Uitspraken

De officier van justitie heeft gevorderd aan de verdachte een gevangenisstraf voor de duur van acht jaren op te leggen. De officier van justitie heeft in dit kader aangevoerd dat de verdachte kampt met een hardnekkige harddrugsverslaving en met ernstige schuldenproblematiek die evenmin zomaar op te lossen is, ook niet met hulp van de gemeente Zoetermeer. Omdat de verdachte niet heeft meegewerkt aan de totstandkoming van voorlichtings- en adviesrapporten door de gedragsdeskundigen is er geen enkel inzicht in mogelijke onderliggende problematiek en is er evenmin een behandelperspectief. De verdachte heeft uit puur winstbejag op koele, berekenende drie ernstige en ingrijpende misdrijven gepleegd zonder rekening te houden met de gevolgen voor zijn slachtoffers. Hoewel de officier van justitie er niet voor vreest dat de verdachte op korte termijn zal overgaan tot het plegen van fysiek geweld, ligt het risico op escalatie wel op de loer. De verdachte heeft immers tegen de politie gezegd dat hij het een volgende keer anders en slimmer aan moet pakken. Als de verdachte vrij komt, moet er dus ernstig voor worden gevreesd dat verdachte opnieuw, maar dan ernstigere, strafbare feiten zal plegen. Zo lang verdachte niet bereid is serieus aan zijn problematiek te werken en daarbij adequate hulp te aanvaarden, moet de samenleving tegen hem worden beschermd door hem op te sluiten. Met een gevangenisstraf van vier jaar, die in verhouding zou staan tot de ernst van de feiten, kan het door verdachte uitgesproken ernstige gevaar van herhaling onvoldoende worden afgewend, zodat een gevangenisstraf van een buitenproportionele duur in dit geval passend is, aldus de officier van justitie.

De raadsman heeft zich op het standpunt gesteld dat de eis van de officier van justitie buitenproportioneel is en dat de door de officier genoemde omstandigheden de hoogte van deze straf niet rechtvaardigen. De verdachte heeft ter terechtzitting toegelicht dat zijn opmerking bij de politie dat hij het een volgende keer anders en slimmer zou moeten aanpakken, moet worden geplaatst in de dynamiek van een politieverhoor. Het was niet meer dan “stoerdoenerij” en mag niet worden opgevat als een concreet voornemen. De raadsman acht een gevangenisstraf voor de duur van 4 jaren reëel. Een gedeelte van deze straf zou bovendien als voorwaardelijke straf kunnen worden opgelegd, zodat de verdachte een stok achter de deur heeft om niet opnieuw de fout in te gaan.

Na te melden straf is in overeenstemming met de ernst van de gepleegde feiten, de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en gegrond op de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de verdachte, zoals daarvan tijdens het onderzoek ter terechtzitting is gebleken. De rechtbank neemt hierbij in het bijzonder het volgende in aanmerking.

De ernst van de feiten

De verdachte heeft zich binnen een kort tijdsbestek van zeven dagen schuldig gemaakt aan drie overvallen op drogisterijen in Den Haag. Bij twee van deze overvallen heeft de verdachte onder dreiging van een mes de aanwezige medewerker gedwongen tot het openen van de kassalade zodat de verdachte daar geld uit kon wegnemen.

De verdachte heeft met zijn handelen alleen aan zijn eigen geldelijk gewin gedacht en niet aan de emotionele en psychische gevolgen voor de slachtoffers en de overige personen die hiervan ongewild getuige zijn geweest. Uit de verklaringen in het dossier en de schriftelijke slachtofferverklaring van [slachtoffer 3] blijkt dat de verdachte de slachtoffers en bezoekers van de drogisterijen angst heeft aangejaagd. [slachtoffer 3] heeft in de maanden na de overval last gehad van slaapproblemen en nachtmerries en zij blijft last houden van schrikmomenten als zij iemand met een grote bril of capuchon ziet. Het is een feit van algemene bekendheid dat slachtoffers van dergelijke delicten nog gedurende langere tijd lichamelijke en/of psychische gevolgen van het gebeurde kunnen ondervinden, zeker indien de overval plaatsvindt in een omgeving waarin een slachtoffer dagelijks moet terugkeren (de werkomgeving). Bovendien maakt een gewapende overval een ernstige inbreuk op de rechtsorde en kunnen de gevoelens van angst en onveiligheid in de samenleving hierdoor toenemen. De rechtbank rekent dit de verdachte zwaar aan. De ernst van deze feiten maakt dat in beginsel – en behoudens bijzondere persoonlijke omstandigheden - geen andere modaliteit dan een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van aanzienlijke duur passend is te achten.

Documentatie

Blijkens een de verdachte betreffend uittreksel uit de Justitiële Documentatie d.d. 3 april 2015, is hij talloze keren eerder met politie en justitie in aanraking gekomen ter zake van strafbare feiten. De verdachte is overwegend veroordeeld voor vermogensdelicten en hij kreeg vanwege het voortdurende delictgedrag in 2008 de ISD-maatregel opgelegd. Op 3 juli 2013 is de verdachte voor winkeldiefstal veroordeeld tot een deels voorwaardelijke werkstraf met een proeftijd van twee jaren, welke proeftijd loopt tot 16 juli 2016. Deze eerdere veroordeling en de omstandigheid dat de verdachte ten tijde van het plegen van de onderhavige feiten in een proeftijd liep, hebben hem er kennelijk niet van weerhouden om de bewezenverklaarde feiten te plegen.

Persoon van de verdachte

De rechtbank heeft met betrekking tot de persoon van de verdachte kennisgenomen van de volgende stukken:

De rechtbank constateert dat door Van der Hoorn en de Groot geen psychiatrisch en psychologisch onderzoek kon worden verricht omdat de verdachte heeft geweigerd zijn medewerking daaraan te verlenen. Door de psycholoog wordt er evenwel melding van gemaakt dat er al jarenlang sprake is van afhankelijkheid van heroïne, waarvoor de verdachte onder behandeling staat. Beide rapporteurs hebben geadviseerd nader klinisch onderzoek naar de geestesgesteldheid van de verdachte in het PBC te doen verrichten.

Op 5 oktober 2015 heeft de rechtbank op grond van artikel 317 van het Wetboek van Strafvordering bevolen dat de verdachte ter observatie in het PBC wordt opgenomen.

De verdachte is vervolgens van 30 december 2015 tot 5 februari 2016 in het PBC opgenomen geweest en onderzocht door onder meer B.H. Boer (klinisch psycholoog) en G.H. van den Bosch (psychiater).

De verdachte heeft geweigerd zijn medewerking te verlenen aan de totstandkoming van het PBC-rapport. De rapporteurs hebben niet kunnen onderzoeken of aan het chronisch disfunctioneren van de verdachte op vele levensgebieden, naast afhankelijkheid van meerdere middelen, persoonlijkheidsproblematiek ten grondslag ligt. Op basis van alle beschikbare informatie kan afhankelijkheid van meerdere middelen (opiaten, cocaïne en cannabis), gedwongen in remissie, worden vastgesteld, welke ook aanwezig was ten tijde van het tenlastegelegde. Wegens onvoldoende onderzoek wordt een diagnose ten aanzien van de persoonlijkheid op as II uitgesteld. Wel wordt opgemerkt dat over langdurige harddrugsverslaving en hieraan gerelateerde delictpatronen in zijn algemeenheid bekend is dat het recidiverisico verhoogd is. Wegens gebrek aan inzicht in de persoonlijkheid van de verdachte, is het niet mogelijk om de samenhang tussen zijn delict gedrag, zijn verslaving en persoonlijkheid voldoende in kaart te brengen. Zodoende kan er geen onderbouwde uitspraak worden gedaan over door psychopathologie bepaalde risicofactoren en eventuele doorwerking in de tenlastegelegde feiten. De rapporteurs onthouden zich van een advies ten aanzien van de mate van toerekeningsvatbaarheid en een eventueel op te leggen straf en/of maatregel. De rechtbank kan gelet hierop niet vaststellen dat de verdachte ten tijde van de gepleegde feiten leed aan een ziekelijke stoornis dan wel een gebrekkig ontwikkeling van zijn geestvermogens.

Voornoemde rapportages bieden daarvoor te weinig houvast en ook uit de overige inhoud van het dossier kan dit niet worden afgeleid. Nu aldus niet anders is gebleken concludeert de rechtbank dat het bewezenverklaarde aan de verdachte kan worden toegerekend.

Naar aanleiding van het onderzoek door het PBC heeft Palier een aanvullend reclasseringsadvies opgemaakt, gedateerd 29 februari 2016. De verdachte heeft zijn medewerking aan dit onderzoek geweigerd. De reclassering concludeert dat sprake is van jarenlange middelenafhankelijkheid en acht gelet hierop een stevig justitieel kader met intensieve begeleiding behandeling in een klinische setting wenselijk, teneinde de kans op recidive te verminderen.

Ter terechtzitting heeft de verdachte verklaard dat hij niet bereid is om mee te werken aan verdere onderzoeken. Hij ziet, behoudens schuldhulpverlening, geen enkele meerwaarde in een behandeling of intensieve begeleiding.

Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat aannemelijk is dat de verdachte, ter vermindering van de kans op recidive, intensieve begeleiding en behandeling behoeft. Nu de verdachte heeft geweigerd mee te werken aan het onderzoek in het Pieter Baan Centrum, heeft hij echter de mogelijkheid tot een gedwongen behandeling – vooralsnog – uitgesloten. De rechtbank acht het zorgelijk dat verdachte weinig inzicht in de ernst van de feiten en zijn situatie vertoont. Hij is niet gemotiveerd zich te laten begeleiden en behandelen, omdat hij daarvan geen verbetering verwacht. Behandeling in een vrijwillig kader lijkt dan ook uitgesloten. Bovendien valt bij deze stand van zaken ook geen vermindering van de kans op recidive te verwachten indien die behandeling als voorwaarde aan een voorwaardelijk op te leggen strafdeel zou worden verbonden.

De rechtbank concludeert dat, gelet op het voorgaande, geen andere strafmodaliteit dan een onvoorwaardelijke gevangenisstraf passend is te achten. Anders dan de officier van justitie ziet de rechtbank geen aanleiding om, gelet op de houding en de verklaringen van de verdachte - ook die tegenover de politie dat hij het een volgende keer anders en slimmer moet aanpakken - een zodanig groter gevaar voor ernstige geweldsmisdrijven aanwezig te achten dat een buitenproportioneel hoge gevangenisstraf noodzakelijk is om dat gevaar af te wenden. Zonder nadere onderbouwing door gedragsdeskundigen en gelet op de toelichting van verdachte ter zitting kan immers niet worden vastgesteld of en zo ja, in welke mate de kans op geweldsrecidive hierdoor zodanig is verhoogd dat vanuit het oogpunt van speciale preventie een disproportioneel hoge strafoplegging zou zijn gerechtvaardigd.

De rechtbank zal daarom voor wat betreft de duur van de straf aansluiting zoeken bij de LOVS oriëntatiepunten en bij de straffen die in soortgelijke gevallen worden opgelegd. Het recidiverisico, dat uit het strafblad van verdachte en uit hetgeen de gedragsdeskundigen over hem hebben gerapporteerd kan worden gedestilleerd is hierin, naar het oordeel van de rechtbank, in voldoende mate verdisconteerd.

Gelet op al hetgeen hierboven is overwogen zal de rechtbank de verdachte een gevangenisstraf opleggen van vijf jaren, met aftrek van de tijd die hij reeds in voorarrest heeft doorgebracht, zijnde een straf van kortere duur dan de officier van justitie heeft gevorderd.

De officier van justitie heeft met betrekking tot de vorderingen van de benadeelde partijen geconcludeerd tot:

De verdediging heeft verzocht:

[naam] t.a.v. [benadeelde]

De rechtbank is van oordeel dat door de benadeelde partij voldoende is onderbouwd dat schade is geleden. Uit het onderzoek ter terechtzitting is voorts vast komen te staan dat de benadeelde partij schade heeft geleden als rechtstreeks gevolg van het onder 1 bewezenverklaarde feit. Gelet op het verweer van de raadsman zal de rechtbank aansluiting zoeken bij de bewezenverklaring en de hoogte van de schade begroten op € 250,-. Voor het overige deel van de vordering zal de rechtbank de benadeelde partij niet-ontvankelijk verklaren. De benadeelde partij kan dit deel van de vordering slechts bij de burgerlijke rechter aanbrengen.

De rechtbank zal derhalve de vordering toewijzen tot een bedrag van € 250,-.

Dit brengt mee, dat de verdachte dient te worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partij tot aan deze uitspraak in verband met haar vordering heeft gemaakt, welke kosten de rechtbank tot op heden begroot op nihil, en de kosten die de benadeelde partij ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog moet maken.

Nu verdachte jegens de benadeelde partij naar burgerlijk recht aansprakelijk is voor de schade die door het onder 1 bewezenverklaarde strafbare feit is toegebracht en verdachte voor dit feit zal worden veroordeeld, zal de rechtbank aan verdachte de verplichting opleggen tot betaling aan de Staat van een bedrag groot € 250,- ten behoeve van de benadeelde partij [naam] t.a.v. [benadeelde]

[naam]

De rechtbank zal de vordering niet-ontvankelijk verklaren voor zover de vordering betrekking heeft op de post “omzetderving dag sluiting 1 april na overval”. Het is onduidelijk of de gevorderde schade daadwerkelijk ziet op omzetderving (zoals in de post beschreven) of dat deze post ziet op de kosten die zijn gemaakt ten behoeve van het personeel (zoals uit de overige omschrijving van de vordering en de bijlagen zou kunnen worden opgemaakt). De rechtbank is met de raadsman van oordeel dat opheldering van de vordering een onevenredige belasting van het strafgeding oplevert. De benadeelde partij kan dit deel van de vordering slechts bij de burgerlijke rechter aanbrengen.

De vordering, voor zover deze betrekking heeft op de post “uit kassa ontvreemd geld” is voldoende onderbouwd door de benadeelde partij. Uit het onderzoek ter terechtzitting is vast komen te staan dat de benadeelde partij schade heeft geleden als rechtstreeks gevolg van het onder 3 bewezenverklaarde feit.

De rechtbank zal derhalve de vordering toewijzen tot een bedrag van € 120,-.

Dit brengt mee, dat de verdachte dient te worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partij tot aan deze uitspraak in verband met haar vordering heeft gemaakt, welke kosten de rechtbank tot op heden begroot op nihil, en de kosten die de benadeelde partij ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog moet maken.

Nu de verdachte jegens de benadeelde partij naar burgerlijk recht aansprakelijk is voor de schade die door het onder 3 bewezenverklaarde strafbare feit is toegebracht en de verdachte voor dit feit zal worden veroordeeld, zal de rechtbank aan de verdachte de verplichting opleggen tot betaling aan de Staat van een bedrag, groot € 120,- ten behoeve van de benadeelde partij [naam]

[slachtoffer 3]

Met de raadsman is de rechtbank van oordeel dat de benadeelde partij geen lichamelijk letsel heeft geleden en dat bij haar geen psychische beschadiging is vastgesteld. De rechtbank is van oordeel dat de benadeelde partij desalniettemin voldoende heeft onderbouwd dat schade is geleden. Het bestaan van schade is door de verdediging ook niet weersproken. Uit het onderzoek ter terechtzitting is voorts vast komen te staan dat de benadeelde deze partij schade heeft geleden als rechtstreeks gevolg van het onder 3 bewezenverklaarde feit. De rechtbank acht als vergoeding ter zake van immateriële schade een bedrag van € 400,- naar billijkheid toewijsbaar.

De rechtbank zal derhalve de vordering toewijzen tot een bedrag van € 400,- en afwijzen voor het overige.

De rechtbank zal voorts de gevorderde wettelijke rente over dit bedrag toewijzen vanaf
1 april 2015, nu vast is komen te staan dat de schade met ingang van deze datum is ontstaan.

Dit brengt mee, dat de verdachte dient te worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partij tot aan deze uitspraak in verband met haar vordering heeft gemaakt, welke kosten de rechtbank tot op heden begroot op nihil, en de kosten die de benadeelde partij ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog moet maken.

Nu verdachte jegens het slachtoffer naar burgerlijk recht aansprakelijk is voor de schade die door het onder 3 bewezenverklaarde strafbare feit is toegebracht en verdachte voor dit feit zal worden veroordeeld, zal de rechtbank aan verdachte de verplichting opleggen tot betaling aan de Staat van een bedrag groot € 400,- vermeerderd met de gevorderde wettelijke rente daarover vanaf 1 april 2015 tot aan de dag waarop deze vordering is voldaan, ten behoeve van het slachtoffer genaamd [slachtoffer 3] .