Uitspraken

Voormelde geschilpunten zal de rechtbank, gelet op het debat tussen partijen en het te hanteren toetsingskader, op basis van de volgende opzet beoordelen. Nu vaststaat dat de [straat] geen openbare weg is en vaststaat dat bij de akte geen erfdienstbaarheid is gevestigd ten behoeve van de aangrenzende percelen en ten laste van de percelen van [A] c.s., zal de rechtbank, gelet op de verweren die Staatsbosbeheer (thans nog) voert, eerst beoordelen of een erfdienstbaarheid ten laste van de percelen van [A] c.s. en ten behoeve van de aangrenzende percelen door (verkrijgende of bevrijdende) verjaring is ontstaan. Vervolgens zal worden beoordeeld of het feitelijk gebruik van de erfdienstbaarheid door Staatsbosbeheer onrechtmatig is. In dat verband zal, afhankelijk van de vraag of het beroep op verjaring van Staatbosbeheer slaagt, beoordeeld worden of het feitelijk gebruik van de erfdienstbaarheid door Staatsbosbeheer om over het dienend erf (via het heersend erf) de aangrenzende percelen te bereiken zonder recht of titel plaatsvindt. Voorts zal beoordeeld worden of om andere, door [A] c.s. gestelde, redenen, waaronder het gestelde gebruik van de grote schuur op het heersend erf voor exploitatie van de hele regio, sprake is van onrechtmatig feitelijk gebruik van de erfdienstbaarheid en daarmee of sprake is van een onrechtmatige verzwaring van de erfdienstbaarheid. Vervolgens zal worden beoordeeld of [A] c.s. een (derde) hek mogen plaatsen. Ten slotte zullen de vorderingen van [A] c.s. worden beoordeeld.

Volgens Staatsbosbeheer doet zich in dit geval echter een uitzondering voor, nu de Hoge Raad in zijn arresten van 27 september 1996, NJ 1997, 496 en 24 september 1999, NJ 2000, 18 heeft aanvaard dat de omstandigheden van het geval kunnen meebrengen dat een uitzondering op deze regel moet worden aangenomen. Volgens Staatsbosbeheer markeert de feitelijke toestand van de weg de voortdurendheid en zichtbaarheid van het recht van erfdienstbaarheid, terwijl het recht van weg noodzakelijkerwijs voortvloeit uit die feitelijke toestand. Daarbij wijst hij op de omstandigheden dat sprake is van een verharde, duidelijk zichtbare weg, die al meer dan 100 jaar door de agrariërs van de achterliggende percelen wordt gebruikt, de ruime aanleg van de weg, de logische aansluiting van de weg op de Rijksstraatweg, de brug over de Veenwatering en de duiding van de weg op kaarten uit 1952 en 1958. Een en ander brengt volgens Staatsbosbeheer mee dat de erfdienstbaarheid is bedoeld ten behoeve van alle percelen in de Duivenvoordse en Veenzijdse polders die (thans) eigendom zijn van Staatsbosbeheer. [A] c.s. hebben de stelling van Staatsbosbeheer gemotiveerd betwist.

Het betoog van Staatsbosbeheer faalt. Blijkens de genoemde arresten van de Hoge Raad kan een uitzondering op voormelde regel naar OBW worden aanvaard in een geval dat veeleer wordt gekenmerkt door het moeten dulden van een permanente feitelijke toestand (deuren in een scheidsmuur (die) op het lijdend erf uitkomen), dan door de omstandigheid dat het feitelijk gebruik van die toestand noodzakelijk met het betreden van het dienend erf gepaard gaat. Het door Staatsbosbeheer gestelde feitelijk gebruik van de [straat], hoe langdurig en veelvuldig ook, rechtvaardigt een dergelijke uitzondering niet. De door Staatsbosbeheer genoemde plaatselijke gesteldheid rechtvaardigt evenmin een uitzondering op de genoemde regel. Wil sprake zijn van een voortdurende en zichtbare erfdienstbaarheid, dan moet volgens vaste jurisprudentie (vgl. o.a. HR 25 maart 1983, NJ 1984, 144) de situatie zo duidelijk in de richting van een recht van weg wijzen dat dit niet over het hoofd kan worden gezien en dat voor een ieder die de plaatselijke situatie in ogenschouw neemt, waarneembaar moet zijn dat sprake is van een erfdienstbaarheid. Dit hangt samen met het ingrijpende karakter - en het in verband daarmee geldende gesloten wettelijke stelsel - van de erfdienstbaarheid alsook met de eis van rechtszekerheid die met name verlangt dat uit de plaatselijke gesteldheid ondubbelzinnig blijkt dat de betrokken erven zich tot elkaar verhouden als een heersend en een dienend erf. De enkele (permanente) aanwezigheid van de asfaltlaag op de weg waarop de erfdienstbaarheid rust en de aanwezigheid van een brug over de Veenwatering die naar de (aangrenzende) percelen van Staatsbosbeheer in de Duivenvoordse en Veenzijdse polders leidt, is daartoe naar het oordeel van de rechtbank niet voldoende. De duiding van de weg op kaarten zegt ten slotte niets over het bestaan van een erfdienstbaarheid. De slotsom is dan ook dat het beroep van Staatsbosbeheer op verkrijgende verjaring reeds strandt op het ontbreken van voortdurend bezit.

Ingevolge het bepaalde in artikel 5:73 BW worden de inhoud van een erfdienstbaarheid en de wijze van uitoefening bepaald door de akte van vestiging, en voor zover in die akte regelen daaromtrent ontbreken, door de plaatselijke gewoonte. Bij de uitleg van de akte komt het aan op de daarin tot uitdrukking gebrachte partijbedoeling, die moet worden afgeleid uit de in de akte gebezigde bewoordingen, uit te leggen naar objectieve maatstaven in het licht van de gehele inhoud van de akte (HR 13 juni 2003, NJ 2004, 251). Verder geldt dat de vraag of een erfdienstbaarheid van weg voor de eigenaar van het heersend erf het recht omvat om de weg over het dienend erf te gebruiken als verbinding, via het heersend erf, met een aan laatstgenoemd erf grenzend terrein dat de eigenaar van het heersend erf mede in eigendom of gebruik heeft in beginsel ontkennend moet worden beantwoord. Dit voor zover uit de akte van vestiging of de kennelijke functie van het heersend erf niet het tegendeel voortvloeit (HR 13 maart 1981, NJ 1982, 38).

Vaststaat welke in de gemeente [woonplaats] en Veur gelegen percelen behoren tot het heersend erf. Vaststaat voorts dat het heersend erf onderdeel is van de percelen van Staatsbosbeheer en dat de aangrenzende percelen niet behoren tot het heersend erf. Naar het oordeel van de rechtbank zijn geen, althans onvoldoende feiten en omstandigheden gesteld of gebleken waaruit volgt dat de erfdienstbaarheid ook het recht omvat om de [straat] voor zover deze loopt over het dienend erf te gebruiken om (via het heersend erf) de aangrenzende percelen van Staatsbosbeheer te bereiken.

Blijkens het bepaalde in artikel 24 van de akte zijn verschillende erfdienstbaarheden gevestigd. In de akte zijn mede erfdienstbaarheden gevestigd ten behoeve van diverse andere percelen in de Duivenvoordse en Veenzijdse polders dan de percelen die behoren tot het heersend erf als ook ten laste van andere percelen dan die van [A] c.s. (zie artikel 24 sub e) tot en met i) van de akte). Voorts zijn blijkens het bepaalde in artikel 24 sub f) van de akte in samenhang bezien met andere onderdelen van artikel 24 van de akte ten behoeve van bepaalde in de akte genoemde percelen meerdere erfdienstbaarheden gevestigd. Dit geldt ook voor sommige percelen die behoren tot het heersend erf van de erfdienstbaarheid (zie artikel 24 sub f) jo artikel 24 sub a) tot en met d) van de akte, waaruit blijkt dat ten behoeve van de in de gemeente [woonplaats] gelegen percelen 36 tot en met 41 (eigendom van Staatsbosbeheer en behorend tot het heersend erf) niet alleen de erfdienstbaarheid is gevestigd, maar ook een erfdienstbaarheid ten laste van (gedeelten van) de percelen 43 tot en met 60 in de gemeente Veur, de percelen 12, 13, 15 en 11 tot aan de Molensloot en de aan de overzijde van de sloot bestaande weg over perceel 6, tussen de (toen) op dat perceel bestaande arbeidswoningen en de daaraan sluitende weg lopend over perceel 6 en het Kadastraal perceel gemeente [woonplaats] [sectie] nommer 968 den Buurweg en het voormeld kadastraal perceel nommer 1009 (het perceel waarin de Rijksstraatweg loopt). Verder is in de akte bepaald, samengevat weergegeven, dat de eigenaren van de in artikel 24 genoemde heersende erven slechts gebruik mogen maken van de bedongen erfdienstbaarheden om voor zover nodig vanuit hun erven langs de kortste weg de openbare straatweg te kunnen bereiken en omgekeerd. Gelet op de opbouw en gedetailleerde inhoud van de akte, waarbij diverse erfdienstbaarheden zijn gevestigd, op onderdelen sprake is van meerdere erfdienstbaarheden ten behoeve van dezelfde percelen en de onderlinge verhouding tussen die erfdienstbaarheden wat betreft de uitoefening ervan door de eigenaren van de heersende erven is geregeld, kan naar het oordeel van de rechtbank niet worden geconcludeerd dat uit de akte voortvloeit dat de akte mede het recht van gebruik van de [straat] ten behoeve van de aangrenzende erven omvat. Voor deze conclusie bestaat naar het oordeel van de rechtbank temeer reden nu (zoals door Staatsbosbeheer onweersproken gesteld) vaststaat dat pachters van Staatsbosbeheer die eigenaar zijn van naast die gepachte percelen gelegen percelen in de Duivenvoordse en Veenzijdse polders beschikken over een eigen uitweg naar de openbare weg.

De rechtbank ziet evenmin aanknopingspunten voor de conclusie dat uit de functie van het heersend erf het feitelijk gebruik van de [straat] over het dienend erf ten behoeve van de aangrenzende percelen voortvloeit. Alle percelen in de betreffende polders zijn van oudsher in gebruik geweest als landbouwgrond. Uit niets blijkt dat de aard en inrichting van het heersend erf noopt tot het gebruik van de [straat] om de aangrenzende percelen (via het heersend erf) te bereiken.

Het voorgaande betekent dat Staatsbosbeheer slechts gerechtigd is tot het gebruik van de [straat] over het dienend erf om het heersend erf te bereiken. Nu de akte uitsluitsel geeft over de inhoud van de erfdienstbaarheid, komt de rechtbank niet toe aan beantwoording van de vraag of de plaatselijke gewoonte meebrengt dat Staatsbosbeheer gerechtigd is tot het gebruik van de [straat] om over het dienend erf (via het heersend erf) de aangrenzende percelen te bereiken. De mate waarin Staatsbosbeheer de [straat] feitelijk gebruikt om de aangrenzende percelen te bereiken (volgens Staatsbosbeheer beperkt vanwege de omstandigheid dat sommige pachters een eigen uitweg hebben en andere pachters de weg van [Y] gebruiken), doet voorts in dit verband niet ter zake.

Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat het feitelijk gebruik van de erfdienstbaarheid door Staatsbosbeheer om over het dienend erf (via het heersend erf) de aangrenzende percelen te bereiken zonder recht of titel plaatsvindt. In zoverre is de wijze van uitoefening van de erfdienstbaarheid door Staatsbosbeheer onrechtmatig.

Voor zover de stelling van [A] c.s. dat sprake is van een onredelijke verzwaring van de erfdienstbaarheid (waarover hierna in rov. 4.16 meer) mede in die zin moet worden begrepen dat het feitelijk gebruik van de erfdienstbaarheid ook om andere redenen dan vanwege het gebruik van de [straat] over de percelen van [A] c.s. om de aangrenzende percelen te bereiken onrechtmatig is, faalt deze stelling. Niet in geschil is dat het Staatsbosbeheer vrijstaat het heersend erf (mede) te beheren als natuurgebied en met het oog op dit beheer de erfdienstbaarheid uit te oefenen. Het verweer van Staatsbosbeheer dat de akte geen beperkende voorwaarden bevat ten aanzien van de wijze van uitoefening van de erfdienstbaarheid is niet door [A] c.s. weersproken. Gelet hierop moet er naar het oordeel van de rechtbank van worden uitgegaan dat Staatsbosbeheer niet beperkt is in de frequentie waarin en tijdstippen waarop hij de [straat] gebruikt om het heersend erf te bereiken, noch in de aard van de vervoersmiddelen die hij in dit verband gebruikt. Voorts kan er naar het oordeel van de rechtbank, gelet op de betwisting van Staatsbosbeheer van de op dit punt door [A] c.s. gestelde feiten, niet van worden uitgegaan dat de grote schuur die zich bevindt op het heersend erf door Staatsbosbeheer niet alleen wordt gebruikt in verband met het beheer van het heersend erf als natuurgebied, maar als expeditiepunt voor de exploitatie van de gehele regio. Evenmin kan er gelet hierop van worden uitgegaan dat ten opzichte van 1905 sprake is van een bestemmingswijziging van het gebied, in die zin dat de [straat] thans (mede) loopt door een woongebied en niet (volledig) door een gebied met een agrarische bestemming. Zelfs indien echter de door [A] c.s. gestelde feiten als vaststaand worden aangenomen, dan hebben [A] c.s. onvoldoende feiten gesteld om de conclusie te rechtvaardigen dat de akte, dan wel de plaatselijke gewoonte in de weg staat aan het gebruik van de erfdienstbaarheid ten behoeve van een zodanige exploitatie en (mede) door een gebied met een woonbestemming. Ten slotte overweegt de rechtbank dat weliswaar vaststaat dat Staatsbosbeheer het voornemen heeft om een kapschuur te bouwen op de op bijlage 1 bij het proces-verbaal geduide locatie, echter dat niet is gesteld of gebleken dat hij daartoe reeds de vereiste vergunningen heeft verkregen. [A] c.s. hebben in ieder geval onvoldoende feiten gesteld waaruit volgt dat de bouw van deze kapschuur een onrechtmatige wijze van uitoefening van de erfdienstbaarheid zou meebrengen. Hetzelfde geldt voor de - betwiste - stelling van [A] c.s. dat Staatsbosbeheer voornemens is de Duivenvoordse en Veenzijdse polders geheel als recreatiegebied te gaan exploiteren. Niet kan dan ook worden geconcludeerd dat thans, los van hetgeen hiervoor in rov. 4.13. is overwogen, sprake is van een onrechtmatige wijze van uitoefening van de erfdienstbaarheid door Staatsbosbeheer.

Hiervoor is reeds aan de hand van het bepaalde in de artikelen 5:73 en 5:74 BW beoordeeld of en in hoeverre de wijze van uitoefening van de erfdienstbaarheid door Staatsbosbeheer onrechtmatig is, in welk verband mede de door [A] c.s. gestelde intensivering van het feitelijk gebruik van de erfdienstbaarheid is besproken. De rechtbank stelt naar aanleiding van de stelling van [A] c.s. dat sprake is van een onredelijke verzwaring van de erfdienstbaarheid verder vast dat zij aan hun vorderingen niet (kenbaar) ten grondslag hebben gelegd dat sprake is van onvoorziene omstandigheden en geen vordering tot wijziging van de erfdienstbaarheid hebben ingediend. Hierop stuiten de vorderingen van [A] c.s. voor zover zij (overigens) zijn gebaseerd op de stelling dat sprake is van een onredelijke verzwaring van de erfdienstbaarheid af.


Plaatsing (derde) hek

4.18. De rechtbank stelt voorop dat [A] c.s. als eigenaren op grond van het bepaalde in artikel 5:48 BW bevoegd zijn tot afsluiting van hun erven en dat deze bevoegdheid ook bestaat ingeval die erven belast zijn met een erfdienstbaarheid (HR 23 juni 2006, NJ 2006, 352). Een en ander laat onverlet dat wanneer [A] c.s. gebruik maken van die bevoegdheid, zij ervoor dienen te zorgen dat Staatsbosbeheer als eigenaar van het heersend erf onbelemmerde toegang behoudt tot het dienend erf om de erfdienstbaarheid uit te oefenen. Vaststaat dat op de [straat] thans, met instemming van Staatsbosbeheer, twee hekken zijn geplaatst. Die hekken moeten worden opengedaan en weer gesloten om de weg te vervolgen. De rechtbank is met Staatsbosbeheer van oordeel dat [A] c.s. geen, althans onvoldoende feiten hebben gesteld die nopen tot de conclusie dat zij een gerechtvaardigd belang hebben bij plaatsing van een derde hek op de op productie 8 bij de dagvaarding aangegeven plaats, in aanmerking genomen de belemmeringen die Staatsbosbeheer ondervindt van de twee reeds geplaatste hekken. De plaatsing van een extra hek zou immers betekenen dat er om het heersend erf via de [straat] te kunnen bereiken - naast de huidige vier keer - tweemaal extra tijdens een enkele rit over de [straat] moet worden uitgestapt om een hek te openen en te sluiten. Hierdoor wordt Staatsbosbeheer onredelijk in de uitoefening van zijn erfdienstbaarheid beperkt.

De rechtbank is (zie hiervoor in rov. 4.13) van oordeel dat het feitelijk gebruik van de erfdienstbaarheid door Staatsbosbeheer om over het dienend erf (via het heersend erf) de aangrenzende percelen te bereiken zonder recht of titel plaatsvindt en acht in zoverre de wijze van uitoefening van de erfdienstbaarheid door Staatsbosbeheer onrechtmatig. Of dit oordeel leidt tot toewijzing van de vorderingen van [A] c.s. zoals hiervoor weergegeven in rov. 3.1. achter I en II is afhankelijk van de beoordeling van de rechtbank van de vorderingen van Staatsbosbeheer in reconventie. Toewijzing van de vordering van Staatsbosbeheer in reconventie om de [straat] als noodweg aan te wijzen, zou immers nopen tot afwijzing van de genoemde vorderingen van [A] c.s. in conventie, aangezien alsdan van onrechtmatig gebruik van de [straat] geen sprake (meer) zou zijn. De rechtbank zal hierna de vorderingen van Staatsbosbeheer in reconventie beoordelen.

De vordering van [A] c.s., hiervoor weergegeven in rov. 3.1. achter III, zal worden afgewezen om de volgende redenen. Blijkens het hiervoor overwogene is de wijze van uitoefening van de erfdienstbaarheid door Staatsbosbeheer, anders dan voor zover de [straat] feitelijk door hem wordt gebruikt om de aangrenzende percelen te bereiken, niet onrechtmatig. Voor zover de vordering hier betrekking op heeft, moet zij reeds hierom worden afgewezen. Voor zover de vordering mede betrekking heeft op het gebruik van de [straat] om de aangrenzende percelen te bereiken, is naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende concreet en met het oog op executie objectief bepaalbaar hetgeen als “strikt noodzakelijk voor het gebruik van het heersend erf” moet worden beschouwd. Daarom moet de vordering eveneens worden afgewezen.

De vordering van [A] c.s., zoals hiervoor in rov. 3.1. achter IV weergegeven, zal gelet op hetgeen hiervoor in rov. 4.18 is overwogen worden afgewezen.

Gelet op hetgeen hierna in reconventie nog aan de orde zal komen, zal hetgeen hiervoor in conventie is beslist, niet in het dictum van dit vonnis worden opgenomen en zullen alle overige beslissingen worden aangehouden.

Staatsbosbeheer heeft gesteld dat de openbare weg vanaf de aangrenzende percelen niet anders dan via de [straat] kan/kon worden bereikt. [A] c.s. betwisten die stelling onder verwijzing naar artikel 24 sub f) van de akte, naar welke bepaling ook in artikel 24 sub g) en h) van de akte wordt verwezen (zie rov. 2.8.). Volgens [A] c.s. moet het er voor worden gehouden dat bij de akte erfdienstbaarheden zijn gevestigd zodanig dat ten aanzien van alle percelen die zijn gelegen in de Duivenvoordse en Veenzijdse polders een uitweg tot de openbare weg verzekerd is. Van ingesloten percelen in de zin van artikel 5:57 BW is volgens [A] c.s. geen sprake. De in artikel 24 sub f) van de akte bepaalde uitweg is ingetekend op de als productie 7 bij de conclusie van antwoord in reconventie gevoegde kaart alsook op bijlage 3 bij het proces-verbaal van comparitie. Ter comparitie heeft Staatsbosbeheer gesteld dat de door [A] c.s. bedoelde (tweede) uitweg (vanaf de percelen van Staatsbosbeheer) deels verhard en deels onverhard is, dat de weg stopt bij de Veenwatering waarna je in het grasland komt en dat er geen brug is over de Veenwatering. De door Staatsbosbeheer gestelde huidige feitelijke toestand van het terrein is onweersproken gebleven. [A] c.s. hebben betoogd dat het een keuze van Staatsbosbeheer is om de betreffende uitweg niet te gebruiken.

Blijkens het bepaalde in artikel 24 f) van de akte is een erfdienstbaarheid gevestigd onder meer ten behoeve van “al [niet duidelijk leesbaar] de gemeente Veur gelegen percelen” en, zoals hiervoor reeds overwogen, ten laste van percelen die geen eigendom zijn van [A] c.s.. Staatsbosbeheer heeft ter onderbouwing van zijn vordering geen informatie overgelegd waaruit de huidige kadastrale indeling en nummering van zijn percelen blijkt en in ieder geval niet van de (alle) aangrenzende percelen, noch informatie waaruit blijkt tot welke in de akte genoemde Nommers de aangrenzende percelen hebben behoord. De aangrenzende percelen zijn gedeeltelijk in de gemeente Veur en gedeeltelijk in de gemeente [woonplaats] gelegen. Voor zover de aangrenzende percelen in de gemeente Veur zijn gelegen, moet worden geconcludeerd dat bij de akte in ieder geval ten behoeve van die percelen een erfdienstbaarheid is gevestigd. Op basis van de beschikbare informatie kan de rechtbank niet beoordelen of ten behoeve van de in de gemeente [woonplaats] gelegen aangrenzende percelen in de akte erfdienstbaarheden zijn gevestigd op grond waarvan de betreffende percelen een uitweg hebben tot de openbare weg. Het ligt naar het oordeel van de rechtbank op de weg van Staatsbosbeheer, die moet stellen en, gelet op de betwisting van [A] c.s., bewijzen dat hij wat betreft de aangrenzende percelen geen behoorlijke toegang heeft tot de openbare weg, de betreffende informatie in het geding te brengen. De rechtbank zal Staatsbosbeheer bevelen de betreffende informatie over te leggen zoals hierna in het dictum verwoord.

Ook indien wordt aangenomen dat ten aanzien van alle aangrenzende percelen een of meer erfdienstbaarheden zijn gevestigd, staat die omstandigheid niet zonder meer in de weg aan toewijzing van de vordering van Staatsbosbeheer. Maatgevend voor de aanwijzing van een noodweg op grond van artikel 5:57 BW is immers of de aangrenzende percelen geen behoorlijke toegang tot een openbare weg hebben. Daarbij merkt de rechtbank op dat indien en voor zover een behoorlijke toegang door toedoen van Staatsbosbeheer of een van haar rechtsvoorgangers niet langer kan worden gebruikt, terwijl deze wel kan worden hersteld, naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende is voor de aanwijzing van een noodweg.


4.31. Teneinde te beoordelen of Staatsbosbeheer als eigenaar van de aangrenzende percelen een behoorlijke toegang tot een openbare weg ontbreekt, zal de rechtbank een comparitie ter plaatse in aanwezigheid van een deskundige gelasten zoals in het dictum verwoord. De rechtbank hecht aan aanwezigheid van een vertegenwoordiger van het kadaster die op de hoogte is van de erfdienstbaarheden die in de gemeente [woonplaats] en de gemeente Veur zijn gevestigd (voor zover voor deze zaak relevant) en zal daartoe een deskundige benoemen die de rechtbank, mede aan de hand van de door Staatsbosbeheer verstrekte informatie, ter plaatse kan voorlichten. De rechtbank stelt partijen in de gelegenheid zich uit te laten over de persoon van de deskundige, waarbij zij ervan uitgaat dat partijen in overleg treden teneinde gezamenlijk één deskundige op te geven, en de aan de deskundige te stellen vragen. De betreffende comparitie zal tevens worden gebruikt om, opnieuw, een minnelijke regeling tussen partijen te beproeven. De kosten van de te benoemen deskundige zijn op grond van het bepaalde in artikel 195 Rv - voorlopig - voor rekening van Staatsbosbeheer.

Het vervolg van de procedure is afhankelijk van de uitkomst van voormelde beoordeling. Indien de rechtbank tot het oordeel komt dat een behoorlijke toegang ontbreekt, dienen, zoals [A] c.s. terecht betogen, alle eigenaren over wier percelen eisende partij de noodweg wenst te doen lopen in rechte te worden betrokken om te komen tot een verantwoorde afweging van de belangen van de bij de aanwijzing betrokken erven (5:57 lid 1 en 3 BW). Vaststaat dat de door Staatsbosbeheer gewenste noodweg niet alleen loopt over de percelen van [A] c.s., maar ook over percelen van derden. Op grond van het bepaalde in artikel 118 Rv is de rechtbank bevoegd om Staatsbosbeheer de gelegenheid te bieden de betreffende derden in het geding op te roepen, hetgeen de rechtbank zal doen indien zij tot het oordeel komt dat een behoorlijke toegang ontbreekt. Indien de rechtbank de stelling van Staatsbosbeheer dat een behoorlijke toegang ontbreekt, verwerpt, zal de rechtbank een eindvonnis wijzen.

Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat de vorderingen van Staatsbosbeheer zoals hiervoor achter 3.4 achter I tot en met III weergegeven voor afwijzing gereed liggen. In afwachting van de door Staatsbosbeheer te verstrekken informatie en de comparitie ter plaatse zullen de beslissingen ten aanzien van deze vorderingen niet in het dictum van dit vonnis worden opgenomen en zullen alle overige beslissingen worden aangehouden.