Uitspraken

“Dan ga ik u even een verhaal vertellen. Wij hebben hier in dit programma ooit eens de BioStabil aangepakt, van [naam 1] . En die kwam bij de rechter binnen en zei “ik heb bewijs dat het werkt. Ik heb koffers vol met bedankbrieven”. Nadat wij aandacht hebben besteed aan dat product zijn de verkopen gekelderd en mensen hebben het er ook niet zo vreselijk veel meer over gehad. Mensen ervaren soms iets, he… op basis van een placebo-gevoel.”

Per brief van 17 oktober 2016 heeft [naam 1] een verzoek ingediend bij de TU Delft om openbaarmaking van alle documenten die betrekking hebben op de kwestie BioStabil op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (hierna: het Wob-verzoek). Op 4 januari 2017 heeft de TU Delft bij besluit het verzoek van [naam 1] deels afgewezen en aantal documenten toegezonden. Tot deze documenten behoorden: correspondentie tussen mr. Baarsen (voormalig advocaat van [naam 1] ) en een gepensioneerde hoogleraar van de faculteit van de TU Delft, de heer [naam 4] , van april 2012, en een ongedateerd onderzoeksrapport voorzien van een brief aan Tros Radar van 23 juni 2005.

In de brief van 10 april 2012 van de heer [naam 4] aan mr. Baarsen staat, voor zover relevant:

“(…) De berekeningen aan een ronde axiaal gepolariseerde schijfmagneet – de kwestie BioStabil 2000 zijn verricht door Dr.Ir. M.D. Verweij van de TU Delft en zijn gepresenteerd in een vertrouwelijk onderzoeksrapport aan TROS-Radar. Mr. A. van Tricht van Tros geeft mij geen toestemming om dit volledige rapport aan u te doen toekomen. In overleg met Mr. Van Tricht heb ik toestemming gekregen om die passages uit dit vertrouwelijke rapport als bijlagen bij dit schrijven te voegen (…).”

MFR vordert bij uitvoerbaar bij voorraad te verklaren vonnis:

I. een verklaring voor recht dat AVROTROS, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] jegens MFR onrechtmatig hebben gehandeld door de uitzending van Uitzending 1;

II. een verklaring voor recht dat AVROTROS, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] jegens MFR onrechtmatig hebben gehandeld door de uitzending van Uitzending 2 en 3;

III. een verklaring voor recht dat [gedaagde sub 5] c.s., althans de heer [gedaagde sub 5] jegens MFR onrechtmatig hebben gehandeld door ten behoeve van Uitzending 1 op onzorgvuldige wijze de winkelwaarde van de BioStabil als sieraad te schatten op een bedrag van € 40,-;

IV. AVROTROS c.s. ieder hoofdelijk, des dat de een betalend, de anderen tot het bedrag van die betaling zullen zijn bevrijd, te veroordelen om aan MFR de schade te vergoeden die zij als gevolg van Uitzending 1 reeds heeft geleden en in de toekomst nog zal kunnen lijden, op te maken bij staat;

V. AVROTROS, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] hoofdelijk, des dat de een betalend, de anderen tot het bedrag van die betaling zullen zijn bevrijd, te veroordelen om aan MFR de schade te vergoeden die zij als gevolg van de onrechtmatige Uitzending 2 en Uitzending 3 reeds heeft geleden en in de toekomst nog zal kunnen lijden, op te maken bij staat;

VI. AVROTROS en [gedaagde sub 2] te veroordelen om uiterlijk in de tweede uitzending van het programma Radar die zal worden uitgezonden na betekening van het in deze te wijzen vonnis aan het begin van die uitzending door [gedaagde sub 2] , zittend aan de presentatietafel met een neutrale toon en normale snelheid zonder enige toevoeging de volgende tekst uit te spreken:

In onze uitzending van 8 maart 2004 hebben wij aandacht besteed aan de BioStabil. De rechtbank Amsterdam heeft bij vonnis van … geoordeeld dat de wijze waarop wij aandacht aan de BioStabil hebben gegeven onrechtmatig is geweest nu wij daarbij essentiële journalistieke waarden niet acht hebben genomen. Wij hebben onder meer door het op onrechtmatige wijze monteren van twee zinsdelen bij de introductie van het item ten onrechte de indruk gewekt dat de ontwerper van de BioStabil wetenschappers in het algemeen als flapdrollen aanmerkt. De rechtbank Amsterdam heeft in haar vonnis geoordeeld dat wij misbruik hebben gemaakt van onze positie als kritisch consumentenprogramma en het vertrouwen dat het publiek in ons stelt door op de wijze zoals wij dat hebben gedaan het product BioStabil op negatieve wijze voor het voetlicht te brengen.

En aansluitend deze aldus uitgesproken tekst tegen de achtergrond van het logo van Radar gedurende 30 seconden in beeld te houden;

VII. te bepalen dat AVROTROS en [gedaagde sub 2] hoofdelijk, des dat de een betalend, de anderen tot het bedrag van die betaling zullen zijn bevrijd, voor iedere dag die zij in gebreke blijven om aan de hoofdveroordeling zoals die onder punt 6 van dit petitum is omschreven te voldoen, aan MFR een dwangsom van € 10.000,- zullen verbeuren.

VIII. AVROTROS c.s. hoofdelijk te veroordelen in de kosten van het geding.

MFR legt aan haar vordering ten grondslag dat zowel Uitzending 1 als 2 en 3 onrechtmatig zijn. Drie punten zijn met name de aanleiding voor deze procedure: de vooraankondiging van het item BioStabil in Uitzending 1 waarbij de uitspraak van [naam 1] op misleidende wijze is gemonteerd; de in beeld gebrachte persoon [naam 3] (hierna: [naam 3] ) in Uitzending 1 blijkt geen consument te zijn die op zoek was naar een BioStabil, maar een door AVROTROS geïnstrueerd persoon; en er is geen onderzoeksopdracht van Radar aan de TU Delft verstrekt, zoals in het vooraankondiging van Uitzending 1 gesuggereerd, er is alleen een globale meting door de TU Delft verricht. Achteraf is wel een onderzoek verricht door de TU Delft en dit onderzoeksrapport is niet bekend gemaakt aan MFR en [naam 1] .

Daarnaast zijn er nog een aantal onrechtmatige aspecten: de beeldmanipulatie van het pand van MFR, het in beeld brengen van de lege enveloppen, de uitspraken van wetenschappers de heer Uitdehaag en de heer Van Steenwijk, het vermeende standaardwerk van [naam 1] , het gesuggereerde profiteren van andersmans lijden, het beweerdelijke wereldwijde patent, met een magneetje naar de juwelier zou goedkoper zijn, schending beginsel van hoor en wederhoor, vooraf niet deugdelijk geïnformeerd over aard en doel publicatie, en de expert opinion van de heer Woubrugge. Ten slotte zijn ook de feiten met betrekking tot kracht en samenstelling van de in de BioStabil toegepaste magneet onjuist.

Naast de aansprakelijkheid van omroep AVROTROS zijn [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] volgens MFR ook persoonlijk aansprakelijk omdat [gedaagde sub 2] eindverantwoordelijk was voor het programma Radar en [gedaagde sub 3] als verslaggever ook zeer nauw betrokken was bij de totstandkoming van Uitzending 1.

[gedaagden] zijn hoofdelijk aansprakelijk omdat zij de waarde van de BioStabil onzorgvuldig hebben geschat in Uitzending 1.

Uitzending 2 is onrechtmatig omdat dit een herhaling is van fragmenten van Uitzending 1, zonder dat er journalistieke noodzaak bestond om deze beelden te herhalen. Uitzending 3 is onrechtmatig wegens nieuwe onterechte uitlatingen van [gedaagde sub 2] over de BioStabil.