Uitspraken

“In het Indiase Chemnai, een miljoenenstad in het hartje van de chemische en auto-industrie, ontstaat in 2011 een probleem. Een Australische klant wil een fabriek bouwen en heeft binnen een week een vergunning nodig. Die moet Tebodin leveren, een Nederlands ingenieursbureau dat ook helpt de fabriek te ontwerpen.

Normaal gesproken is het verkrijgen van officiële papieren in een ver land voor de Nederlanders geen probleem. Ze doen niet anders. Alleen, de vaste tussenpersoon lukt het nu even niet. Kan iemand anders het regelen?

We hebben al iemand op het oog, schrijft een werknemer aan zijn Nederlandse baas: “Een invloedrijk persoon met wat contacten met ministers.“ Alleen: het moet “in contanten”.

Zijn Nederlandse baas is [eiser] , [functie] voor Midden-Oosten en India van Tebodin, op het regiokantoor in Abu Dhabi.

Hij doet niet moeilijk over de betaling: “How much do we talk about?”

Hij regelt dat het geld vanuit zijn kantoor kan worden overgemaakt aan collega’s in India – die mogen het verder afhandelen.

Twee jaar later maakt [eiser] promotie. Hij wordt [functie] van Tebodin (35 kantoren in 17 landen), op het hoofdkantoor te Den Haag. Collega’s in India zullen later verklaren dat het geld bedoeld was voor steekpenningen, aan Indiase hoogwaardigheidsbekleders.

‘A dirty job’

(…) Uit honderden pagina’s vertrouwelijke e-mails, verklaringen, facturen, betalingsoverzichten en rapporten over Tebodin blijkt dat het ingenieursbureau jaren achtereen in meerdere landen ambtenaren via derden betaalde om opdrachten binnen te halen en om vergunningen, licenties en certificaten bij de overheid te regelen – voor klanten. Het gaat onder meer over China, India, Vietnam, Thailand, Oman en Abu Dhabi. De kantoren in Rusland, Oekraïne, Tsjechië en Roemenië worden onderzocht. Het Duitse weekblad Der Spiegel verkreeg de documenten en deelde ze met NRC.

(…)

In een intern rapport staat dat e-mails “bevestigen” dat door Tebodin in Vietnam “steekpenningen betaald zijn via een advocatenkantoor” en een Nederlandse directeur er mogelijk van op de hoogte was.

En [eiser] ? Die keurt voor hij [functie] wordt niet alleen een omstreden betaling in India goed. Vanuit zijn regiokantoor in Abu Dhabi geeft hij een medewerkster opdracht om omgerekend rond de 170.000 euro aan “agent fees” te betalen aan een Libanese zakenman die eerder voor het nationale oliebedrijf van Abu Dhabi werkte.

In ruil daarvoor zal de zakenman bij zijn voormalig werkgever opdrachten binnenhalen voor Tebodin. Een opvallend hoog percentage van de waarde van het contract gaat naar hem. Het kan een aanwijzing zijn dat een deel bestemd is voor degenen die over de opdracht beslissen. De advocaat van Bilfinger in New York, van het prestigieuze kantoor Shearman & Sterling, bestempelt de betaling als “mogelijk verdacht”.

Wat niet helpt is dat de medewerkster die het geld laat overmaken, de e-mail van [eiser] aan haar collega’s doorstuurt en begeleidt met een waarschuwing: “Let alsjeblieft op dat deze e-mail niet mag worden verspreid of verzonden aan iemand anders.”

(…)

Koningscobra-gif

Het nieuwe hoofd interne onderzoeken bij Bilfinger heet [V M, rb]. Ze haalt de ene na de andere omstreden betaling boven. (…) Maar hoe meer ze ontdekt, hoe meer tegenstand ze ondervindt. (…).

En nu? Bilfinger heeft de vestigingen in onder meer India, Vietnam en China verkocht. Shearman & Sterling acht het bewezen dat “derden” werden ingeschakeld door Tebodin, en dat die derden “steekpenningen” betaalden aan ambtenaren en medewerkers van Tebodin ervan wisten. Het Amerikaanse ministerie van Justitie onderzoekt dit alles. Een woordvoerder van het Openbaar Ministerie wil niet zeggen of corruptie door Tebodin ook in Nederland wordt onderzocht. Onderzoekster [V M, rb] moest weg, ze vecht haar ontslag aan.

En [eiser] ? Hij werkt inmiddels in Qatar, als [functie] bij een ander Nederlands internationaal opererend ingenieursbureau.”

In het kader bij het artikel wordt onder de kop “Reacties Ongepaste betalingen” vermeld:

“Bouwbedrijf BAM: “Medio 2017 heeft Bilfinger BAM geïnformeerd over verdenkingen van omkopingen bij Tebodin. Bilfinger heeft deze verdenkingen (…) op geen enkele wijze kunnen onderbouwen. (…)”

Het Nederlandse hoofdkantoor van Tebodin verwijst voor antwoorden op vragen naar het Duitse moederbedrijf Bilfinger (…).

Bilfinger over India : Er waren “ongepaste betalingen aan lokale vergunningverlenende instanties”. In een enkel geval kwam het geld “voor een corrupte betaling door Tebodin India” van het regiokantoor Midden-Oosten.

(…)

Over Abu Dhabi : er zijn “gevallen van corruptie” aangetroffen “betreffende betalingen” door het regiokantoor Midden-Oosten. Er waren betalingen aan een werknemer die was verbonden aan de nationale oliemaatschappij tussen 2010 en begin 2013. En: “Tebodins eindverantwoordelijke hiervoor ( [eiser] ) heeft Bilfinger in 2015 verlaten.”

[eiser] reageert ook na meerdere pogingen tot contact gedurende enkele dagen niet op vragen of bevindingen van NRC.”

Op 28 juli 2016 heeft het Amerikaanse advocatenkantoor Shearman & Sterling (verder: S&S) een conceptrapport opgesteld over haar bevindingen in een onderzoek naar “corrupt payements in the Tebodin business in Southeast Asia”. In dit rapport staat vermeld:

“(…)

II. Executive Summary

(…)

Tebodin also offers construction permitting services.4 (…)

Our investigation uncovered evidence that third parties engaged by Tebodin paid bribes to government officials in connection with permitting and that Tebodin employees were aware of these improper payments.

 Tebodin India generated revenues (…). In interviews, employees acknowledged that subcontractors retained by Tebodin made corrupt payments to get permits. This was further confirmed by project correspondence, which contained explicit references to “bribes”, “so called extra fees”, “unaccounted money”, and “lubrication.” Overall, we found permitting-related bribery to be an open practice at Tebodin India, particularly in the Chennai office.

 (…)

(…)

(3) Ludowici Project

Ludowici India (…) is a subsidiary of an Australian company (…). In June 2010, Ludowici retained Tebodin Chennai to provide engineering design services (…).

Email communications in July 2011 between [directeur Tebodin India, rb] (SKT) and [eiser] (…), indicate that a permitting subcontractor (not named in the e-mail) whom Tebodin had hired was not performing well47. SKT informed [eiser] that (…) he had approached another consultant [R, rb] (…).

SKT described [R, rb] as “an influential person with some contacts with ministers” who had “promised to get the permit in a week.”49 (…) If Tebodin did not get the permit, Ludowici threatened to hold Tebodin’s payments and get the permits through some other agency.51 SKT explained to [eiser] that [R, rb] had requested INR 600,000 (USD $8,900) in cash “because he was an individual and not a formal company”, and SKT asked [eiser] ’s advice on how to pursue the matter52. After hearing the amount requested, [eiser] suggested that the payments to [R, rb] be routed through the Tebodin Middle East office but invoiced to Tebodin India.53 [eiser] then told SKT that payments like these were the reason Tebodin no longer offered permitting services and advised clients to directly hire other consultants to handle permitting instead of Tebodin.54

(…)

By the time of our investigation, SKT and all other employees who had worked for the project had left Tebodin Chennai and were thus unavailable for interviews. However, two employees interviewed in 2015 by Internal Audit and KPMG (…) confirmed that the purpose of the cash payment to [R, rb] was for bribes of Indian officials.

(…)“

De voetnoten in dit citaat over het Ludowici project verwijzen naar e-mailcorrespondentie van 20 juli 2011 tussen SKT en [eiser] , waarvan de voetnoten 47 tot en met 53 zijn geciteerd in de conclusie van antwoord.

De eerste e-mail is van SKT aan [eiser] :

“Dear [eiser] ,

Please note that our subcontractor for Ludowici permitting/ licensing work is not performing well, means his contacts has been transferred to some other offices and he is not able to get the permits on time.

We have approached another person, an influential person with some contacts with ministers and he promised to get the permit within one week.

Ludowici had been holding our invoice payment.

Now Ludowici top management given a last chance for us to get the approval within a week time. If we don’t arrange then they may hold our payments and they will get the license thru some other agency

Since the new person is an individual and does not have a company, we have to make the payment in cash. Would you kindly advice me how to go forward on this issue.”

Daarop heeft [eiser] geantwoord: “How much do we talk about?”

Het antwoord van SKT is: “600,000 IRS”

Diezelfde dag heeft [eiser] deze e-mails doorgestuurd aan de [functie] Tebodin B.V. in Nederland met de tekst:

“Catch 22 A way out could be that we pay the guy from TME?”

S&S heeft op 12 december 2016 een status update van haar onderzoek opgemaakt. Zij heeft daarin gerapporteerd:

“(…)

I. Introduction

This status update relates to the investigations being conducted by Shearman & Sterling LLP (“S&S”) and Bilfinger Internal Investigations regarding compliance issues at Tebodin B.V. and its subsidiaries and affiliates, including possible corrupt payments to government officials.

(…)

II. Southeast Asia

A. Follow Up On India Issues

We noted in our draft report that, according to a witness, some of the funds used to pay bribes in India was obtained from Tebodin Abu Dhabi (…). [volgt een herhaling van de onder 2.5.1 aangehaalde e-mail van 20 juli 2016, rb]. Following this email, Abu Dhabi arranged for a payment to an employee of Tebodin India, which payment was mischaracterized in the books and records.

(…)

IV. Abu Dhabi

There are a number of issues under review in Abu Dhabi:

(…)

Third – We have included Abu Dhabi in our overall review of Tebodin permitting and governments tenders. In that regard, KPMG recently found indications of possibly suspicious payments to agents in connection with Tebodin obtaining contracts from one of the largest customers, Zakum Development Company (ZADCO), which is majority owned by the Abu Dhabi national oil company. Records reflect that during 2010-2012, Tebodin Abu Dhabi paid about USD $900.000 to two agents to assist in obtaining business from ZADCO. Currently, it is unclear what the basis was for the large amount of these payments; further, there are indications in these mails that this information was to be closely guarded, e.g. an email from 2010 describing the payments which says, “Please note that this email should not be circulated or sent to anyone else.”

(…)”

KPMG India heeft in opdracht van Bilfinger onderzoek gedaan naar “Secondment to TME and potential fraudulent salary and advance payments, inflation of invoices and other potential issues”. In het rapport van 23 november 2016 heeft KPMG India vermeld:

“(…)

A3 Potential inappropriate payments to TCEI

Background

During the course of the Anti-bribery and corruption review of TCEI [nieuwe naam van Tebodin India, rb], KPMG had identified mail communications dated 20th July 2011 between SKT [indertijd directeur Tebodin India, rb] and JO [ [eiser] , rb] indicating to possible routing of funds from TME [Tebodin Middle-East te Abu Dhabi, rb] to TCEI towards payments to be made in cash to ‘an influential person with some contacts with ministers who had promised to get permits approved” for the Ludowici project (…).

Observation:

During the course of the review of EDR of data in TC’s hard disk and document review, we noted that

– in mail dated 30th July, 2011 SKT states ‘(…) 600,000 IRS had been transferred from TME (…) to TMI [vorige naam Tebodin India, rb] (…) and it shall be booked in Abu Dhabi ACC project expense towards the subcontract expense to India. The above arrangement had been discussed and agreed with [eiser] ’.

(…)

Subsequently, in mail dated 31st July, 2011 TC [indertijd finance controller van TMEI, rb] states (…) – As per SKT’s mail below the fund worth INR 600k received by TMI but neither the payment is being recognized/received in TMI books. The funds got transferred to [V, medewerker Tebodin India, rb] bank account (…). Thus, as per supporting documents TME reimburses payment to its employee ([V, rb]) against which final disbursement is not known. This could be a problem if the transaction comes to the attention of Auditors. (…)

Based on discussion with JO the expense is recorded as agents fee in the project but we should have some supporting bills to substantiate the claim (…).

(…)

C3 Potential inappropriate payments to agents

Background:

During the course of our review, we noticed certain mail communication between JO, SG and Tapas about the requirement to pay a sum of $200,00 to [M S, rb] a Lebanese national, in the nature of ‘agent fees’

Observation:

- In the course of our background searches, we found [M S, rb] to be a former employee of ZADCO (…).

- During the course of our review, we noticed a mail from SG which states that the ‘mail should not be circulated to anyone else.’ The payment has been approved and agreed upon by JO to be paid on a milestone basis. (…)

- The invoice raised by Autochim systems, where [M S, rb] is the [functie] , describes the purpose as “installation of ESP’s at WHP-017 and WHP 15, EPCM works (…).

(…)

EXHIBIT C32 PAYMENT OF AGENT FEES

[e-mail van [eiser] aan financieel manager Tebodin Midden-Oosten en aan de [functie] van Tebodin B.V., gedateerd 16 mei 2010, rb]:

“For Zadco agent fee on the ESP job I agreed a fee of $ 200,000 (…) to be paid in 4 stages (…). Each time I will confirm the issue of the cheque.”

(…)”

Op vragen van [gedaagde sub 2] heeft Bilfinger per e-mail van 14 juni 2018 aan haar geantwoord:

“(…)

There were corruption findings relating to payments by Tebodin Middle East, Abu Dhabi to an employee of ZADCO, an affiliate of the Abu Dhabi national oil company. The payments occurred in the period between 2010 and early 2013. The Tebodin executive principally responsible for this ( [eiser] ) left Bilfinger in 2015. (...).

There were corruption findings relating to payments made by Tebodin India to local permitting authorities. (…).

(…)”

De handelingen waaraan Tebodin, althans TMEI, zich volgens het artikel schuldig zou maken worden ten onrechte toegeschreven aan [eiser] . Er wordt slechts over twee concrete betalingen geschreven en enige betrokkenheid van [eiser] bij het betalen van steekpenningen in dat kader kan niet worden vastgesteld. Deze betalingen worden bovendien in een onjuiste context geplaatst door NRC en [gedaagde sub 2] . Uit de e-mail van [eiser] met de tekst “How much do we talk about?” is niet af te leiden dat [eiser] op de hoogte was van het betalen van steekpenningen, dan wel dat hij daar geen moeite mee zou hebben. Het is slechts vragen om nadere informatie zodat [eiser] met zijn meerdere overleg kan plegen hierover. Dit doet hij met de kwalificatie “catch 22” – waaruit blijkt dat [eiser] wel moeite heeft met een eventuele betaling in contanten aan een tussenpersoon voor het regelen van een vergunning.

De andere etaling is simpelweg voldoen aan de betalingsverplichting die jegens die agent (als lokale zakelijk partner) bestond op basis van afspraken over de dienstverlening die zij verzorgde aan Tebodin. Verder had [eiser] met die betaling niets te maken. Evenmin is hij betrokken geweest bij de totstandkoming van de overeenkomst tussen Tebodin en die zakenpartner. NRC en [gedaagde sub 2] hebben niet kunnen onderbouwen dat deze betaling kan worden gezien als het betalen van een steekpenning waaraan [eiser] zou hebben meegewerkt. Bilfinger heeft bovendien haar beleidsregels over (contante) betalingen aan tussenpersonen en lokale zakenpartners in de laatste jaren zwaar aangescherpt . Toen was [eiser] al niet meer werkzaam voor Tebodin.

Het artikel is volledig ondersteund door de voor NRC beschikbare informatie. Daaruit volgt al dat NRC zorgvuldig onderzoek heeft verricht, de rol van [eiser] in een juist context heeft geplaatst en daarover geen onjuiste indruk heeft gewekt. [eiser] heeft in het verleden meegewerkt aan mediapubliciteit, met name over zijn promoties binnen Tebodin, zijn overstap naar Arcadis en de rol van Arcadis bij het bouwen van voetbalstadions voor het WK voetbal in 2022 in Qatar. Of hij een publiek figuur is of niet is ook niet relevant. Hij was [functie] van TMEI en later Tebodin. De bevindingen van S&S en KPMG dat het binnen Tebodin gebruikelijk is geweest om steekpenningen te betalen, valt dan ook onder zijn verantwoordelijkheid. Dat [eiser] daarvan op de hoogte moet zijn geweest blijkt wel uit zijn reactie op de vraag van de toenmalige [functie] van Tebodin India (SKT in de bronnen). [eiser] reageert immers met “How much do we talk about?”. Daaruit heeft NRC, ondersteund door S&S, KPMG en Bilfinger, afgeleid dat het voor [eiser] belangrijker was om over de hoogte van het geldbedrag te praten dan over de reden waarom een privépersoon in contanten moest worden betaald voor het regelen van een vergunning.

Volgens KPMG is ook de tweede betaling aan de voormalige [functie] van Zadco verdacht. Uit de bronnen blijkt dat die betaling is opgenomen als werkzaamheden aan olieplatformen, terwijl de daadwerkelijke activiteiten het verkrijgen van opdrachten van de oliemaatschappij van Abu Dhabi betroffen. Die betaling en omschrijving in de boeken blijken volgens de e-mails die in de bronnen zijn opgenomen, te zijn goedgekeurd door [eiser] . De stelling van [eiser] dat hij met die betalingen niets van doen heeft gehad komt daarom niet overeen met de bronnen waarop NRC zich heeft gebaseerd.

Over enkele specifieke vorderingen in het bijzonder:

NRC kan Google niet instrueren de zoekresultaten en de cache van Google aan te passen, dit geldt uiteraard ook voor [gedaagde sub 2] . Een dergelijk verzoek dient [eiser] zelf in te dienen bij Google. Een verbod voor publicaties in de toekomst kan slechts onder zeer uitzonderlijke omstandigheden worden toegewezen. Dergelijke omstandigheden zijn niet gesteld door [eiser] en zijn ook niet van gebleken. NRC zal zich houden aan een eventuele veroordeling, zodat de gevorderde dwangsommen niet hoeven te worden toegewezen, aldus steeds NRC (en [gedaagde sub 2] ).