Uitspraken

[gedaagde] is gevestigd in Nederland. Voorzover de vorderingen zijn gegrond op de gestelde inbreuken op de Gemeenschapsmodelrechten is de rechtbank Den Haag daarmee op grond van de artikelen 80 lid 1 en 81 aanhef en onder a GModVo1 en artikel 3 Uitvoeringswet EG-verordening betreffende Gemeenschapsmodellen bij uitsluiting bevoegd daarvan kennis te nemen. Voor zover de vorderingen zijn gegrond op het ingeroepen auteursrecht, het gestelde onrechtmatig handelen en de gestelde overtredingen van het in het kortgedingvonnis van 14 augustus 2015 opgelegde verbod, volgt de bevoegdheid daarvan kennis te nemen uit de omstandigheid dat [gedaagde] is gevestigd binnen het arrondissement Den Haag. [gedaagde] heeft de bevoegdheid van deze rechtbank ook niet bestreden.

Eichholtz heeft haar vorderingen onder A en B van het petitum aldus ingekleed dat zij vastgesteld wenst te zien (i) dat de Asscher-tafels niet alleen worden beschermd door de Gemeenschapsmodelrechten, maar ook door het auteursrecht en (ii) dat [gedaagde] zowel met de Kimberly-tafels als met de Emerald-tafels inbreuk op deze rechten maakt. De rechtbank zal beide grondslagen dan ook beoordelen. Vooraf wordt daarbij het volgende overwogen.

[gedaagde] voert onder meer als verweer dat Eichholtz niet de ontwerper van de beide Asscher-tafels is en dat deze tafels in het licht van het hierna nader te bespreken ‘vormgevingserfgoed’ niet nieuw zijn en geen eigen karakter hebben. Voor zover zij daarmee de (rechtsgeldigheid van de) modelrechten van Eichholtz wil bestrijden, dienen deze verweren aanstonds te worden gepasseerd. Ingevolge artikel 85 lid 1 GModVo kan de rechtsgeldigheid van de modelrechten in een zaak als hier aan de orde immers alleen worden aangevochten door het instellen van een daartoe strekkende vordering in reconventie. Nu [gedaagde] een dergelijke vordering niet heeft ingesteld, dient de rechtbank in dit geding uit te gaan van de geldigheid van de beide modellen.

Voorzover [gedaagde] met haar stelling dat Eichholtz niet de ontwerper is, tevens heeft willen betwisten dat Eichholtz als ‘maker’ in de zin van de Auteurswet (en daarmee als auteursrechthebbende) van de beide Asscher-tafels kan worden aangemerkt, wordt dit als onvoldoende gemotiveerd verworpen. De overgelegde ontwerptekeningen vermelden als ontwerper de heer [A] , van wie onweersproken is komen vast te staan dat hij in loondienst is van Eichholtz. Los daarvan heeft Eichholtz de beide tafels in elk geval als van haar afkomstig openbaar gemaakt. Bij die stand van zaken lag het dan ook op de weg van [gedaagde] om gemotiveerd en specifiek aan te geven dat het ontwerp niettemin van een ander afkomstig was, dan wel dat de openbaarmaking door Eichholtz onrechtmatig is geweest. De enkele stelling dat Eichholtz volgens een ex-werknemer “nooit zelf ontwerpen maakt, maar altijd kopieert” en dat de datering van de ontwerptekeningen “niet geloofwaardig is” volstaat daartoe niet.

De rechtbank begrijpt het verweer van [gedaagde] dat de Asscher-tafels niet nieuw zijn en geen eigen karakter hebben aldus, dat daarmee tevens wordt betwist dat op deze tafels auteursrecht zou rusten omdat deze in het licht van het door [gedaagde] aangedragen ‘vormgevingserfgoed’ niet voldoen aan de auteursrechtelijk werktoets, dat wil zeggen dat zij geen eigen, oorspronkelijk karakter hebben en niet het persoonlijk stempel van de maker dragen.

De rechtbank overweegt dienaangaande als volgt.

[gedaagde] heeft in het kader van het ‘vormgevingserfgoed’ in de eerste plaats gewezen op de Asscher-cut als zodanig, die al bestaat sinds 1902 en sindsdien niet alleen wordt gebruikt als slijpvorm voor diamanten, maar ook in vele gebruiksvoorwerpen, waaronder meubels. Van deze ‘vele gebruiksvoorwerpen’ heeft [gedaagde] echter geen enkel voorbeeld bijgebracht. Wel heeft zij als productie 4 een aantal afbeeldingen van enkele tafels overgelegd. Deze voorbeelden dienen echter buiten beschouwing te blijven nu [gedaagde] tegenover de stellige betwisting door Eichholtz niets heeft gesteld waaruit zou kunnen blijken dat deze tafels reeds voor september 2014 waren geopenbaard. Zij heeft daarvan ook geen bewijs aangeboden.

Daarnaast heeft [gedaagde] gewezen op een tafel die één van haar medewerkers in februari 2014 heeft gezien bij de meubelzaak Beymen in Istanbul (verder: de ‘Beymen-tafel’) en de ‘Sultana-tafels’ van de firma Hamliton Conte in Parijs. Deze tafels zien er als volgt uit (de Beymen-tafel links en de Sultana-tafels rechts):

Mede afgezet tegen dit vormgevingserfgoed is de rechtbank van oordeel dat Eichholtz op de beide Asscher-tafels auteursrecht kan doen gelden. Weliswaar zijn de Beymen-tafel en de Sultana-tafels eveneens achthoekig, maar de zijdes van zowel het frame als het blad van deze tafels zijn in tegenstelling tot die van de Asscher-tafels alle gelijk. Bovendien hebben de Beymen-tafel en de Sultana-tafels ten opzichte van de Asscher-tafels meer horizontale verbindingen, waardoor, van opzij gezien, aan alle zijdes drie vlakken ontstaan, in plaats van twee vlakken bij de Asscher-tafels. Tot slot springt meteen in het oog dat de Beymen-tafel en de Asscher-tafels geen bodemplaat hebben. Dit alles bij elkaar maakt dat de Asscher-tafels een geheel andere ruimtelijke indruk wekken en zich duidelijk onderscheiden van het door [gedaagde] gepresenteerde ‘Umfeld’. Dit onderscheid is, zoals door Eichholtz ook voldoende uiteen is gezet, terug te voeren op meerdere creatieve keuzes tijdens het ontwerpproces. De Asscher-tafels hebben daarmee een eigen, oorspronkelijk karakter en dragen het persoonlijk stempel van de maker.

Aangenomen dat de modelrechten geldig zijn, heeft [gedaagde] zich ten aanzien van de vraag of beide Kimberly-tafels inbreuk maken op de modelrechten van Eichholtz gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank. Dit oordeel luidt als volgt.

Met de voorzieningenrechter is de rechtbank van oordeel dat de modellen van Eichholtz worden gekenmerkt door de combinatie van de volgende elementen:

1. Vormgeving op basis van de zogeheten Asscher-cut, een slijpvorm voor diamanten.

2. Een relatief kleine bodemplaat van een marmer- of steensoort;

3. Een relatief groot bovenblad van glas;

4. Een goud- of nikkelkleurig frame;

5. Een open (leeg) en licht karakter.

Al deze kenmerken keren terug in de Kimberly-tafels, die in feite een min of meer exacte kopie zijn van de beide modellen. De Kimberly-tafels zullen bij de relevante maatman, de geinformeerde gebruiker, dan ook geen andere algemene indruk wekken. Daarmee is de inbreuk gegeven.

Nu het hier gaat om een werk van toegepaste kunst dient de inbreukvraag te worden beantwoord aan de hand van het zogenoemde totaalindrukkencriterium. Onder toepassing van deze maatstaf is de rechtbank van oordeel dat in de beide Kimberly-tafels vrijwel alle auteursrechtelijk beschermde trekken van de Asscher-tafels zijn overgenomen, en wel zodanig dat de totaalindrukken van de tafels overeenkomen.

De mate van gelijkenis is bovendien van dien aard dat ook mag worden uitgegaan van de vereiste ontlening. Eichholtz heeft de Asscher-tafels immers reeds begin september 2014 geopenbaard op de M&O en [gedaagde] heeft niet weersproken dat zij vlak bij de stand van Eichholtz aanwezig was met een eigen stand en aldus meteen kennis heeft genomen van deze tafels. Weliswaar stelt [gedaagde] dat zij op dat moment in China al twaalf proefexemplaren van de beide Kimberly’s had besteld, maar zij heeft daarbij niet kunnen aangeven wanneer dat precies is gebeurd. Gedateerde tekeningen, opdrachten en/of instructies zijn niet overgelegd. Dat, zoals in de conclusie van antwoord besloten lijkt te liggen, de leverancier in China aan de slag is gegaan aan de hand van een foto van de Beymen-tafel is niet bepaald aannemelijk, nu de Kimberly-tafels daarvan aanzienlijk afwijken. Gelet hierop ziet de rechtbank ook geen aanleiding [gedaagde] op dit punt toe te laten tot (tegen)bewijslevering. [gedaagde] heeft dit overigens ook niet aangeboden.

Vergelijking van de beide Emerald-tafels met de door Eichholtz ingeroepen modelregistraties leert dat deze weliswaar een zekere gelijkenis vertonen, maar dat diverse kenmerken van de modellen niet zijn terug te vinden in de Emerald-tafels. Het meest in het oog springt daarbij dat de typische lijnen en vlakken van de Asscher-cut (kenmerk a) niet duidelijk in de Emerald-tafels zijn te zien, hetgeen, naar [gedaagde] afdoende heeft aangetoond, is terug te voeren op het feit dat de vormgeving is gebaseerd op een andere slijpvorm voor diamanten, de zogeheten ‘Emerald-cut’. Met name door de aanwezigheid van een aantal schuin lopende verbindingen in het onderstel ontstaat een duidelijk ander lijnenspel. Dit lijnenspel is goed zichtbaar een geeft de Emerald, ondanks de eveneens open constructie, een minder open en licht karakter (kenmerk e van de modellen). Het geheel komt ook ‘drukker’ en gedrongener over. Daar komt bij dat de bodemplaten van de beide Emerald-tafels zichtbaar anders van vorm zijn dan die van de modellen. Bij alle tafels is de bodemplaat weliswaar achthoekig, maar bij de modellen oogt deze rechthoekig terwijl deze bij de Emerald-tafels een ruitvormige indruk maakt. Tot slot heeft Eichholtz niet voldoende weersproken dat de beide Emerald-tafels uitsluitend worden aangeboden met een rosé-kleurig frame en een donker, rookglazen bovenblad, zodat ook de kenmerken c) en d) niet (meer) volledig in deze tafels zijn overgenomen.

Gelet op dit alles bij elkaar is de rechtbank van oordeel dat de beide Emerald-tafels meer zijn dan een variant op de (inbreukmakende) Kimberly-tafels met enkele ondergeschikte wijzigingen. De vormgeving van de Emerald-tafels is zodanig anders dat deze bij de geïnformeerde gebruiker een andere algemene indruk wekken dan de beide Gemeenschapsmodellen. Van inbreuk op de modelrechten van Eichholtz is daarmee geen sprake.

Om dezelfde redenen als hiervoor vermeld, is de rechtbank van oordeel dat de Emerald-tafels evenmin inbreuk maken op het auteursrecht op de beide Asscher-tafels. Door de vormgeving van haar tafels te baseren op de Emerald-cut wijken deze tafels zodanig af, dat niet kan worden gezegd dat de totaalindrukken overeenkomen. [gedaagde] heeft daarmee voldoende afstand genomen van de Asscher-tafels.

De rechtbank begrijpt de vorderingen onder A en B en hetgeen daaraan ten grondslag is gelegd aldus dat Eichholtz deze grondslag slechts subsidiair in stelling brengt. Hiervan uitgaande behoeft het beroep op slaafse nabootsing ten aanzien van de Kimberly-tafels dan ook geen bespreking, nu de rechtbank de primair ingeroepen modelrechtelijke en auteursrechtelijke grondslag reeds gegrond heeft bevonden.

Voor wat betreft de Emerald-tafels overweegt de rechtbank op dit punt het volgende. Gelet op de aard van de betrokken producten is voor een geslaagd beroep op het leerstuk van de slaafse nabootsing in elk geval vereist dat de Asscher-tafels onderscheidend vermogen hebben, hetgeen in dit verband inhoudt dat het uiterlijk van deze tafels zich zodanig onderscheidt dat deze tafels op de markt een eigen plaats innemen. Eichholtz heeft dit weliswaar gesteld, maar vervolgens nagelaten tegenover het verweer van [gedaagde] – dat mede een stellige betwisting van deze stelling inhoudt – nader uiteen te zetten waarom dit zou moeten worden aangenomen. Het beroep op slaafse nabootsing moet dan ook reeds om deze reden sneuvelen. De rechtbank merkt daarbij volledigheidshalve nog op dat aan nadere bewijslevering gezien het voorgaande niet wordt toegekomen, waarbij overigens ook hier geldt dat een voldoende concreet aanbod van die strekking ontbreekt.

Nu de beide Emerald-tafels geen inbreuk maken op de Gemeenschapsmodellen van Eichholtz heeft [gedaagde] met het aanbieden van deze tafels het in het kortgedingvonnis van 14 augustus 2015 aan haar opgelegde inbreukverbod niet overtreden. In zoverre heeft [gedaagde] dan ook geen dwangsommen verbeurd.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft [gedaagde] evenmin dwangsommen verbeurd in verband met het feit dat op haar website en haar Facebookpagina nog enige tijd foto’s met daarop de Kimberly-tafel te zien zijn geweest en in verband met het feit dat zij een aantal Kimberly-tafels op voorraad zou hebben gehouden. Daartoe wordt het volgende overwogen.

De beantwoording van de vraag of behoorlijk uitvoering is gegeven aan een rechterlijk bevel en of, in het verlengde daarvan, al dan niet dwangsommen zijn verbeurd, dient volgens vaste jurisprudentie te worden beantwoord door hetgeen ter uitvoering van het vonnis is verricht te toetsen aan de inhoud van de veroordeling, zoals deze door uitleg moet worden vastgesteld. Gaat het, zoals hier, om een ruim geformuleerd verbod, dan geldt daarbij dat de draagwijdte daarvan dient te worden beperkt tot handelingen waarvan in ernst niet kan worden betwijfeld dat zij, mede gelet op de gronden waarop het verbod is gegeven, een overtreding daarvan opleveren.

In zijn kortgedingvonnis van 28 december 2015 heeft de voorzieningenrechter zijn eigen verbod aldus uitgelegd dat de strekking daarvan eerst en vooral was om de (dreigende) verhandeling van de Kimberly-tafels te stoppen, derhalve dat deze tafels niet meer ter verkoop aan het publiek zouden worden aangeboden. Tegen deze achtergrond is de rechtbank met de voorzieningenrechter van oordeel dat [gedaagde] met de gewraakte foto’s het verbod niet heeft overtreden en dus ook geen dwangsommen heeft verbeurd. Het gaat bij deze foto’s niet om foto’s waarop de Kimberly-tafels specifiek en prominent worden getoond, maar om sfeerfoto’s die als onderdeel van een carrousel een impressie geven van de showroom van [gedaagde] en de aard en stijl van haar collectie. Op de meeste foto’s zijn de Kimberly-tafels ook slechts gedeeltelijk zichtbaar en de naam en de prijs worden nergens genoemd. Eichholtz heeft bovendien niet, althans onvoldoende gemotiveerd weersproken dat [gedaagde] de Kimberly-tafels na het kortgedingvonnis van 14 augustus 2015 meteen uit het aanbod in haar webshop heeft verwijderd en bij die stand van zaken acht de rechtbank het ook genoegzaam aannemelijk dat het feit dat de gewraakte foto’s nog enige tijd op de website en de Facebookpagina zijn blijven staan, louter aan een vergissing te wijten is geweest. Van het in strijd met het verbod ‘aanbieden’ van de Kimberly-tafels is dan ook geen sprake geweest.

Ten aanzien van het in voorraad houden van een aantal Kimberly-tafels heeft [gedaagde] gesteld dat zij deze tafels na het kortgedingvonnis van 14 augustus 2015 heeft afgescheiden van haar reguliere handelsvoorraad en sindsdien in een loods elders in Nederland achter slot en grendel bewaart in afwachting van de uitkomst van deze bodemprocedure. Eichholtz heeft dit niet weersproken. Bovendien heeft Eichholtz, zoals hiervoor werd overwogen, niet, althans niet voldoende gemotiveerd weersproken dat [gedaagde] na het kortgedingvonnis de verkoop van de Kimberly-tafels onmiddellijk heeft gestaakt. Gelet op de strekking van het opgelegde verbod valt naar het oordeel van de rechtbank dan ook in redelijkheid niet vol te houden dat [gedaagde] zich daarmee schuldig heeft gemaakt aan het in voorraad houden van de Kimberly-tafels met het doel deze in het economisch verkeer te brengen. De rechtbank acht daarbij van belang dat de voorzieningenrechter de door Eichholtz gevorderde afgifte ter vernietiging van de in voorraad gehouden gehouden tafels heeft afgewezen en dat aan [gedaagde] ook niet de verplichting is opgelegd deze aan Eichholtz of een derde in bewaring te geven.

Op dit punt heeft [gedaagde] aangevoerd dat zij in het petitum geen op het gewraakte gebruik van de in r.o. 2.21 genoemde foto’s gerichte vordering heeft kunnen ontdekken, zodat zij ervan uitgaat dat Eichholtz dit gebruik uitsluitend naar voren heeft gebracht om haar (verder) zwart te maken. Naar de rechtbank begrijpt, stelt [gedaagde] zich op het standpunt dat dit verwijt daarom verder als niet relevant buiten beschouwing kan worden gelaten.

Dit standpunt moet worden verworpen. Lezing van de dagvaarding leert dat Eichholtz in nr. 27 uitdrukkelijk aanspraak maakt op vergoeding van de schade die zij stelt te hebben geleden als gevolg van de inbreuk op het auteursrecht op de foto’s. Ter comparitie heeft zij er daarbij desgevraagd op gewezen dat die aanspraak kan worden gebracht onder H van het petitum. Zo al niet kan worden gezegd dat [gedaagde] redelijkerwijs had moeten begrijpen dat het verwijt omtrent het gebruik van de productfoto’s meer on het lijf had dan louter met modder gooien, dan is haar dit in elk geval ter zitting duidelijk geworden. Het gebruik van de foto’s en de op grond daarvan geclaimde schade is vervolgens ter comparitie ook inhoudelijk besproken, zodat [gedaagde] zich daartegen ook afdoende heeft kunnen verweren.

Inhoudelijk heeft [gedaagde] niet besteden dat de foto’s kunnen worden aangemerkt als een werk in de zin van de Auteurswet, dat Eichholtz de auteursrechthebbende is en dat Eichholtz geen toestemming heeft gegeven voor het gebruik van die foto’s. Daarmee is de inbreuk in beginsel gegeven. Ter zitting heeft [gedaagde] nog wel naar voren gebracht dat zij de foto’s aangeleverd heeft gekregen van Decoline, de leverancier van de daarop afgebeelde producten. Indien zij daarmee heeft willen betogen dat deze inbreuk haar niet kan worden toegerekend omdat zij niet wist en ook niet behoefde te weten dat het auteursrecht bij Eichholtz berustte, kan haar dat niet baten. Als professionele partij in een branche waar rechten van intellectuele eigendom regelmatig aan de orde zijn, had [gedaagde] bedacht dienen te zijn op auteursrechtelijke kwesties rond de foto’s en daar tenminste bij Decoline naar dienen te vragen. Dat zij dit heeft gedaan, is niet gesteld en is ook niet anderszins gebleken. Daarmee kan [gedaagde] zich er in elk geval niet op beroepen dat zij niet behoefde te weten dat het auteursrecht niet bij een ander dan Decoline berustte en er vanuit mocht gaan dat het wel goed zat.

[gedaagde] heeft ook niet betwist dat Eichholtz schade heeft geleden. Volgens Eichholtz kan deze schade forfaitair worden begroot op een bedrag van € 2.800,-. Nu [gedaagde] ook hiertegen geen inhoudelijk verweer heeft gevoerd, zal de rechtbank Eichholtz hierin volgen.

Op grond van al het voorgaande overweegt de rechtbank ten aanzien van de ingestelde vorderingen als volgt.

Nu hiervoor werd geoordeeld dat (alleen) de Kimberly-tafels inbreuk maken op de modelrechten en het auteursrecht van Eichholtz met betrekking tot de Asscher-tafels kan het onder B gevorderde verbod in de hierna te melden vorm worden toegewezen. Eichholtz heeft voldoende belang bij dit verbod. Uit het dossier komt immers naar voren dat partijen directe concurrenten zijn, die zich (over en weer) met enige regelmaat door elkaars producten laten ‘inspireren’ en daarbij de grenzen opzoeken.

Eichholtz heeft niet gemotiveerd welk afzonderlijk belang zij naast toewijzing van dit verbod en de hierna te bespreken nevenvorderingen nog heeft bij de onder A gevorderde verklaring voor recht. Deze vordering zal daarom bij gebrek aan belang worden afgewezen.

Zoals hiervoor werd overwogen, kan de inbreuk op de modelrechten en het auteursrecht aan [gedaagde] worden toegerekend. De onder G gevorderde winstafdracht en de onder H gevorderde schadevergoeding kunnen daarmee worden toegewezen. Ten aanzien van de onder H eveneens gevorderde schadevergoeding wegens het gebruik van de productfoto’s kan verwijzing naar de schadestaatprocedure achterwege blijven, nu deze, zoals hiervoor werd overwogen, bij gebrek aan inhoudelijk verweer aanstonds kan worden begroot op € 2.800,-. De rechtbank zal dit bedrag reeds nu toewijzen.

Gegeven de vastgestelde inbreuk en het recht op winstafdracht en/of schadevergoeding zijn ook de onder C tot en met F gevorderde nevenvoorzieningen toewijsbaar als nader in het dictum bepaald. Gelet op het feit dat één van de Kimberly-tafels in elk geval ook door het Landhuys (vgl. r.o. 2.20) te koop is aangeboden, heeft Eichholtz daarbij ook voldoende belang. Op dit moment valt immers niet volledig uit te sluiten dat er wellicht meer tafels in omloop zijn dan [gedaagde] stelt. De onder C gevorderde verklaring van een registeraccountant zal de rechtbank evenwel niet toewijzen. Dit deel van het gevorderde houdt in wezen een opdracht in voor het geven van een vorm van assurance door een registeraccountant. De rechtbank is er ambtshalve mee bekend dat een registeraccountant, zeker als dat de huisaccountant is van degene die opgave dient te doen, die zekerheid echter niet kan geven. Toewijzing zou dan ook al snel tot executieproblemen kunnen leiden. Een minder verstrekkende opdracht tot het maken een ‘rapport van feitelijke bevindingen’ biedt geen extra zekerheid omdat de accountant daarin volgens zijn gedragsregels geen conclusies mag trekken. Gelet op deze zeer beperkte zekerheid die een accountant aldus kan geven in aanvulling op de ter staving van de opgave te verstrekken bescheiden en naast de op te leggen dwangsom, rechtvaardigt dat niet de aanzienlijke kosten die met het inschakelen van een accountant gemoeid zullen zijn.2

De gevorderde dwangsommen zullen worden gematigd en gemaximeerd als hierna vermeld.

Nu hiervoor werd overwogen en beslist dat [gedaagde] het in het kortgedingvonnis van 14 augustus 2015 niet heeft overtreden en bijgevolg ook geen dwangsommen heeft verbeurd, zal de vordering onder I worden afgewezen.

Hetzelfde geldt voor de onder J gevorderde nietigverklaring van de Benelux-modelrechten met betrekking tot de beide Emerald-tafels. Uit hetgeen hiervoor werd overwogen en beslist ten aanzien van de vraag of deze tafels inbreuk maken op de modelrechten en het auteursrecht van Eichholtz volgt immers dat de nietigheidsgronden van artikel 3.23 van het Benelux-verdrag inzake de intellectuele eigendom niet aan de orde zijn.

Gelet op de diverse beslissingen hebben partijen over en weer als de in het ongelijk gestelde partij te gelden. De rechtbank ziet daarom aanleiding de proceskosten te compenseren, in die zin dat ieder haar eigen kosten draagt.