Uitspraken

De eerste vraag die de rechtbank moet beantwoorden is of de getuigenverklaringen van [slachtoffer 1] , [slachtoffer 2] , [slachtoffer 5] , [slachtoffer 3] en [slachtoffer 4] betrouwbaar zijn en voor het bewijs kunnen worden gebruikt. De rechtbank stelt hierbij voorop dat zij kijkt naar de totale indruk die de getuigenverklaringen maken, in samenhang met het moment waarop en de context waarin deze zijn afgelegd.

Gebleken is dat verdachte eerder op de middag was gaan borrelen in het park, omdat hij de dag daarvoor jarig was geweest. Verdachte wilde vervolgens in zijn woning graag het feestje voortzetten en had de getuigen, die niet allemaal bekenden van elkaar waren, daarom in zijn woning uitgenodigd. [slachtoffer 4] en [slachtoffer 3] waren al in de woning aanwezig, omdat zij tijdelijk bij verdachte verbleven. Zoals hiervoor reeds overwogen, was de sfeer aanvankelijk goed, maar ontstond er later op de avond een discussie over het feit dat verdachte mogelijk zijn vriendin zou mishandelen.

De getuigen hebben over het vervolg van de gebeurtenissen in hoofdlijnen eenduidig verklaard. De inhoud van hun verklaringen komt op het volgende neer.

Tijdens de woordenwisseling zou verdachte stevig zijn toegesproken door onder andere [slachtoffer 1] en [slachtoffer 4] . De sfeer sloeg daardoor om. Verdachte heeft zich daarna enig moment teruggetrokken in zijn slaapkamer. Alle getuigen verklaren dat verdachte erg dronken was en mogelijk ook onder invloed van drugs. Vier getuigen horen verdachte daarna schreeuwen dat hij hen zal vermoorden. Vervolgens heeft verdachte met een hakmes ingeslagen op [slachtoffer 1] . Uit verschillende getuigenverklaringen blijkt dat dit in de hal van de woning gebeurde, op het moment dat [slachtoffer 1] naar het toilet wilde gaan. [slachtoffer 3] is vervolgens tussen verdachte en [slachtoffer 1] gesprongen om het hakmes uit de handen van verdachte te trekken. Verdachte maakte een zwaaiende beweging met het hakmes van onder naar boven. [slachtoffer 3] werd door [slachtoffer 5] naar achteren getrokken en werd met het hakmes in haar hand geraakt. [slachtoffer 5] heeft vervolgens de wond van [slachtoffer 3] verbonden met kussenslopen.

De rechtbank stelt vast dat [slachtoffer 4] , [slachtoffer 2] en [slachtoffer 5] binnen een half uur na de melding door de politie zijn gehoord. Gelet op het zeer korte tijdsbestek tussen de melding en het arriveren van de verbalisanten én de chaotische situatie ter plaatse, waarin de getuigen ook nog druk bezig waren met de wond van [slachtoffer 1] , acht de rechtbank het niet aannemelijk dat de getuigen in de gelegenheid zijn geweest hun verklaringen op elkaar af te stemmen, zoals de verdediging heeft aangevoerd. Bovendien vinden de verklaringen van de getuigen, in tegenstelling tot de verklaring van verdachte, bevestiging in de staat waarin verdachte door de verbalisanten op de trambaan wordt aangetroffen en het sporenbeeld in de woning. Uit het bloedonderzoek van verdachte volgt daarbij dat hij erg veel alcohol had gedronken: om 02.40 uur – dus ruim na de melding – wordt nog 2,06 milligram alcohol per milliliter bloed aangetroffen.

De rechtbank ziet geen aanleiding te twijfelen aan de betrouwbaarheid van de genoemde getuigenverklaringen. Zij zal deze gebruiken voor het bewijs.

De rechtbank acht tegen de achtergrond van het voorgaande de poging tot doodslag op [slachtoffer 1] bewezen. Hiertoe overweegt zij als volgt.

Vast staat dat verdachte [slachtoffer 1] met een hakmes heeft geraakt in zijn hoofd, schouder en been. De rechtbank ziet zich voor de vraag gesteld of verdachte opzet heeft gehad op de dood van [slachtoffer 1] .

Verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat hij door [slachtoffer 1] , [slachtoffer 5] en [slachtoffer 4] werd aangevallen, waarbij hij zou zijn geslagen en gestompt, dat hij toen dit mogelijk was naar zijn slaapkamer is gegaan, maar vervolgens door [slachtoffer 1] en [slachtoffer 4] aan zijn rasta’s terug naar de woonkamer zou zijn getrokken, waar hij wederom stompen en trappen zou hebben gekregen. Volgens verdachte kon hij uiteindelijk wegkomen en wilde hij zijn spullen verzamelen om de woning te verlaten, maar werd hij in de gang weer aangevallen door [slachtoffer 1] . Verdachte heeft verklaard daarbij op de grond te zijn gevallen, maar uiteindelijk een hakmes van het aanrecht te hebben kunnen grissen, waarna hij zich met slaande bewegingen met het hakmes in zijn hand een weg naar buiten heeft gebaand om weg te komen.

Dit door verdachte geschetste scenario – waarbij hij zich uitsluitend wilde verdedigen en naar buiten wilde – wordt door de rechtbank, gelet op de hiervoor besproken getuigenverklaringen, terzijde geschoven. De rechtbank stelt op basis van die getuigenverklaringen vast dat het juist verdachte was die [slachtoffer 1] (met het hakmes) heeft aangevallen. De zwaaiende bewegingen die verdachte met het hakmes zegt te hebben gemaakt, komen ook overeen met de aangifte van [slachtoffer 1] en het bij hem geconstateerde letsel. De rechtbank zal het opzet op basis van die handelingen beoordelen.

Voorwaardelijk opzet op een bepaald gevolg – zoals hier de dood van [slachtoffer 1] – is aanwezig indien verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat dit gevolg zal intreden. Voor de vaststelling dat verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan zo’n kans is niet alleen vereist dat de verdachte wetenschap heeft van de aanmerkelijke kans dat het gevolg zal intreden, maar ook dat hij die kans ten tijde van de gedraging bewust heeft aanvaard.

Zoals hiervoor uiteengezet, blijkt uit het dossier dat [slachtoffer 1] onder andere een grote snijwond in zijn schouder had en verwondingen in zijn gezicht ter hoogte van zijn slaap. De rechtbank overweegt in dit kader dat (de zijkant van) het hoofd tot aan het gebied tot de schouder bij uitstek kwetsbare en vitale delen van het lichaam betreffen, onder andere door de aanwezigheid van de hals(slag)aders. Daarnaast is de diepe wond in de linkerschouder van [slachtoffer 1] niet ver verwijderd van diens hart en longen. Verdachte heeft bij de rechter-commissaris verklaard dat hij met het hakmes heeft uitgehaald en ook ter terechtzitting heeft verdachte verklaard - en uitgebeeld - hoe hij meerdere bovenhandse zwaaiende bewegingen met het hakmes heeft gemaakt. De rechtbank neemt de wijze waarop verdachte met kracht op [slachtoffer 1] heeft ingeslagen eveneens bij haar beoordeling in aanmerking.

Verdachte heeft, naar het oordeel van de rechtbank, met zijn handelen de aanmerkelijke kans in het leven geroepen dat hij [slachtoffer 1] dodelijk zou kunnen verwonden. De gedragingen van verdachte kunnen naar hun uiterlijke verschijningsvorm worden aangemerkt als zozeer op de dood van [slachtoffer 1] gericht te zijn dat het niet anders kan zijn geweest dan dat verdachte willens en wetens de aanmerkelijke kans op dat gevolg heeft aanvaard. Dat wordt nog verder ondersteund door de daarbij door verdachte in de woning en later buiten geuite bedreigingen dat hij iedereen wilde doden. Verdachte heeft daarover ook zelf op zitting gezegd dat hij dat waarschijnlijk heeft gezegd. De rechtbank concludeert dat – minst genomen – sprake was van voorwaardelijk opzet op de dood van [slachtoffer 1] . De primair ten laste gelegde poging tot doodslag op [slachtoffer 1] is daarom bewezen.

Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad is voor een veroordeling ter zake van bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht onder meer vereist dat de bedreigde daadwerkelijk op de hoogte is geraakt van de bedreiging en de bedreiging van dien aard is en onder zodanige omstandigheden is geschied dat bij de bedreigde in redelijkheid de vrees kon ontstaan dat deze het leven zou kunnen verliezen. Niet is vereist dat de bedreiging in het concrete geval op de bedreigde een zodanige indruk heeft gemaakt dat er werkelijk vrees is opgewekt.

De rechtbank spreekt verdachte vrij van de bedreiging van [slachtoffer 1] , nu uit het dossier niet blijkt dat [slachtoffer 1] de bedreiging heeft gehoord.

De rechtbank stelt op basis van de getuigenverklaringen vast dat zowel [slachtoffer 2] , [slachtoffer 5] , [slachtoffer 3] en [slachtoffer 4] op de hoogte zijn geraakt van de bedreiging zoals geuit door verdachte. Zij hebben allemaal verklaard dat zij verdachte hebben horen roepen dat hij ze allemaal wilde vermoorden of ‘pakken’.

De rechtbank is, anders dan de raadsvrouw en de officier van justitie, van oordeel dat gelet op de feitelijke situatie, waarbij verdachte erg dronken was en een hakmes had gepakt, de redelijke vrees kon ontstaan dat zij het leven zouden kunnen verliezen. Dat niet bij alle getuigen daadwerkelijk die vrees is opgewekt is, zoals hiervoor uiteengezet, niet relevant.

De rechtbank is op grond hiervan van oordeel dat de aard van de ten laste gelegde uitlatingen van verdachte in de gegeven omstandigheden een bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht opleveren. De rechtbank komt daarmee tot een bewezenverklaring van de woordelijke bedreiging ten aanzien van [slachtoffer 2] , [slachtoffer 5] , [slachtoffer 3] en [slachtoffer 4] .

Zoals de rechtbank onder 3.4.1 heeft overwogen gaat zij uit van de betrouwbaarheid van de getuigenverklaringen.

Zware mishandeling

Primair is het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel ten laste gelegd. Hoewel de rechtbank bewezen acht dat [slachtoffer 3] door toedoen van verdachte letsel heeft opgelopen, ziet zij zich, gezien de aard van het letsel, voor de vraag gesteld of [slachtoffer 3] letsel kwalificeert als zwaar lichamelijk letsel.

Bij de beantwoording van de vraag of sprake is van zwaar lichamelijk letsel kunnen de aard van het letsel, de noodzaak en aard van medisch ingrijpen, restschade en het uitzicht op volledig herstel van belang zijn. De rechtbank stelt op grond van de medische verklaring van [slachtoffer 3] vast dat de verwonding aan haar hand een schaafwond betreft, dat de sensomotoriek van de hand intact is gebleven en dat het medisch ingrijpen bestond uit een drukverband en een mitella. Tegen deze achtergrond kan niet bewezen worden verklaard dat sprake is van zwaar lichamelijk letsel. De rechtbank spreekt verdachte daarom vrij van hetgeen onder feit 3 primair is ten laste gelegd.

Poging zware mishandeling
De rechtbank komt wel tot een bewezenverklaring van de subsidiair ten laste gelegde poging tot zware mishandeling.

Uit de getuigenverklaringen en de verklaring van verdachte volgt dat verdachte met het hakmes om zich heen zwaaide terwijl verschillende mensen in zijn omgeving stonden. [slachtoffer 3] heeft het hakmes van verdachte proberen af te pakken, waarna verdachte een onderhandse zwaaiende beweging met het hakmes maakte. [slachtoffer 5] kon [slachtoffer 3] op tijd naar achteren trekken, maar het hakmes raakte haar hand. [slachtoffer 5] heeft vervolgens de hand van [slachtoffer 3] verbonden met een kussensloop.

Door aldus in een kleine ruimte, met meerdere personen in zijn directe omgeving, met een hakmes om zich heen te zwaaien en te blijven zwaaien, moet verdachte bewust de aanmerkelijke kans hebben aanvaard dat één of meer aanwezigen zwaar lichamelijk letsel zouden oplopen. Verdachte had, zonder de reactie van [slachtoffer 5] , [slachtoffer 3] ook elders in haar lichaam kunnen raken met het hakmes, met mogelijk zeer ernstige gevolgen. Gelet op deze omstandigheden stelt de rechtbank vast dat verdachte voorwaardelijk opzet heeft gehad op het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel, in dit geval, bij [slachtoffer 3] .

De rechtbank acht – met de officier van justitie en anders dan de raadsvrouw – het bestaan van noodweer(exces) niet aannemelijk geworden. Hiertoe overweegt zij als volgt.

Zoals hiervoor al is uiteengezet, heeft verdachte ter terechtzitting verklaard dat hij door [slachtoffer 1] , [slachtoffer 5] en [slachtoffer 4] herhaalde malen werd aangevallen, waarbij hij zou zijn geslagen en gestompt, en dat hij het hakmes pakte en hiermee om zich heen ging zwaaien om voornoemde personen te ontvluchten en uit zijn woning te kunnen komen. De rechtbank volgt verdachte echter niet in deze verklaring. Verdachte heeft weliswaar eerder gesproken over het krijgen van onder meer klappen van zijn vriendin en [slachtoffer 4] , maar niet over de (vermeende) noodzaak de woning te moeten ontvluchten. Hij heeft hier aanvankelijk, zowel bij de voorgeleiding als bij de raadkamer gevangenhouding, niet over verklaard. De rechtbank gaat – zoals hiervoor in 3.4.1 overwogen – uit van de verklaringen van de getuigen. De verklaring van verdachte ter terechtzitting dat hij het hakmes tijdens een gevecht met [slachtoffer 1] in de keuken met veel moeite van het aanrecht kon pakken en slechts met gebruikmaking van dat hakmes meende weg te kunnen komen uit de woning, acht de rechtbank niet geloofwaardig.

Vaststaat dat verdachte voorafgaand aan het incident een woordenwisseling heeft gehad met (in ieder geval) [slachtoffer 1] , [slachtoffer 5] en [slachtoffer 4] . Gelet op de verklaring van [slachtoffer 3] bij de rechter-commissaris is het mogelijk dat verdachte hierbij klappen heeft gehad van zijn vriendin [slachtoffer 2] en [slachtoffer 4] . Verdachte heeft zich na deze confrontatie echter afgezonderd van de rest. Pas toen verdachte op een later moment uit zijn slaapkamer kwam, heeft hij het hakmes gepakt. Vervolgens heeft verdachte [slachtoffer 1] aangevallen en [slachtoffer 1] en [slachtoffer 3] met het hakmes verwond. Gelet op de verklaring van [slachtoffer 3] kan er derhalve op enig moment sprake zijn geweest van een noodzaak voor verdachte om zich te verdedigen, maar deze (noodweer)situatie was – wat daarvan overigens ook zij – in ieder geval al geëindigd op het moment dat verdachte het hakmes pakte. Verdachte komt naar het oordeel van de rechtbank derhalve geen geslaagd beroep op noodweer toe.

Dat later bij verdachte fors letsel is geconstateerd, onder andere gebroken ribben, leidt niet tot een ander oordeel. De rechtbank neemt aan dat dit letsel is ontstaan bij de hevige worsteling die is ontstaan in de strijd om het hakmes af te pakken. Diverse getuigen hebben verklaard dat zij daarbij hebben ‘gevochten voor hun leven’.

De rechtbank ziet zich vervolgens voor de vraag gesteld of verdachte een geslaagd beroep op noodweer(exces) toekomt.. Van verontschuldigbare overschrijding van de grenzen van noodzakelijke verdediging kan sprake zijn wanneer op het tijdstip van de aan verdachte verweten gedraging een noodweersituatie is beëindigd en daarom de noodzaak tot verdediging niet meer bestaat.

Daarvoor is wel nodig dat zijn gedragingen het “onmiddellijk gevolg” zijn geweest van een hevige gemoedsbeweging die is veroorzaakt door de daaraan voorafgaande wederrechtelijke aanranding. Volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad volgt hieruit dat aannemelijk moet zijn dat de veroorzaakte gemoedsbeweging “van doorslaggevend belang” is geweest voor de verweten gedraging. Hierbij is niet uitgesloten dat andere factoren mede hebben bijgedragen aan het ontstaan van de hevige gemoedsbeweging, maar aan het gevolgvereiste is niet voldaan “indien de hevige gemoedsbeweging in essentie is terug te voeren op een eerder bestaande emotie, zoals een reeds bestaande kwaadheid (…)”. Ook kan bij de beantwoording van de vraag of in een concreet geval sprake is van het “onmiddellijk gevolg” betekenis toekomen aan de mate waarin de grenzen van de noodzakelijke verdediging zijn overschreven en aan de aard en de intensiteit van de hevige gemoedsbeweging.

In dit geval acht de rechtbank niet gebleken dat van een dergelijk situatie (waarbij de gedragingen het “onmiddellijk gevolg” zijn geweest van een hevige gemoedsbeweging die veroorzaakt werd door een daaraan voorafgaande wederrechtelijke aanranding) sprake is.

Uit het dossier blijkt dat verdachte na de woordenwisseling dan wel confrontatie naar zijn slaapkamer is gegaan. Uit verschillende getuigenverklaringen volgt dat verdachte later uit zijn slaapkamer komt en de keuken ingaat. Enkele momenten later constateren getuigen dat verdachte met een hakmes in zijn handen uit de keuken komt en hiermee vervolgens zowel [slachtoffer 1] als [slachtoffer 3] verwondt.

De rechtbank heeft hiervoor al diverse malen overwogen dat zij verdachte niet volgt in de door hem geschetste feitelijke toedracht, dat hij telkens werd aangevallen en zich met het hakmes uitsluitend heeft willen verdedigen en de woning wilde verlaten. Die verklaring biedt ook onvoldoende basis om een hevige gemoedsbeweging te kunnen vaststellen die is veroorzaakt door een (mogelijke) eerdere noodweersituatie, waarbij verdachte (volgens getuige [slachtoffer 3] ) klappen zou hebben gehad van zijn vriendin en [slachtoffer 4] . Tijdens de zitting heeft verdachte verklaard dat hij boos was dat zijn gasten zich tegen hem keerden, terwijl het zo gezellig was geweest. Ook getuigen [slachtoffer 4] en [slachtoffer 3] hebben verklaard dat verdachte boos was dat hij werd aangesproken op het (mogelijke) mishandelen van zijn vriendin. De rechtbank gaat er tegen deze achtergrond van uit, dat niet angst vanwege de confrontatie met onder meer zijn vriendin en [slachtoffer 4] , maar die boosheid aan zijn handelen ten grondslag heeft gelegen en dat hij om die reden tot de aanval is overgegaan. De rechtbank vindt hiervoor bevestiging in de door verdachte getuige bedreigingen en de staat waarin verdachte door de verbalisanten werd aangetroffen, waarop zij hiervoor al is ingegaan.

De rechtbank verwerpt derhalve het beroep op noodweerexces. Op basis van deze feiten en omstandigheden is niet aannemelijk geworden dat de gedragingen van verdachte het onmiddellijk gevolg zijn geweest van een hevige gemoedsbeweging veroorzaakt door een daaraan voorafgaande wederrechtelijke aanranding.

De rechtbank acht ook het bestaan van de schulduitsluitingsgrond putatief noodweerexces tegen de achtergrond van het voorgaande niet aannemelijk geworden.

Volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad dient bij een beroep op putatief noodweer(exces) te worden beoordeeld of sprake was van een “verontschuldigbare dwaling aan de kant van de verdachte”, in die zin dat begrijpelijk moet zijn dat de verdachte zich het dreigende gevaar heeft ingebeeld.

De verklaring van verdachte – die er op neerkomt dat hij door [slachtoffer 1] werd aangevallen – biedt hiervoor geen grond. Zoals hiervoor overwogen, gaat de rechtbank van een andere gang van zaken uit. Ook hierbij is echter niet aannemelijk geworden dat verdachte zich een dreigend gevaar heeft ingebeeld of de aard van een dreiging verkeerd heeft beoordeeld. De rechtbank neemt aan dat verdachte heeft gehandeld uit boosheid, niet uit angst voor een (verondersteld) gevaar.

De rechtbank verwerpt ook dit verweer.

De bewezen geachte feiten zijn volgens de wet strafbaar. Het bestaan van een rechtvaardigingsgrond is niet aannemelijk geworden. Ook is er geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluit. Verdachte is dan ook strafbaar.