Uitspraken

Vrijspraak van het onder 2. ten laste gelegde

De rechtbank verwerpt het primaire verweer van de raadsman en overweegt daartoe als volgt. Dat in de tenlastelegging ‘derde lid’ staat genoemd wordt beschouwd als een kennelijke verschrijving. De woorden ‘beginnend bestuurder’ – waarop het derde lid van artikel 8 van de Wegenverkeerswet 1994 (hierna: WVW) ziet – staan namelijk niet in de tenlastelegging genoemd. Daarbij komt dat in de onder de tenlastelegging aangehaald artikelen, tweemaal lid 2 staat geschreven.

Uit het procesdossier volgt dat het (eenzijdig) ongeval plaatsvond op 1 januari 2019 rond 05:13 uur. Hierna zijn verdachte en bijrijder [slachtoffer] per ambulance naar het VU medisch centrum vervoerd. In het proces-verbaal rijden onder invloed is het volgende opgenomen. Later die ochtend, om 11:01 uur, had verbalisant [naam verbalisant 1] het eerste directe contact met verdachte leidend tot de verdenking van overtreding van artikel 8 WVW. Omdat verdachte niet in staat was zijn wil kenbaar te maken is, met toestemming van de hulpofficier van justitie, om 11:05 uur door de arts – conform de regelgeving – bloed bij hem afgenomen. Vijf minuten later, om 11:10 uur, was verdachte wel in staat zijn wil kenbaar te maken en is hij in de gelegenheid gesteld toestemming te geven tot onderzoek van het van hem afgenomen bloedmonster. Verdachte verleende daartoe toestemming. Dit bloed is onderzocht door het Nederlands Forensisch Instituut en hierin is een ethanolconcentratie gemeten van 1,07 mg/ml (promille).

De rechtbank stelt vast dat indien sprake is van een verdenking dat een bestuurder heeft gehandeld in strijd met artikel 8 WVW, op grond van artikel 163 lid 1 WVW, een bestuurder van een voertuig kan worden bevolen zijn medewerking te verlenen aan een onderzoek als bedoeld in artikel 8 WVW. In beginsel wordt hiervoor uitgeademde lucht gemeten. In bepaalde gevallen kan worden bevolen bloed af te nemen van een bestuurder. Eén van de gevallen is de situatie waarin de bestuurder, zoals verdachte, niet in staat is zijn wil kenbaar te maken.

Zoals beschreven is dus vereist dat sprake is van een verdenking van rijden onder invloed. De rechtbank ziet zich voor de vraag gesteld of in dit geval sprake was van een dergelijke verdenking op het moment dat werd besloten bloed af te nemen. In het proces-verbaal rijden onder invloed is hieromtrent enkel opgenomen een, naar de rechtbank uit ervaring herkent, standaardzin het eerste contact leidde tot die verdenking. Nu dit op geen enkele wijze nader is toegelicht kan de rechtbank hieruit niet afleiden op grond waarvan voornoemde verdenking rees van rijden onder invloed. De enkele omstandigheid dat een ongeval heeft plaatsgevonden waarbij verdachte was betrokken, levert zonder nadere toelichting nog niet automatisch een verdenking voor rijden onder invloed op. Ook in dat geval zal moeten worden opgeschreven waarom een verdenking van rijden onder invloed bestaat. Nu dat in dit geval niet is gedaan en verder nergens uit blijkt dat op het moment waarop het bevel tot bloedafname werd gedaan er een gegrond vermoeden van rijden onder invloed aanwezig was, moet het er voor worden gehouden dat deze verdenking niet gerechtvaardigd was. Dit brengt met zich mee dat bloed van verdachte is afgenomen zonder de daarvoor vereiste wettelijke basis.

Hoewel sprake was van een geval waarin de verdachte niet in staat was zijn wil kenbaar te maken en dus op bevel van de hulpofficier van justitie bloed mocht worden afgenomen, mits sprake was van een verdenking van rijden onder invloed, ziet de rechtbank zich voor de vraag gesteld of deze omissie is hersteld. In het proces-verbaal rijden onder invloed staat dat verdachte vijf minuten nadat zijn bloed is afgenomen ‘in de gelegenheid werd gesteld toestemming te geven tot onderzoek van het hem afgenomen bloedmonster’, zoals omschreven in artikel 163 lid 9 WVW. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verdachte, nog daargelaten het gegeven dat hij toen net enige minuten enigszins bij kennis was gekomen van het zware verkeersongeval waarbij hij was betrokken, hiermee slechts toestemming gegeven zijn bloed te laten onderzoeken. Toen was de inbreuk op de lichamelijke integriteit al gemaakt en uit het proces-verbaal blijkt niet dat verdachte (alsnog met terugwerkende kracht) toestemming gaf voor afname van zijn bloed.

Het afnemen van bloed van een persoon levert een forse inbreuk op iemands lichamelijke integriteit op. Een inbreuk die gelegitimeerd kan worden indien daarvoor een wettelijke basis is. Daarvan is zoals gezegd geen sprake. De achteraf gegeven toestemming om het reeds afgenomen bloed te onderzoeken legitimeert deze inbreuk evenmin. Daarmee is sprake van een onherstelbaar vormverzuim in het vooronderzoek. Onherstelbaar omdat de rechtbank er van uit gaat dat de betreffende verbalisanten nu niet meer in staat worden geacht alsnog aan te geven of er en zo ja welke omstandigheden waren die zouden hebben geleid tot de verdenking van rijden onder invloed op het moment dat het bevel tot bloedafname werd gedaan. In deze zaak is niet een strikte waarborg van alcoholonderzoek bij bestuurders geschonden, maar is sprake van een schending van een fundamenteel recht van een burger, namelijk die van eerbiediging van zijn persoonlijke integriteit. Volgens de rechtbank kan het gevolg van een zodanig ernstige schending, gelet op artikel 359a van het Wetboek van Strafvordering, slechts ertoe leiden dat het bewijsmiddel dat voortvloeit uit het afnemen van het bloed, niet mag bijdragen aan het bewijs van het tenlastegelegde feit. Het bewijsmiddel waaruit volgt dat verdachte na het ongeval 1,07 mg/ml (promille) in zijn bloed had, wordt dus uitgesloten van het bewijs. Dit betekent dat zich in het procesdossier onvoldoende bewijs bevindt het onder 2. ten laste gelegde te bewijzen en daarom wordt verdachte hiervan vrijgesproken. Ten overvloede merkt de rechtbank op dat de verklaring van verdachte dat hij alcohol had gedronken niet voldoende is om tot een bewezenverklaring van dit feit te komen, omdat met enkel die verklaring niet aan het bewijsminimum wordt voldaan.

Oordeel over het onder 1. primair ten laste gelegde

Bij de beantwoording van de vraag of sprake is van schuld aan een verkeersongeval in de zin van artikel 6 WVW, zoals primair onder 1. is ten laste gelegd, komt het volgens vaste jurisprudentie aan op het geheel van gedragingen van de verdachte, de aard en de concrete ernst daarvan en de overige omstandigheden van het geval. Van schuld in de zin van dit artikel is pas sprake in het geval van een aanmerkelijke mate van verwijtbare onvoorzichtigheid.

Verdachte is onder invloed van meer dan de wettelijke toegestane hoeveelheid alcohol de weg op gegaan. Naar eigen zeggen dronk hij vier alcoholhoudende dranken, wat meer is dan de toegestane hoeveelheid. Dat, zoals onder 4.4.1. overwogen, niet kan worden bewezen dat bij verdachte een ethanolconcentratie van 1,07 mg/ml is gemeten, doet niet af aan de vaststelling dat hij onder invloed verkeerde van alcohol in de zin van artikel 8 WVW. Uit de verklaring van [naam getuige] volgt dat verdachte in ieder geval harder reed dan 105 kilometer per uur op het moment dat hij door hem werd ingehaald. Niet kan worden vastgesteld hoe hard verdachte reed op het moment dat hij de afslag nam. Wel gaat de rechtbank ervan uit dat toen verdachte die afslag nam, hij reed met een snelheid die te hoog was voor een veilig verkeer ter plaatse. Dit (rij)gedrag is aanmerkelijk onvoorzichtig te noemen. Immers is verdachte in een kennelijk niet al te scherpe bocht naar rechts, de aldaar toegestane snelheid was namelijk 100 kilometer per uur, de macht over het stuur verloren waarna hij van de weg af raakte en de berm inreed. Nu enige andere oorzaak niet aannemelijk is geworden, komt de rechtbank tot het oordeel, dat het ongeval plaats vond als gevolg van het gedrag van verdachte te weten het te hard rijden onder invloed van alcohol.

Het letsel dat [slachtoffer] hieraan heeft overgehouden kwalificeert de rechtbank, gezien de aard en de ernst ervan, als zwaar lichamelijk letsel in de zin van de Wegenverkeerswet 1994. De raadsman heeft ten onrechte betoogd dat sprake moet zijn van zwaar lichamelijk letsel in de zin van artikel 82 Sr. Uit zijn letselverklaring en de door hem afgelegde getuigenverklaring volgt namelijk dat hij na het ongeval kampte met twee gebroken armen en een gebroken (linker)sleutelbeen. Ook was zijn vinger gebroken, had hij vier gebroken wervels in zijn nek en rug en moest hij acht weken lang een kraag dragen. In het Amsterdam Medisch Centrum is hij geopereerd aan zijn arm, sleutelbeen en vinger. Tot slot had hij klachten in zijn lies en in zijn linkerbeen. Dit alles tezamen brengt de rechtbank tot het oordeel dat sprake is van zwaar lichamelijk letsel.

De rechtbank acht het onder 1. primair ten laste gelegde dus bewezen, waarbij de rechtbank komt tot aanmerkelijk onvoorzichtig rijgedrag van verdachte en zwaar lichamelijk letsel bij [slachtoffer] .