Uitspraken

De dagvaarding is geldig en deze rechtbank is bevoegd tot kennisneming van de ten laste gelegde feiten. Er zijn geen redenen tot schorsing van de vervolging.

Zaak A

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat alle in zaak A ten laste gelegde feiten kunnen worden bewezen. Zij heeft daartoe het volgende aangevoerd.

Feit 1

De mishandeling kan worden bewezen op basis van de aangifte van [slachtoffer 1] , de foto’s van het letsel, de opmerking van de verbalisant dat hij letsel bij [slachtoffer 1] heeft geconstateerd en de bekennende verklaringen die verdachte bij de politie en de rechter-commissaris heeft afgelegd.

Feit 2

Aangeefster heeft verklaard dat verdachte haar tegenhield en zij van hem de woning niet mocht verlaten. Verdachte heeft bij de rechter-commissaris verklaard dat het klopt dat zij het huis niet uit mocht, omdat hij de geest moest uitdrijven. Gelet hierop kan feit 2 worden bewezen.

Feit 3

Feit 3 kan worden bewezen, op basis van de aangifte, de aanvullende verklaring van aangeefster op pagina 34 tot en met 37 van het dossier en de verklaring die zij bij de rechter-commissaris heeft afgelegd. Er is geen aanleiding om te twijfelen aan de verklaring van [slachtoffer 1] , omdat hetgeen zij over de bedreiging heeft verklaard past in het beeld van de wederrechtelijke vrijheidsberoving.

Feit 4 en feit 5

Feit 4 en feit 5 kunnen worden bewezen, op basis van de verklaringen van de broer van verdachte en [slachtoffer 3] . Zij hebben beiden verklaard dat verdachte “ik maak jullie af” schreeuwde. De verklaringen ondersteunen elkaar dan ook over en weer.

Zaak B

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat ook de in zaak B ten laste gelegde feiten kunnen worden bewezen, gelet op de aangiftes, de DNA-match en de bekennende verklaring van verdachte.

Zaak A

Feit 1 en feit 2

De raadsman heeft ten aanzien van feit 1 en feit 2 betoogd dat verdachte partieel dient te worden vrijgesproken van het onderdeel schoppen en/of trappen, omdat [slachtoffer 1] bij de rechter-commissaris heeft verklaard dat zij niet door verdachte is geschopt.

Feit 3

De raadsman heeft vrijspraak van feit 3 bepleit wegens gebrek aan wettig bewijs. [slachtoffer 1] heeft in haar aangifte verklaard dat zij is bedreigd met een mes, maar dit wordt niet door ander bewijsmateriaal ondersteund. Bij de rechter-commissaris heeft zij ontkend dat verdachte een mes bij haar hart heeft gehouden. Verder is de uitlating “als je bij mij weggaat, dan steek ik het mes tussen mijn ribben en maak ik de duivel dood” geen bedreiging van [slachtoffer 1] .

Feit 4 en feit 5

De raadsman heeft eveneens vrijspraak van feit 4 en feit 5 bepleit. Hij heeft hiertoe aangevoerd dat [slachtoffer 2] telefonisch is gehoord, in de aanwezigheid van [slachtoffer 3] . Daarom kan de later door [slachtoffer 3] afgelegde verklaring niet als betrouwbaar worden aangemerkt en de verklaring van [slachtoffer 2] niet ondersteunen.

Zaak B

De raadsman heeft geen bewijsverweer gevoerd ten aanzien van de in zaak B ten laste gelegde feiten.

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat verdachte volledig ontoerekeningsvatbaar was ten tijde van het plegen van de in zaak A bewezenverklaarde feiten, zoals door de psycholoog is geadviseerd en door de psychiater in overweging is gegeven.

Standpunt van de verdediging

De raadsman heeft betoogd dat verdachte – gelet op de adviezen van de psycholoog en psychiater – volledig ontoerekeningsvatbaar was ten tijde van het plegen van de in zaak A ten laste gelegde feiten (indien bewezen) en hij daarom moet worden ontslagen van alle rechtsvervolging.

Verdachte is ter zake van de in zaak A bewezenverklaarde feiten niet strafbaar. De rechtbank overweegt daartoe het volgende.

De deskundige S.P.C. van Hulten, psychiater i.o. (onder supervisie van J. Marx, psychiater) heeft in het rapport van 7 augustus 2020 onder meer het volgende geadviseerd:

Er is sprake van meerdere psychische (classificeerbare) stoornissen, namelijk een schizoaffectie stoornis, een ongespecificeerde persoonlijkheidsstoornis en een stoornis in het gebruik van cocaïne. (…) De psychose werd gekleurd door religieuze overtuigingen, dat wil zeggen de djinn die in de beleving van onderzochte moest worden uitgedreven. Onderzochte heeft op het moment van onderhavig onderzoek het besef dat het mishandelen van een andere persoon strafbaar en moreel verwerpelijk is, maar was op het moment van de tenlastegelegde feiten in de overtuiging dat hij een goede handeling verrichtte. Het is aannemelijk dat hij in overwegende mate de realiteit uit het oog verloren was en dat hij niet meer goed in staat was om een afweging te maken in het maken van een juiste beslissing of hier naar inzicht naar te handelen. Of deze overtuigingen, voortkomend uit zijn psychose, gedurende drie dagen allesoverheersend waren, is achteraf moeilijk vast te stellen. Er wordt om die reden geadviseerd om hem tenminste in verminderde mate de ten laste gelegde feiten (indien bewezen geacht) toe te rekenen en te overwegen om het hem in het geheel niet toe te rekenen.

In het rapport van 13 juli 2020 heeft de deskundige J. Yntema, GZ-psycholoog, onder meer het volgende geadviseerd:

Bij betrokkene is sprake van een ongespecificeerde schizofreniespectrum- of een andere psychotische stoornis (schizofrenie of schizoaffectieve stoornis) en van inadequate copingstrategieën. Antisociale trekken zijn uitgesteld. Tot slot is sprake van stoornissen in het gebruik van alcohol, cannabis en cocaïne in langdurige remissie. (…) Betrokkene is ervan overtuigd de bijzondere gave te hebben geesten en duivels uit te kunnen drijven. In zijn beleving was aangeefster bezeten door beide. Zodoende heeft hij haar vastgehouden tijdens de uitdrijving en “klapjes” gegeven om de duivel uit haar te jagen. Hij geeft zodoende aan dat de bedreiging en mishandeling niet op aangeefster, maar op de duivel gericht waren. Zijn handelen lijkt dan ook volledig door deze waan te zijn gestuurd. Ook nu lijkt betrokkene geen andere handelingsmogelijkheden te zien en is, voortkomend uit het ontbrekende ziektebesef, geen sprake van schuld of berouw. Bovenstaande leidt tot het advies betrokkene het ten laste gelegde (bij bewezen geachte feiten) niet toe te rekenen.

De rechtbank neemt voorgaande conclusies van de deskundigen over. De rechtbank ziet geen aanknopingspunten voor het in verminderde mate toerekenen van het bewezen geachte aan verdachte en gaat uit van volledige ontoerekeningsvatbaarheid. Verdachte dient ter zake van de in zaak A bewezenverklaarde feiten daarom te worden ontslagen van alle rechtsvervolging.

Ten aanzien van de in zaak B bewezenverklaarde feiten overweegt de rechtbank dat geen omstandigheid aannemelijk is geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluit. Verdachte is ter zake van die feiten dan ook strafbaar.

Zaak B

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat ten aanzien van de in de zaak B ten laste gelegde feiten geen straf of maatregel dient te worden opgelegd, gelet op de ouderdom van de zaak.

Zaak A

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat terbeschikkingstelling (tbs) met voorwaarden dient te worden opgelegd en heeft tevens verzocht om de dadelijke uitvoerbaarheid te bevelen. De tbs met voorwaarden dient een ongemaximeerde tbs te zijn, nu het feiten betreft die gericht zijn tegen en gevaar hebben veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam.

Zaak B

De raadsman heeft (subsidiair) verzocht om verdachte schuldig te verklaren zonder oplegging van een straf of maatregel. Hij heeft daartoe betoogd dat toepassing van artikel 9a van het Wetboek van Strafrecht recht doet aan deze oude zaak en zich goed verhoudt tot de actuele psychische toestand van verdachte.

Zaak A

De raadsman heeft betoogd dat het opleggen van een tbs-maatregel niet passend en geboden is, gelet op de relatief geringe aard en ernst van de strafbare feiten. In zijn optiek zou een zorgmachtiging passend zijn, maar de stukken op grond waarvan een zorgmachtiging zou kunnen worden afgegeven, ontbreken. De raadsman heeft verzocht om geen tbs-maatregel op te leggen. Verdachte heeft behandeling nodig, maar dit kan ook op een andere manier worden gerealiseerd dan door middel van een strafrechtelijk kader. Wanneer verdachte op straat dreigt te belanden, zal direct aansluitend een crisismaatregel volgen, waarna mogelijk alsnog een zorgmachtiging volgt.

Zaak B

Verdachte heeft zich in zaak B schuldig gemaakt aan drie strafbare feiten: oplichting van een restaurant door drank te bestellen zonder daarvoor te betalen en twee vernielingen. Dit zijn vervelende strafbare feiten, die hinder en financiële schade hebben veroorzaakt voor de betrokkenen.

De rechtbank acht het niet opportuun om verdachte een straf of maatregel op te leggen, gelet op de omstandigheid dat het strafbare feiten uit 2014 betreft. De rechtbank zal daarom toepassing geven aan artikel 9a van het Wetboek van Strafrecht.

Zaak A

Inleiding

Verdachte heeft zich in zaak A schuldig gemaakt aan vijf strafbare feiten. Verdachte heeft zijn vriendin gedurende drie dagen mishandeld, bedreigd en van haar vrijheid beroofd. Zij mocht de woning van hem niet verlaten, omdat hij naar eigen zeggen een geest en duivel moest uitdrijven. Uit de verklaringen van aangeefster blijkt dat zij ontzettend bang is geweest gedurende die drie dagen. Daarnaast heeft verdachte zijn broer en de vriendin van zijn broer met de dood bedreigd. Uit de toelichting bij hun vorderingen tot schadevergoeding blijkt dat de bedreiging tot op de dag van vandaag nog steeds veel impact op hen heeft.

De rechtbank heeft hiervoor geconcludeerd dat deze strafbare feiten verdachte niet kunnen worden toegerekend. De rechtbank ziet zich daarom voor de vraag gesteld welke afdoening in de zin van een maatregel passend en geboden is en het meest recht doet aan de ernst van het feit en de persoon van verdachte. Bij het beantwoorden van die vraag heeft de rechtbank gekeken naar het strafblad van verdachte en de rapportages die over hem zijn opgemaakt.

Strafblad en rapportages

Het strafblad van verdachte van 20 mei 2020 bedraagt 18 pagina’s. Hieruit blijkt dat verdachte al meerdere keren onherroepelijk is veroordeeld. Zo is verdachte in november 2018 – voor onder andere mishandeling en bedreiging – veroordeeld tot een forse, deels voorwaardelijke gevangenisstraf.

Uit het reclasseringsadvies van 15 december 2020 en de eerder genoemde rapportages van zowel de psychiater als de psycholoog, blijkt dat het recidiverisico als hoog wordt ingeschat. Beide deskundigen hebben tbs met voorwaarden geadviseerd. De psychiater heeft hiertoe onder meer het volgende overwogen:

Gezien de ernstige stoornis en de volledig doorwerking in het tenlastegelegde evenals het hoge recidiverisico, kan van een behandelnoodzaak worden gesproken. Behandeling dient zich allereerst op de (manisch-)psychotische symptomen te richten. (…) Vervolgens kan met betrokkene middels psycho-educatie gewerkt worden aan het verder uitbreiden van ziekte-inzicht. Voorts dient op de langere termijn te worden gekeken naar onderliggende persoonlijkheidsproblematiek. (…). Tot slot kan behandeling zich richten op het aanbrengen van structuur en stabiliteit in het leven van betrokkene. (…) Genoemde doelen kunnen worden gerealiseerd binnen een Forensisch Psychiatrische Kliniek of Forensisch Psychiatrisch Centrum. Geadviseerd wordt om betrokkene klinisch op een gesloten afdeling te behandelen, waarbij hij voldoende gestabiliseerd kan worden en wat langere tijd stabiel kan blijven. Dit dient een afdeling met een voldoende hoog beveiligingsniveau te zijn, gezien de geschiedenis van verdachte van kwaad of agressief reageren. De inschatting is, gezien het chronische karakter van zijn stoornis en de onderliggende problematiek, dat betrokkene in een langdurig kader zorg nodig heeft. (…) Gezien de ernst van het delict, de ernstige psychiatrische stoornis en het hoge recidiverisico, is het van belang dat de behandeling van betrokkene binnen een stevig kader wordt vormgegeven. Het advies is daarom om de behandeling binnen het kader van een TBS met voorwaarden te laten plaatsvinden.

De reclassering heeft in haar advies voorwaarden opgesteld die bij een tbs-maatregel kunnen worden opgelegd. Verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat hij bereid is zich aan die voorwaarden te houden.

Tbs met voorwaarden

De rechtbank heeft vastgesteld dat aan de wettelijke voorwaarden voor het opleggen van een tbs-maatregel is voldaan: de bewezen geachte feiten zijn misdrijven waarop de wet een gevangenisstraf van vier jaren of meer stelt, tijdens het begaan van de feiten bestond bij verdachte een ziekelijke stoornis van de geestvermogens en de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen eist het opleggen van deze maatregel.

Gelet op de inhoud van de rapportages van de gedragsdeskundigen en het advies van de reclassering, is de rechtbank van oordeel dat oplegging van de tbs-maatregel met voorwaarden passend en geboden is. Verdachte heeft een langdurige, klinische behandeling nodig op een gesloten afdeling met een hoog beveiligingsniveau. Die behandeling kan alleen binnen het kader van een tbs-maatregel worden vormgegeven. De rechtbank heeft in de loop van de strafzaak het Openbaar Ministerie verzocht om een zorgmachtiging voor te bereiden. Uit de beëindigingsbrief van 29 oktober 2020 en de aanvulling hierop van de officier van justitie van 23 december 2020, blijkt dat niet is voldaan aan de uitgangspunten en criteria van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg. Derhalve is door de officier van justitie geen verzoekschrift voor een zorgmachtiging ingediend. De noodzaak van een forensisch kader voor een behandeling is hiermee aannemelijk geworden. Nu verdachte een langdurige, klinische behandeling nodig heeft acht de rechtbank het voorts niet passend om geen maatregel op te leggen, zoals door de raadsman is bepleit. Concluderend zal de rechtbank de tbs-maatregel met voorwaarden opleggen.

Ongemaximeerde tbs

De rechtbank overweegt dat de tbs-maatregel zal worden opgelegd ter zake van een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen, te weten mishandeling. Dit betreft het in zaak A onder feit 1 bewezen geachte feit. De maatregel kan daarom langer duren dan vier jaar.

Dadelijke uitvoerbaarheid

Er moet rekening mee worden gehouden dat verdachte wederom een misdrijf zal begaan dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen, indien hij niet behandeld wordt. De rechtbank zal om die reden de maatregel van tbs met voorwaarden dadelijk uitvoerbaar verklaren op grond van artikel 38 lid 7 van het Wetboek van Strafrecht.