Uitspraken

De rechtbank stelt voorop dat zij ambtshalve dient vast te stellen of zij al dan niet internationaal bevoegd is van vorderingen jegens een partij kennis te nemen, ongeacht de rechtsgronden die partijen voor de bevoegdheid aandragen. Dit betekent dat de rechtbank voorbijgaat aan het verweer van [gedaagde sub 5] dat de door Hennessy c.s. na dagvaarding ingeroepen grondslag van artikel 7 EEX II-Vo te laat is gedaan.

De vorderingen jegens [gedaagde sub 5] in de hoofdzaak en de daaraan ten grondslag liggende stellingen kunnen als volgt worden gecategoriseerd. Naar de rechtbank begrijpt heeft [gedaagde sub 5] volgens Hennessy c.s.:

1. onrechtmatig jegens Hennessy c.s. gehandeld door te bewerkstelligen, althans niet te voorkomen dat de in Nederland gevestigde Loendersloot-vennootschappen inbreuk maken en/of hebben gemaakt op Uniemerken (dan wel internationale merkregistraties met gelding in de EU) van Hennessy c.s. (de vorderingen in de dagvaarding onder I. en V.);

2. onrechtmatig jegens Hennessy c.s. gehandeld door te bewerkstelligen, althans niet te voorkomen dat de Loendersloot-vennootschappen inbreuk maken en/of hebben gemaakt op Beneluxmerken (dan wel internationale merkregistraties met gelding in de Benelux) van Hennessy c.s. (de vorderingen in de dagvaarding onder I. en V.);

3. onrechtmatig jegens Hennessy c.s. gehandeld door te bewerkstelligen, althans niet te voorkomen dat de Loendersloot-vennootschappen diensten verrichten of hebben verricht waarmee derden inbreuk (kunnen) maken of hebben gemaakt op de Hennessy-merken (de vorderingen in de dagvaarding onder III. en V.);

op grond waarvan hij als (feitelijk) bestuurder voor die handelingen aansprakelijk is, zowel in zijn hoedanigheid van bestuurder als rechtstreeks.

Voor zover Hennessy c.s. menen (zie dagvaarding onder 15.6) dat de bevoegdheid voor de handelingen beschreven in 4.2 onder (i) (mede) te baseren is op de bepalingen van de Uniemerkenverordening 20173, gaat de rechtbank daaraan voorbij. Het verwijt aan het adres van [gedaagde sub 5] betreft immers een zelfstandige onrechtmatige daad met betrekking tot inbreukmakende handelingen van de Loendersloot-vennootschappen. Artikel 124 UMVo 2017 is op die afgeleide handelingen niet van toepassing en daarvoor bestaat dan ook geen (exclusieve) bevoegdheid voor de rechtbanken voor het Uniemerk. Dit betekent dat op grond van artikel 122 UMVo 2017 moet worden teruggevallen op de bepalingen van de EEX II-Vo.

Nederland is niet de woonplaats van [gedaagde sub 5] , zodat de bevoegdheid ten aanzien van de tegen hem ingestelde vorderingen niet kan worden gegrond op het bepaalde in artikel 4 EEX II-Vo. Beoordeeld dient te worden of de bevoegdheid valt te ontlenen aan artikel 8 en/of artikel 7 EEX II-Vo, die beide zowel de internationale als de relatieve bevoegdheid regelen.

Op grond van artikel 8 aanhef en onder 1 EEX II-Vo kan bevoegdheid ten aanzien van de tegen [gedaagde sub 5] ingestelde vorderingen alleen worden aangenomen indien (1) deze rechtbank kan worden aangemerkt als het “gerecht van de woonplaats” van (één van) de medegedaagden van [gedaagde sub 5] en bovendien (2) sprake is van een zodanig nauwe band met de vorderingen tegen die medegedaagde(n) dat een goede rechtsbedeling vraagt om een gelijktijdige behandeling en berechting teneinde tegenstrijdige beslissingen te voorkomen. Nu het hier gaat om een uitzondering op de hoofdregel van artikel 4 EEX II-Vo geldt daarbij dat deze vereisten terughoudend dienen te worden uitgelegd4. Dit betekent onder meer dat het enkele feit dat zich divergerende uitspraken kunnen voordoen, onvoldoende is om te kunnen spreken van bedoelde nauwe band. Vereist is dat de divergentie zich kan voordoen in het kader van eenzelfde situatie, zowel feitelijk als rechtens, waarbij overigens niet is vereist dat de tegen de verschillende verweerders ingestelde vorderingen dezelfde rechtsgrond hebben. Bedoelde terughoudendheid bij de toepassing van artikel 8 brengt echter weer wel mee dat de vereiste nauwe band in het bijzonder dient te bestaan tussen de vordering die is ingesteld tegen de verweerder met woonplaats in het gebied van de aangezochte rechtbank en de vordering tegen de verweerder voor wie de bevoegdheid gebaseerd moet worden op deze bepaling.

Voor zover de tegen [gedaagde sub 5] ingestelde vorderingen zijn gegrond op de hiervoor in r.o. 4.2 onder (i) weergegeven grondslag is naar het oordeel van de rechtbank aan deze vereisten voldaan.

Daartoe geldt ten aanzien van het onder (1) bedoelde woonplaatsvereiste dat alle Loendersloot-vennootschappen in Nederland zijn gevestigd en dat tegen hen vorderingen zijn ingesteld die zijn gegrond op de Uniemerken van Hennessy c.s.. Op grond van artikel 124 en 125 UMVo 2017 in combinatie met artikel 3 van de Uitvoeringswet EG-Verordening inzake het Gemeenschapsmerk is deze rechtbank binnen Nederland als enige bevoegd van dergelijke vorderingen kennis te nemen. Zoals de rechtbank in een incidenteel vonnis in een met deze zaak vergelijkbare zaak (Bacardi/ B&S) reeds eerder heeft overwogen en beslist, heeft zij daarmee te gelden als het “gerecht van de woonplaats” van deze mede-gedaagden in de zin van artikel 8, aanhef en onder 1 EEX II-Vo.5

Voor wat betreft de daarnaast door artikel 8 vereiste nauwe band geldt dat de vorderingen tegen [gedaagde sub 5] en de medegedaagden weliswaar op verschillende juridische grondslagen berusten, maar dat dit niet wegneemt dat aansprakelijkheid van [gedaagde sub 5] niet aan de orde kan zijn als niet wordt vastgesteld dat de Loendersloot-vennootschappen de aan hen verweten inbreuken op de Uniemerken van Hennessy c.s. hebben gepleegd. Het verwijt dat Hennessy c.s. [gedaagde sub 5] maken, houdt immers in dat hij onrechtmatig heeft gehandeld door als (feitelijk) bestuurder te bewerkstelligen, althans niet te voorkomen dat deze vennootschappen inbreuk maakten op die merken. Zoals de rechtbank ook al heeft overwogen in de hiervoor genoemde zaak Bacardi/B&S is daarmee sprake van eenzelfde situatie, zowel feitelijk als juridisch.

Voor zover de vorderingen zijn gebaseerd op de in r.o. 4.2 onder (ii) en (iii) genoemde grondslagen kan daarentegen geen bevoegdheid op grond van artikel 8, aanhef en onder 1 EEX II-Vo worden aangenomen. Hier is immers geen inbreuk op Uniemerken aan de orde, zodat voor internationale bevoegdheid op grond van deze bepaling tenminste is vereist dat één of meer medegedaagden van [gedaagde sub 5] woonachtig of gevestigd zijn in het arrondissement Den Haag. Dit is voor wat betreft de Loendersloot-vennootschappen niet het geval. Dat de mede-gedaagden 9 en 10 dat wel zijn, kan Hennessy c.s. in dit verband niet baten, nu deze vennootschappen behoren tot de Van Caem-groep. [gedaagde sub 5] is hiervan geen (feitelijk) bestuurder, waarbij nog komt dat aan de leden van de Van Caem-groep wezenlijk andere inbreukmakende handelingen worden verweten. Voor zover de vestigingsplaats van leden van de Van Caem-groep al kunnen meetellen bij de invulling van het woonplaatsvereiste, is wat die medegedaagden betreft in elk geval niet voldaan aan de vereiste nauwe band.

In dit laatste ligt besloten dat de rechtbank, mede gelet op de vereiste terughoudende uitleg van artikel 8 EEX-Vo, geen ruimte ziet voor de door Hennessy c.s. voorgestane ruime interpretatie. Anders dan Hennessy c.s. kennelijk ook nog voorstaan, voorziet de EEX II-Vo naast artikel 8 ook niet in een algemene connexiteitsregel, waarmee via een soort ‘zwaan-kleef-aan-constructie’ bevoegdheid voor één vordering tegen één gedaagde leidt tot bevoegdheid voor alle vorderingen tegen alle gedaagden. Bevoegdheid tot kennisname van één deel van de vordering tegen één gedaagde leidt dan ook niet automatisch tot bevoegdheid tot kennisname van een ander deel tegen dezelfde gedaagde. Zie in dit verband ook artikel 5 EEX II-Vo en het arrest Kalfelis6.

Net als artikel 8 geeft artikel 7 EEX II-Vo een alternatieve bevoegdheid die verwijst naar het gerecht van een plaats (en niet van een land), en daarmee dus zowel de internationale als de relatieve bevoegdheid regelt. Voor toepassing van deze bepaling is vereist dat het schadebrengend handelen van [gedaagde sub 5] zich (mede) heeft voorgedaan in het arrondissement Den Haag. Dat is evenwel gesteld noch gebleken. De Loendersloot-vennootschappen zijn immers gevestigd in het arrondissement Zeeland-West-Brabant. Uit niets blijkt dat de aan [gedaagde sub 5] verweten handelingen (al dan niet in zijn hoedanigheid van bestuurder) zich (mede) hebben voorgedaan in het arrondissement Den Haag. Dat het handelen van andere gedaagden mogelijk mede in dit arrondissement heeft plaatsgevonden schept geen bevoegdheid ten aanzien van [gedaagde sub 5] .

Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat de rechtbank onbevoegd is kennis te nemen van de vorderingen jegens [gedaagde sub 5] , behoudens voor zover deze zijn gebaseerd op de grondslag dat hij, kort gezegd, inbreuk op de Uniemerken van Hennessy c.s. door Loendersloot c.s. heeft gefaciliteerd.

Voor zover de bevoegdheid voor de hoofdzaak ontbreekt, bestaat er anders dan Hennessy c.s. kennelijk menen, ook geen bevoegdheid tot kennisname van de ten aanzien van [gedaagde sub 5] gevorderde provisionele voorzieningen. Aangezien het gaat om een gebrek aan internationale bevoegdheid (rechtsmacht), kan de rechtbank ook niet overgegaan tot de subsidiair door Hennessy c.s. verzochte interne verwijzing.

De rechtbank ziet geen aanleiding om tussentijds hoger beroep toe te staan.

De rechtbank houdt de beslissing over de proceskosten aan totdat in de hoofdzaak zal worden beslist.