Uitspraken

2.1.

Sinds 2015 doen de Rijksrecherche en het Openbaar Ministerie strafrechtelijk onderzoek naar ambtelijke corruptie van vijf gemeenteambtenaren. In het kader van dit onderzoek wordt een aantal marktpartijen verdacht van ambtelijke omkoping, waaronder [naam 4] , voormalig bestuurder-grootaandeelhouder van Infra Dam, en aan hem gelieerde rechtspersonen (onder andere NL ’81 Infra B.V.). [naam 4] en zijn vrouw hebben alle aandelen in Infra Dam verkocht en nu is [naam 1] (indirect) aandeelhouder en bestuurder van Infra Dam.

2.2.

De Gemeente heeft op 1 maart 2019 een nationaal openbare aanbesteding aangekondigd met de benaming ‘Herinrichting Frederik Hendrikstraat’ en kenmerk AI 2018-0204 (hierna: de opdracht).

2.3.

In het bestek is het Aanbestedingsreglement Werken (ARW) 2016 van toepassing verklaard. Daarnaast is de Aanbestedingswet 2012 (hierna: Aw) van toepassing. De Gemeente heeft voorts in artikel 0.04 lid 4 van het bestek de Beleidsregel Integriteit en Overeenkomsten (BIO) van toepassing verklaard op de opdracht.

2.4.

In de BIO staat onder meer het volgende.

1. Voorafgaand aan het sluiten van een Overeenkomst komt de gemeente te allen tijde contractsvrijheid toe. De gemeente heeft het daaruit voortvloeiende recht om geen Overeenkomst met een Partij aan te gaan, mede of uitsluitend op basis van het feit dat de gemeente van oordeel is dat ten aanzien van die Partij een Integriteitsrisico bestaat.

 Met betrekking tot Aanbestedingen bestaat een Integriteitsrisico indien sprake is van een situatie als genoemd in artikel 4, 5 of 6 van deze beleidsregel.

(…)

2. De gemeente kan gedragingen en omstandigheden van aan de Partij gelieerde partijen of personen bij de beoordeling van de vraag of sprake is van een Integriteitsrisico betrekken. Onder gelieerde partijen worden in ieder geval verstaan personen of partijen die:

(…)

• -

  in een zakelijk samenwerkingsverband tot Partij staan of hebben gestaan;

• -

  op Partij anderszins direct of indirect invloed uitoefenen of hebben uitgeoefend.

(…)

6. Bij de beslissing om met een Partij vanwege het bestaan van een Integriteitsrisico

• -

  geen Overeenkomst aan te gaan,

• -

  een Partij uit te sluiten van de kans op gunning van een overheidsopdracht of

• -

  de maatregelen die een Partij heeft getroffen om herhaling van het Integriteitsrisico te voorkomen;

• -

  de zwaarte van het Integriteitsrisico in kwestie;

• -

  het totale aantal Integriteitsrisico’s of onderliggende delicten of kwesties;

• -

  de verstreken tijd sinds het zich voordoen van het Integriteitsrisico;

• -

  de vraag of er reeds een (passende) sanctie is opgelegd naar aanleiding van het Integriteitsrisico in kwestie;

• -

  de mate van betrokkenheid van leidinggevenden of sleutelpersoneel bij het Integriteitsrisico.

1. Bij Aanbestedingen (…) kan de gemeente een Partij uitsluiten van de kans op gunning van de Overheidsopdracht respectievelijk besluiten geen Overeenkomst aan te gaan indien die Partij een delict heeft gepleegd dat in strijd is met de voor hem relevante beroepsgedragsregels of een ernstige fout in de uitoefening van het beroep heeft begaan.

(…)

4. Onder ernstige fout in de uitoefening van het beroep verstaat de gemeente het in de uitoefening van het beroep of bedrijf:

(…)

f. het begaan van gedragingen in strijd met voor het beroep of bedrijf van Partij relevante wet- en regelgeving, mededingingsrecht, tuchtregels, toezichtregels, gedragsregels of gedragscodes;

g. het verrichten van werkzaamheden die in strijd zijn met de openbare orde;

h. alle andere delicten en gedragingen of omstandigheden die naar hun aard zijn aan te merken als ernstige fout in de uitoefening van het beroep. (…)

5. In aanvulling op het in lid 4 bepaalde acht de gemeente een ernstige fout in de uitoefening van het beroep aanwezig indien er, al dan niet blijkend uit een Bibob-advies, gevaar bestaat dat een Overeenkomst door de Partij mede zal worden gebruik om (i) uit gepleegde strafbare feiten verkregen of te verkrijgen, op geld waardeerbare voordelen te benutten, (ii) strafbare feiten te plegen of (iii) dat teneinde een Overeenkomst te sluiten een strafbaar feit is gepleegd.

6. De gemeente kan een ernstige fout in de uitoefening van het beroep in ieder geval, maar niet uitsluitend aannemelijk maken:

a. doordat de ernstige fout in de uitoefening van het beroep wordt erkend door de betrokken Partij;

b. door eigen (betrouwbare en verifieerbare) ervaring van voor de gemeente werkzame ambtenaren, ambtsdragers of door de gemeente ingehuurd personeel;

(…)

g. door te wijzen op door de bevoegde autoriteiten ingesteld strafrechtelijk onderzoek of strafvervolging;

(…)”.

2.5.

In de ARW 2016 staat onder meer het volgende.

2.6.

Infra Dam heeft op 6 mei 2019 ingeschreven op de opdracht en is op basis van laagste prijs als economisch meest voordelige inschrijver geëindigd.

2.7.

2.8.

Vanwege deze voorgeschiedenis heeft de Gemeente, toen Infra Dam bij de onderhavige opdracht als beste uit de bus kwam, op grond van de BIO een screening uitgevoerd naar Infra Dam. Uit die screening kwamen verschillende integriteitsindicatoren naar voren, waaronder het vermoeden dat [naam 4] , hoewel hij formeel geen betrokkenheid meer heeft bij Infra Dam, nog steeds feitelijk de touwtjes in handen heeft. De Gemeente heeft de bestuurder van Infra Dam in het kader van hoor en wederhoor uitgenodigd voor een gesprek, dat op 19 juli 2019 heeft plaatsgevonden.

2.9.

Tijdens het gesprek op 19 juli 2019 heeft de Gemeente vragen gesteld over mogelijke betrokkenheid van [naam 4] bij Infra Dam (hetgeen [naam 1] heeft ontkend) en de inhuur van [X] (hierna: X), een voormalig ambtenaar van de Gemeente, die op 28 juni 2018 strafontslag heeft gekregen, onder meer vanwege het aannemen van een schenking van [naam 4] , hetgeen is gekwalificeerd als plichtsverzuim. X wordt op dit moment vervolgd door het Openbaar Ministerie wegens ambtelijke corruptie, door het aannemen van schenkingen (onder meer een badkamer, zonnepanelen, een airco-installatie en een verbouwing) van [naam 4] in ruil voor het verstrekken van vertrouwelijke informatie over aanbestedingstrajecten en/of het op onrechtmatige wijze verstrekken van gemeentelijke opdrachten. [naam 1] heeft tijdens het gesprek over de rol van X bij Infra Dam, zoals blijkt uit het door de Gemeente van het gesprek opgemaakte verslag, onder meer het volgende gezegd:

2.10.

Op basis van de screening heeft de Gemeente geconcludeerd dat sprake is van een integriteitsrisico, en heeft zij bij brief van 30 juli 2019 Infra Dam uitgesloten van gunning, op grond van artikel 2.87 sub c Aw, onder andere artikel 2 en 5 van de BIO en het vonnis in kort geding van 19 november 2018.

2.11.

X heeft tegen het strafontslag bezwaar en beroep aangetekend. Door de rechtbank is geoordeeld dat de gedragingen van X onvoorwaardelijk strafontslag rechtvaardigen. De terugwerkende kracht is afgewezen, tegen welke beslissing de Gemeente hoger beroep heeft ingesteld, waarop nog niet is beslist.

2.12.

Het Openbaar Ministerie heeft het onderzoek naar [naam 4] , de aan hem gelieerde bedrijven (onder andere NL ’81 Infra B.V.) en een vijftal ambtenaren inmiddels afgerond en besloten tot vervolging over te gaan. Inmiddels heeft in de strafzaak een regiezitting plaatsgevonden. De inhoudelijke behandeling zal naar verwachting in april 2020 plaatsvinden.

3.1.

3.2.

Infra Dam heeft ter toelichting op haar vordering – samengevat en voor zover van belang – het volgende gesteld. [naam 4] is geen aandeelhouder en geen bestuurder meer van Infra Dam, en heeft ook feitelijk geen enkele betrokkenheid meer bij het bedrijf, maar Infra Dam blijft maar worden afgerekend op de gedragingen van [naam 4] . Infra Dam heeft de Gemeente inzage aangeboden in alle boeken en alle medewerking verleend aan het onderzoek en heeft niets te verbergen. Zij heeft bovendien aangeboden afscheid te nemen van X en hem niet bij dit project te betrekken. X is ook niet betrokken geweest bij deze aanbestedingsprocedure, en heeft geen sleutelrol binnen de organisatie van Infra Dam, zoals de Gemeente heeft gesteld maar niet geconcretiseerd. X is niet in dienst bij Infra Dam, maar wordt als zzp’er ingehuurd. De strafbare feiten waarvan X wordt verdacht vallen verder buiten de driejaarstermijn, zodat deze geen rol mogen spelen in het kader van het integriteitsonderzoek. De verbouwing van de woning van X in 2016 was voorts geen omkoping. De verbouwing is uitgevoerd door een aannemer die X via [naam 4] had leren kennen, maar is betaald van zijn eigen rekening. Mocht dit allemaal niet opgaan, dan geldt dat uitsluiting van gunning disproportioneel is. Al met al heeft de Gemeente Infra Dam onterecht uitgesloten van gunning, aldus steeds Infra Dam.

3.3.

3.4.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.