Uitspraken

Sinds 1982 huren verzoekers de woning aan de [adres] . Op 31 januari 2018 heeft vergunninghouder een aanvraag gedaan om een omgevingsvergunning ten behoeve van de panden [pand 1] , [pand 2] en [pand 3] . Bij projectomschrijving heeft vergunninghouder vermeld: nieuwe indeling van de appartementen, renovatie, verduurzamen en funderingsherstel. Bij het primaire besluit heeft verweerder na diverse aanpassingen van het oorspronkelijke plan, de gevraagde omgevingsvergunning verleend. Verweerder is daarbij uitgegaan van het akkoord van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit (CRK). Hiermee heeft verweerder funderingsherstel voor alle drie de panden vergund. De vergunning om de panden te voorzien van een nieuwe indeling van de appartementen ziet op de panden [pand 1] en [pand 2] . Het pand [pand 3] is namelijk aangewezen als gemeentelijk monument en vergunninghouder heeft besloten de overige voorgenomen ingrepen te laten vervallen.

Onder meer verzoekers en prof. dr. ir. R.A.F. Smook hebben tegen het primaire besluit bezwaar gemaakt. Monumenten & Archeologie (M&A) van de gemeente Amsterdam heeft naar aanleiding van het schrijven van prof. dr. ir. R.A.F. Smook een notitie gemaakt die ziet op de verbouwingplannen van de panden [pand 1] en [pand 2] . M&A heeft hierin geconstateerd dat deze panden geen monumentenstatus hebben, in tegenstelling tot het pand met nummer [pand 3] . Omdat ook de nummers [pand 1] en [pand 2] ensemblewaarde hebben, is het in die zin inconsequent dat die panden niet op de monumentenlijst zijn geplaatst, aldus M&A. Verder concludeert M&A dat [pand 1] van architectuurhistorisch belang is vanwege de voorgevel en wat de interieurs betreft vooral vanwege de ingrepen van architect Jan van der Linden.

Met het bestreden besluit heeft verweerder conform het primaire besluit besloten. Verweerder heeft het advies van de ambtelijke bezwaarcommissie van 15 juli 2019 overgenomen en aan het bestreden besluit ten grondslag gelegd.

Op 1 mei 2020 is vergunninghouder gestart met de werkzaamheden. Daarom hebben verzoekers om een voorlopige voorziening gevraagd.

Verzoekers zien zich geconfronteerd met ernstige overlast als gevolg van de bouwwerkzaamheden. Zo is hun deur al een keer dichtgetimmerd en de deurknop verwijderd. Het water is zonder voorafgaande waarschuwing afgesloten en er is een gat geslagen in de muur van hun eerste verdieping. Ook vrezen zij dat als gevolg van de aanwezigheid van bouwvakkers in het pand het risico op een coronabesmetting wordt vergroot. Verzoekers behoren vanwege hun leeftijd tot de kwetsbare groep en moeten conform de RIVM richtlijnen thuis blijven. Verzoekers voelen zich onder druk gezet door vergunninghouder om hun woning op te geven zonder dat daar ook maar enigszins adequate vervanging tegenover staat. Een tijdelijke verhuizing gedurende de bouwperiode gevolgd door terugkeer naar hun woning is niet aan de orde. Bij het volledig opgeven van hun woning wordt die gesloopt.

Vergunninghouder betwist dat verzoekers een spoedeisend belang hebben. Vergunninghouder heeft gesteld al enige tijd in gesprek te zijn met verzoekers over een tijdelijke of definitieve verhuizing van verzoekers naar een van de andere panden van vergunninghouder. Vergunninghouder heeft tweemaal alternatieve woonruimte aangeboden. Hier zouden zij voor dezelfde huurprijs tijdelijk of permanent kunnen wonen. Daarnaast geven de zorgen over de corona-uitbraak geen valide reden om de vergunning te schorsen. Het appartement van verzoekers wordt niet verbouwd. Zij kunnen zich dus aan de RIVM richtlijnen houden. Anders dan verzoekers stellen houden zij zich niet aan de richtlijnen. Zij hebben de afgelopen weken meermaals in hun bungalow in [plaats] verbleven. Verzoekers hebben niet uiteengezet in welk opzicht de overlast van belang is bij de beoordeling van het verzoek. Vergunninghouder heeft er daarentegen belang bij dat de werkzaamheden spoedig kunnen worden voortgezet. Zo moet de fundering worden aangepakt om de verzakking te stoppen en schade te voorkomen.

Anders dan vergunninghouder stelt, is de voorzieningenrechter van oordeel dat verzoekers een spoedeisend belang hebben bij de beoordeling van hun verzoek om voorlopige voorziening. Doordat vergunninghouder gebruik maakt van de vergunning en is gestart met de bouwwerkzaamheden, ondervinden verzoekers overlast in het door hen gehuurde appartement. Dat vergunninghouder stelt dat verzoekers daar niet voortdurend verblijven, maar in hun recreatiewoning in [plaats] , doet daar niet aan af. Verzoekers huren namelijk het appartement [adres] en worden door de overlast als gevolg van de bouwwerkzaamheden - waarvan zij de rechtmatigheid betwisten - in hun woongenot geraakt.

Daarbij doet het standpunt van vergunninghouder dat hij aan verzoekers tweemaal alternatieve woonruimte heeft aangeboden niet ter zake bij de vraag of er sprake is van een spoedeisend belang. Of verzoekers dit aanbod al dan niet - hadden - moeten accepteren is een civielrechtelijke kwestie. Daarnaast hoort de vraag of de huurovereenkomst een evident privaatrechtelijke belemmering is - voor zover daar ruimte voor is - thuis in de beoordeling van de rechtmatigheid van het besluit.

Tussen partijen is niet in geschil dat de panden aan de [pand 1] - [pand 3] (het project) vallen onder het bestemmingsplan Zuidelijke Binnenstad1 en dat het project is gesitueerd op gronden met de bestemming “Gemengd 1” en de dubbelbestemming “Waarde Archeologie 10” en “Waarde Cultuurhistorie met de specifieke bouwaanduiding - orde 1”. In de toelichting bij het bestemmingsplan staat dat deze specifieke bouwaanduiding de architectonische waardering aangeeft binnen de dubbelbestemming “Waarde-cultuurhistorie”.

Zoals verweerder heeft toegelicht zijn de panden [pand 1] en [pand 2] om onbekende reden nooit aangewezen als gemeentelijk of rijksmonument. Dit is niet in geschil. Op 26 mei 2020 heeft de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad een aanvraag gedaan om de panden [pand 1] en [pand 2] aan te wijzen als gemeentelijk monument. Deze aanvraag dateert van na de besluitvorming door verweerder en kan dus geen rol spelen in de onderhavige procedure. Een aanwijzing als monument is noodzakelijk om de Monumentenwet 1988, respectievelijk de Erfgoedverordening Stadsdeel Centrum van toepassing te achten. Omdat dat niet het geval is, vallen de panden [pand 1] en [pand 2] niet onder de bescherming van die regels. Ook overigens staan in artikel 36.2 van de bouwregels geen regels die extra bescherming bieden aan deze panden.

Dit laat onverlet dat de aanvraag wel getoetst moet worden aan de welstandsnota “De schoonheid van Amsterdam 2016”. Dat heeft CRK gedaan. Na aanpassingen heeft CRK het bouwplan akkoord bevonden. Volgens vaste rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling) mag verweerder, hoewel hij niet aan een welstandsadvies is gebonden en de verantwoordelijkheid voor welstandstoetsing bij hem berust, aan het advies in beginsel doorslaggevende betekenis toekennen. Tenzij het advies naar inhoud of wijze van totstandkoming zodanige gebreken vertoont dat verweerder dit niet - of niet zonder meer - aan zijn oordeel omtrent de welstand ten grondslag heeft mogen leggen, behoeft het overnemen van een welstandsadvies in beginsel geen nadere toelichting. Dit is anders indien de aanvrager of een derde-belanghebbende een advies overlegt van een andere deskundig te achten persoon of instantie dan wel gemotiveerd aanvoert dat het welstandsadvies in strijd is met de volgens de welstandsnota geldende criteria (zie bijvoorbeeld de uitspraak van 13 oktober 2016, ECLI:NL:RVS:2016:2782).

Verzoekers hebben gewezen op het schrijven van prof. dr. ir. R.A.F. Smook. Daargelaten of hij dit schrijven heeft opgesteld in de hoedanigheid als onafhankelijk deskundige of bezwaarmaker, gaat hij niet in op de vraag in hoeverre het advies van CRK en het bouwplan voor wat betreft het exterieur in strijd is met de criteria van de welstandnota. Zijn opmerkingen over het interieur van [pand 1] kunnen aan de beoordeling van deze aanvraag niet afdoen, omdat een welstandsbeoordeling slechts ziet op het uiterlijk van een bouwwerk.

Kortom, de voorzieningenrechter is niet gebleken dat het advies naar inhoud of wijze van totstandkoming zodanige gebreken vertoont dat verweerder dit niet aan zijn besluit ten grondslag heeft mogen leggen. Dat CRK het interieur van de woning van verzoekers niet heeft bezichtigd, maakt niet dat er aanknopingspunten zijn om te concluderen dat het advies niet met de nodige zorgvuldigheid tot stand is gekomen. Verder is niet gebleken dat verweerder het advies van de CRK niet mocht volgen en in dat verband concluderen dat het bouwplan geen strijd met de redelijke eisen van welstand oplevert als bedoeld in artikel 2.10, eerste lid, aanhef en onder d, van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo).

In hun aanvullende gronden hebben verzoekers er ook op gewezen dat het bouwplan niet voldoet aan de planregels van de bestemming “Gemengd-1”. De woning van verzoekers beschikt namelijk over een eigen ontsluiting die bij de uitvoering van het bouwplan niet wordt gehandhaafd.

Ook dit kan verzoekers niet baten. Zoals verweerder heeft toegelicht, blijft de ontsluiting van de verdieping van verzoekers gehandhaafd. De planregels vereisen niet dat deze ontsluiting slechts beschikbaar voor het appartement van verzoekers dient te blijven, zodat niet is gebleken dat het bouwplan op dat punt in strijd komt met het bepaalde in artikel 8.2.12 van de planregels. Overigens biedt het bestemmingsplan ruimte om af te wijken van artikel 8.2.12 van de planregels zolang de tweede en hogere bouwlagen van het desbetreffende gebouw in voldoende mate bereikbaar blijven.

Kortom, niet is gebleken dat de omgevingsvergunning is verleend in strijd met artikel 2.1, eerste lid, aanhef en onder c, van de Wabo in samenhang met artikel 2.12 van de Wabo.

Omdat het bestemmingsplan het bouwplan toelaat, heeft verweerder geen ruimte om een belangenafweging te maken. Daarom komt de voorzieningenrechter niet toe aan de beantwoording van de vraag of er sprake is van een evident privaatrechtelijke belemmering. Feitelijke en privaatrechtelijke omstandigheden, die een mogelijke belemmering kunnen vormen voor het feitelijk gebruik maken van een vergunning, kunnen namelijk pas relevant zijn als verweerder een belangenafweging moet maken.