat zij hen hebben uitgebuit. Door de moeilijke situatie waarin de vluchtelingen verkeerden en hun onbekendheid met, en positie op de arbeidsmarkt zagen zij geen andere mogelijkheid dan om voor een onzeker maar in ieder geval te laag loon en onder slechte omstandigheden in de wasserij te werken

Verdachte en zijn medeverdachten hebben hen in onzekerheid gelaten over hun positie door onduidelijkheid te laten bestaan over wie hun werkgever was en over het loon dat zij zouden krijgen, hun geen contract of ander bewijs van tewerkstelling gegeven, het (verwachte) loon maar gedeeltelijk uitbetaald, hen geïnstrueerd bij controle een rooskleuriger beeld te schetsen, hen (veel) meer dan de normale arbeidsduur laten werken, ook ’s-avonds en ’s-nachts, hen aan zich hebben gebonden door achterstallig loon en voorts hen gehuisvest in de wasserij waarbij elementaire voorzieningen ontbraken. De rechtbank is van oordeel dat het geheel van deze omstandigheden in onderling verband maakt dat sprake is geweest van uitbuiting. Dat ten aanzien van [naam 6] geen sprake is geweest van huisvesting in de wasserij acht de rechtbank onvoldoende om ten aanzien van hem tot een andere conclusie te komen.

Er was aldus sprake van een optelsom van gebreken en misstanden. De vluchtelingen werden behandeld op een manier die naar Nederlandse maatstaven onacceptabel is. De inbreuk die verdachte en zijn broers hebben gemaakt op de lichamelijke en geestelijke integriteit van deze personen is naar het oordeel van de rechtbank ernstig te noemen.

De uitbuiting vond naar het oordeel van de rechtbank doelbewust en systematisch plaats. Het kan niet anders zijn dan dat verdachte en zijn broers de vluchtelingen uitbuitten om te besparen op arbeidskosten. De rechtbank acht bewezen dat het oogmerk van verdachte en zijn broers op de uitbuiting was gericht.

Door werknemers onder te betalen, het verschuldigde loon achter te houden en door investeringen in basale voorzieningen achterwege te laten, werd op arbeidskosten bespaard. Als gevolg daarvan kon een hogere omzet worden verkregen. Dat verdachten voordeel hebben getrokken uit de uitbuiting staat daarom vast.

Verdachte en zijn broers moeten gezamenlijk verantwoordelijk worden gehouden voor de wijze waarop de wasserij werd gerund. Zij werkten met elkaar samen bij de exploitatie van de wasserij en waren allen betrokken bij de bedrijfsvoering en het personeel. De rechtbank is van oordeel dat ieder van hen een wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan de uitbuiting van de betrokken vluchtelingen. Verdachte heeft de uitbuiting dan ook tezamen en in vereniging met zijn drie broers gepleegd.

Van arbeidsuitbuiting was in ieder geval al sprake op 22 mei 2016, het moment dat [broer 3] aan verbalisanten een rondleiding gaf door de wasserij. In de wasserij waren mensen aan het werk of lagen in de stellages langs de wand te slapen. Onder deze personen, die allemaal uit Syrië afkomstig waren, bevond zich [naam 1] . Ook bij de controle op 29 september 2016 werd hij in de wasserij aangetroffen. [naam 1] heeft verklaard dat hij op 22 mei 2016 niet in de wasserij heeft gewerkt maar daar alleen aanwezig was om te kijken of hij daar kon werken. De rechtbank hecht geen waarde aan deze verklaring, te meer nu op basis van de inbeslaggenomen urenlijsten ten name van [naam 1] , er van kan worden uitgegaan dat [naam 1] ook in de maanden mei, juni, juli en augustus 2016 in de wasserij heeft gewerkt.

De arbeidsuitbuiting heeft geduurd tot de controle op 7 november 2016, waarbij verdachte en zijn broers zijn aangehouden.

De rechtbank acht het onder 1 ten laste gelegde bewezen: Dat verdachte zich in de periode van 22 mei 2016 tot en met 7 november 2016 samen met zijn broers ten opzichte van [naam 4] , [naam 3] , [naam 1] , [naam 5] , [naam 2] en [naam 6] heeft schuldig gemaakt aan mensenhandel.

Verdachte en zijn broers runden gezamenlijk een wasserij, waarbij zij mensen in dienst hadden die voor een overeengekomen loon werkzaamheden voor hen verrichtten. Uit het dossier blijkt dat de acht in feit 2 opgenomen personen voor de wasserij hebben gewerkt. In een geval, zoals bij [naam 1] , is op enig moment een (gebrekkig) schriftelijk arbeidscontract opgemaakt.

In de administratie van de wasserij (voor zover daarvan is gebleken) is op geen enkele wijze opgenomen dat de overige in het onder 2 ten laste gelegde genoemde vluchtelingen in dienst waren en is, op de genoemde urenlijsten na, niets opgenomen over loonbetalingen aan deze vluchtelingen.

Ten laste is gelegd dat verdachten daarmee de bedrijfsadministratie van [naam B.V. 4] , [naam B.V. 3] , [naam B.V. 2] en/of [naam B.V. 5] zouden hebben vervalst. De rechtbank is van oordeel dat dit niet bewezen kan worden. Uit het dossier kan namelijk niet duidelijk worden afgeleid dat de in de tenlastelegging genoemde personen bij een van deze vier in de tenlastelegging genoemde vennootschappen in dienst zijn geweest.