Uitspraken

De rechtbank gaat op grond van de wettige bewijsmiddelen van de volgende feiten en omstandigheden uit.1

Zaak A, feit 1

Op 4 juli 2019 begaven verbalisanten zich naar de [naam kliniek] te [plaats] , waar verdachte en aangever [slachtoffer] op dat moment verbleven. Een medewerkster van de kliniek, [naam medewerkster] , deelde hen mee dat zij zojuist getuige was geweest van een vechtpartij. Zij verklaarde: “Ik zag zojuist dat er twee cliënten van mij met elkaar op de vuist gingen. Ik zag namelijk dat [verdachte] om de nek hing van [slachtoffer] . Ik ben er direct op af gerend. Ik heb geprobeerd om beide jongens uit elkaar te halen. Ik zag dat [slachtoffer] op de grond viel. [verdachte] is toen door blijven trappen in de buik van [slachtoffer] .” Aangever verklaarde ter plaatse onder meer het volgende: “Ik werd ineens uit het niets om mijn nek gegrepen door [verdachte] . (…) Toen hij om mijn nek hing, voelde ik pijn in mijn nek. Ik heb me daarom geprobeerd los te trekken. Ik heb [verdachte] ook geduwd hierna, waarna ik in mijn buik werd geschopt. Ook dat deed pijn.” De dienstdoende psycholoog [naam] verklaarde: “Ik heb [slachtoffer] zojuist nagekeken en heb daadwerkelijk een rode vlek in zijn buik geconstateerd. Ook als ik zijn buik aanraakte zag ik dat [slachtoffer] een pijnlijke reactie gaf.” 2

In de aangifte die aangever later op de dag op het politiebureau deed verklaarde hij: “Ik voelde opeens een arm om mijn nek. Ik voelde dat deze arm met kracht mijn nek omsloot en mij naar beneden wilde drukken. Ik voelde dat ik naar links op de grond viel. Ik zag dat [verdachte] een beetje naast mij op de grond viel. Ik probeerde met mijn beide armen [verdachte] van mij af te drukken. Dit lukte. Ik zag dat [verdachte] weer opstond terwijl ik nog op de grond lag. Ik zag dat [verdachte] weer op mij afkwam. Ik heb [verdachte] met mijn rechter voet van mij af geduwd. Dit lukte enigszins. Ik zag hierna dat [verdachte] wederom op mij afkwam. Ik heb hem voor de tweede keer met mijn rechter voet van mij afgeduwd. (…) Ik heb een hevige pijn ervaren in mijn nek omdat [verdachte] met kracht zijn rechter arm om mijn nek heeft gelegd. Ik voelde dat hij zijn arm probeerde te sluiten om mijn nek. Ik voelde ook een hevige pijn in mijn linker heup toen ik op de grond viel.”3

Op het politiebureau heeft getuige [naam medewerkster] – kort gezegd – de verklaring bevestigd die zij eerder direct na het incident had afgelegd.4

Verdachte heeft in zijn politieverhoor verklaard dat hij naar aangever is toegelopen , dat hij hem heeft beetgepakt en naar de grond heeft gedrukt.5

Zaak A, feit 2

Op 7 juli 2019 bevond verdachte zich in cellencomplex [naam cellencomplex] . [naam ambtenaar 1] was daar als arrestantenverzorger aan het werk en verklaarde in zijn aangifte, zakelijk weergegeven:

Op een gegeven moment opende ik het luikje in de celdeur van verdachte. Ik vroeg de verdachte: “Heb je nog afval?”. Toen hoorde ik dat [verdachte] zei: “Dat heb ik”. Vervolgens zag ik dat hij met zijn rechterhand een vuist maakte en deze door het openstaande deurluikje met kracht in de richting van mijn gezicht stootte. Ik zag zijn vuist in een flits voorbij komen maar kon niet genoeg uitwijken. Vervolgens voelde ik dat [verdachte] mij kennelijk opzettelijk met meer dan geringe kracht op mijn linker kaak raakte. Ik voelde onmiddellijk een pijnscheut door mijn kaak trekken.6

Een collega van aangever verklaarde dat zij gezien had dat er een vuist door het luikje kwam en richting het hoofd van aangever ging en zijn kaak raakte.7

Ter terechtzitting heeft verdachte verklaard dat hij zijn hand door het luikje heeft gedaan.

Zaak B

Op 8 juli 2019 bevond verdachte zich in het cellencomplex van de rechtbank Amsterdam. [naam ambtenaar 2] was daar aan het werk als medewerker stafdienst BB&V en verklaarde in zijn aangifte, zakelijk weergegeven:

Ik zag dat [verdachte] met zijn gezicht voor het luikje kwam staan. Ik zag dat [verdachte] alleen in mijn richting keek en geen aandacht gaf aan zijn advocaat die contact met hem probeerde te krijgen. Uit het niets spuugde [verdachte] richting mijn gezicht. Ik voelde dat het speeksel op mijn wangen en voorhoofd kwam. Ik voel me beledigd, vernederd, vies en aangeslagen. Vooral dat ik in het bijzijn van collega’s en de advocaat ben bespuugd.8

Verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat iemand het luikje opende en dat hij er doorheen heeft gespuugd.

De officier van justitie heeft gerekwireerd tot bewezenverklaring van alle tenlastegelegde feiten.

De verdediging heeft primair vrijspraak bepleit van het in zaak A onder 1 en 2 tenlastegelegde. Daartoe heeft de raadsvrouw aangevoerd dat vaststaat dat verdachte ten tijde van het tenlastegelegde geen medicatie gebruikte en dat de stukken erop duiden dat de bij de voorgaande strafzaak in 2018 bij hem vastgestelde stoornis ten tijde van de tenlastegelegde feiten onverkort aanwezig was. Verdachte stond in die periode onder grote spanning omdat zijn oma op sterven lag en hij als enige van zijn gezin niet bij haar in Marokko was. Verdachte was daardoor in paniek en had angstaanvallen. Daarom kan geen sprake zijn van opzet, ook niet in voorwaardelijke vorm, aldus de raadsvrouw.

Met haar verweer betoogt de raadsvrouw dat het opzet niet kan worden bewezen, omdat verdachte volgens haar volledig ontoerekeningsvatbaar is wegens het hebben van een ernstige geestelijke stoornis. Volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad9staat zo'n stoornis alleen aan de bewezenverklaring van het opzet in de weg als bij de verdachte ten tijde van zijn handelen, ieder inzicht in de draagwijdte van zijn gedragingen en de mogelijke gevolgen zou hebben ontbroken. Daarvan zal volgens deze rechtspraak slechts bij hoge uitzondering sprake zijn.

De rechtbank is, mede gelet op het ontbreken van onderzoek door deskundigen naar de geestelijke toestand van verdachte ten tijde van het plegen van de onderhavige feiten, niet gebleken dat bedoelde uitzondering zich in dit geval voordoet. De rechtbank vindt het weliswaar aannemelijk dat de geestelijke stoornis bij verdachte nog aanwezig was ten tijde van de tenlastegelegde feiten, maar is niet van oordeel dat (hierdoor) ieder inzicht in de draagwijdte van zijn gedragingen ontbrak. Verdachte heeft zelf immers verklaard dat aangever [slachtoffer] hem uitdaagde, dat hij naar aangever toe is gegaan en hem naar de grond heeft gedrukt. Ook heeft verdachte verklaard dat hij in het arrestantencomplex zijn hand door het celluikje heeft gestoken omdat hij het er niet mee eens was dat hij vast zat. De rechtbank concludeert op grond van het voorgaande dat verdachte zich – ondanks de aanwezigheid van zijn stoornis – wel bewust was van wat hij deed en ook in staat was zijn wil omtrent zijn handelen te bepalen, zodat hij wel degelijk opzet op de mishandelingen heeft gehad.

De rechtbank verwerpt het verweer.

De officier van justitie stelt zich op het standpunt dat verdachte verminderd toerekeningsvatbaar moet worden geacht. Daartoe heeft zij aangevoerd dat aannemelijk is dat de psychische stoornis van verdachte bij de in deze zaak bewezen geachte feiten doorwerkte, maar dat niet is gebleken dat verdachte ten tijde van deze feiten in een zodanige psychotische toestand verkeerde dat hij volledig ontoerekeningsvatbaar moet worden geacht. Dit blijkt niet uit een deskundigenoordeel en verdachte verklaart zelf vrij rationeel over de feiten.

Door de verdediging is, onder meer met verwijzing naar de dubbelrapportage die in juni 2018 is opgemaakt in het kader van een eerdere strafzaak tegen verdachte, ontslag van alle rechtsvervolging bepleit voor de feiten in zaak A. Verdachte is voor de zaak in 2018 volledig ontoerekeningsvatbaar geacht en bevond zich om die reden in de kliniek waar het eerste feit plaatvond. Daarnaast staat vast dat verdachte op dat moment geen medicatie innam en had hij last van angst- en paniekaanvallen. Er zijn dan ook voldoende aanwijzingen dat sprake is van volledige ontoerekeningsvatbaarheid.

De rechtbank heeft naast de verklaringen van de aangevers, getuigen en verdachte zelf over de gepleegde feiten, kennisgenomen van het NIFP trajectconsult van 8 juli 2019, de reclasseringsadviezen van 4 september 2019, 13 november 2019, 29 januari 2020 en 9 juni 2020, het voortgangsverslag van 22 juli 2020 en van de stukken met betrekking tot de zorgmachtiging die op 19 maart 2020 en 22 juni 2020 bij de rechtbank zijn binnengekomen.

Psycholoog J.M. Oudejans, die het NIFP trajectconsult van 8 juli 2019 heeft opgemaakt, stelt dat er aanleiding is om te denken dat het tenlastegelegde nauw samenhangt met paranoïde-psychotische belevingen van verdachte en dat het hem mogelijk, net als in 2018, niet kan worden toegerekend. Uit het reclasseringsadvies van 4 september 2019 blijkt dat bij [naam kliniek] , waar verdachte verbleef, het vermoeden bestaat dat verdachte niet lijdt aan psychoses maar eerder aan een antisociale persoonlijkheidsstoornis en dat daarom de toediening van antipsychotica is afgebouwd. Uit het reclasseringsadvies van 13 november 2019 blijkt dat de antipsychotica weer wordt toegediend, maar dat er desondanks nog verontrustende signalen zijn met betrekking tot de psychotische kwetsbaarheid van verdachte. Uit de reclasseringsadviezen van 29 januari 2020 en 9 juni 2020 en het voortgangsverslag van 22 juli 2020 blijkt dat de situatie van verdachte is verbeterd maar dat hij kwetsbaar blijft voor psychose.

Blijkens de stukken met betrekking tot de zorgmachtiging na psychiatrisch onderzoek is vastgesteld dat verdachte lijdt aan een psychiatrische stoornis in de vorm van schizofrenie en een stoornis in cannabisgebruik (matig, ernstig, in remissie).

De rechtbank neemt de conclusies uit voornoemd onderzoek over voor wat betreft de vaststelling van de psychiatrische stoornis en maakt deze tot de hare. Uit de hierboven genoemde stukken blijkt dat de psychische gesteldheid van verdachte, welke sterk samenhangt met het al dan niet innemen van medicatie, een grote invloed heeft op het handelen van verdachte. Hoewel niet met zekerheid gesteld kan worden dat verdachte in de aanloop naar en ten tijde van de bewezenverklaarde feiten volledig psychotisch was, is wel duidelijk dat hij destijds geen medicatie innam en in enige mate psychotisch gedrag vertoonde. Het is daarom aannemelijk dat bij verdachte het besef van de wederrechtelijkheid van zijn gedrag deels ontbrak. Door zijn stoornissen was verdachte beperkt in de keuzevrijheid om zijn gedrag te bepalen. De rechtbank ziet in de stukken onvoldoende basis voor het oordeel dat de verdachte in beide zaken het ten laste gelegde in het geheel niet kan worden toegerekend. Gelet daarop acht de rechtbank verdachte, evenals de officier van justitie, verminderd toerekeningsvatbaar met betrekking tot de bewezenverklaarde feiten.

Er is ook overigens geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte geheel uitsluit. Dat betekent dat verdachte wel strafbaar is, zij het in verminderde mate.

In het dossier bevindt zich een gedeelte van een schadevergoedingsformulier van de benadeelde partij [slachtoffer] . Uit het gedeelte van het formulier dat zich in het dossier bevindt, blijkt niet dat hij schadevergoeding heeft gevorderd en ook geen toelichting op de mogelijk geleden schade. De rechtbank kan de vordering daarom niet beoordelen en zal deze vordering om die reden niet-ontvankelijk verklaren. De benadeelde partij kan de vordering desgewenst bij de burgerlijke rechter aanbrengen.

De benadeelde partij [naam ambtenaar 2] vordert € 325,00 aan vergoeding van immateriële schade, te vermeerderen met de wettelijke rente.

Vaststaat dat aan de benadeelde partij [naam ambtenaar 2] door het in zaak B bewezenverklaarde rechtstreeks immateriële schade is toegebracht, omdat hij hierdoor in zijn eer of goede naam is aangetast. Op grond van artikel 6:106 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek heeft de benadeelde partij daarom recht op een naar billijkheid vast te stellen vergoeding van de immateriële schade..

De hoogte van de vordering is ter terechtzitting betwist. Op grond van de door de benadeelde partij gestelde omstandigheden en rekening houdend met de vergoedingen die in soortgelijke zaken worden toegekend, begroot de rechtbank de immateriële schadevergoeding naar billijkheid op € 150,00.

Voorts dient de verdachte te worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partij heeft gemaakt en ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog zal maken.

In het belang van [naam ambtenaar 2] voornoemd wordt, als extra waarborg voor betaling aan laatstgenoemde, de maatregel van artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht aan verdachte opgelegd.

De benadeelde partij zal voor het overige niet-ontvankelijk worden verklaard in zijn vordering. De behandeling van dit deel van de vordering levert een onevenredige belasting van het strafgeding op omdat deze onvoldoende is onderbouwd en het bieden van gelegenheid om de vordering nader te onderbouwen een onevenredige vertraging van het strafproces zou meebrengen. De benadeelde partij kan dit deel van zijn vordering bij de burgerlijke rechter aanbrengen.