Uitspraken

Vonnis

RECHTBANK ARNHEM

Sector kanton

Locatie [woonplaats]

Vonnis

in de zaak van

tegen

Partijen worden hierna Hectas en [werknemer] genoemd.

1. De feiten

1.1. Partijen hebben op 4 juli 2005 een schriftelijke arbeidsovereenkomst gesloten. Op grond van die overeenkomst is [werknemer] op 25 juli 2005 voor een periode van zes maanden bij Hectas in dienst getreden in de functie van medewerkster personeelszaken. Bij brief van 21 december 2005 aan [werknemer] bevestigt Hectas een kennelijk reeds gemaakte afspraak, dat de arbeidsovereenkomst na het verstrijken van de overeengekomen periode voor onbepaalde tijd zal voortduren.

1.2. In de arbeidsovereenkomst, waarin [werknemer] wordt aangeduid als ‘werkneemster’, is onder meer het volgende bepaald:

“Artikel 9 - Concurrentiebeding en geheimhoudingsbeding

1. Het is tijdens het bestaan van deze arbeidsovereenkomst en gedurende een termijn van één jaar na beëindiging daarvan werkneemster verboden werkzaamheden te verrichten bij personen, bedrijven en/of instellingen die cliënten van Hectas zijn geweest. Dit verbod geldt zowel voor het verrichten van werkzaamheden voor eigen rekening als in dienst voor derde(n). Tevens is werkneemster verplicht zich te onthouden van het doen van mededelingen aan derde(n) inzake Hectas.

2. (…)

3. Bij overtreding van enig verbod verbeurt werkneemster aan werkgeefster een direct opeisbare, niet voor rechterlijke matiging vatbare boete van vierduizend vijfhonderd euro per keer.”

1.3. Bij brief van 27 augustus 2007 heeft [werknemer] de arbeidsovereenkomst opgezegd tegen 1 november 2007.

1.4. Hectas heeft [werknemer] bij brief van 28 september 2007 meegedeeld de opzegging te aanvaarden en akkoord te gaan met beëindiging van de arbeidsovereenkomst per 1 november 2007.

1.5. Bij brief van 10 oktober 2007 aan [werknemer] bevestigt Hectas een daags tevoren met haar gevoerd gesprek, waarin haar een nadere verklaring is gevraagd over e-mailberichten van haar aan haar voormalige Hectas-collega [persoon A] (hierna te noemen: [persoon A]) die inmiddels in dienst getreden was bij [bedrijf X], evenals Hectas een schoonmaakbedrijf. De brief vervolgt:

“U hebt recentelijk aan [persoon A] meerdere e-berichten verzonden o.m. ook met daarbij als bijlage documenten die zijn aan te merken als eigendommen van Hectas. Tevens hebt u vrijwillig aangeboden documenten van Hectas te zenden. Het is u volgens het geheimhoudingsbeding, opgenomen in uw arbeidsovereenkomst, verboden derden informatie te verschaffen over Hectas. Daarbij is tevens een boete gesteld van euro 4500,-- per overtreding.

1.6. [werknemer] heeft op 19 september 2007 met [persoon A], destijds in dienst bij [bedrijf X], per e-mail de hierna volgende berichten uitgewisseld. Daarbij heeft zij gebruik gemaakt van het haar door Hectas ter beschikking gestelde e-mailadres [naam mailadres]l’ en haar berichten gezonden aan het zakelijke e mailadres van [persoon A], ‘[naam mailadres]

Wil je ook de officiele instructie uit het instructieboek? Want dan moet ik ff zoeken waar ik deze kan vinden....”

Ik ben vanmorgen naar Breda geweest, naar het Holland Casino. Dat maakt [bedrijf X] dus schoon; dat is een gaaf pand joh! Mochten we eventueel naar Breda gaan met mijn weekendje weg, dan gaan we daar zeker naar toe.”

1.7. Op 2 oktober 2007 hebben [werknemer] en [persoon A] de volgende berichten gewisseld, beiden eveneens met gebruikmaking van hun zakelijke e-mailadres:

(Ik had eigenlijk gehoopt dat je me voor iets spannenders mailde.... hihihihih)”

1.8. Naar aanleiding hiervan heeft Hectas bij aangetekende brief van haar gemachtigde aan [werknemer] van 12 oktober 2007 doen meedelen dat zij twee maal het geheimhoudingsbeding heeft geschonden, dat Hectas daarom aanspraak maakt op twee maal de overeengekomen boete van € 4.500,-, en dat Hectas zich het recht voorbehoudt om ook nog schadevergoeding te vorderen.

1.9. Bij brief van 2 november 2007 heeft Hectas aan [werknemer] meegedeeld dat een bedrag van € 1.268,59 (netto), dat haar op grond van de afrekening bij einde dienstbetrekking toekomt, zal worden verrekend met de boete die Hectas van haar heeft gevorderd.

2. De vordering en het verweer in conventie

2.2. De vordering onder c en d is, tegen de achtergrond van de hiervoor weergegeven feiten, gegrond op hetgeen onder a en b gevorderd wordt te verklaren voor recht.

2.3. [werknemer] voert gemotiveerd verweer. Het verweer houdt in, kort gezegd, primair dat de arbeidsovereenkomst niet onverwijld is opgezegd, subsidiair dat haar gedragingen geen dringende reden voor onverwijlde opzegging opleveren, meer subsidiair dat de opzegging niet regelmatig is geweest althans kennelijk onredelijk is, en dat Hectas niet bevoegd is tot verrekening, en geheel subsidiair dat het boetebeding nietig is wegens strijd met de wet. Indien mocht worden geoordeeld dat [werknemer] het geheimhoudingsbeding heeft overtreden en het daaraan gekoppelde boetebeding geldig is, verzoekt [werknemer] de boete te matigen op de voet van het bepaalde in artikel 7:650 lid 6 BW.

3. De vordering en het verweer in reconventie

3.2. De vordering onder 2 is, tegen de achtergrond van de hiervoor weergegeven feiten, gegrond op hetgeen onder 1 gevorderd wordt te verklaren voor recht.

3.3. [werknemer] voert gemotiveerd verweer. Het verweer zal voor zover nodig hierna worden besproken.

4. De beoordeling van het geschil in conventie en in reconventie

4.1. Het primaire verweer in conventie: de arbeidsovereenkomst is niet onverwijld opgezegd

4.1.1. [werknemer] betoogt dat het ervoor moet worden gehouden dat Hectas via haar systeembeheerder op 19 september 2007 kennis heeft gekregen van de op die datum met [persoon A] gewisselde e-mailberichten, maar tot 9 oktober 2007 heeft gewacht met de opzegging van haar arbeidsovereenkomst, die aldus niet onverwijld is gedaan.

4.1.2. Dit verweer faalt reeds hierom, dat uit niets blijkt wanneer deze e-mailberichten ter kennis zijn gekomen van degenen die bevoegd waren om namens Hectas de arbeidsovereenkomst met [werknemer] op te zeggen. Dat hiervoor moet worden uitgegaan van 19 september 2007, berust op de veronderstelling van [werknemer] dat de systeembeheerder op die dag het bericht van [persoon A] onder ogen heeft gekregen en dit onmiddellijk heeft doorgegeven. Dit staat echter niet vast: [werknemer] heeft onvoldoende gemotiveerd weersproken dat, zoals Hectas stelt, haar direct leidinggevende en de directie omstreeks 9 oktober 2007 hiervan kennis hebben gekregen.

4.1.3. Evenmin staat vast dat de op 2 oktober 2007 tussen [werknemer] en [persoon A] gewisselde berichten reeds op die dag ter kennis van Hectas zijn gekomen. Aangezien er ook verder geen aanwijzingen zijn dat Hectas heeft gedraald met de opzegging, wordt dit verweer verworpen.

4.2. Het subsidiaire verweer in conventie: geen dringende reden

4.2.1. [werknemer] betoogt dat zij het beding - de kantonrechter gaat ervan uit dat partijen doelen op de zin “Tevens is werkneemster verplicht zich te onthouden van het doen van mededelingen aan derde(n) inzake Hectas” (artikel 9 lid 1 van de arbeidsovereenkomst, zie hiervoor onder 1.2) - niet heeft overtreden. Zij heeft immers, zo zegt zij, geen vertrouwelijke bedrijfsinformatie aan [persoon A] doorgegeven, maar op haar verzoek alleen enkele standaardformulieren en een standaardbrief aan haar gezonden, zonder daarover verder mededelingen aan derden te doen. Volgens [werknemer] zijn de documenten intussen vernietigd.

4.2.2. De algemene bewoordingen waarin het geheimhoudingsbeding is gesteld wijzen er evenwel op, dat schending van de geheimhoudingsplicht niet eerst wordt aangenomen als het gaat om informatie die door Hectas als geheim wordt aangemerkt. Het verbod betreft in algemene zin “het doen van mededelingen aan derde(n) inzake Hectas.” Uit niets blijkt dat [werknemer], overeenkomstig de zin die zij in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs aan het beding mocht toekennen, redelijkerwijs zonder meer van Hectas mocht verwachten dat het zich niet uitstrekte over het aan derden beschikbaar stellen van de formulieren en brieven die bij Hectas voor personeelsaangelegenheden in gebruik waren. Integendeel volgt uit de met [persoon A] gewisselde berichten (bijvoorbeeld de passages “Mocht je het niet aan durven via de mail,” en “Maar be careful!! Ik ben als de dood dat dit in verkeerde handen komt bij Hectas. Dan zijn we allebei de sigaar.”) genoegzaam dat het [werknemer] duidelijk moet zijn geweest dat zij, door deze formulieren en brieven aan [persoon A] toe te zenden, handelde in strijd met haar verplichtingen jegens Hectas.

4.2.3. Of de formulieren en de brief uiteindelijk door [bedrijf X] gebruikt zijn, wat volgens [werknemer] niet vaststaat, is niet relevant. Het gaat om formulieren en een brief die door Hectas voor eigen gebruik waren opgesteld. Voldoende om schending van het beding aan te nemen is, dat [werknemer] die formulieren aan een derde heeft toegezonden. Dat zij dit heeft gedaan, staat tussen partijen vast.

4.2.4. Het bekendmaken van bijzonderheden aangaande het bedrijf van de werkgever, die de werknemer behoorde geheim te houden (namelijk op grond van het geheimhoudingsbeding), wordt door de wet uitdrukkelijk aangemerkt als dringende reden voor onverwijlde opzegging (artikel 7:678 lid 2 aanhef en onder i BW).

4.2.5. Anders dan [werknemer] heeft aangevoerd, is dan ook niet van belang dat zij geen protocol internet- en e-mailverkeer heeft ondertekend. Het geheimhoudingsbeding behoefde geen verdere concretisering in deze zin om tegen haar te kunnen worden ingeroepen.

4.2.6. [werknemer] heeft nog betoogd dat de wijze waarop Hectas aan feitengaring heeft gedaan in strijd is met de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Zij is van mening dat Hectas, door gegevens over haar persoonlijke e-mailgebruik, waaronder ook de inhoud van berichten, te verzamelen en op te slaan, inbreuk heeft gemaakt op haar recht op respect voor privé-leven en correspondentie, en dat de aldus verkregen informatie niet als bewijs tegen haar mag worden gebruikt.

4.2.7. Dit verweer gaat niet op. Gegevens betreffende een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon mogen worden verzameld, vastgelegd, geordend, bewaard, bijgewerkt, opgevraagd en geraadpleegd, indien dat noodzakelijk is voor de behartiging van het gerechtvaardigde belang van de verantwoordelijke (lees: Hectas), tenzij het belang of de fundamentele rechten en vrijheden van de betrokkene, in het bijzonder het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer, prevaleert, aldus - voor zover hier van belang - artikel 8 aanhef en onder b en f Wbp gelezen in samenhang met artikel 1 onder a en b Wbp. Volgens vaste rechtspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft een werkgever binnen zekere grenzen te aanvaarden, dat werknemers onder werktijd privé-contacten onderhouden en dat een werkgever de privacy van die contacten behoort te eerbiedigen en te waarborgen.

4.2.8. Uit het arrest van het EHRM van 12 mei 2000, NJ 2002, 180, valt echter af te leiden dat informatie die is verkregen door handelingen die op zichzelf een inbreuk op het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer opleveren, niet reeds op die grond als bewijsmiddel uitgesloten behoeft te worden, tenzij het recht op een eerlijk proces daardoor zou worden aangetast.

4.2.9. In deze zaak heeft Hectas haar vordering gegrond op schending van het tussen haar en [werknemer] overeengekomen geheimhoudingsbeding, en heeft zij de onderschepte e-mailwisseling tussen [werknemer] en [persoon A] als bewijs van die schending opgevoerd. Ook indien en voor zover zou moeten worden aangenomen dat het recht van [werknemer] op eerbiediging van haar persoonlijke levenssfeer is geschonden, is niet in geding dat het door Hectas gepresenteerde bewijsmateriaal betrouwbaar is. [werknemer] heeft zowel in als buiten rechte alle gelegenheid gehad om de authenticiteit ervan ter discussie te stellen, maar zij heeft dat nagelaten. Dit brengt met zich mee dat het gebruik van de onderhavige e-mailberichten door Hectas niet in strijd wordt geacht met het recht van [werknemer] op een eerlijk proces.

4.2.10. Dit leidt tot het oordeel dat het verweer dat geen dringende reden voor de opzegging van de arbeidsovereenkomst met [werknemer] op 12 oktober 2007 aanwezig was, faalt. Voor recht zal dan ook verklaard worden, dat de arbeidsovereenkomst van [werknemer] op 9 oktober 2007 is geëindigd en dat zij tweemaal het geheimhoudingsbeding heeft geschonden. De woorden “in ieder geval” zullen daarbij worden weggelaten, omdat geen feiten of omstandigheden gesteld zijn waaruit kan volgen dat iets dergelijks meer dan twee maal heeft plaatsgevonden.

4.3. Het meer subsidiaire verweer in conventie: onregelmatige of kennelijk onredelijke opzegging; geen bevoegdheid tot verrekening

4.3.1. Uit hetgeen hiervoor onder 4.2 naar aanleiding van het subsidiaire verweer is overwogen volgt, dat geen verder onderzoek nodig is naar de vraag of de opzegging onregelmatig dan wel kennelijk onredelijk is.

4.3.2. Of Hectas bevoegd is een bedrag van € 1.268,59, dat [werknemer] op grond van de afrekening bij einde dienstbetrekking toekomt, te verrekenen met de boete die Hectas van haar vordert, kan eerst worden beoordeeld na de beoordeling van het geheel subsidiaire verweer over de nietigheid van het boetebeding.

4.4. Het geheel subsidiaire verweer in conventie: het boetebeding is nietig

4.4.2. Voorop moet gesteld worden, dat het geoorloofd is te bedingen dat de werknemer zich zal onthouden van het doen van mededelingen aan derden over de ex-werkgever. Noch de algemene regeling van de contractuele boete in de artikelen 6:91-94 BW, noch de bijzondere regeling in artikel 7:650 BW, staat eraan in de weg overeen te komen dat de werknemer bij overtreding van een dergelijk beding een boete verbeurt.

4.4.3. De hiervoor onder p), q) en r) weergegeven weren miskennen echter het feit dat de disciplinaire boete van artikel 7:650 BW van heel andere aard is dan de onderhavige. Het gaat in deze zaak om een geheimhoudingsbeding, dat de werknemer niet alleen tijdens het dienstverband verplicht tot geheimhouding, maar ook daarna. Het bepaalde in artikel 7:650 BW is dan ook niet van toepassing (vergelijk HR 4 april 2003, NJ 2007, 351).

4.4.4. Wat het hiervoor onder s) weergegeven verweer betreft is op zichzelf juist, gelijk [werknemer] betoogt, dat het in strijd is met de wet te bedingen dat de boete niet door de rechter zal kunnen worden gematigd. Anders dan zij betoogt betekent dit evenwel niet, dat het boetebeding in zijn geheel nietig is. In artikel 3:41 BW is immers bepaald dat, als een grond van nietigheid slechts een deel van een rechtshandeling betreft, deze voor het overige in stand blijft, voor zover dit, gelet op inhoud en strekking van de handeling, niet in onverbrekelijk verband met het nietige deel staat. De uitsluiting van de matigingsbevoegdheid weggedacht, resteert een boetebeding dat, zoals hiervoor is overwogen, geoorloofd is.

4.4.5. Zou dit al anders zijn, dan geldt in het licht van het bepaalde in artikel 3:42 BW dat de strekking van het beding in een zodanige mate aan die van een geldig boetebeding beantwoordt, dat moet worden aangenomen dat dit geldige boetebeding zou zijn overeengekomen indien van de uitsluiting van de rechterlijke matigingsbevoegdheid was afgezien, en komt het beding de werking van dat geldige boetebeding toe.

4.5. Matiging van de boete

4.5.1. Het verzoek van [werknemer] om de boete te matigen komt voor toewijzing in aanmerking. Zij betoogt dat de boete bovenmatig is, afgezet tegen de door Hectas geleden schade, dat de ernst van de overtreding en de hoogte van de boete in geen verhouding staan tot het loon dat zij bij Hectas verdiende, dat Hectas in het geheel geen schade heeft geleden als gevolg van de overtreding van het geheimhoudingsbeding en dat Hectas niet is ingegaan op pogingen van haar kant om het geschil in der minne te regelen.

4.5.2. Hectas heeft een en ander onvoldoende concreet gemotiveerd betwist. In het bijzonder is niet komen vast te staan dat zij noemenswaardige schade heeft geleden. De kantonrechter is dan ook van oordeel, dat de billijkheid klaarblijkelijk eist dat de boete wordt gematigd tot € 4.000,- voor de beide overtredingen samen, te vermeerderen met de verder niet betwiste rente.

4.6. Verrekening

Het bedrag van € 1.268,59, dat [werknemer] volgens de eigen stellingen van Hectas toekomt op grond van de afrekening bij einde dienstbetrekking, zal met de verbeurde boete worden verrekend.

4.7. De vordering in reconventie

4.7.1. Uit hetgeen onder 4.6 is overwogen volgt, dat de door [werknemer] verbeurde boete in conventie toewijsbaar is, voor zover dit het door Hectas schuldig erkende bedrag in reconventie te boven gaat. Laatstbedoeld bedrag moet worden vermeerderd met de overeengekomen woon/werkvergoeding en de vaste onkostenvergoeding, nu Hectas de desbetreffende stellingen van [werknemer] niet heeft betwist.

4.7.2. Niet toewijsbaar zijn bedragen die [werknemer] vordert op grond van onregelmatig of kennelijk onredelijk ontslag. Dit volgt uit hetgeen is overwogen onder 4.2. In de omstandigheden van het geval wordt ook aanleiding gevonden om de wettelijke verhoging als bedoeld in artikel 7:625 BW te matigen tot nihil.

4.7.3. Ook de gevorderde vergoeding van buitengerechtelijke kosten zal worden afgewezen. [werknemer] heeft onvoldoende feiten gesteld waaruit blijkt dat zij of haar gemachtigde andere werkzaamheden heeft verricht dan die waarvoor de in artikel 237 Rv bedoelde kosten een vergoeding plegen in te sluiten.

4.8. Conclusie; Proceskosten

4.8.2. [werknemer] zal zowel in conventie als in reconventie als de in overwegende mate in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de kosten van het geding. De aan de zijde van Hectas gevallen kosten worden in conventie begroot op € 70,85 voor het exploot van dagvaarding, € 199,- voor vastrecht en twee punten à € 250,- volgens het liquidatietarief voor salaris gemachtigde, totaal € 769,85, en in reconventie op één punt à € 250,- volgens het liquidatietarief voor salaris gemachtigde.

BESLISSING

De kantonrechter

in conventie

- veroordeelt [werknemer] om tegen behoorlijk bewijs van kwijting aan Hectas te betalen € 2.676,46, vermeerderd met de wettelijke rente ex artikel 6:119 BW vanaf 20 oktober 2007 tot aan de dag der algehele voldoening;

- veroordeelt [werknemer] in de kosten van dit geding, tot op deze uitspraak aan de zijde van Hectas begroot op € 769,85;

- verklaart de veroordeling tot betaling en de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;

- wijst het meer of anders gevorderde af;

in reconventie

- wijst de vordering af;

- veroordeelt [werknemer] in de kosten van dit geding, tot op deze uitspraak aan de zijde van Hectas begroot op € 250,-;

- verklaart de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.

Dit vonnis is gewezen door de kantonrechter mr. J.W.M. Tromp en in het openbaar uitgesproken op 27 juni 2008.