Uitspraken

Inleiding

Het opsporingsonderzoek met de naam Holmen is op 10 januari 2020 aangevangen naar aanleiding van informatie van het Team Criminele Inlichtingen (hierna: TCI). Uit deze informatie kwam het vermoeden naar voren dat het pand aan de [adres] gebruikt zou worden om grote geldbedragen wit te wassen, onder meer door middel van cryptovaluta. Daarbij werd onder meer de naam van medeverdachte [medeverdachte 1] (hierna: [medeverdachte 1] ) genoemd. Het genoemde pand aan de [adres] bleek zijn eigendom te zijn. Van 13 februari 2020 tot 6 maart 2020 heeft bij dat pand een camera-observatie plaatsgevonden waardoor het vermoeden van witwashandelingen op deze locatie werd versterkt. Op de camerabeelden werd gezien dat regelmatig tassen met vermoedelijk contante gelden in en uit het pand werden gebracht. Op de camerabeelden werd eveneens gezien dat [verdachte] in deze periode meerdere malen met zijn auto het bedrijfspand aandeed.2

Vanaf maart 2020 is de cameraobservatie op de [adres] stopgezet vanwege het opstarten van zijtakonderzoek Sestus. Dit onderzoek is opgestart op basis van TCI-informatie over twee andere verdachten die zich bezig zouden met de handel in verdovende middelen en het witwassen van crimineel geld. Op 23 september 2020 werden in dit onderzoek verschillende aanhoudingen verricht, nadat een van die verdachten twee zwarte sporttassen en vier bigshopper-tassen aan een andere verdachte leverde. In deze tassen bleek een bedrag van meer dan drie miljoen euro te zitten.3 Uit peilbakengegevens en OVC-gesprekken kwam het vermoeden naar voren dat dit geldbedrag afkomstig was van [medeverdachte 1] en was geleverd vanuit de [adres] .4

Op 25 september 2020 is de cameraobservatie van de [adres] hervat. De vermoedelijke geldleveringen vonden nog steeds plaats en daarbij kwamen ook verschillende familieleden van [medeverdachte 1] in beeld. Uiteindelijk heeft dit geleid tot een verdenking van witwassen ten aanzien van onder meer [medeverdachte 2] , [naam 1] , [medeverdachte 3] , [verdachte] en [medeverdachte 4] , allen ook met de achternaam [achternaam] Ter zitting is overeengekomen dat alle verdachten bij hun voornaam zouden worden genoemd en voor de leesbaarheid zal dit ook in het vonnis gebeuren. [medeverdachte 1] , [medeverdachte 2] en [naam 1] zouden hoofdzakelijk betrokken zijn bij het witwassen van geld vanaf de [adres] , en [medeverdachte 3] , [verdachte] en [medeverdachte 4] zouden betrokken zijn bij geldleveringen aan en van derden.

Naast onderzoek Sestus hebben ook diverse andere zijtakonderzoeken bijgedragen aan de verdenkingen.

Het onderzoek Adonora ziet op meerdere, uit bakengegevens en observaties blijkende, ontmoetingen tussen [verdachte] en [naam 2] , waarbij tassen werden overgedragen. In sommige gevallen bracht [verdachte] de tassen vervolgens naar de [adres] . [naam 2] kon worden gekoppeld aan [naam 3] en een pand in [plaats] , waar later bij een doorzoeking grote hoeveelheden contante gelden, verdovende middelen en vuurwapens werden aangetroffen. Op 24 juni 2021 werd tot aanhouding van [naam 3] en [naam 2] overgegaan, toen het vermoeden bestond dat zij een geldlevering zouden doen aan [verdachte] . In hun auto werd toen een groot geldbedrag in een bigshopper-tas aangetroffen. In de telefoons van [naam 3] en [naam 2] werd vermoedelijke communicatie met [medeverdachte 1] aangetroffen. Ook was er communicatie die leek te gaan over geldleveringen in relatie tot [medeverdachte 2] en [medeverdachte 4] .5

Het onderzoek Kaliman richtte zich op [naam 4] . Uit bakengegevens in combinatie met observaties rees het vermoeden dat [medeverdachte 3] tassen met contant geld leverde aan [naam 4] .

Gedurende het onderzoek Holmen werd gezien dat [naam 4] ook de locatie aan de [adres] bezocht. Op 4 mei 2021 werd [naam 4] aangehouden, waarna in de woning van zijn moeder een tas met contanten werd aangetroffen. Het vermoeden bestond dat de tas kort daarvoor door [medeverdachte 3] was afgegeven.6

Het onderzoek Novelo had betrekking op [naam 5] . Op camerabeelden van de [adres] was te zien dat [naam 5] meerdere keren met een rugzak het pand aan de [adres] binnenging en met een meer gevulde rugzak het pand verliet. Op 16 november 2021 werd op de camerabeelden gezien dat [naam 5] vanaf de [adres] naar [locatie] in Rotterdam reed, waar hij met de meer gevulde rugzak het pand binnenging. Kort daarop werd door de politie het pand van [locatie] betreden. Tijdens de daaropvolgende doorzoeking werd een bedrag van € 85.710,- in contanten aangetroffen, waarvan € 46.280,- in de rugzak die [naam 5] daarvoor bij zich droeg. Het vermoeden bestond dat deze contanten afkomstig waren van de [adres] .7

Diverse verdachten, onder wie ook [verdachte]8, zijn door de politie gekoppeld aan EncroChat- en/of Sky-accounts. Uit de versleutelde chatberichten leidt de politie af dat [bedrijf 1] werd gebruikt om grote contante geldbedragen af te geven of te ontvangen. Uit ontsleutelde EncroChat-berichten komt naar voren dat de gebruiker van het account [account 1] , toegeschreven aan [medeverdachte 2] , op die locatie bedragen in ontvangst neemt van de gebruiker van het account [account 2] . [account 2] spreekt in zijn berichten over ‘cookers uit Mexico’ en ‘working in the labs’ en is nadien geïdentificeerd en veroordeeld voor zijn betrokkenheid bij synthetische drugslabs.9 Uit EncroChat- en Sky-berichten kwamen ook de locaties [adres] ( [bedrijf 2] , een onderneming van [medeverdachte 3] ) en [adres] ( [bedrijf 3] , gerund door [medeverdachte 5] en in eigendom van [medeverdachte 6] ) als locaties van vermoedelijke witwashandelingen en ondergronds bankieren naar voren.10

Zaaksdossiers uit voornoemde onderzoeken zijn gevoegd in het dossier van Holmen. Naar aanleiding van deze onderzoeken heeft de politie op de actiedag van 12 april 2022 verdachte en de medeverdachten aangehouden. Hierbij zijn diverse panden en woningen van de verdachten doorzocht, waarbij onder meer grote hoeveelheden contant geld, deels verborgen in poefen, en geldtelmachines zijn aangetroffen.

Bewezenverklaring feit 1

De rechtbank is van oordeel dat verdachte het onder feit 1 tenlastegelegde witwassen in vereniging heeft begaan in de periode van 1 mei 2021 tot en met 1 juli 2021 en dat hij hier een gewoonte van heeft gemaakt.

Zoals hierboven reeds beschreven, is uit het onderzoek – op grond van bakengegevens in combinatie met observaties - gebleken van meerdere ontmoetingen tussen verdachte en [naam 2] waarbij tassen werden overgedragen. Bij observaties is gezien dat verdachte de tassen vermoedelijk vervoerde in een verborgen ruimte in zijn auto. De aanwezigheid van een verborgen ruimte is later ook vastgesteld.11 Op iPods, die bij [naam 3] en [naam 2] zijn aangetroffen, zijn onderlinge chatgesprekken over deze ontmoetingen gevonden, waarin concrete bedragen worden genoemd die zouden zijn overgedragen aan of door [verdachte] . Het gaat in totaal om negen overdrachten tussen 24 mei 2021 en 16 juni 2021, te weten op 24 mei 202112, 29 mei 202113, 31 mei 202114, 1 juni 202115, 3 juni 202116, 5 juni 202117, 7 juni 202118, 16 juni 202119 en 11 juni 202120. Verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat hij inderdaad geldleveringen heeft gedaan en in ontvangst heeft genomen. Hij heeft hierover geen vragen gesteld, maar wist op enig moment wel dat het niet koosjer was.21

Bewijsoverwegingen feit 1

De rechtbank kan ten aanzien van de transacties niet vaststellen dat het overgedragen geld afkomstig is uit een specifiek bronmisdrijf. Ook als niet duidelijk is uit welk specifiek bronmisdrijf een voorwerp afkomstig is, kan witwassen worden bewezen. Het gaat dan om gevallen waarbij het op grond van de feiten en omstandigheden niet anders kan zijn dan dat het voorwerp uit misdrijf afkomstig is. Indien de feiten en omstandigheden zodanig zijn dat zonder meer sprake is van een vermoeden van witwassen, mag van de verdachte worden verlangd dat hij een verklaring geeft over de legale herkomst van het voorwerp. Zo’n verklaring moet concreet en verifieerbaar zijn, en niet op voorhand hoogst onwaarschijnlijk. De rechtbank vindt dat sprake is van een witwasvermoeden. Het gaat om grote bedragen die op de openbare weg, buiten het legale financiële verkeer, werden overgedragen in onder meer sporttassen en die werden vervoerd in een auto met een verborgen ruimte. Verdachte leverde de geldbedragen aan en ontving deze van of via personen die te koppelen zijn aan een woning waarin naast geldbedragen ook grote hoeveelheden verdovende middelen en vuurwapens zijn aangetroffen. Verdachte heeft geen verklaring over de herkomst van het geld gegeven om dit vermoeden te ontzenuwen. Integendeel, verdachte heeft zelf verklaard dat hij wist dat het niet koosjer was. De rechtbank is daarom van oordeel dat het niet anders kan dan dat deze bedragen afkomstig zijn uit enig misdrijf en dat verdachte, voor zover hij niet ten volle wist dat het geld uit misdrijf afkomstig was, in ieder geval de aanmerkelijke kans hierop bewust heeft aanvaard. Door het voorhanden hebben en overdragen van deze bedragen heeft verdachte zich schuldig gemaakt aan witwassen.

Gelet op voornoemde bewezen transacties is de rechtbank van oordeel dat de bewezenverklaarde periode moet worden wordt verkort tot de tijd waarin de transacties hebben plaatsgevonden. Verdachte wordt dus vrijgesproken van het witwassen buiten de periode 1 mei 2021 tot en met 1 juli 2021.

Daarnaast is de rechtbank van oordeel dat verdachte van het witwassen een gewoonte heeft gemaakt. Of een meervoud aan gedragingen kan worden gekwalificeerd een gewoonte, hangt af van de concrete omstandigheden van het geval. Daarbij kan onder meer betekenis toekomen aan de aard van de gedragingen en de omstandigheden waaronder deze zijn verricht, alsmede aan het aantal gedragingen en het tijdsbestek waarbinnen deze zich hebben afgespeeld. Daarbij geldt niet de eis dat wordt vastgesteld dat die gedragingen zich met een bepaalde minimumfrequentie hebben voorgedaan.22Aangezien verdachte in relatief korte tijd betrokken was bij negen transacties, waarbij steeds met dezelfde personen op dezelfde plekken wordt afgesproken, is de rechtbank is van oordeel dat verdachte van het witwassen een gewoonte heeft gemaakt.

Bewezenverklaring feit 2

Op 12 april 2022 is er op het adres van verdachte ( [adres] ) een geldbedrag van € 606.180,- aangetroffen. Dit geldbedrag zat in een verborgen ruimte in een poef.23 De poef was te openen met een zogenaamde tag. De bodem van de poef was grotendeels voorzien van bankbiljetten en tevens bevond zich in de poef een geldtelmachine. De bankbiljetten waren met behulp van elastiekjes verpakt in bundels en deze bundels waren met behulp van elastiekjes samengevoegd.24 Ter terechtzitting heeft verdachte verklaard dat dit geld afkomstig was uit voornoemde activiteiten als geldkoerier.25 Daaruit volgt, onder verwijzing naar hetgeen is overwogen ten aanzien van feit 1, dat dit geld afkomstig is uit enig misdrijf. Door dit geld voorhanden te hebben en de vindplaats te verbergen, heeft verdachte zich schuldig gemaakt aan witwassen.

Bewezenverklaring feit 4

De rechtbank vindt – gelet op de bewijsmiddelen genoemd onder feit 1 – eveneens het onder feit 4 tenlastegelegde ondergronds bankieren bewezen. Verdachte beschikte niet over een vergunning van de Nederlandsche Bank, maar verrichte wel – tezamen en in vereniging met anderen – activiteiten die kunnen worden gekwalificeerd als betaaldienstverlening. De rechtbank leidt uit de bewijsmiddelen af dat de tenlastegelegde transacties plaatsvonden buiten het formele geldcircuit. Verdachte heeft hierbij de rol gehad van koerier en heeft geld beschikbaar gesteld en afgeleverd. De rechtbank gaat hierbij uit van 9 geldtransacties ter waarde van € 4.203.322,- in de periode van 1 mei 2021 tot en met 1 juli 2021. Verdachte wordt voor het overige deel van de periode vrijgesproken.

Bewezenverklaring feit 3

De rechtbank vindt op grond van de hierna te noemen bewijsmiddelen, in onderlinge samenhang bezien met de bewijsmiddelen die zijn aangehaald bij feit 1, bewezen dat verdachte heeft deelgenomen aan een crimineel samenwerkingsverband (hierna: CSV), met de medeverdachten [medeverdachte 1] , [medeverdachte 6] , [medeverdachte 3] , [medeverdachte 4] , [medeverdachte 2] , [medeverdachte 5] en [naam 1] , dat tot doel had het plegen van misdrijven, namelijk gewoontewitwassen en bankieren zonder vergunning. Met de door de criminele organisatie verrichte transacties, vastgesteld op basis van informatie uit de onderzoeken Sestus, Adonora en Kaliman, Sky- en EncroChat-communicatie, en aangetroffen administratie, was, zoals hieronder nader uiteengezet, een totaalbedrag van € 95.989.960,- gemoeid.26

Locaties

Bij cameraobservaties van de [adres] werd gezien dat veelvuldig tassen het pand in en uit werden gebracht. In de onderzoeken Sestus, Adonora en Novelo is vastgesteld dat er geld in de tassen zat.27 Het pand aan de [adres] werd gebruikt als hoofdlocatie van het CSV. Ook andere adressen gerelateerd aan leden van de familie [achternaam] komen uit het onderzoek naar voren als relevante locaties. Uit versleutelde Sky-gesprekken tussen [medeverdachte 1] en [medeverdachte 3] komt naar voren dat op de locatie van [bedrijf 2] , een onderneming van [medeverdachte 3] , diverse transacties hebben plaatsgevonden.28 [medeverdachte 3] was tevens reseller van de PGP-telefoons die gebruikt zijn in het CSV.29 Ook [bedrijf 1] , de onderneming van [medeverdachte 6] , en [bedrijf 3] , de onderneming van [medeverdachte 5] , komen in diverse chatgesprekken als locatie voor het uitvoeren van transacties naar voren.30

Administratie

In het pand aan de [adres] is administratie aangetroffen waarin transacties zijn opgenomen die zijn te relateren aan transacties waarover wordt gesproken in de aangetroffen chatberichten.31 Ook bij [bedrijf 1] is administratie aangetroffen die (deels) overeenkomt met de administratie op de [adres] .32

Transacties CSV

Op basis van de transacties die kunnen worden afgeleid uit de EncroChat- en SKY-berichten, is een berekening gemaakt van het totaal door het CSV verrichte transacties.33 Daarbij is rekening gehouden met de omstandigheid dat bij één transactie meerderen verdachten betrokken kunnen zijn. Ten aanzien van [medeverdachte 1] volgt uit het dossier een totaalsom aan bevestigde transacties van € 65.067.528,-.34 Ten aanzien van [naam 1] gaat het om een totaalsom aan bevestigde transacties van € 13.884.660,-.35 Ten aanzien van [medeverdachte 3] gaat het om een totaalsom aan bevestigde transacties van € 20.390.307,-.36 Ten aanzien van [medeverdachte 2] gaat het om een totaalsom aan bevestigde transacties van € 14.363.357,03.37 Ten aanzien van [medeverdachte 5] gaat het om een totaalsom aan bevestigde transacties van

€ 6.861.140,-.38 Ten aanzien van [medeverdachte 6] gaat het om een totaalsom aan bevestigde transacties van € 318.925,-.39 Ten aanzien van [verdachte] gaat het om een totaalsom aan bevestigde transacties van € 4.203.322,-.40 Ten aanzien van [medeverdachte 4] gaat het om een totaalsom aan bevestigde transacties van € 2.912.570,-.41

Rollen

De rechtbank stelt op basis van de bewijsmiddelen vast dat verdachten de volgende rollen in de organisatie hebben gehad. [medeverdachte 1] had een coördinerende en leidende rol, voornamelijk vanaf de locatie [adres] . Hij hield het kasboek bij en gaf instructies aan de medeverdachten.42 [medeverdachte 2] werkte vooral vanaf de [adres] en was betrokken bij transacties als bankier en geldkoerier.43 [naam 1] was betrokken bij de transacties vanaf de [adres] .44 [medeverdachte 3] was werkzaam vanuit [bedrijf 2] en was geldkoerier, bankier en reseller van PGP-telefoons voor de organisatie. Hij voerde in opdracht van [medeverdachte 1] deze transacties uit en deed leveringen vanaf de openbare weg en bij [bedrijf 2] .45 [medeverdachte 4] werkte als geldkoerier en was vaak te vinden op de [adres] .46 [medeverdachte 5] werkte als bankier vanuit de [bedrijf 3] en was vanuit hier verantwoordelijk voor de transacties. Klanten werden door [medeverdachte 1] naar de winkel gestuurd voor de transacties.47 [medeverdachte 6] werkte als bankier vanaf de locatie [bedrijf 1] en was vanuit hier verantwoordelijk voor de transacties.48 [verdachte] werkte als geldkoerier, en leverde en ontving geld op openbare plaatsen.49

Beoordelingskader deelname criminele organisatie

Voor een veroordeling voor deelneming aan een criminele organisatie moet sprake zijn (geweest) van een organisatie met als doel het plegen van misdrijven. Het moet gaan om een samenwerkingsverband met een zekere duurzaamheid en structuur, tussen twee of meer personen. Voor de deelneming aan de organisatie is van belang dat verdachte bij de organisatie hoort en een bijdrage levert aan het verwezenlijken van het doel van de organisatie. Verdachte moet in zijn algemeenheid weten dat het doel van de organisatie het plegen van misdrijven is en moet opzet hebben op het deelnemen aan die organisatie. Als uit de bewijsmiddelen volgt dat verdachte heeft bijgedragen aan de verwezenlijking van het doel van de organisatie of een aan die organisatie ondersteunende handeling heeft verricht, dan volgt daaruit de wetenschap van dat doel.

Toepassing van dit beoordelingskader op deze zaak

De rechtbank is van oordeel dat er sprake is geweest van een duurzaam en gestructureerd samenwerkingsverband waarbij de deelnemers het doel hadden om een gewoonte te maken van witwassen en ondergronds te bankieren. Binnen het samenwerkingsverband speelden de verschillende verdachten ieder een eigen rol. Verdachte was degene die fungeerde als koerier van geldbedragen. Gelet op zijn bijdrage en hetgeen de rechtbank ten aanzien van de overige feiten heeft overwogen, waaronder dat de transacties buiten het zicht van de autoriteiten werden gehouden, er sprake was van een versluierde administratie en er tokens werden gebruikt, stelt de rechtbank vast dat verdachte wist wat het oogmerk van de organisatie was. Door de organisatie zijn gedurende lange periode misdrijven gepleegd en verdachte heeft daarbij een substantiële rol vervuld.

Pleegperiode

De rechtbank stelt op basis van de bewijsmiddelen vast dat verdachte beschikte over een SKY-abonnement en hiermee contact had met de medeverdachten over het uitvoeren van de geldtransacties. [verdachte] is geïdentificeerd als gebruiker van Sky-ID [account 3] met bijnaam [bijnaam] .50 Uit de analyse van de metadata in het procesdossier Argus bleek dat de gebruiker van [account 3] vanaf 1 januari 2020 gebruik maakte van het toestel met IMEI-nummer [nummer] .51 Gelet hierop acht de rechtbank het deelnemen aan de criminele organisatie ten aanzien van verdachte in een kortere periode dan de tenlastegelegde periode bewezen en gaat zij uit van een aanvangsdatum van 1 januari 2020.